Son dakika… Yangına müdahalede uçak mı tesirli helikopter mi tartışılırken hayli çarpıcı tespit!
Son dakika haberine göre, Türkiye’de son üç günde felakete yol açan orman yangınları büyük tahribata yol açtı. Bu yangınlarda tarım toprakları, köyler, mahalleler ve küçük-büyükbaş ve yırtıcı hayvanlar yanarken, dört vatandaşımız ömrünü kaybetti.
Yangınların çıkış sebepleri, büyümesindeki etkenler, müdahaledeki yanlışlıklar ve yapılması gerekenleri meteoroloji uzmanı, yangın risk uzmanı ve yangın ekolojisi uzmanı Milliyet’e anlattı.
İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, yangınların meydana gelmesine sebep olan yangın üçgenini şöyleki anlattı: “Şu anda Toroslar’ın yahut İç Anadolu’daki dağların yüksek basınç merkezinden rüzgarların daima olması fön tesiri yaratıyor.
Bütün yüzey kurudu ve nem yüzde 6’lara kadar düştü. Yani rastgele bir kıvılcım, iki yaprağın birbirine sürtmesi bir anda büyük orman yangınına dönüşecek hava durumuna dönüştü. Her şey yanmak için hazır hale geldi.
Bu sırada komplo teorileri de öne çıkıyor. Bu yangınlarda rol almak isteyen teröristler de etkin hale geliyor. Yangınların temel ana sebebi bir hafta evvelkine bakılırsa bugün ortasında bulunduğumuz hava kuralları. Meteorolojinin hava kurallarına bakarak orman yangınlarını evvelinde tespit edip yangın çıkmadan ormanlara giriş çıkışları yasaklaması gerekirdi.”
‘KOZALAK YANGINI BÜYÜTÜR’
Yangın risk uzmanı ve Türkiye Yangından Korunma Ve Eğitim Vakfı (TÜYAK) eski lideri Cemal Kozacı, Akdeniz ve Ege’nin çam ormanlarından oluştuğunu belirterek, şunları söylemiş oldu: “Şu an Marmaris Akyaka’dayım. Buradaki bütün oteller çam ormanlarının ortasında.
Çam ağacı epey yanıcı unsurdur. Çam ağaçları terebentin denen yanıcı husus salgılarlar. Sıcaklık niçiniyle çam ormanlarında çıkan bir yangında kozalaklar nasıl şöminede, mangalda patlıyorsa, bu yangınlarda da patlayarak yangını yayar. Bu yangınlar terör de, kundaklama da olabilir. Hepsi olasılıklar.”
‘ALIŞKANLIK OLDU’
Türkiye Ormancılar Derneği Batı Akdeniz Şubesi Lideri ve Yangın Ekolojisi Uzmanı Prof. Dr. Tuncay Neyişçi de, yangınlara müdahale formu ile ilgili, “Orman yangınlarında helikopter ile müdahaleyi alışkanlık haline getirdik.
Karadan müdahale hayli daha değerlidir ve biz bunu unuttuk. Karadaki gruplar, öncesinde hesaplanmış ve teminat altına alınmış bir uzaklıktan yanıcı hususları ortadan kaldırarak, daha güç yanan hale getirir.
Burada gerekiyorsa su ya da yangın geciktirici dediğimiz kimyasalları kullanarak karada tespit edebilmelidir. Manavgat’taki yangından örnek verecek olursam, bakanın dediğine nazaran; 26 tane helikopter ve üç tane uçak yangının üzerine su atıyor.
Bu boyuta gelmiş bir yangının, üzerine su atarak söndüremezsiniz. 10 tonluk su atan bir uçak, gidip 15 dakikada su alana kadar, o 15 dakika içerisinde o suyun tesirinden eser kalmaz” diye konuştu.
‘SINIR ÇOK OLUNCA RİSK ARTIYOR’
Prof. Tuncay Neyişçi, şu tekliflerde bulundu: İnsan nüfusu, orman içerisine girip çıkan insan sayısı ve orman içerisinde müsaade verilen (taş ocağı) ölçüleri günden güne artıyor. Bunlar arttıkça da ormanların yanma riski paralel olarak artış gösteriyor. Bunun önüne geçilmeli.
Yangınların hayli olmasının ardındaki niçinlerden biri tarım-orman alanlarındaki sonların fazla olmasıdır. Hudut hayli olunca risk de artıyor. Burada Orman Bakanlığı’nın önlem alması gerekiyor.
Yerleşim yeri ile orman, yerleşim yeri ile tarım yerleri içinde ara uzamalı. Orman ile anız yakılan tarla içinde en az iki pulluk genişliğinde sürülmüş olması gerekli. Tarım toprakları ile orman içinde yangın emniyet şeritleri olmalı.
Zira yangınların büyük kısmı tarım alanlarından ormana geçiyor. Orman ortasındaki köylerde binaların etrafına yangından hami şeritler konulmalı, ormanlık alan ile konutlar içinde ara olmalı.
MESKENLER VE FABRİKA KÜLE DÖNDÜ
Öte yandan beş noktada çıkan orman yangınlarını denetim altına almaya çalışan Muğla Büyükşehir Belediyesi ve Orman Bölge Müdürlüğüne bağlı takımlara etraf vilayetlerden de takviye grup geldi.
Marmaris’te devam eden yangına İstanbul’dan 11 arazöz, 100 işçi, Denizli den üç araç yedi işçi, Manisa’dan bir araç iki işçi, Milas’da devam eden yangınlara, Aydın’dan bir araç, iki işçi, İzmir’den ise iki araç altı işçi katıldı.
Ayrıyeten Marmaris, Bodrum, Menteşe ve Köyceğiz belediyeleri de su tankerleri ile yangının söndürülmesi için takviye verdi. Yangın dün sabah saatlerinde tesirini sürdürürken, havanın kararmasıyla sona eren havadan müdahale, sabahın birinci ışıklarında üç helikopterle bir daha başladı.
Alevlerin başladığı noktaya yakın yerde konutları bulunanlar, yangını komşu çocuklarının çıkardığını öne sürdü. Bunun üzerine polis grupları, 10 yaşlarında iki çocuğun pedagog eşliğinde sözlerini aldı. Çocukların, “Kitap yakıyorduk. Bir anda alev çoğaldı. Kola şişesine su doldurup söndürmek istedik. Sönmedi. Biz de kaçtık” dediği öğrenildi.
Bu ortada Adana’nın Aladağ ilçesinde söndürme çalışmaları devam eden orman yangını, şiddetli rüzgarın da tesiriyle İmamoğlu ve Karaisalı ilçelerine sıçradı. Boztahta Mahallesi’nde evvelki gün saat 03.00 sıralarında çıkan yangına müdahale sürüyor.
güçlü rüzgar niçiniyle yayılan yangın, Karaisalı ile İmamoğlu ilçelerine sıçradı. Önlem maksatlı epeyce sayıda meskenin tahliye edildiği İmamoğlu ilçesinde 4 mahallenin yangından etkilendiği açıklandı.
Mersin Aydıncık ilçesinde çarşamba günü başlayan orman yangını üçüncü gününde, Silifke ilçesinde çıkan orman yangını ise ikinci gününde devam etti. Aydıncık’a bağlı Durahan, Karaseki, Yenikaş, Merkez, Cumhuriyet mahalleleri tahliye edildi.
Gece uzunluğu karadan sürdürülen çalışmalara, günün ışımasıyla birlikte havadan da takviye verilmeye başlandı. Aydıncık’ta yerleşim yerlerini tehdit eden alevler denetim altına alınırken, yüksek kısımlarındaki alevlere müdahale sürdü.
Silifke ilçesinde ise dün de süren yangında Yeşilovacık, Akdere, Işıklı, Hırmanlı, Bağalanı ve İmamuşağı mahallelerinde konutlar tahliye edildi, bir iş makinesi ile kimi meskenler ziyan gördü. Vatandaşlar, otel, pansiyon ve yurtlara yerleştirildi.
Osmaniye Kadirli ilçesi Kazmacalı, Karatepe ve Bozkuyu köyleri içindeki ormanlık alanda çarşamba günü çıkan ve binlerce dönüm alanı küle çeviren yangın Karatepe Aslantaş Ulusal Parkı’na sıçradı.
Altı köyün tahliye edildiği, 20 konutun de hasar gördüğü yangın, Karatepe Aslantaş Açık Hava Müzesi hudutlarına ulaştı. Tarihi eserler, Osmaniye Müze Müdürlüğü’ne önlem gayeli nakledildi.
Ankara Polatlı’da 28 Temmuz’da 58’inci Topçu ve Füze Okulu Komutanlığı hudutlarında otları tutuşturarak yangın çıkaran Kemal Ünal Yıldırım’ın, konutu terk etmeme isimli denetim önlemi ile hür bırakılmasına Polatlı Cumhuriyet Savcılığı itiraz etti.
İtirazı pahalandıran Polatlı Sulh Ceza Hakimliği, şüphelinin “kamu malına ziyan verme” ve “genel güvenliği taammüden tehlikeye sokma” cürümlerinden tutuklanmasına karar verdi. Savcılık açıklamasında, kuşkulu hakkında terör örgütü irtibatı olduğuna yönelik rastgele bir kanıt elde edilemediği söz edildi.
27 VİLAYETTE YASAK KARARI
Balıkesir’in akabinde dün 27 vilayette daha yangın riski niçiniyle ormanlık alanlara girilmesi yasaklandı. Türkiye’nin birfazlaca vilayetinde çıkan yangınlarla çaba sürerkilk evvelki gün Balıkesir Valiliği tarafınca, 31 Ekim Pazar gününe kadar mesire yerleri ve tabiat parklarının haricinde ormanlık alanlara giriş çıkışlar ve ateş yakılmasının yasakladığı bildirildi.
Dün de Çanakkale’de 30 Ağustos’a, Isparta’da 5 Ağustos’a, Gaziantep’te 15 Ağustos’a, Niğde, Karaman ve Çankırı’da 15 Eylül’e, Konya’da 30 Eylül’e, Antalya, Kayseri, Kırıkkale, Edirne, Tekirdağ, Kahramanmaraş, Mersin ve Kırklareli’nde 31 Ağustos’a, Samsun ve Uşak’ta 30 Eylül’e, Denizli ile Hatay’da 31 Ekim’e…
Yalova, Karabük ve Bursa’da 1 Eylül’e, Kocaeli, Şanlıurfa, Gümüşhane ve Batman’da da ikinci bir emre kadar ormanlık alanlara girişler yasaklandı. Aydın’da orman ve Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Ulusal Parkı’na girişler yasaklandı.
Son dakika haberine göre, Türkiye’de son üç günde felakete yol açan orman yangınları büyük tahribata yol açtı. Bu yangınlarda tarım toprakları, köyler, mahalleler ve küçük-büyükbaş ve yırtıcı hayvanlar yanarken, dört vatandaşımız ömrünü kaybetti.
Yangınların çıkış sebepleri, büyümesindeki etkenler, müdahaledeki yanlışlıklar ve yapılması gerekenleri meteoroloji uzmanı, yangın risk uzmanı ve yangın ekolojisi uzmanı Milliyet’e anlattı.
İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, yangınların meydana gelmesine sebep olan yangın üçgenini şöyleki anlattı: “Şu anda Toroslar’ın yahut İç Anadolu’daki dağların yüksek basınç merkezinden rüzgarların daima olması fön tesiri yaratıyor.
Bütün yüzey kurudu ve nem yüzde 6’lara kadar düştü. Yani rastgele bir kıvılcım, iki yaprağın birbirine sürtmesi bir anda büyük orman yangınına dönüşecek hava durumuna dönüştü. Her şey yanmak için hazır hale geldi.
Bu sırada komplo teorileri de öne çıkıyor. Bu yangınlarda rol almak isteyen teröristler de etkin hale geliyor. Yangınların temel ana sebebi bir hafta evvelkine bakılırsa bugün ortasında bulunduğumuz hava kuralları. Meteorolojinin hava kurallarına bakarak orman yangınlarını evvelinde tespit edip yangın çıkmadan ormanlara giriş çıkışları yasaklaması gerekirdi.”
‘KOZALAK YANGINI BÜYÜTÜR’
Yangın risk uzmanı ve Türkiye Yangından Korunma Ve Eğitim Vakfı (TÜYAK) eski lideri Cemal Kozacı, Akdeniz ve Ege’nin çam ormanlarından oluştuğunu belirterek, şunları söylemiş oldu: “Şu an Marmaris Akyaka’dayım. Buradaki bütün oteller çam ormanlarının ortasında.
Çam ağacı epey yanıcı unsurdur. Çam ağaçları terebentin denen yanıcı husus salgılarlar. Sıcaklık niçiniyle çam ormanlarında çıkan bir yangında kozalaklar nasıl şöminede, mangalda patlıyorsa, bu yangınlarda da patlayarak yangını yayar. Bu yangınlar terör de, kundaklama da olabilir. Hepsi olasılıklar.”
‘ALIŞKANLIK OLDU’
Türkiye Ormancılar Derneği Batı Akdeniz Şubesi Lideri ve Yangın Ekolojisi Uzmanı Prof. Dr. Tuncay Neyişçi de, yangınlara müdahale formu ile ilgili, “Orman yangınlarında helikopter ile müdahaleyi alışkanlık haline getirdik.
Karadan müdahale hayli daha değerlidir ve biz bunu unuttuk. Karadaki gruplar, öncesinde hesaplanmış ve teminat altına alınmış bir uzaklıktan yanıcı hususları ortadan kaldırarak, daha güç yanan hale getirir.
Burada gerekiyorsa su ya da yangın geciktirici dediğimiz kimyasalları kullanarak karada tespit edebilmelidir. Manavgat’taki yangından örnek verecek olursam, bakanın dediğine nazaran; 26 tane helikopter ve üç tane uçak yangının üzerine su atıyor.
Bu boyuta gelmiş bir yangının, üzerine su atarak söndüremezsiniz. 10 tonluk su atan bir uçak, gidip 15 dakikada su alana kadar, o 15 dakika içerisinde o suyun tesirinden eser kalmaz” diye konuştu.
‘SINIR ÇOK OLUNCA RİSK ARTIYOR’
Prof. Tuncay Neyişçi, şu tekliflerde bulundu: İnsan nüfusu, orman içerisine girip çıkan insan sayısı ve orman içerisinde müsaade verilen (taş ocağı) ölçüleri günden güne artıyor. Bunlar arttıkça da ormanların yanma riski paralel olarak artış gösteriyor. Bunun önüne geçilmeli.
Yangınların hayli olmasının ardındaki niçinlerden biri tarım-orman alanlarındaki sonların fazla olmasıdır. Hudut hayli olunca risk de artıyor. Burada Orman Bakanlığı’nın önlem alması gerekiyor.
Yerleşim yeri ile orman, yerleşim yeri ile tarım yerleri içinde ara uzamalı. Orman ile anız yakılan tarla içinde en az iki pulluk genişliğinde sürülmüş olması gerekli. Tarım toprakları ile orman içinde yangın emniyet şeritleri olmalı.
Zira yangınların büyük kısmı tarım alanlarından ormana geçiyor. Orman ortasındaki köylerde binaların etrafına yangından hami şeritler konulmalı, ormanlık alan ile konutlar içinde ara olmalı.
MESKENLER VE FABRİKA KÜLE DÖNDÜ
Öte yandan beş noktada çıkan orman yangınlarını denetim altına almaya çalışan Muğla Büyükşehir Belediyesi ve Orman Bölge Müdürlüğüne bağlı takımlara etraf vilayetlerden de takviye grup geldi.
Marmaris’te devam eden yangına İstanbul’dan 11 arazöz, 100 işçi, Denizli den üç araç yedi işçi, Manisa’dan bir araç iki işçi, Milas’da devam eden yangınlara, Aydın’dan bir araç, iki işçi, İzmir’den ise iki araç altı işçi katıldı.
Ayrıyeten Marmaris, Bodrum, Menteşe ve Köyceğiz belediyeleri de su tankerleri ile yangının söndürülmesi için takviye verdi. Yangın dün sabah saatlerinde tesirini sürdürürken, havanın kararmasıyla sona eren havadan müdahale, sabahın birinci ışıklarında üç helikopterle bir daha başladı.
Alevlerin başladığı noktaya yakın yerde konutları bulunanlar, yangını komşu çocuklarının çıkardığını öne sürdü. Bunun üzerine polis grupları, 10 yaşlarında iki çocuğun pedagog eşliğinde sözlerini aldı. Çocukların, “Kitap yakıyorduk. Bir anda alev çoğaldı. Kola şişesine su doldurup söndürmek istedik. Sönmedi. Biz de kaçtık” dediği öğrenildi.
Bu ortada Adana’nın Aladağ ilçesinde söndürme çalışmaları devam eden orman yangını, şiddetli rüzgarın da tesiriyle İmamoğlu ve Karaisalı ilçelerine sıçradı. Boztahta Mahallesi’nde evvelki gün saat 03.00 sıralarında çıkan yangına müdahale sürüyor.
güçlü rüzgar niçiniyle yayılan yangın, Karaisalı ile İmamoğlu ilçelerine sıçradı. Önlem maksatlı epeyce sayıda meskenin tahliye edildiği İmamoğlu ilçesinde 4 mahallenin yangından etkilendiği açıklandı.
Mersin Aydıncık ilçesinde çarşamba günü başlayan orman yangını üçüncü gününde, Silifke ilçesinde çıkan orman yangını ise ikinci gününde devam etti. Aydıncık’a bağlı Durahan, Karaseki, Yenikaş, Merkez, Cumhuriyet mahalleleri tahliye edildi.
Gece uzunluğu karadan sürdürülen çalışmalara, günün ışımasıyla birlikte havadan da takviye verilmeye başlandı. Aydıncık’ta yerleşim yerlerini tehdit eden alevler denetim altına alınırken, yüksek kısımlarındaki alevlere müdahale sürdü.
Silifke ilçesinde ise dün de süren yangında Yeşilovacık, Akdere, Işıklı, Hırmanlı, Bağalanı ve İmamuşağı mahallelerinde konutlar tahliye edildi, bir iş makinesi ile kimi meskenler ziyan gördü. Vatandaşlar, otel, pansiyon ve yurtlara yerleştirildi.
Osmaniye Kadirli ilçesi Kazmacalı, Karatepe ve Bozkuyu köyleri içindeki ormanlık alanda çarşamba günü çıkan ve binlerce dönüm alanı küle çeviren yangın Karatepe Aslantaş Ulusal Parkı’na sıçradı.
Altı köyün tahliye edildiği, 20 konutun de hasar gördüğü yangın, Karatepe Aslantaş Açık Hava Müzesi hudutlarına ulaştı. Tarihi eserler, Osmaniye Müze Müdürlüğü’ne önlem gayeli nakledildi.
Ankara Polatlı’da 28 Temmuz’da 58’inci Topçu ve Füze Okulu Komutanlığı hudutlarında otları tutuşturarak yangın çıkaran Kemal Ünal Yıldırım’ın, konutu terk etmeme isimli denetim önlemi ile hür bırakılmasına Polatlı Cumhuriyet Savcılığı itiraz etti.
İtirazı pahalandıran Polatlı Sulh Ceza Hakimliği, şüphelinin “kamu malına ziyan verme” ve “genel güvenliği taammüden tehlikeye sokma” cürümlerinden tutuklanmasına karar verdi. Savcılık açıklamasında, kuşkulu hakkında terör örgütü irtibatı olduğuna yönelik rastgele bir kanıt elde edilemediği söz edildi.
27 VİLAYETTE YASAK KARARI
Balıkesir’in akabinde dün 27 vilayette daha yangın riski niçiniyle ormanlık alanlara girilmesi yasaklandı. Türkiye’nin birfazlaca vilayetinde çıkan yangınlarla çaba sürerkilk evvelki gün Balıkesir Valiliği tarafınca, 31 Ekim Pazar gününe kadar mesire yerleri ve tabiat parklarının haricinde ormanlık alanlara giriş çıkışlar ve ateş yakılmasının yasakladığı bildirildi.
Dün de Çanakkale’de 30 Ağustos’a, Isparta’da 5 Ağustos’a, Gaziantep’te 15 Ağustos’a, Niğde, Karaman ve Çankırı’da 15 Eylül’e, Konya’da 30 Eylül’e, Antalya, Kayseri, Kırıkkale, Edirne, Tekirdağ, Kahramanmaraş, Mersin ve Kırklareli’nde 31 Ağustos’a, Samsun ve Uşak’ta 30 Eylül’e, Denizli ile Hatay’da 31 Ekim’e…
Yalova, Karabük ve Bursa’da 1 Eylül’e, Kocaeli, Şanlıurfa, Gümüşhane ve Batman’da da ikinci bir emre kadar ormanlık alanlara girişler yasaklandı. Aydın’da orman ve Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Ulusal Parkı’na girişler yasaklandı.