Eski bilgisayarınızı yahut daima olarak kullandığınız depolama ünitenizi satmak ya da bir tanıdığınıza armağan etmek isteyebilirsiniz. Bildiğiniz üzere işletim sistemi üzerinden bir belgeyi sildiğinizde tüm datalar büsbütün ortadan kalkmaz. İşletim sistemi, şoför yeni bilgiler için bu alana muhtaçlık duyup üzerine yeni bilgiler yazana kadar tüm bitleri yerinde bırakır. Büsbütün silinme süreci aylar ve yıllar alabilir, hatta şoförde fazlaca fazla boş alanınız var ise hayli daha uzun vakit geçebilir.
Windows 10 yahut Windows 11’i sıfırlarken belgeleri silme özelliğini seçseniz bile tüm datalarınız diskten büsbütün silinmez. Windows işletim sisteminde sıfırlama yaparken “Her şeyi kaldır” üzere bir seçenek var. Bu süreçte sıfırlama yaptığınızda tüm yazılımlar ve şahsi evraklarınız silinecektir. Lakin silinen evrakları tekrar geri getiren ve kaldırma sürecini geri alan biroldukça yazılım mevcut. Bunların kimileri fiyatlı, kimileri ise fiyatsız.
Ücretsiz birtakım sıradan programlar bile ortadan geçen vakte bağlı olarak bilgisayarınızdan sildiğiniz içeriklerin büyük bir kısmını tekrar geri getirebilir. Bu bağlamda biroldukca özel fotoğraf, metin evrakı, görüntü ve farklı belgeyi yeniden bulmak mümkün. Genellikle ücretli yazılımlar daha güzel işler çıkarır. Hatta bu işi profesyonel olarak yapan şirketler bile var.
Konumuza dönecek olursak, depolama ünitesine sahip bir aygıtı elinizden çıkarırken kalan bu datalar sizin için değerli olabilir. Artık katı hal şoförü (SSD) ve sabit şoförlerde (HDD) içeriği inançlı bir biçimde silmek için yapabileceğimiz süreçlere bakacağız.
SSD ve HDD’lerin üretimi ve çalışma biçimi büsbütün farklıdır. Bu niçinle süreci iki teknoloji için başka farklı ele alalım. Sabit şoförleri büsbütün temizlemenin en güzel yolu, eski belge kalıntılarını ortadan kaldırmak için tüm bölümlere birkaç defa rastgele data yazan bir uygulama kullanmaktır. Üzerine yazma prosedürü SSD’lerde tam olarak işe yaramaz. HDD’lerin ortasında yer alan disklere birden çok data yazmamız gerekli, zira manyetik ortam data kalıntıları bırakabilir.
SSD’lerin sonlu sayıda yazma döngüsü vardır, bu niçinle çok biçimde yazma süreci yapmak şoför ömrünü kısaltabilir. SSD’ler ayrıyeten şoförün ömrünü uzatmak ve vakit ortasında arızalanan blokları değiştirmek için overprovisioning (sürücünün muhakkak bir kısmının idare fonksiyonları için ayrılması) isimli bir yol kullanır. Bu niçinle rastgele bir vakitte işletim sistemi tarafınca kullanılamayan blokların oranı %5 ya da %10 oranında olabilir.
Katı hal şoförleri için tüm görünür datalara süratle ulaşabilen yardımcı araçlar kullanabiliriz. Birtakım SSD üreticileri, dataları inançlı bir biçimde temizlemek için fiyatsız biçimde yardımcı yazılımlar sunar. Hatta kimi anakart BIOS’larında yerleşik inançlı paklık özelliği bulunmakta.
Bu araçlar, OP bloklarını bile silerek şoförün fabrika durumuna getirilmesini sağlar. Elinizdeki SSD yahut anakartta bu biçimde bir seçenek olmayabilir. Bu noktada yardımcı yazılımlar devreye giriyor. Parted Magic isimli fiyatlı yazılım inançlı silme konusunda başarılı. Lakin para harcamak istemiyorsanız Windows 10/Windows 11’de diskpart isimli bir araç var ve pek düzgün işler çıkarıyor.
Anakart BIOS’u Üzerinden SSD Bilgileri Nasıl Silinir?
Sürücüyü inançlı biçimde temizlemenin en kolay yollarından biri UEFI BIOS’u kullanmak. Bu özellik her markada yahut modelde olmayabilir. Şayet bulunuyorsa, özelliğin ismi ve bulunduğu menü üreticiye ve modele nazaran değişiklik gösterebilir. Lakin genel olarak bakarsak silme özelliği neredeyse tüm BIOS’larda “Secure Erase” ismiyle kullanılıyor.
Üretici Yazılımları ile Temizlik
SSD’nizin markasına ve modeline bağlı olarak, üreticinin blokları sıfırlayan resmi bir yardımcı programı olabilir. Formül ve yetenekler üreticinin yazılımına nazaran değişiklik göstermekte. Çabucak aşağıda üretici yazılımlarını indirmek için resmi ilişkileri bulabilirsiniz. Bunların hepsinde inançlı silme özelliği olmayabilir, lakin SSD üreticileri tarafınca sunulan araçlar hem de farklı biroldukca özelliğe sahip.
Parted Magic, bu hususta en emniyetli ve başarılı yazılımlarından biri. Şayet üreticiniz bir yazılım sunmuyorsa yahut anakartınızın BIOS’unda bu özellik yoksa önyüklenebilir Parted Magic aracını kullanabilirsiniz. Maalesef uygulamanın fiyatsız deneme müddeti yok. Lakin ödeme yapmak istemiyorsanız birazdan bahsedeceğimiz Windows özelliğine yönelebilirsiniz.
Windows Diskpart ile SSD Dataları Nasıl Silinir?
Şimdi fiyatsız metoda gelelim. Komut İstemi yardımıyla Windows işletim sistemi üzerinden silme sürecini gerçekleştirmek mümkün. Diskpart ile ilgili bir hatırlatma olarak, bu prosedür overprovisioning sürecine uğrayan blokları boşaltmıyor, fakat bunlara referans olan disk haritasını siliyor. Profesyonel bir data kurtarma hizmeti olan DriveSavers, bu yolun “işe yaradığını” söylüyor, lakin her donanım kombinasyonuyla doğrulanmadığını belirtelim.
TRIM
Bazı uzmanlar TRIM özelliğinin aktif olduğu SSD’lerde bu sürece gerek olmadığını, TRIM ile art planda bilgilerin temizlendiğini argüman ediyor. Lakin bu özelliğin bir garantisi yok. DriveSavers Mühendislik Yöneticisi Mike Cobb, “TRIM her vakit tüm aygıtlarla çalışmaz. Bu niçinle sistem ve gerçek şoför modeli ile doğrulanmadıkça TRIM’e asla güvenilemez.” diyor.
Mekanik bir sabit diskin inançlı bir hale geldiğinden emin olmak için üzerine biroldukça sefer data yazmak gerekir. DBAN (Darik’s Boot and Nuke) isimli fiyatsız yazılım, tüm dallara uydurma bilgi yazan fiyatsız bir uygulama.
DBAN kendi önyükleme ortamına (işletim sistemi gerekmiyor) sahip, bu niçinle sürücüyü çıkarıp öteki bir bilgisayara takmadan evvel bir sistemdeki önyükleme şoförünü inançlı bir biçimde temizlemek için kullanabilirsiniz. Lakin süreç yaptığınız şoför sisteminizde kullandığınız önyükleme şoförü değilse, kazara sürücüyü silmemek için dikkatli olmanızı öneriyoruz.
Windows 10 yahut Windows 11’i sıfırlarken belgeleri silme özelliğini seçseniz bile tüm datalarınız diskten büsbütün silinmez. Windows işletim sisteminde sıfırlama yaparken “Her şeyi kaldır” üzere bir seçenek var. Bu süreçte sıfırlama yaptığınızda tüm yazılımlar ve şahsi evraklarınız silinecektir. Lakin silinen evrakları tekrar geri getiren ve kaldırma sürecini geri alan biroldukça yazılım mevcut. Bunların kimileri fiyatlı, kimileri ise fiyatsız.
Ücretsiz birtakım sıradan programlar bile ortadan geçen vakte bağlı olarak bilgisayarınızdan sildiğiniz içeriklerin büyük bir kısmını tekrar geri getirebilir. Bu bağlamda biroldukca özel fotoğraf, metin evrakı, görüntü ve farklı belgeyi yeniden bulmak mümkün. Genellikle ücretli yazılımlar daha güzel işler çıkarır. Hatta bu işi profesyonel olarak yapan şirketler bile var.
Konumuza dönecek olursak, depolama ünitesine sahip bir aygıtı elinizden çıkarırken kalan bu datalar sizin için değerli olabilir. Artık katı hal şoförü (SSD) ve sabit şoförlerde (HDD) içeriği inançlı bir biçimde silmek için yapabileceğimiz süreçlere bakacağız.
SSD ve HDD’lerin üretimi ve çalışma biçimi büsbütün farklıdır. Bu niçinle süreci iki teknoloji için başka farklı ele alalım. Sabit şoförleri büsbütün temizlemenin en güzel yolu, eski belge kalıntılarını ortadan kaldırmak için tüm bölümlere birkaç defa rastgele data yazan bir uygulama kullanmaktır. Üzerine yazma prosedürü SSD’lerde tam olarak işe yaramaz. HDD’lerin ortasında yer alan disklere birden çok data yazmamız gerekli, zira manyetik ortam data kalıntıları bırakabilir.
SSD’lerin sonlu sayıda yazma döngüsü vardır, bu niçinle çok biçimde yazma süreci yapmak şoför ömrünü kısaltabilir. SSD’ler ayrıyeten şoförün ömrünü uzatmak ve vakit ortasında arızalanan blokları değiştirmek için overprovisioning (sürücünün muhakkak bir kısmının idare fonksiyonları için ayrılması) isimli bir yol kullanır. Bu niçinle rastgele bir vakitte işletim sistemi tarafınca kullanılamayan blokların oranı %5 ya da %10 oranında olabilir.
Katı hal şoförleri için tüm görünür datalara süratle ulaşabilen yardımcı araçlar kullanabiliriz. Birtakım SSD üreticileri, dataları inançlı bir biçimde temizlemek için fiyatsız biçimde yardımcı yazılımlar sunar. Hatta kimi anakart BIOS’larında yerleşik inançlı paklık özelliği bulunmakta.
Bu araçlar, OP bloklarını bile silerek şoförün fabrika durumuna getirilmesini sağlar. Elinizdeki SSD yahut anakartta bu biçimde bir seçenek olmayabilir. Bu noktada yardımcı yazılımlar devreye giriyor. Parted Magic isimli fiyatlı yazılım inançlı silme konusunda başarılı. Lakin para harcamak istemiyorsanız Windows 10/Windows 11’de diskpart isimli bir araç var ve pek düzgün işler çıkarıyor.
Anakart BIOS’u Üzerinden SSD Bilgileri Nasıl Silinir?
Sürücüyü inançlı biçimde temizlemenin en kolay yollarından biri UEFI BIOS’u kullanmak. Bu özellik her markada yahut modelde olmayabilir. Şayet bulunuyorsa, özelliğin ismi ve bulunduğu menü üreticiye ve modele nazaran değişiklik gösterebilir. Lakin genel olarak bakarsak silme özelliği neredeyse tüm BIOS’larda “Secure Erase” ismiyle kullanılıyor.
- Sistem açılışında BIOS’a giriş yapın. Şayet bu mevzuda bilginiz yoksa bu makalemizden yardım alabilirsiniz.
- Secure Erase ekseriyetle “Tools”, “Toolskit”, “Storage” yahut “Advanced” menülerinde yer alıyor. Şayet bulamazsanız anakartınızın kullanım kılavuzuna bakabilir yahut Technopat Sosyal‘de bahis açabilirsiniz.
- Örneğin ASUS ROG anakartta bu seçenek Tool sekmesinin altında “ASUS Secure Erase” ismiyle bulunuyor.
- Giriş yaptıktan daha sonra şoförünüzü seçebilir ve silme sürecini başlatabilirsiniz.
Üretici Yazılımları ile Temizlik
SSD’nizin markasına ve modeline bağlı olarak, üreticinin blokları sıfırlayan resmi bir yardımcı programı olabilir. Formül ve yetenekler üreticinin yazılımına nazaran değişiklik göstermekte. Çabucak aşağıda üretici yazılımlarını indirmek için resmi ilişkileri bulabilirsiniz. Bunların hepsinde inançlı silme özelliği olmayabilir, lakin SSD üreticileri tarafınca sunulan araçlar hem de farklı biroldukca özelliğe sahip.
- Samsung SSD Magician
- Western Digital Dashboard
- Kingston SSD Manager
- SK hynix SSD Tools
- Adata SSD Toolbox
- Sabrent Control Panel
- Crucial Storage Executive
- SeaTools for Seagate Drives
Parted Magic, bu hususta en emniyetli ve başarılı yazılımlarından biri. Şayet üreticiniz bir yazılım sunmuyorsa yahut anakartınızın BIOS’unda bu özellik yoksa önyüklenebilir Parted Magic aracını kullanabilirsiniz. Maalesef uygulamanın fiyatsız deneme müddeti yok. Lakin ödeme yapmak istemiyorsanız birazdan bahsedeceğimiz Windows özelliğine yönelebilirsiniz.
- Parted Magic’i bu ilişki aracılığıyla satın alın ve ISO belgesini indirin. ISO belgesini tıpkı Windows kurulumunda yaptığımız üzere önyüklenebilir bir disk oluşturmak için kullanıyoruz.
- Rufus yazılımını kullanarak önyüklenebilir bir USB flaş şoför oluşturun. Dilerseniz farklı bir yazılım da kullanabilirsiniz.
- bir daha Windows kurulumunda olduğu üzere, bilgisayarınızı Parted Magic USB şoförü üzerinden başlatın.
- Önyükleme prosedürü istendiğinde var iseyılan ayarlar (Default settings-ilk seçenek) seçmek için Enter’a basın.
- daha sonrasında karşınıza bir Linux masaüstü ortamı çıkacak.
- “Erase Disk” uygulamasını başlatın.
- NVMe SSD’niz var ise “NVMe Secure Erase” seçeneğini, şayet SATA kontaklı bir şoför kullanıyorsanız “Secure Erase CET Devices” seçeneğine tıklayın.
- Eğer şoför “Frozen” olarak listeleniyorsa, aşağıdaki “Sleep” butonuna basın ve biraz bekleyin.
- Silmek istediğiniz şoförleri seçin ve “Continue” seçeneğine tıklayın.
- daha sonrasında sol alt kısımdaki “I allow this utility” kısmını işaretledikten daha sonra sağ alttaki “Start Erase” seçeneğine basın.
- Yazılımın sürücüyü silmesi birkaç dakika dakika alacak.
Windows Diskpart ile SSD Dataları Nasıl Silinir?
Şimdi fiyatsız metoda gelelim. Komut İstemi yardımıyla Windows işletim sistemi üzerinden silme sürecini gerçekleştirmek mümkün. Diskpart ile ilgili bir hatırlatma olarak, bu prosedür overprovisioning sürecine uğrayan blokları boşaltmıyor, fakat bunlara referans olan disk haritasını siliyor. Profesyonel bir data kurtarma hizmeti olan DriveSavers, bu yolun “işe yaradığını” söylüyor, lakin her donanım kombinasyonuyla doğrulanmadığını belirtelim.
- Sileceğiniz şoför bilgisayarın önyükleme sürücüsüyse, bilgisayarı bir Windows 10 yahut 11 yükleme diskinden başlatın. Sileceğiniz disk önyükleme diski değilse bir yükleme diskinden önyükleme yapmanıza gerek yok ve bu silme sürecini Windows ortasından gerçekleştirebilirsiniz.
- Bir Windows yükleme diskinden önyükleme yaptıysanız, komut istemini açmak için Shift + F10 tuşlarına basın. Windows’u olağan biçimde kullanıyorsanız, Windows arama kutusuna “cmd” yazın ve Komut İstemi’ni yönetici olarak çalıştırın.
- diskpart yazın ve Enter’a basın. Komut isteminde artık “DISKPART>” yazacak.
- PC’nize bağlı tüm disklerin bir listesini ve numaralarını görmek “list disk” yazın ve Enter’a basın. Şayet sadece tek şoförünüz var ise “Disk 0” görünecek.
- için liste diskine girin. Sadece bir şoförünüz var ise, Disk 0 olacaktır.
- Diski seçmek için “select disk (numara)” yazın ve Enter’a basın. “numara” kısmına diskin numarasını (“0” gibi) girin.
- “clean all” yazdıktan daha sonra Enter tuşuna basın. bir süre bekledikten daha sonra “DiskPart succeeded in cleaning disk” biçiminde bir ihtar alacaksınız.
TRIM
Bazı uzmanlar TRIM özelliğinin aktif olduğu SSD’lerde bu sürece gerek olmadığını, TRIM ile art planda bilgilerin temizlendiğini argüman ediyor. Lakin bu özelliğin bir garantisi yok. DriveSavers Mühendislik Yöneticisi Mike Cobb, “TRIM her vakit tüm aygıtlarla çalışmaz. Bu niçinle sistem ve gerçek şoför modeli ile doğrulanmadıkça TRIM’e asla güvenilemez.” diyor.
Mekanik bir sabit diskin inançlı bir hale geldiğinden emin olmak için üzerine biroldukça sefer data yazmak gerekir. DBAN (Darik’s Boot and Nuke) isimli fiyatsız yazılım, tüm dallara uydurma bilgi yazan fiyatsız bir uygulama.
DBAN kendi önyükleme ortamına (işletim sistemi gerekmiyor) sahip, bu niçinle sürücüyü çıkarıp öteki bir bilgisayara takmadan evvel bir sistemdeki önyükleme şoförünü inançlı bir biçimde temizlemek için kullanabilirsiniz. Lakin süreç yaptığınız şoför sisteminizde kullandığınız önyükleme şoförü değilse, kazara sürücüyü silmemek için dikkatli olmanızı öneriyoruz.
- DBAN ISO belgesini bu kontaktan indirin.
- Parted Magic uygulamasına emsal biçimde, ISO belgesini önyüklenebilir hale getirerek bir USB şoföre yazdırın. Bunun için bir daha Rufus’u kullanabilirsiniz.
- Bilgisayarınızı DBAN USB şoförüyle boot edin. Bu süreçten daha sonra mavi art plana ve gri yazılara sahip bir menü goreceksiniz.
- Etkileşimli modu başlatmak için Enter’a basın. Sistemin depolama aygıtlarınızı algılaması birkaç dakika alabilir. Akabinde tüm şoförlerinizi ve öbür kimi seçenekleri gösteren bir menü ekranı görünecek.
- Silmek istediğiniz sürücüyü “Space tuşuyla” seçin. Üst ve aşağı hareket etmek için J ve K tuşlarını kullanabilirsiniz.
- var iseyılan DoD Short yolundan diğer bir metod kullanmak istiyorsanız M tuşuna basarak şoför silme tekniğini seçebilirsiniz.
- Standart bir DoD 5220.22-M silme süreci 7 seferlik süreçten oluşur. Ne kadar sefer yapılırsa inançlı silme süreci o kadar uzun sürer. DoD Short seçeneği birden fazla insan için kafidir.
- İşlemi başlatmak için F10 tuşuna basın. Geçiş sayısına, şoförünüzün kapasitesine ve suratına bağlı olarak bu süreç birkaç dakika yahut birkaç saat sürebilir.
- İşlem tamamlandığında “DBAN success” biçiminde bir bildiri alacaksınız.