Aysel YÜCEL
Denizcilik bölümü, Kabotaj Kanunu’nun 95. yılında yeni yol haritasını çizdi. Denizciler, AB’nin Yeşil Mutabakat’ı kapsamında yeşil dönüşüme odaklandı. Dal yetkilileri, yeşil teknolojileri geliştiren ve benimseyen ülkelerin ticari rekabette öne çıkacağı, aksi biçimde fırsatın dezavantaja dönüşeceğini vurguluyor. Üniversiteler dahil tüm paydaşların iştirak sağlayacağı bir yeşil dönüşüm platformu da bölümün gündemine girdi.
Tarih boyunca dünya ticaretinde stratejik değerini koruyan denizcilik, pandemiyle birlikte pozisyonunu daha da güçlendirdi. Bilhassa son bir buçuk yıldır global çapta yaşanan konteyner krizi, ticaret savaşlarında denizde yeni bir cephe açtı. Ulusal filonun ve ekipmanların ülkelerin dış ticaretindeki hayati kıymeti bir defa daha anlaşıldı. Pandemi denizcilik bölümünde yeşil dönüşümü de hızlandırdı. Bu durumu biraz da mecburilik olarak bakılırsan denizciler, Kabotaj Kanunu’nun 95. yılında yeni yol haritasını bu dönüşüme göre çizecek.
AB, 2050’ye kadar ulaştırmada sera gazları emisyonlarının yüzde 90 azaltmayı hedefl iyor. Bunun için sıfır-karbon emisyonlu gemilerin geliştirilip, pazara sürülmesini, mevcut gemilerin güç verimliliğinin geliştirilmesini, emisyonlar için karbon fiyatlandırmasının yürürlüğe konulmasını, çevreci yakıtların altyapı sisteminin geliştirilmesini hedefliyor.
İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) İdare Konseyi Lideri Tamer Kıran, son periyotta ABD, Çin ve Japonya üzere ülkelerin 2050 yılı ile karbon-nötr maksadını desteklediklerini beyan ettiklerini deklare etti. Milletlerarası Denizcilik Örgütü (IMO), deniz nakliyeciliği bölümünden kaynaklanan sera gazı salınımlarının azaltılmasına yönelik önlemler kapsamında 2008’e kıyasla 2030’a kadar en az yüzde 40, 2050’ye kadar yüzde 70 verimlilik artışı hedefl iyor. Daha uzun vadeli amaç ise deniz nakliyatı kaynaklı sera gazı emisyonlarını bulunduğumuz yüzyıl içerisinde sıfıra indirmek. Gemilerin, karbon emisyonları azaltılamadığı takdirde, emisyon karşılığı yüksek oranda vergi yahut karbon emisyon bedeli ödemeleri kaçınılmaz olduğunu lisana getiren Kıran, şu ayrıntıları verdi: “Bu mevzuda IMO MEPC 76’da verilen teklifler içinde tüketilen yakıt ton başına 2025 yılında 300 dolar, 2030 yılında 750-900 dolar vergi bulunuyor. Her ne kadar bu yakıt vergisi günümüzde kabul görmemiş olsa da 2030 yılına kadar bir yakıt karbon emisyon vergisi yahut emisyon bedeli ödeme sisteminin çıkması olası görünüyor.”
Tamer Kıran, bu gelişmelerin kısa periyotta düşük yakıt sarfiyatlı gemiler açısından avantaj oluşturacağına işaret ederek, “Teknolojik tedbirler alınarak tasarlanmış ve inşa edilmiş gemiler daha düşük yakıt/emisyon vergisi ötürüsı ile ticari avantaj yakalayacak. Orta ve uzun periyotta düşük karbonlu yakıtlar (LNG, Metanol) ve sıfır karbon emisyonlu yakıtlar (yeşil LNG, yeşil methanol, hidrojen vs.) teknolojilerini kullanan gemiler avantajlı olacak. Yakıt sarfiyatını azaltıcı yeni tip pervaneler, boyalar, rüzgar dayanaklı sevk üzere teknolojiler geliştirilirken, bu teknolojileri geliştiren kuruluşlar ticari rekabette öne çıkacak” dedi. Bu dönüşüme karşı karşı Türk denizcilik kesimi teknolojik ve mevzuat gelişmelerini yakından takip etmeli, gemilerde güç verimliliği arttırıcı teknolojik ve operasyonel önlemler alınmalı, teknolojik gelişmeler olgunlaştığında süratli bir biçimde yeni gemi siparişleri ile filo yenilenmesi yapılmalı” diye konuştu.
Yeşil dönüşüm için devlet dayanakları verilmesi, ulusal ve milletlerarası yeşil fonlar kullanılarak finansman sağlanması gerektiğinin de altını çizen Kıran ayrıyeten, “Ayrıca pilot teknoloji uygulamaları (rüzgar dayanaklı sevk, yeni pervane, boya gibi), yeni yakıt uygulamaları konusunda AR-GE takviyeleri kullanarak, pilot uygulamalarda yer alarak, bilgi ve tecrübe kazanarak, değişim vakti geldiğinde süratli davranılabilmeli” dedi.
Tamer Kıran, tarih boyunca stratejik ehemmiyetini koruyan denizciliğin, 21’inci yüzyılda dünya iktisadında ve milletlerarası ticaretin belkemiği olma özelliğini perçinlediğini vurgulayarak, “Pandemi krizinin yaşandığı 20202’de, dünya deniz ticaretinin yüzde 86’sı, Türkiye’nin dış ticaretinin yüzde 88,8’i denizyoluyla taşındı. Globalleşme yardımıyla pandemi daha sonrası periyotta milletlerarası ticaret ve sermaye hareketlerinde beklenen artış, iktisatların karşılıklı bağımlılığının daha da artmasını tetikliyor. ötürüsıyla dünya ekonomisindeki büyümeye paralel deniz nakliyeciliğine talebin artması bekleniyor” dedi.
Türkiye, denizciliğin biroldukca alanında yaptığı başarılı atılımlar ile bugün denizci bir ülke olma yolunda ilerlediğini söz eden Kıran, “Deniz nakliyatında yaklaşık 29 milyon DWT’a kadar ulaşmış armatörlüğü ve işletmeciliği, yıllık 1.5 milyar dolara yaklaşan yeni gemi ihracatının yanı sıra Avrupa’nın en değerli gemi bakım, tamir, dönüştürme ve söküm merkezi olmaya aday. Limancılıkta, deniz turizminde, marinacılıkta, balıkçılıkta, loyd hizmetlerinde ve epeyce değerli olarak denizcilik eğitim ve öğretiminde bir marka oluyor. Bütün bunlar Türkiye’nin denizcilik olarak değerli bir deneyime sahip olduğunu ve global manada hayli daha fazlasını yapmaya fırsatı olacağını ortaya koyuyor” açıklamasını yaptı.
Doğu’ya kayan ticaret yeni fırsatlar sunacak
Global manada 2.1 milyar DWT kapasite ile yaklaşık 62 bin adet ticari gemi dünyadaki yük nakliyatının yüzde 86’sını yükleniyor. Kıran, bu büyük pastadan Türk denizciliğinin daha fazla hisse alma talihi olduğuna dikkat çekti: “Coğrafi pozisyon avantajımız, kıyılarımızın uzunluğu, nüfusun ve endüstrinin büyük bir kısmının kıyılarda bulunması niçiniyle Türkiye kaynak muhtaçlığını karşılama potansiyeline sahip. Dünyanın en ekonomik ve büyük ölçekli nakliyatı gemilerle yapıldığından orta vadede Türkiye’yi çevreleyen Karadeniz ticaretinin yanı sıra Akdeniz ve Ege rotalarındaki ticarette de hızlanma bekleniyor. Bu ortada, Çin’in kararlı bir biçimde sürdürmekte olduğu Bir Nesil Bir Yol Projesi’nin (OBOR) hem karayolu güzergâhı tıpkı vakitte denizyolu rotalarında Türkiye yer alıyor. Avrupa ve Afrika’ya olan coğrafik yakınlığı ve özelleştirme siyasetleri yardımıyla liman altyapıları ve tertiplerinin kuvvetli olması niçiniyle Türkiye’nin Akdeniz limanlarının giderek artan ölçüde bu ticaretten hisse alacağı bedellendiriliyor. Günümüzde Türkiye’nin, Rusya’dan daha sonra Çin’in en epeyce ticaret yaptığı ikinci ülke olması bu beklentiyi güçlendiriyor.”
Turizmin dünyanın üçüncü büyük ihracat bölümü olduğunu hatırlatan Kıran, bu alanda Türkiye’nin önündeki fırsatları şu biçimde kıymetlendirdi: “Pandemi periyodunda dünya genelinde en çok kayıp yaşayan dal de turizm oldu. Dünyanın önde gelen turizm ülkelerinden biri olarak, Türkiye’nin hakikat siyasetlerle deniz turizmindeki büyüme potansiyelinden yaralanma mümkünlüğü yüksek. Bu çerçevede limanların kruvaziyer turizmi açısından büyük potansiyeli bulunuyor. Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de liman kenti teriminin ulusal bir özellik kazanması, sürdürülebilir sosyo-ekonomik gelişmenin gerçekleşmesi için değerli bir fırsat olacak. Liman kent örnekleri incelendiğinde, yapısal gelişim ve dönüşüm için limanların bulunduğu kente ve ülkeye bir epeyce ekonomik, politik, toplumsal, kültürel imkanlar sağladığı açık.”
Deniz ticaret filomuzun rekabet gücü artırılmalı
Tamer Kıran, Kabotaj Kanunu’nun Türk denizciliği için kıymetine vurgu yaptı: “Türk denizciliği bugün ulaşmış olduğu seviyesi, Cumhuriyet’e, Cumhuriyet’in kazanımı olan Kabotaj Kanunu’na, o birinci yılların inanılmaz uğraşlarıyla elde edilen düzenlemelere ve neticelerina borçlu. Bugün nakliyattan balıkçılığa, gemi inşa ve tamirinden sigortacılığa, deniz turizminden limancılığa, ikmal hizmetlerinden deniz eğitimine, denizciliğin her alanında gösterdiğimiz gelişme ve muvaffakiyetler, Cumhuriyet’in ve onun birinci senelerında elde edilmiş olan Kabotaj Hakkı’nın yarattığı olağanüstü imkan yardımıyla gerçekleşti. Denizci ülkemiz için gelinen bu dikkate bedel düzey ile yetinmemeliyiz. Ülkemizin yer aldığı coğrafyadaki stratejik pozisyonu, genç nüfusu, denizcilik deneyimi ve bilgi altyapısı ve tüm avantajlarından faydalanılarak dünya deniz taşımacılığındaki hissemizin artırılması, geleceğimiz tarafından büyük değer taşımaktadır. Bu niçinle, denizcilik bölümünün desteklenip geliştirilmesi, deniz ticaret filomuzun rekabet gücünün artırılması gerekiyor.”
“Avantajı yakalayamazsak, kaybederiz”
Türk Armatörler Birliği Lider Yardımcısı Cihan Ergenç, deniz nakliyatının son periyotta bilindiği üzere karbon emisyonlarının azaltılması konusuna odaklandığına dikkat çekerek, “Dünya hepimizin dünyası. İçinde yaşadığımız dünyaya katkı sağlamak ise biz iş insanlarının vicdani sorumluluğu. Deniz nakliyatının iklim değişimine katkısı bir fırsat olarak ortaya çıkarken, öteki taraftan yaratacağı maliyetler bölümde bir tehdit olarak ortaya çıkabilecek” dedi. Bu tehdide yönelik olarak armatörlerin genel olarak gemi inşadaki taleplerini erteleme tarafında bir tavır içerisine girdiğini aktaran Ergenç, “Bu da gelecek birkaç yıl içerisinde tersanelere talepleri azaltabilecek. Bir taraftan da arz talep istikrarında talep istikametinde bir sıkışmaya niçiniyet verecek. Bu da gelecek birkaç sene içerisinde navlunların yüksek devamlılığına temel oluşturabilecek” dedi. Ergenç, Türk armatörler olarak buradaki gayelerinin bir güç etüt merkezi kurarak yeşile ve milletlerarası bölümdeki Ar- Ge muhtaçlığına dayanak vermek, ayrıyeten bu arenada proaktif bir yaklaşımla var olarak katkı sağlamak olduğunu söylemiş oldu. Öbür taraftan da bölümün tüm paydaşlarını ve üniversiteleri bir ortaya getirerek, yeşil dönüşüme öncülük edecek bir kümelenme yahut bir platform oluşturulması da birliğin kıymetli gündemleri içinde.
Tonaj kütük sistemi milat olacak
Ergenç, Türk deniz nakliyatının önündeki en değerli rekabet ögesinin tonaj vergi sistemi konusu olduğunu önbakılırsarek, “Dünya denizciliğinin önde gelen ülkeleri ile Avrupa’nın tamamı deniz taşımacılığındaki memleketler arası rekabet gücünü artırmak için bu sistemi oluşturmuşlar ve gemiler gemi başına ödedikleri tonaj vergisi ile bu sistem üzerinden çalışıyor. Şayet Türk Deniz nakliyatını daha rekabetçi hale getirmek istiyor ve hakikaten dünyanın birinci 10 ülkesi ortasına girmek istiyorsak bizim de en kısa müddette tonaj kütüğü sistemine geçiş yapmamız gerekli. Bu tonaj kütük sistemini ben aslında kesimimiz için bir milat olarak görüyorum. İşte önümüzdeki 10 hatta 20 yılın en değerli fırsatlardan bir adedinin bu olduğunu değerlendiriyorum” açıklamasını yaptı.
Öbür taraftan süratle gelişen teknolojinin de yıkıcı etkisinin ortaya çıktığını gözlemlediğini belirten Ergenç, “Verimliliğe en çabuk ulaşan, dijitalleşmenin tesirlerini dala en çabuk yansıtan, en kısa vadede rekabette avantajı yakalayacak. Bu avantajı yakalayan biz olamazsak bunun dezavantajları ile yüz yüze kalacak. Bizler bu stratejik bölümü daima birlikte devlet olarak, millet olarak, dal olarak benimseyip, sahiplenip daima birlikte ortak bir sinerji ortasında hareket etmeliyiz” dedi.
“Denize hakim olan dünyaya hakim olur”
Türk Armatörler Birliği Genel Sekreteri Hüseyin Çınar, denizciliğin, deniz nakliyatının ülkeler için stratejik kıymetini şu sözlerle anlattı: “Barbaros Hayrettin Paşa “Denizlere hakim olan cihana hakim olur” der. Sir Walter Raleigh, “Her kim denize hakim olursa ticarete de hakim olur. Her kim ticarete hakim olursa dünyanın zenginliklerine ve nihayetinde dünyaya hakim olur” der. Dünya üzerinde denizlerin değeri geçmişten günümüze ve geleceğe stratejik bir tesire sahip. Dünyada denizlerin stratejik olmasının en kıymetli niçini üzerinden gerçekleşen ticaret ve bu ticareti gerçekleştiren gemilerdir. Öteki taraftan denizlerdeki ekonomik kaynaklardır. Dünyada denizlerdeki tüm uğraş de bunun üzerine kuruluyor. Bunun en değerli tesirini de son yaşadığımız konteyner taşımacılığındaki kriz ortaya koydu. İhraç edecek malınız var ya da üretim için ithal orta mallara gereksiniminiz var ancak ya gemi yok ya konteyner yok. Bu niçinle ticaretinin yüzde 80’i üstündeki kısmını deniz yolundan gerçekleştiren ülkemiz için de denizlerimiz her vakit stratejik kıymette olmuştur. Türkiye de dünya üzerinde aktif pozisyonunu idame etmek isterse ülkesinin can damarları olan Akdeniz, Ege ve Karadeniz’de bu su yollarını her vakit açık idame ettirmeli ve bir yandan ticaretini sürdürebilecek bir deniz ticaret filosu ile bu filoyu koruyacak Deniz Kuvvetlerine sahip olmalıdır. Ülkemizin zenginliği denizlerimize ve bu denizler üzerinden işletilen ticarete ve bu ticaretin kuvvetli bir deniz ticaret filosu ile idamesine bağlı.”
“Kabotajda kazandırıcı ögeleri kendimiz işletiyor olmalıyız”
Türk Armatörler Birliği Lideri Ahmet Bedri İnce, kabotajın tabiatı gereği her ülke için değerli olduğunu tabir etti. Memleketler arası manada ticaretin özgürleşmesi yaklaşımının yaygınlaşmaya başlamasının, memleketler arası arenada hayli geniş biçimde bir yankı bulduğuna dikkat çeken Bedri İnce, bu mevzunun bilhassa gemilerimiz açısından çok değerli olduğunu vurguladı. İnce, “Ancak her ülkenin de kendi menfaatleri ve kendi ticari ögelerine yönelik muhafaza önlemleri uygulaması hem ülkenin birebir vakitte o ülkenin üzerinde heyeti olduğu vatan topraklarında yaşayan halkı için pek kıymetli ve stratejiktir. O niçinle bunlardan vazgeçilmesi ileride telafisi mümkün olmayan kusurlara niçiniyet verebilir. Ben Kabotaj Yasası’nı bu türlü görüyorum” diye konuştu.
“İç ticareti yabancılar yaparsa mahkumiyet ortaya çıkabilir”
“Eğer bir ülke kendi limanları içindeki ticareti öbür ülkeler eliyle yapmaya başlarsa, bu bir mahkumiyet ortaya çıkartabilir. O niçinle kendi ülkemiz sayılan karasularımız ortasında ve kendi limanlarımız içinde ve bunun da ötesinde her ne kadar kabotaj ile alakalı olmasa da mavi vatan üstündeki mavi ekonomimizin kazandırıcı ve yaratıcı ögelerini kendimiz işletiyor olmalıyız. Genel yaklaşımımızın da bu olması gerektiğini düşünüyorum” diyen Bedri İnce, tüm denizcilik kesiminin kabotaj bayramını kutladı.
Denizcilik bölümü, Kabotaj Kanunu’nun 95. yılında yeni yol haritasını çizdi. Denizciler, AB’nin Yeşil Mutabakat’ı kapsamında yeşil dönüşüme odaklandı. Dal yetkilileri, yeşil teknolojileri geliştiren ve benimseyen ülkelerin ticari rekabette öne çıkacağı, aksi biçimde fırsatın dezavantaja dönüşeceğini vurguluyor. Üniversiteler dahil tüm paydaşların iştirak sağlayacağı bir yeşil dönüşüm platformu da bölümün gündemine girdi.
Tarih boyunca dünya ticaretinde stratejik değerini koruyan denizcilik, pandemiyle birlikte pozisyonunu daha da güçlendirdi. Bilhassa son bir buçuk yıldır global çapta yaşanan konteyner krizi, ticaret savaşlarında denizde yeni bir cephe açtı. Ulusal filonun ve ekipmanların ülkelerin dış ticaretindeki hayati kıymeti bir defa daha anlaşıldı. Pandemi denizcilik bölümünde yeşil dönüşümü de hızlandırdı. Bu durumu biraz da mecburilik olarak bakılırsan denizciler, Kabotaj Kanunu’nun 95. yılında yeni yol haritasını bu dönüşüme göre çizecek.
AB, 2050’ye kadar ulaştırmada sera gazları emisyonlarının yüzde 90 azaltmayı hedefl iyor. Bunun için sıfır-karbon emisyonlu gemilerin geliştirilip, pazara sürülmesini, mevcut gemilerin güç verimliliğinin geliştirilmesini, emisyonlar için karbon fiyatlandırmasının yürürlüğe konulmasını, çevreci yakıtların altyapı sisteminin geliştirilmesini hedefliyor.
İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) İdare Konseyi Lideri Tamer Kıran, son periyotta ABD, Çin ve Japonya üzere ülkelerin 2050 yılı ile karbon-nötr maksadını desteklediklerini beyan ettiklerini deklare etti. Milletlerarası Denizcilik Örgütü (IMO), deniz nakliyeciliği bölümünden kaynaklanan sera gazı salınımlarının azaltılmasına yönelik önlemler kapsamında 2008’e kıyasla 2030’a kadar en az yüzde 40, 2050’ye kadar yüzde 70 verimlilik artışı hedefl iyor. Daha uzun vadeli amaç ise deniz nakliyatı kaynaklı sera gazı emisyonlarını bulunduğumuz yüzyıl içerisinde sıfıra indirmek. Gemilerin, karbon emisyonları azaltılamadığı takdirde, emisyon karşılığı yüksek oranda vergi yahut karbon emisyon bedeli ödemeleri kaçınılmaz olduğunu lisana getiren Kıran, şu ayrıntıları verdi: “Bu mevzuda IMO MEPC 76’da verilen teklifler içinde tüketilen yakıt ton başına 2025 yılında 300 dolar, 2030 yılında 750-900 dolar vergi bulunuyor. Her ne kadar bu yakıt vergisi günümüzde kabul görmemiş olsa da 2030 yılına kadar bir yakıt karbon emisyon vergisi yahut emisyon bedeli ödeme sisteminin çıkması olası görünüyor.”
Tamer Kıran, bu gelişmelerin kısa periyotta düşük yakıt sarfiyatlı gemiler açısından avantaj oluşturacağına işaret ederek, “Teknolojik tedbirler alınarak tasarlanmış ve inşa edilmiş gemiler daha düşük yakıt/emisyon vergisi ötürüsı ile ticari avantaj yakalayacak. Orta ve uzun periyotta düşük karbonlu yakıtlar (LNG, Metanol) ve sıfır karbon emisyonlu yakıtlar (yeşil LNG, yeşil methanol, hidrojen vs.) teknolojilerini kullanan gemiler avantajlı olacak. Yakıt sarfiyatını azaltıcı yeni tip pervaneler, boyalar, rüzgar dayanaklı sevk üzere teknolojiler geliştirilirken, bu teknolojileri geliştiren kuruluşlar ticari rekabette öne çıkacak” dedi. Bu dönüşüme karşı karşı Türk denizcilik kesimi teknolojik ve mevzuat gelişmelerini yakından takip etmeli, gemilerde güç verimliliği arttırıcı teknolojik ve operasyonel önlemler alınmalı, teknolojik gelişmeler olgunlaştığında süratli bir biçimde yeni gemi siparişleri ile filo yenilenmesi yapılmalı” diye konuştu.
Yeşil dönüşüm için devlet dayanakları verilmesi, ulusal ve milletlerarası yeşil fonlar kullanılarak finansman sağlanması gerektiğinin de altını çizen Kıran ayrıyeten, “Ayrıca pilot teknoloji uygulamaları (rüzgar dayanaklı sevk, yeni pervane, boya gibi), yeni yakıt uygulamaları konusunda AR-GE takviyeleri kullanarak, pilot uygulamalarda yer alarak, bilgi ve tecrübe kazanarak, değişim vakti geldiğinde süratli davranılabilmeli” dedi.
Tamer Kıran, tarih boyunca stratejik ehemmiyetini koruyan denizciliğin, 21’inci yüzyılda dünya iktisadında ve milletlerarası ticaretin belkemiği olma özelliğini perçinlediğini vurgulayarak, “Pandemi krizinin yaşandığı 20202’de, dünya deniz ticaretinin yüzde 86’sı, Türkiye’nin dış ticaretinin yüzde 88,8’i denizyoluyla taşındı. Globalleşme yardımıyla pandemi daha sonrası periyotta milletlerarası ticaret ve sermaye hareketlerinde beklenen artış, iktisatların karşılıklı bağımlılığının daha da artmasını tetikliyor. ötürüsıyla dünya ekonomisindeki büyümeye paralel deniz nakliyeciliğine talebin artması bekleniyor” dedi.
Türkiye, denizciliğin biroldukca alanında yaptığı başarılı atılımlar ile bugün denizci bir ülke olma yolunda ilerlediğini söz eden Kıran, “Deniz nakliyatında yaklaşık 29 milyon DWT’a kadar ulaşmış armatörlüğü ve işletmeciliği, yıllık 1.5 milyar dolara yaklaşan yeni gemi ihracatının yanı sıra Avrupa’nın en değerli gemi bakım, tamir, dönüştürme ve söküm merkezi olmaya aday. Limancılıkta, deniz turizminde, marinacılıkta, balıkçılıkta, loyd hizmetlerinde ve epeyce değerli olarak denizcilik eğitim ve öğretiminde bir marka oluyor. Bütün bunlar Türkiye’nin denizcilik olarak değerli bir deneyime sahip olduğunu ve global manada hayli daha fazlasını yapmaya fırsatı olacağını ortaya koyuyor” açıklamasını yaptı.
Doğu’ya kayan ticaret yeni fırsatlar sunacak
Global manada 2.1 milyar DWT kapasite ile yaklaşık 62 bin adet ticari gemi dünyadaki yük nakliyatının yüzde 86’sını yükleniyor. Kıran, bu büyük pastadan Türk denizciliğinin daha fazla hisse alma talihi olduğuna dikkat çekti: “Coğrafi pozisyon avantajımız, kıyılarımızın uzunluğu, nüfusun ve endüstrinin büyük bir kısmının kıyılarda bulunması niçiniyle Türkiye kaynak muhtaçlığını karşılama potansiyeline sahip. Dünyanın en ekonomik ve büyük ölçekli nakliyatı gemilerle yapıldığından orta vadede Türkiye’yi çevreleyen Karadeniz ticaretinin yanı sıra Akdeniz ve Ege rotalarındaki ticarette de hızlanma bekleniyor. Bu ortada, Çin’in kararlı bir biçimde sürdürmekte olduğu Bir Nesil Bir Yol Projesi’nin (OBOR) hem karayolu güzergâhı tıpkı vakitte denizyolu rotalarında Türkiye yer alıyor. Avrupa ve Afrika’ya olan coğrafik yakınlığı ve özelleştirme siyasetleri yardımıyla liman altyapıları ve tertiplerinin kuvvetli olması niçiniyle Türkiye’nin Akdeniz limanlarının giderek artan ölçüde bu ticaretten hisse alacağı bedellendiriliyor. Günümüzde Türkiye’nin, Rusya’dan daha sonra Çin’in en epeyce ticaret yaptığı ikinci ülke olması bu beklentiyi güçlendiriyor.”
Turizmin dünyanın üçüncü büyük ihracat bölümü olduğunu hatırlatan Kıran, bu alanda Türkiye’nin önündeki fırsatları şu biçimde kıymetlendirdi: “Pandemi periyodunda dünya genelinde en çok kayıp yaşayan dal de turizm oldu. Dünyanın önde gelen turizm ülkelerinden biri olarak, Türkiye’nin hakikat siyasetlerle deniz turizmindeki büyüme potansiyelinden yaralanma mümkünlüğü yüksek. Bu çerçevede limanların kruvaziyer turizmi açısından büyük potansiyeli bulunuyor. Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de liman kenti teriminin ulusal bir özellik kazanması, sürdürülebilir sosyo-ekonomik gelişmenin gerçekleşmesi için değerli bir fırsat olacak. Liman kent örnekleri incelendiğinde, yapısal gelişim ve dönüşüm için limanların bulunduğu kente ve ülkeye bir epeyce ekonomik, politik, toplumsal, kültürel imkanlar sağladığı açık.”
Deniz ticaret filomuzun rekabet gücü artırılmalı
Tamer Kıran, Kabotaj Kanunu’nun Türk denizciliği için kıymetine vurgu yaptı: “Türk denizciliği bugün ulaşmış olduğu seviyesi, Cumhuriyet’e, Cumhuriyet’in kazanımı olan Kabotaj Kanunu’na, o birinci yılların inanılmaz uğraşlarıyla elde edilen düzenlemelere ve neticelerina borçlu. Bugün nakliyattan balıkçılığa, gemi inşa ve tamirinden sigortacılığa, deniz turizminden limancılığa, ikmal hizmetlerinden deniz eğitimine, denizciliğin her alanında gösterdiğimiz gelişme ve muvaffakiyetler, Cumhuriyet’in ve onun birinci senelerında elde edilmiş olan Kabotaj Hakkı’nın yarattığı olağanüstü imkan yardımıyla gerçekleşti. Denizci ülkemiz için gelinen bu dikkate bedel düzey ile yetinmemeliyiz. Ülkemizin yer aldığı coğrafyadaki stratejik pozisyonu, genç nüfusu, denizcilik deneyimi ve bilgi altyapısı ve tüm avantajlarından faydalanılarak dünya deniz taşımacılığındaki hissemizin artırılması, geleceğimiz tarafından büyük değer taşımaktadır. Bu niçinle, denizcilik bölümünün desteklenip geliştirilmesi, deniz ticaret filomuzun rekabet gücünün artırılması gerekiyor.”
“Avantajı yakalayamazsak, kaybederiz”
Türk Armatörler Birliği Lider Yardımcısı Cihan Ergenç, deniz nakliyatının son periyotta bilindiği üzere karbon emisyonlarının azaltılması konusuna odaklandığına dikkat çekerek, “Dünya hepimizin dünyası. İçinde yaşadığımız dünyaya katkı sağlamak ise biz iş insanlarının vicdani sorumluluğu. Deniz nakliyatının iklim değişimine katkısı bir fırsat olarak ortaya çıkarken, öteki taraftan yaratacağı maliyetler bölümde bir tehdit olarak ortaya çıkabilecek” dedi. Bu tehdide yönelik olarak armatörlerin genel olarak gemi inşadaki taleplerini erteleme tarafında bir tavır içerisine girdiğini aktaran Ergenç, “Bu da gelecek birkaç yıl içerisinde tersanelere talepleri azaltabilecek. Bir taraftan da arz talep istikrarında talep istikametinde bir sıkışmaya niçiniyet verecek. Bu da gelecek birkaç sene içerisinde navlunların yüksek devamlılığına temel oluşturabilecek” dedi. Ergenç, Türk armatörler olarak buradaki gayelerinin bir güç etüt merkezi kurarak yeşile ve milletlerarası bölümdeki Ar- Ge muhtaçlığına dayanak vermek, ayrıyeten bu arenada proaktif bir yaklaşımla var olarak katkı sağlamak olduğunu söylemiş oldu. Öbür taraftan da bölümün tüm paydaşlarını ve üniversiteleri bir ortaya getirerek, yeşil dönüşüme öncülük edecek bir kümelenme yahut bir platform oluşturulması da birliğin kıymetli gündemleri içinde.
Tonaj kütük sistemi milat olacak
Ergenç, Türk deniz nakliyatının önündeki en değerli rekabet ögesinin tonaj vergi sistemi konusu olduğunu önbakılırsarek, “Dünya denizciliğinin önde gelen ülkeleri ile Avrupa’nın tamamı deniz taşımacılığındaki memleketler arası rekabet gücünü artırmak için bu sistemi oluşturmuşlar ve gemiler gemi başına ödedikleri tonaj vergisi ile bu sistem üzerinden çalışıyor. Şayet Türk Deniz nakliyatını daha rekabetçi hale getirmek istiyor ve hakikaten dünyanın birinci 10 ülkesi ortasına girmek istiyorsak bizim de en kısa müddette tonaj kütüğü sistemine geçiş yapmamız gerekli. Bu tonaj kütük sistemini ben aslında kesimimiz için bir milat olarak görüyorum. İşte önümüzdeki 10 hatta 20 yılın en değerli fırsatlardan bir adedinin bu olduğunu değerlendiriyorum” açıklamasını yaptı.
Öbür taraftan süratle gelişen teknolojinin de yıkıcı etkisinin ortaya çıktığını gözlemlediğini belirten Ergenç, “Verimliliğe en çabuk ulaşan, dijitalleşmenin tesirlerini dala en çabuk yansıtan, en kısa vadede rekabette avantajı yakalayacak. Bu avantajı yakalayan biz olamazsak bunun dezavantajları ile yüz yüze kalacak. Bizler bu stratejik bölümü daima birlikte devlet olarak, millet olarak, dal olarak benimseyip, sahiplenip daima birlikte ortak bir sinerji ortasında hareket etmeliyiz” dedi.
“Denize hakim olan dünyaya hakim olur”
Türk Armatörler Birliği Genel Sekreteri Hüseyin Çınar, denizciliğin, deniz nakliyatının ülkeler için stratejik kıymetini şu sözlerle anlattı: “Barbaros Hayrettin Paşa “Denizlere hakim olan cihana hakim olur” der. Sir Walter Raleigh, “Her kim denize hakim olursa ticarete de hakim olur. Her kim ticarete hakim olursa dünyanın zenginliklerine ve nihayetinde dünyaya hakim olur” der. Dünya üzerinde denizlerin değeri geçmişten günümüze ve geleceğe stratejik bir tesire sahip. Dünyada denizlerin stratejik olmasının en kıymetli niçini üzerinden gerçekleşen ticaret ve bu ticareti gerçekleştiren gemilerdir. Öteki taraftan denizlerdeki ekonomik kaynaklardır. Dünyada denizlerdeki tüm uğraş de bunun üzerine kuruluyor. Bunun en değerli tesirini de son yaşadığımız konteyner taşımacılığındaki kriz ortaya koydu. İhraç edecek malınız var ya da üretim için ithal orta mallara gereksiniminiz var ancak ya gemi yok ya konteyner yok. Bu niçinle ticaretinin yüzde 80’i üstündeki kısmını deniz yolundan gerçekleştiren ülkemiz için de denizlerimiz her vakit stratejik kıymette olmuştur. Türkiye de dünya üzerinde aktif pozisyonunu idame etmek isterse ülkesinin can damarları olan Akdeniz, Ege ve Karadeniz’de bu su yollarını her vakit açık idame ettirmeli ve bir yandan ticaretini sürdürebilecek bir deniz ticaret filosu ile bu filoyu koruyacak Deniz Kuvvetlerine sahip olmalıdır. Ülkemizin zenginliği denizlerimize ve bu denizler üzerinden işletilen ticarete ve bu ticaretin kuvvetli bir deniz ticaret filosu ile idamesine bağlı.”
“Kabotajda kazandırıcı ögeleri kendimiz işletiyor olmalıyız”
Türk Armatörler Birliği Lideri Ahmet Bedri İnce, kabotajın tabiatı gereği her ülke için değerli olduğunu tabir etti. Memleketler arası manada ticaretin özgürleşmesi yaklaşımının yaygınlaşmaya başlamasının, memleketler arası arenada hayli geniş biçimde bir yankı bulduğuna dikkat çeken Bedri İnce, bu mevzunun bilhassa gemilerimiz açısından çok değerli olduğunu vurguladı. İnce, “Ancak her ülkenin de kendi menfaatleri ve kendi ticari ögelerine yönelik muhafaza önlemleri uygulaması hem ülkenin birebir vakitte o ülkenin üzerinde heyeti olduğu vatan topraklarında yaşayan halkı için pek kıymetli ve stratejiktir. O niçinle bunlardan vazgeçilmesi ileride telafisi mümkün olmayan kusurlara niçiniyet verebilir. Ben Kabotaj Yasası’nı bu türlü görüyorum” diye konuştu.
“İç ticareti yabancılar yaparsa mahkumiyet ortaya çıkabilir”
“Eğer bir ülke kendi limanları içindeki ticareti öbür ülkeler eliyle yapmaya başlarsa, bu bir mahkumiyet ortaya çıkartabilir. O niçinle kendi ülkemiz sayılan karasularımız ortasında ve kendi limanlarımız içinde ve bunun da ötesinde her ne kadar kabotaj ile alakalı olmasa da mavi vatan üstündeki mavi ekonomimizin kazandırıcı ve yaratıcı ögelerini kendimiz işletiyor olmalıyız. Genel yaklaşımımızın da bu olması gerektiğini düşünüyorum” diyen Bedri İnce, tüm denizcilik kesiminin kabotaj bayramını kutladı.