Tarihi mirası bile etkiledi
Gökhan Karakaş – Marmara Denizi’nde son 15 yılda görülen en ağır deniz salyası etraf felaketine dönüşürken Çanakkale’nin derinliklerinde yatan tarihi miras olan 1. Dünya Savaşı batıklarının durumunu gözlemlemek için bilimsel inceleme yapıldı. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı (ÇATAB), davetiyle bölgeye gelen üç üniversite temsilcisinin ve beş su altı uzmanının katıldığı dalışları yalnızca Milliyet
takip etti.
Eftelya Dina dalış teknesiyle gerçekleştirilen dalışlarda Çanakkale Boğazı ortasında 1914 yılında 35 denizciyle batan Mesudiye gemisi ile 1966 yılında batan ticari gemi Kaptan Franco’nun ağır müsilaj tesiriyle adeta görünmez olduğu, müsilajın batıkların bulunmasını bile neredeyse imkansız hale getirdiği görüldü. 61 kilometrelik Çanakkale Boğazı’nda tesirli olan Karadeniz yüzey akıntısı, Marmara’nın sularını Ege Denizi’ne gerçek taşırken Gökçeada’ya vurarak müsilaj yığınları oluşturuyor. Gökçeada’ya ulaşmadan evvel kuzeye yönelen deniz salyasının tesirini yitirdiği gözlense de Çanakkale’nin tarihi batıklarının en turistik olanı HMS Majestik’te varlığı hissediliyor. HMS Majestik’in patlamamış topları, müşahede kulesi ve silah bataryalarında sarkıt formunda gözlenen deniz salyası aralıklarla öbek oluşturuyor.
Saros Lundy’i korumuş
Dünyanın kendini temizleyen nadir ekosistemlerinden Saros Körfezi’ndeki batıkların ise müsilajın yıkıcı tesirinden kurtulduğu gözlendi. Kaptan Cousteau’nun da araştırma yaptığı körfezin Büyükkemikli burnundaki HMS Lundy dalışında deniz salyası görülmedi. Bilim insanları ve uzmanlar geminin ambarları dahil her yerini incelerken deniz salyası fazlaca küçük sarkıtlar haricinde nazaranmedi.
İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Taşınabilir Kültür Varlıklarını Müdafaa ve Tamirat Kısım Lideri Prof. Dr. Kocabaş, “Kaptan Franco’da yüzeyden tabana kadar deniz salyasının yıkıcı tesirini gördük. Marmara Denizi’ndeki hidrojen sülfür oluşumu ulusal mirasımız batıklar üzerinde oluşursa bozulma hızlanır. Hidrojen sülfür metal kalıntıların bozulmasını beş kat hızlandırır. HMS Majestik’i Nisan ayında denetim gayeli incelemiş, müsilajın tesirini ağır gözlemlemiştik. İki ay daha sonra yaptığımız bu dalışta ise 15 metreden itibaren etkisinin azaldığını gördük. Boğazın haricinde olması HMS Majestik’e fırsat veriyor. HMS Lundy üzerinde müsilaj tesirini yitirmiş” dedi.
‘Saros atlatıyor lakin…’
Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adnan Ayaz, “Kaptan Franco’da sargos, akya, ıstakoz, karagöz sürüleri yuva yapardı, artık görülmüyor. Mercanlarda beyazlaşma başladı. Deniz salyası 15 metre katman halinde Ege Denizi’ne akıyor. Saros yeterli diye Çanakkale Boğazı’nı boş veremeyiz ve önlemleri hayata geçirmeliyiz” dedi.
Bandırma 17 Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı da, Kaptan Franco ve Mesudiye batıklarının imgeleriyle dehşete düştüğünü belirtirken Saros’daki yenilenmeyle umutlandığını vurguladı. Prof. Dr. Sarı, “Halen üzerinde deniz salyası olduğunu gördük lakin Akdeniz suyuyla birlikte kısmen yenilenmiş. HMS Majestik ve HMS Lundy’deki süngerler sağlıklı. Bu büyük avantaj zira Marmara’daki tüm süngerler öldü. Umutlansak bile rehavete kapılmamalı, tüm tedbirleri ivedilikle hayata geçirmeliyiz” dedi.
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Lideri Dr. İsmail Kaşdemir ise, her tesislerinde ileri biyolojik arıtma sistemi uyguladıklarını vurguladı. Dr. Kaşdemir, “Bölgemiz dünyanın en büyük su altıparkını oluşturacak kadar güçlü. Bu tarihi zenginliği korumak için gayretimiz sürüyor” dedi.
ÇATAB’ın davetiyle Bandırma 17 Eylül Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mustafa Sarı, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi’nden Prof. Dr. Adnan Ayaz ve Prof. Dr. Uğur Altınağaç, İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ufuk Kocabaş, sualtı görüntüleme uzmanları Ateş Evirgen, Ali Ethem Keskin ve Ferhan Coşkun, uzman dalış eğitmeni ve batık gemilerin rehberi Ercan Zeybek, Çanakkale Boğazı ve Gelibolu etrafında dalışlar yaptı.
YARIN: Saros Körfezi’nde endemik mercanlar direniyor
Gökhan Karakaş – Marmara Denizi’nde son 15 yılda görülen en ağır deniz salyası etraf felaketine dönüşürken Çanakkale’nin derinliklerinde yatan tarihi miras olan 1. Dünya Savaşı batıklarının durumunu gözlemlemek için bilimsel inceleme yapıldı. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı (ÇATAB), davetiyle bölgeye gelen üç üniversite temsilcisinin ve beş su altı uzmanının katıldığı dalışları yalnızca Milliyet
takip etti.
Eftelya Dina dalış teknesiyle gerçekleştirilen dalışlarda Çanakkale Boğazı ortasında 1914 yılında 35 denizciyle batan Mesudiye gemisi ile 1966 yılında batan ticari gemi Kaptan Franco’nun ağır müsilaj tesiriyle adeta görünmez olduğu, müsilajın batıkların bulunmasını bile neredeyse imkansız hale getirdiği görüldü. 61 kilometrelik Çanakkale Boğazı’nda tesirli olan Karadeniz yüzey akıntısı, Marmara’nın sularını Ege Denizi’ne gerçek taşırken Gökçeada’ya vurarak müsilaj yığınları oluşturuyor. Gökçeada’ya ulaşmadan evvel kuzeye yönelen deniz salyasının tesirini yitirdiği gözlense de Çanakkale’nin tarihi batıklarının en turistik olanı HMS Majestik’te varlığı hissediliyor. HMS Majestik’in patlamamış topları, müşahede kulesi ve silah bataryalarında sarkıt formunda gözlenen deniz salyası aralıklarla öbek oluşturuyor.
Saros Lundy’i korumuş
Dünyanın kendini temizleyen nadir ekosistemlerinden Saros Körfezi’ndeki batıkların ise müsilajın yıkıcı tesirinden kurtulduğu gözlendi. Kaptan Cousteau’nun da araştırma yaptığı körfezin Büyükkemikli burnundaki HMS Lundy dalışında deniz salyası görülmedi. Bilim insanları ve uzmanlar geminin ambarları dahil her yerini incelerken deniz salyası fazlaca küçük sarkıtlar haricinde nazaranmedi.
İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Taşınabilir Kültür Varlıklarını Müdafaa ve Tamirat Kısım Lideri Prof. Dr. Kocabaş, “Kaptan Franco’da yüzeyden tabana kadar deniz salyasının yıkıcı tesirini gördük. Marmara Denizi’ndeki hidrojen sülfür oluşumu ulusal mirasımız batıklar üzerinde oluşursa bozulma hızlanır. Hidrojen sülfür metal kalıntıların bozulmasını beş kat hızlandırır. HMS Majestik’i Nisan ayında denetim gayeli incelemiş, müsilajın tesirini ağır gözlemlemiştik. İki ay daha sonra yaptığımız bu dalışta ise 15 metreden itibaren etkisinin azaldığını gördük. Boğazın haricinde olması HMS Majestik’e fırsat veriyor. HMS Lundy üzerinde müsilaj tesirini yitirmiş” dedi.
‘Saros atlatıyor lakin…’
Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adnan Ayaz, “Kaptan Franco’da sargos, akya, ıstakoz, karagöz sürüleri yuva yapardı, artık görülmüyor. Mercanlarda beyazlaşma başladı. Deniz salyası 15 metre katman halinde Ege Denizi’ne akıyor. Saros yeterli diye Çanakkale Boğazı’nı boş veremeyiz ve önlemleri hayata geçirmeliyiz” dedi.
Bandırma 17 Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı da, Kaptan Franco ve Mesudiye batıklarının imgeleriyle dehşete düştüğünü belirtirken Saros’daki yenilenmeyle umutlandığını vurguladı. Prof. Dr. Sarı, “Halen üzerinde deniz salyası olduğunu gördük lakin Akdeniz suyuyla birlikte kısmen yenilenmiş. HMS Majestik ve HMS Lundy’deki süngerler sağlıklı. Bu büyük avantaj zira Marmara’daki tüm süngerler öldü. Umutlansak bile rehavete kapılmamalı, tüm tedbirleri ivedilikle hayata geçirmeliyiz” dedi.
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Lideri Dr. İsmail Kaşdemir ise, her tesislerinde ileri biyolojik arıtma sistemi uyguladıklarını vurguladı. Dr. Kaşdemir, “Bölgemiz dünyanın en büyük su altıparkını oluşturacak kadar güçlü. Bu tarihi zenginliği korumak için gayretimiz sürüyor” dedi.
ÇATAB’ın davetiyle Bandırma 17 Eylül Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mustafa Sarı, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi’nden Prof. Dr. Adnan Ayaz ve Prof. Dr. Uğur Altınağaç, İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ufuk Kocabaş, sualtı görüntüleme uzmanları Ateş Evirgen, Ali Ethem Keskin ve Ferhan Coşkun, uzman dalış eğitmeni ve batık gemilerin rehberi Ercan Zeybek, Çanakkale Boğazı ve Gelibolu etrafında dalışlar yaptı.
YARIN: Saros Körfezi’nde endemik mercanlar direniyor