Tarihi Yeraltı Camii yanına otel yapılacak! ‘Devam edilirse tarihi doküman nitelikleri yok olur’
Beyoğlu’nda yer alan, Osmanlı resmî kayıtlarında Mahzen-i Sultani olarak geçen Yeraltı Camii, Hicret’in 711 yılında Abdülaziz oğlu Ömer tarafınca hisar olarak yaptırıldı. II. Tiberios (578-582) periyodunda artan Arap akınlarına karşı Haliç’in girişini denetim gayesiyle kullanılan Yeraltı Camii, beraberinde Haliç’e girişi önleyen zincirin bir ucunun da bağlandığı yer.
Yer, İstanbul’un Osmanlılara geçmesinden daha sonra bir daha cephane deposu, su sarnıcı üzere çeşitli emellerle mahzen olarak kullanıldı. 1752-1756 senelerında Köse Bahir Mustafa Paşa tarafınca mescide dönüştürüldü. Kule biçimindeki minaresi kısa müddet daha sonra meydana gelen sarsıntıda yıkıldığı için Sultan I. Mahmud tarafınca bir daha yaptırıldı.
Sahabeden Amr bin el-Âs, Vehb B. Huşeyre ve Tebeu’t-tâbiîn’den Süfyân B. Uyeyne’nin makam kabirleri de burada bulunuyor. Üstünde, ahşap bir Türk konağı mimarisinde olan ve 1985’te onarımı yapılan Kıyılar Sıhhat Merkezi Müdürlüğü binası da bulunuyor. Tarihe tanıklık eden caminin daha evvel bitişiğinde bulunan bina yıkıldı.
Yerine otel yapılmak için yıkılan binanın akabinde caminin vücut duvarlarında kemer açıklı kalıntılar ortaya çıktı. Kültür Varlıklarını Müdafaa Derneği Lideri Serhat Şahin projenin yanlış olduğunu belirtti. Şahin, Kültür Bakanlığı’nın çalışmaları titiz bir biçimde yürütmesini talep etti. Arkeolog Nezih Başgelen ise temel hafriyatı yapılmışken muhakkak yerlerde test sondajları açılarak denetim edilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
“BU FORMDA DEVAM EDİLİRSE TARİHİ DOKÜMAN NİTELİKLERİ YOK OLUR”
Yeraltı Camii yanına yapılacak otel için Kültür Bakanlığı’nın titiz biçimde çalışma yapması gerektiğini belirten Kültür Varlıklarını Müdafaa Derneği Lideri Serhat Şahin, “Buranın kesinlikle evrak niteliğinde değerlendirilip, bütün dönemsel tahlillerinin yapılması gerekir. Fakat epeyce süratli bir inşaat faaliyetine girilmiş. Her şey kanuna uygun lakin buna o denli bakmamak gerekiyor. Arkeoloji Müzesi yetkililerinin biraz daha ayrıntılı işin içine girmesi gerekiyor. Gördüğüm kadarıyla daha evvel bir betonarme bina varmış.
Yıkıldıktan daha sonra bir kalıntı çıkmadı fakat vücut duvarlarındaki kalanları koruyorlar. Mevcut durumda şu an şura kararlarını almış lakin bu yanlış. Olağanda heyetin ve bakanlık yetkililerinin buna daha evvelde yatırımcılara söylemesi gerekiyor. Kültür Bakanlığı’nın burada hassasiyet göstermesi gerekiyor, bizim bakanlık yetkililerinden istediğimiz bu. Proje onaylandı diye bu türlü devam edilirse evrak nitelikleri gitgide yok olur.
Bu parselizasyonda bir şey çıkmaz ancak öteki parselizasyonda çıkabilir. Önemli olan ana çerçevenin bir bütün olarak yapılması gerekiyor. Kanunların buna nazaran güncellenmesi gerekiyor. Kültür Bakanlığı bu ana çerçeveyi şimdiden belirlerse ve buradaki temel çalışmaları yapıldığı vakit yatırımcının inisiyatifine yahut baht yapıtı burada bir şey bulunduğu vakit yakın çevrelerden bir iki kişinin hassasiyeti ile olmamalı.
Suralara proje sunulmadan evvel burada hafriyat çalışmalarının epeyce titiz bir biçimde yapılması lazım. Yatırımcıların da bunu bilerek yatırım yapması lazım. İşi bahta bırakırsanız bilimsellikten uzaklaşıyorsunuz” dedi.
“TEMEL HAFRİYATI YAPILMIŞKEN MÜDAFAA ÖNLEMLERİNİN ALINMASI LAZIM”
Arkeolog Nezih Başgelen ise ortaya çıkan kemerin değişik olduğunu söz etti. Başgelen, “Söz konusu alan İstanbul’un tarihi topografyasının en stratejik en değerli noktalarından biri. Bunun sebebi vaktiyle Haliç’in ağzını kapatan o meşhur zincirin düzeneğinin Yeraltı Camii’nin olduğu yerdeki büyük bir savunma tesisinin bir kısmı olması.
Uzun yıllar denizden gelen tehlikelere karşı hem Haliç’teki donanmayı tıpkı vakitte gidiş gelişi kapatması açısından değerli bir sistem. Lakin buradaki geleneğin hayli eskiye gittiğine dair elimizde ipuçları var. Hazır bu biçimde bir temel hafriyatı yapılmışken buradaki makul yerlerde test sondajları açılarak da daha eskiye gidip denetim etmekte fayda olduğunu söyleyebiliriz.
Ortaya çıkanlardan farklı bir kemer gözüküyor. Bugüne kadar her şeyin prosedürlere uygun olarak yapıldığı görülüyor fakat bundan daha sonrası için müdafaa konseyinin çizeceği yolda gerekli muhafaza önlemlerinin alınmasında fayda var” diye konuştu.
Beyoğlu’nda yer alan, Osmanlı resmî kayıtlarında Mahzen-i Sultani olarak geçen Yeraltı Camii, Hicret’in 711 yılında Abdülaziz oğlu Ömer tarafınca hisar olarak yaptırıldı. II. Tiberios (578-582) periyodunda artan Arap akınlarına karşı Haliç’in girişini denetim gayesiyle kullanılan Yeraltı Camii, beraberinde Haliç’e girişi önleyen zincirin bir ucunun da bağlandığı yer.
Yer, İstanbul’un Osmanlılara geçmesinden daha sonra bir daha cephane deposu, su sarnıcı üzere çeşitli emellerle mahzen olarak kullanıldı. 1752-1756 senelerında Köse Bahir Mustafa Paşa tarafınca mescide dönüştürüldü. Kule biçimindeki minaresi kısa müddet daha sonra meydana gelen sarsıntıda yıkıldığı için Sultan I. Mahmud tarafınca bir daha yaptırıldı.
Sahabeden Amr bin el-Âs, Vehb B. Huşeyre ve Tebeu’t-tâbiîn’den Süfyân B. Uyeyne’nin makam kabirleri de burada bulunuyor. Üstünde, ahşap bir Türk konağı mimarisinde olan ve 1985’te onarımı yapılan Kıyılar Sıhhat Merkezi Müdürlüğü binası da bulunuyor. Tarihe tanıklık eden caminin daha evvel bitişiğinde bulunan bina yıkıldı.
Yerine otel yapılmak için yıkılan binanın akabinde caminin vücut duvarlarında kemer açıklı kalıntılar ortaya çıktı. Kültür Varlıklarını Müdafaa Derneği Lideri Serhat Şahin projenin yanlış olduğunu belirtti. Şahin, Kültür Bakanlığı’nın çalışmaları titiz bir biçimde yürütmesini talep etti. Arkeolog Nezih Başgelen ise temel hafriyatı yapılmışken muhakkak yerlerde test sondajları açılarak denetim edilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
“BU FORMDA DEVAM EDİLİRSE TARİHİ DOKÜMAN NİTELİKLERİ YOK OLUR”
Yeraltı Camii yanına yapılacak otel için Kültür Bakanlığı’nın titiz biçimde çalışma yapması gerektiğini belirten Kültür Varlıklarını Müdafaa Derneği Lideri Serhat Şahin, “Buranın kesinlikle evrak niteliğinde değerlendirilip, bütün dönemsel tahlillerinin yapılması gerekir. Fakat epeyce süratli bir inşaat faaliyetine girilmiş. Her şey kanuna uygun lakin buna o denli bakmamak gerekiyor. Arkeoloji Müzesi yetkililerinin biraz daha ayrıntılı işin içine girmesi gerekiyor. Gördüğüm kadarıyla daha evvel bir betonarme bina varmış.
Yıkıldıktan daha sonra bir kalıntı çıkmadı fakat vücut duvarlarındaki kalanları koruyorlar. Mevcut durumda şu an şura kararlarını almış lakin bu yanlış. Olağanda heyetin ve bakanlık yetkililerinin buna daha evvelde yatırımcılara söylemesi gerekiyor. Kültür Bakanlığı’nın burada hassasiyet göstermesi gerekiyor, bizim bakanlık yetkililerinden istediğimiz bu. Proje onaylandı diye bu türlü devam edilirse evrak nitelikleri gitgide yok olur.
Bu parselizasyonda bir şey çıkmaz ancak öteki parselizasyonda çıkabilir. Önemli olan ana çerçevenin bir bütün olarak yapılması gerekiyor. Kanunların buna nazaran güncellenmesi gerekiyor. Kültür Bakanlığı bu ana çerçeveyi şimdiden belirlerse ve buradaki temel çalışmaları yapıldığı vakit yatırımcının inisiyatifine yahut baht yapıtı burada bir şey bulunduğu vakit yakın çevrelerden bir iki kişinin hassasiyeti ile olmamalı.
Suralara proje sunulmadan evvel burada hafriyat çalışmalarının epeyce titiz bir biçimde yapılması lazım. Yatırımcıların da bunu bilerek yatırım yapması lazım. İşi bahta bırakırsanız bilimsellikten uzaklaşıyorsunuz” dedi.
“TEMEL HAFRİYATI YAPILMIŞKEN MÜDAFAA ÖNLEMLERİNİN ALINMASI LAZIM”
Arkeolog Nezih Başgelen ise ortaya çıkan kemerin değişik olduğunu söz etti. Başgelen, “Söz konusu alan İstanbul’un tarihi topografyasının en stratejik en değerli noktalarından biri. Bunun sebebi vaktiyle Haliç’in ağzını kapatan o meşhur zincirin düzeneğinin Yeraltı Camii’nin olduğu yerdeki büyük bir savunma tesisinin bir kısmı olması.
Uzun yıllar denizden gelen tehlikelere karşı hem Haliç’teki donanmayı tıpkı vakitte gidiş gelişi kapatması açısından değerli bir sistem. Lakin buradaki geleneğin hayli eskiye gittiğine dair elimizde ipuçları var. Hazır bu biçimde bir temel hafriyatı yapılmışken buradaki makul yerlerde test sondajları açılarak da daha eskiye gidip denetim etmekte fayda olduğunu söyleyebiliriz.
Ortaya çıkanlardan farklı bir kemer gözüküyor. Bugüne kadar her şeyin prosedürlere uygun olarak yapıldığı görülüyor fakat bundan daha sonrası için müdafaa konseyinin çizeceği yolda gerekli muhafaza önlemlerinin alınmasında fayda var” diye konuştu.