Hüseyin GÖKÇE
İBRAHİM UĞURLU-UDEA ELEKTRONİK YK LİDERİ: SAVUNMA ENDÜSTRİNİN MUVAFFAKİYETİNİ BAŞKA KESİMLER DE YAKALAYABİLİR
● Türkiye’de yaşadığımız meselelerin birçoklarına konjonktürel olarak yaklaşıldığı için sorunların kök niçinleri giderilemiyor; ötürüsıyla tıpkı meseleleri periyodik olarak yaşıyoruz. Genel olarak kalkınma planlarımızın muvaffakiyetini engelleyen en kıymetli faktörün, uygulama zafiyetlerimiz olduğu açıktır. Bunun sebebi, kamu ve özel bölüm ilgisinin objektif kurgusunun yapılmamış olmasıdır. Nihayetinde plan, kamu kısmı için ‘emredici’ özel kesim için ise ‘yol gösterici’ niteliğinde. Birinci sefer 11. Kalkınma Planı aşağıdaki önerisi ile bu objektif kurgunun ötürüsı ile dinamik yapının kurulabileceği bir düzenek teklifinde bulunmuştur. Husus 297.1: Yerli üretimin ve teknolojik kabiliyetlerin geliştirilmesinde üst seviye karar almak üzere Cumhurbaşkanı başkanlığında ilgili kurumların en üst seviye yöneticilerinin iştirakiyle ‘Sanayileşme İcra Kurulu’ oluşturulacaktır.
11. Kalkınma Planı’nda evvelar belirlendi
Türkiye’nin 11. Kalkınma Planı ile ortaya koyduğu stratejilerin uygulanmasında nelere öncelik vermesi gerektiği ile ilgili sonucunda Çin’in ve Almanya’nın öne sürdüğü hususlar birer hazır çalışma alanı hüviyetindedir. Bununla kast edilen asla, Almanya’nın takviyesini alır Sanayi 4.0 uygularız, birlikteinde Bir Jenerasyon Bir Yol İnisiyatifinin bir modülü olur finansman-yatırım-ürün gereksinimimizi ‘Çin’den alırız olur biter’ değildir. Kast edilen endüstride Made in Turkiye sloganının temelinin sağlam atılması yani üretimdir. Bu kusurları yapmamak ve bugünlerde yaşadığımız konjektürel sıkıntılara tehditlere karşı faizi artır-indir düzeyindeki kısır tartışmalara harcadığımız enerjiyi, yapısal dönüşümlere kanalize etmemiz için kalkınma planlarının ve yapısal dönüşümlerin uygulanmasında kıymetli rol oynaması beklenen “Sanayileşme İcra Kurulu”nun özel kesimin tüm bileşenlerinin (işçi-işveren) temsilini sağlayacak biçimde vakit kaybetmeden hayata geçirilmelidir. Savunma endüstrinde yakaladığımız başarıyı başka tüm dallarda gerçekleştirebilmemiz mümkündür. Kendine özel müsteşarlığı şimdilerde başkanlığı olan bir bölümdür Savunma Sanayi. beraberinde “Savunma Sanayi İcra kurulu”, aracılığıyla kısa, orta ve uzun vadeli stratejik kararları yapısal bir bütünlük ortasında alabilmektedir. Ülkelerin kalkınmaları elbet sanayi stratejileri ile hayli yakından bağlıdır. Gelişmiş ülkelerin tamamının bununla birlikte endüstrileri de gelişmiştir. Lakin bilhassa hukuk sisteminin ve genelde demokratik iklimin ve ülkenin yabancı yatırımlara açık halinin hiç bir kuşkuya yer bırakmadan sürdürülmesi, ileriye dönük bir sanayi stratejisinin muvaffakiyetinin bu iklimden muaf olmayacağı gerçeğinin unutulmaması gereklidir.
SÜLEYMAN ALKAN – YILDIRIM ELEKTRONİK GENEL MÜDÜRÜ: “ŞARTNAMELERLE YERLİ MALI ZARURÎ OLMALI”
● Firmamız 40 yıldır elektronik dalında faaliyet gösteriyor. İmalat ve pazarlama faaliyetlerimiz var. Savunma sanabir daha yönelik proje ve işbirliklerimiz bulunuyor. ASO, elektronik endüstrisi olarak elektronik endüstrinin sorunları/ tahlillerini ve firmalarımızın iletişim/işbirliklerini artırmak için; İstanbul Sanayi Odası Elektronik komitesi ve Türkiye Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) ile bir ortaya gelerek görüşmeler yaptık. Elektronik sanayi firmalarımızın ve mamüllerinin tanıtımı için ESİP platformunu oluşturduk. WEB sitemizi kurduk. Bizler meselelerimizi ortak kıymetlendirme noktasına giderek tahlile ulaşmaya çalışıyoruz. En şimdiki bahis, nükleer santral konusunda yaşanan külfetler. Türk ortak diskalifiye edildiğini söylüyor. Bence, burada temel sorun bağlantı eksikliğidir. Daha işin başında mukavele imzalanırken, know how, teknoloji transferi üzere mevzuların ne olması gerektiği üzere konuların burada yer alması gerekiyordu. halbuki bizde bu iş bahisle ilgisi olmayan beşerler tarafınca yürütülüyor. Sivil toplum örgütlerine danışılmalı ve iş birliği yapılmalı. Elektronik endüstrinin gelişebilmesi için yerli malı konusu eser kalitesinden taviz verilmeden teknik ve idari şartnamelerde mecburî olarak yer almalı. Ayrıyeten evvel stratejik eserler ve bunların üretimine yönelik atılacak adımların belirlenmesi değerli. sonrasındasında yol haritası buna bakılırsa çıkarılmalı. Kalite koşuluyla, yerli üretimin tercih edilmesi gerekir.
SERMET KASIMOĞLU-PEKAS MÜHENDİSLİK GENEL MÜDÜRÜ: İHRACAT GELİRİNİN TL’YE ÇEVRİLME MECBURİLİĞİ SÜRATİMİZİ YAVAŞLATIYOR
● Türkiye’de çağdaş sanayi atılımı konusunda geç kalınmış, lakin “gerekli gayretler harcanırsa” çabucak hemen kaçan bir şey yok. Cumhuriyetin kuruluş senelerında tarım üretim atılımı için her şey yapılmış, toprağa hoş bir temel atılmış. Sanayi ortasında kısmi atılımlar yapılmış, lakin yıllar geçtikçe inşaat bölümü ön plana çıkmış. Tarım kesiminde bir orta iki banka vardı. Bugün sanayi kesiti için özel ihtisas finans ünitesi yok. Kısmi Elektronik hammadde sanayi atılımların temel sembolü TESTAŞ niye özelleştirildi? Cevap; Ziyan ediyor diye özelleştirildi. Stratejik endüstride kapital gözle bakılmamalı, stratejik ehemmiyet verilmemiş, Günümüz şartları ve pandemi şartları hammadde (çip krizi) temin sorunu yaratmış, üretim aksamalarına sebep olmuştur.
Türkiye rekabette kuvvetli bir coğrafyada
Çevresinde Suriye, Irak, Iran, Rusya, Ukrayna, Ermenistan ve Yunanistan olan bir ülkenin yakın pazar endüstriyel makine ve elektronik otomasyon ihracat şartları güvenlik açısından çok kuvvetli olmaktadır. Uzak pazarlara gelince nakliye maliyetleri ve Çin üzere muhteşem kuvvetli pazar sahip ülkelerle rekabet güçlü bulunuyor. Rusya-Ukrayna savaşı bitimi için Sanayi ihracat stratejisi atağı gerek. Fırsatları kaçırmamak için devletin kurumsal planlama yapması gerekiyor. Planlamaya ek bölüme ilginin artırılmasıdır. Şayet gerekli ilgi sağlanırsa, her ihracat manasında verimlilik önemli manada artacaktır. İhracat gelirini mevduat olarak TL’ye çevirmesi isteniyor. Elektronik Sanayi mamüllerinde ithal hammadde oranı %80 olduğundan. Elektrik ve Elektronik Sanayi mamullerin ihracatçılarına imtiyaz tanınmalıdır. Süratimiz bu biçim gelişmeler yüzünden yavaşlatılmamalı. Bölümün gerçek ilgiye gereksinimi var. Finansmana yönelik bir banka kurulması yanı sıra savunma endüstrinde olduğu üzere birebir atılımlar Endüstriyel Elektronik ve Otomasyon kesimimize de yapılabilir. Türk endüstrisi için hakikat eğitilmiş insan gücünün kalitesi değerlidir. Nitelikli eğitim veren eğitim kurumu sayısı da ülkemizde az. Bizim bölümde yeni mezun mühendisin verimli olması için uzun müddet geçmesi gerekiyor. Yurt dışına günün modası Beyin Göçü yüzünden epeyce sayıda yetişmiş Mühendis kaybediyoruz. Tıp eğitimindeki pratik imkânının, mühendislik eğitimine sağlanması durumunda işletmeler daha hazır yetişmiş işçi sağlanmış olur.
PROF. DR. MEHMET YÜCEER – OSTİM TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ KISMI: YAPISAL SIKINTILARA KARŞIN ÜRETİM YAPAN SANAYİCİYE MADALYA VERMEK LAZIM
● Üniversitemiz 2019 yılında “tecrübeli mezun” yetiştirmek üzere eğitime başladı. 3. kuşak üniversite modeli. Eğitimimizi YÖK’ün mevzuatları çerçevesinde yapıyoruz. İşyeri eğitimine birinci sınıftan itibaren başlıyoruz. 8. yani son devir ise büsbütün işyerinde geçiyor. Endüstrinin gereksinimi doğrultusunda daha mezun olurken deneyim kazanmış mühendisler hedefledik. Sanayi deneyimi ile üniversite tahsilini harmanlayan değişik modeller uygulanabilir. 6 ay işyeri, 6 ay üniversite eğitimi biçiminde düzenlenebilir. Eğitime orta verip, mesleksel tecrübeden daha sonra yine okula dönmek fazlaca ufuk açıcı oluyor. İngiltere meselade 2. sınıftan daha sonra bir yıl orta verip üçüncü yılı okumak üzere tekrar okula dönüyorlar. Sanayicilerin olduğu üzere bizim de yapısal problemlerimizden birisi finansman. Türkiye’deki 3. kuşak tek sanayi üniversitesi olarak 3 kısım ile başladık. Devletin daha hayli takviye olmasını bekliyoruz. Üniversitenin vakıftan bağımsız biçimde kendi kendine yetebilmesi için yabancı öğrenci de almaya başladık. Birden fazla İngilizce programımızda yerli öğrenciden epeyce yabancı öğrenci mevcut. Bu da bizi keyifli ediyor. Yani bir manada eğitim ihraç ediyoruz.
“Diploma, şoför dokümanı gibidir”
Şimdilerde herkes meslek sahibi olmayı üniversite diplomasına sahip olmakla muadil görmek üzere bir yanılgı içerisinde. Türkiye’de bu tip yapısal problemlere karşın üretim yapan sanayicilere madalya vermek lazım. Yapısal problemlerden bir oburu de savunma endüstrinde faaliyet gösteren büyük şirketler. Kobiler bunların olduğu bir masada tenkit yapamaz, zira gelirleri bir ölçüde alt yüklenicisi oldukları bu vakıf şirketlerinden geliyor. meğer bir ihalede kelam konusu sistemi KOBİ olarak tek başlarına yapabilecekken bu büyük köpekbalığı halinde tasvir edebileceğim vakıf şirketinden artan modüllerle karnını doyuran küçük balıklar gibiler. Bu da onlara kafi geliyor. İnsan kaynağını da vakıf şirketleri kendilerine çekmekte becerikliler zira KOBİ’nin verebileceği maddi imkânın 3-5 kat fazlasını vermekteler. bu biçimdece hem özel firmalardan oluşan ekosistemin gelişmeninin önü kesilmekte tıpkı vakitte istihdam edilen mühendislerin mesleksel olarak öğütülmesi kararı bir taşla 2-3 kötülük yapılmaktadır. Diploma aslında bir çeşit şoför dokümanı üzeredir. Ehliyet alan herkes nasıl anında trafiğe çıkamıyorsa diploması var diye de çabucak mühendis olunmuyor maalesef. YÖK’te karşılığı olmasa da üniversite bünyesinde birinci kere biz kurumsal teknoloji yöneticiliğini (CTO) oluşturduk. Bu üslup yöneticiler iş dünyasında var ancak üniversiteye uyarlayan biz olduk.
YİĞİT KARATOKUŞ-KABSAN ELEKTRONİK GENEL MÜDÜR YARDIMCISI: KESİMDEKİ FİRMALARIN %90’I FİNANSMANA MUHTAÇLIK DUYUYOR
● Şirketimiz 1993 yılında faaliyete geçmiş, savunma ve havacılık alanlarında üretim ve tasarım hizmeti vermektedir. Hepimizin ortak sorunu çip krizi. Bu kriz tahminen yarın olmayabilir ancak Güney Kore olmadığımız sürece elektronik kesiminde ithalat her vakit olacaktır. Katma pahası yüksek olan bir bölümdeyiz. Bu yüzden kesimimizin, kimi alanlardan ayrıştırılıp ona nazaran desteklenmesi gerekir. Bugün firmalarımızın yüzde 90’ının finansmana gereksinimi var. Tahminen bir gün Türkiye’de de çip fabrikası kurulabilir lakin o kademeye kadar desteklenmezsek, yok olabiliriz. Gtip numaralarına bakılırsa ekstra vergilendirmeler getirilebiliyor ancak bizim kullandığımız alt gereçlerin birçoklarının standartlarını yurtdışı firmalar sağlayabiliyor. Bu da bizim için büyük bir risk. Kimi kesimlere indirimli krediler çıktı, elektronik dalının nefes alabilmesi için de avantajlı krediler çıkabilir.
MÜGE ERTUĞ GÜZEL-EMGE ELEKTRO MEKANİK GEREÇLER SANAYİSİ YK LİDER YARDIMCISI: BİR DOLARLIK İŞLEMCİYİ 50 HAFTA daha sonra 160 DOLARA ALABİLİYORUZ
● Elektronik bölümü olarak tüm dünyada olduğu üzere bizlerde şu anda önemli manada komponent krizi yaşıyoruz. Teslimat müddetlerinin 50 haftaya kadar çıktığı bir devirden geçiyoruz. Daha evvel 1 dolara aldığımız işlemciyi, 160 dolara ve üstelik 50 hafta daha sonrasında alabiliyoruz. İşimizin en değerli kısmını aslına bakarsan komponent oluşturuyor. ASO Elektronik Komitesi olarak ISO ve TESİD ile bir arada tüm elektronik bölümünü bir ortaya getiren ESİP’i (Elektronik Dalı İş Birliği Platformu’nu) kurduk. ESİP’ in birinci somut çıktılarından biride komponent krizi ile boğuşan kesim firmalarımızın atıl stoklarını birbirleri ile paylaşabilecekleri bir portal oluşturmak oldu. ESİP, bu güç periyotta birbirimizle daha fazla dayanışma ortasında olmamızı sağladı. Türkiye’de yıllar evvel TESTAŞ üzere değerli bir yarı iletken tesisi, TAKSAN üzere talaşlı imalat işlerinde kullanılan makinaları üreten bir fabrikamız vardı. Bu tesisler özelleştirildi ve daha sonrasında yok oldu gitti. halbuki ben yüksek kâr beklentisi yerine bu cins bedellerin devlet ve dalın kendisi tarafınca korunması gerektiğini düşünüyorum. Şayet TESTAŞ ve TAKSAN kalsaydı, biz bugün hem krizleri tıpkı vakitte savunma dalına yönelik ambargoları daha kolay aşabilirdik.
Ülke algısı en değerli koşul
Yakın vakitte yurtharicinde bir fuara katıldık. Avrupa’nın büyük firmaları, “Tedarikimizi Türkiye’ye kaydırmak istiyoruz fakat ortamınızdan dolayı kendimizi geri çekiyoruz” diyorlar. yıllardır savunma sanayi alanında KOBİ düzeyinde kendimizi tanıtmak, ihracatımızı geliştirmek için fazlaca uğraştık. Lakin artık bize iş aktarmak isteyenler, geri çekiliyorlar. Şu bir gerçek ki firmalar olarak ne kadar güzel olursak olalım ülkenin ekonomik ve siyasi algısının iş yapabilmek için gerek şart olduğunu unutmamız lazım. Yalnızca bizim bölümümüze yönelik değil tüm bölümlerin sorunların tahlili için evvela yol haritası çıkarılabilir. Bu noktada sivil toplum örgütlerinin de devreye girmesi epeyce kıymetli. Yani sonuçta bir kurtuluş var ancak başlamak epeyce değerli.
YAMAN TUNAOĞLU-KAREL GENEL MÜDÜRÜ, TESİD YKB: CARİ AÇIĞI TEKNOLOJİ FİRMALARI AZALTACAK
● Savunma endüstrinde yerlilik yüzde 70’in üzerinde, lakin bu eserler yüklü olarak elektronik teknolojisine dayanıyor ve üretim için kullanılan materyaller büyük oranda yurt haricinden geliyor. Bu gelişmiş biroldukça ülke için de bu biçimde. Global iktisatta her şeyi kendiniz yapmazsınız; yapamazsınız. Cari açığı azaltmak için ihracatı arttıracağız diyoruz. Bunun için yüksek teknoloji mamüllerin ihracat ortasındaki hissesi epey kıymetli. Şu anda %3’ler düzeyinde. Bu çeşit eser üreten firmaların, yazılım firmaları hariç, girdilerinin fazlaca değerli bir kısmı ithal ediliyor. ötürüsıyla bu firmalar dövize endeksli bir finansal yapıya sahipler. Bu firmaları desteklememiz, dövize ulaşımlarını zorlaştırmamamız lazım. Günümüzde elektronik her dalın değerli bir paydaşı oldu. Çip krizinin temel çıkış sebebi de bu.
“Yatırım fırsatı kaçmamalı”
Amerika ve Avrupa’nın büyük şirketleri; Doğu Avrupa ve Türkiye’de üretim tesisleri kurmak istiyor. Bu Türkiye için epey düzgün bir fırsat. Fakat iktisat durumundan, iç gerginliklerden dolayı yurt dışı yatırımcılara inanç veremediğimiz için bu büyük fırsatı kaçırıyoruz, yeteri kadar kıymetlendiremiyoruz. Cari açığı teknoloji firmaları azaltacak. Bu firmaların mamüllerini de nitelikli elemanlar, mühendisler geliştirecek. Son devirde beyin göçünde önemli bir artış var, bu fazlaca kaygı verici bir durum. Avrupa’da nüfusun giderek yaşlanması, beyaz yakalı gençlerimize yönelik talebi artırdı. Bir periyot yaşanan mavi yaka göçü, artık beyaz yaka olarak yaşanıyor. Bu çocukları kaybetmek istemiyorsak, şirketlerimizde çalıştırmak istiyorsak, onlarla katma kıymeti yüksek eserler geliştirip, yüklü olarak yurt dışına satmalı ve firmalarımız onlara yurt dışı firmaların sağladığı imkânları sağlayacak noktaya getirmeliyiz. Bu sorunun kısa vadeli tahlili olarak, bilhassa yazılımcı açığı hayli olduğu için, kodlama alanında lise mezunu ve iş bulmakta zorlanan üniversite mezunlarına kısa eğitimler verip onlardan yararlanmamız gerekiyor. Yaşanan gerginlikler, küresel üretimin yerine lokal üretim arayışlarını gündeme getirdi. Ülkeler içlerine kapanıyorlar, globallikten bir geri dönüş başladı. pek fazlaca ülkenin büyük hacimli çip yatırımlarına giriştiğini görüyoruz. Örneğin, Samsung Güney Kore de 300 milyar dolarlık çip yatırımı yapacak. TSMC Singapur’da bir tesis kuracak. ABD’nin de bu alanda kıymetli ölçüde yatırım yapacağını biliyoruz. Bunlarla birlikte bu krizin 6-8 ay ortasında sonlanması bekleniyor.
Bakın son devirlerde Hollandalı bir firmanın Türkiye’den önemli manada mühendis topladığını biliyoruz. Hatta şirketin toplantılarının bile Türkçe yapıldığı tabir ediliyor. TESİD olarak gördüğümüz sorunları ilgililere anlatıyoruz. Bunu bilmiyorduk diyen çıkmıyor. Yani herkes durumun farkında, ancak çözülemiyor.
İBRAHİM UĞURLU-UDEA ELEKTRONİK YK LİDERİ: SAVUNMA ENDÜSTRİNİN MUVAFFAKİYETİNİ BAŞKA KESİMLER DE YAKALAYABİLİR
● Türkiye’de yaşadığımız meselelerin birçoklarına konjonktürel olarak yaklaşıldığı için sorunların kök niçinleri giderilemiyor; ötürüsıyla tıpkı meseleleri periyodik olarak yaşıyoruz. Genel olarak kalkınma planlarımızın muvaffakiyetini engelleyen en kıymetli faktörün, uygulama zafiyetlerimiz olduğu açıktır. Bunun sebebi, kamu ve özel bölüm ilgisinin objektif kurgusunun yapılmamış olmasıdır. Nihayetinde plan, kamu kısmı için ‘emredici’ özel kesim için ise ‘yol gösterici’ niteliğinde. Birinci sefer 11. Kalkınma Planı aşağıdaki önerisi ile bu objektif kurgunun ötürüsı ile dinamik yapının kurulabileceği bir düzenek teklifinde bulunmuştur. Husus 297.1: Yerli üretimin ve teknolojik kabiliyetlerin geliştirilmesinde üst seviye karar almak üzere Cumhurbaşkanı başkanlığında ilgili kurumların en üst seviye yöneticilerinin iştirakiyle ‘Sanayileşme İcra Kurulu’ oluşturulacaktır.
11. Kalkınma Planı’nda evvelar belirlendi
Türkiye’nin 11. Kalkınma Planı ile ortaya koyduğu stratejilerin uygulanmasında nelere öncelik vermesi gerektiği ile ilgili sonucunda Çin’in ve Almanya’nın öne sürdüğü hususlar birer hazır çalışma alanı hüviyetindedir. Bununla kast edilen asla, Almanya’nın takviyesini alır Sanayi 4.0 uygularız, birlikteinde Bir Jenerasyon Bir Yol İnisiyatifinin bir modülü olur finansman-yatırım-ürün gereksinimimizi ‘Çin’den alırız olur biter’ değildir. Kast edilen endüstride Made in Turkiye sloganının temelinin sağlam atılması yani üretimdir. Bu kusurları yapmamak ve bugünlerde yaşadığımız konjektürel sıkıntılara tehditlere karşı faizi artır-indir düzeyindeki kısır tartışmalara harcadığımız enerjiyi, yapısal dönüşümlere kanalize etmemiz için kalkınma planlarının ve yapısal dönüşümlerin uygulanmasında kıymetli rol oynaması beklenen “Sanayileşme İcra Kurulu”nun özel kesimin tüm bileşenlerinin (işçi-işveren) temsilini sağlayacak biçimde vakit kaybetmeden hayata geçirilmelidir. Savunma endüstrinde yakaladığımız başarıyı başka tüm dallarda gerçekleştirebilmemiz mümkündür. Kendine özel müsteşarlığı şimdilerde başkanlığı olan bir bölümdür Savunma Sanayi. beraberinde “Savunma Sanayi İcra kurulu”, aracılığıyla kısa, orta ve uzun vadeli stratejik kararları yapısal bir bütünlük ortasında alabilmektedir. Ülkelerin kalkınmaları elbet sanayi stratejileri ile hayli yakından bağlıdır. Gelişmiş ülkelerin tamamının bununla birlikte endüstrileri de gelişmiştir. Lakin bilhassa hukuk sisteminin ve genelde demokratik iklimin ve ülkenin yabancı yatırımlara açık halinin hiç bir kuşkuya yer bırakmadan sürdürülmesi, ileriye dönük bir sanayi stratejisinin muvaffakiyetinin bu iklimden muaf olmayacağı gerçeğinin unutulmaması gereklidir.
SÜLEYMAN ALKAN – YILDIRIM ELEKTRONİK GENEL MÜDÜRÜ: “ŞARTNAMELERLE YERLİ MALI ZARURÎ OLMALI”
● Firmamız 40 yıldır elektronik dalında faaliyet gösteriyor. İmalat ve pazarlama faaliyetlerimiz var. Savunma sanabir daha yönelik proje ve işbirliklerimiz bulunuyor. ASO, elektronik endüstrisi olarak elektronik endüstrinin sorunları/ tahlillerini ve firmalarımızın iletişim/işbirliklerini artırmak için; İstanbul Sanayi Odası Elektronik komitesi ve Türkiye Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) ile bir ortaya gelerek görüşmeler yaptık. Elektronik sanayi firmalarımızın ve mamüllerinin tanıtımı için ESİP platformunu oluşturduk. WEB sitemizi kurduk. Bizler meselelerimizi ortak kıymetlendirme noktasına giderek tahlile ulaşmaya çalışıyoruz. En şimdiki bahis, nükleer santral konusunda yaşanan külfetler. Türk ortak diskalifiye edildiğini söylüyor. Bence, burada temel sorun bağlantı eksikliğidir. Daha işin başında mukavele imzalanırken, know how, teknoloji transferi üzere mevzuların ne olması gerektiği üzere konuların burada yer alması gerekiyordu. halbuki bizde bu iş bahisle ilgisi olmayan beşerler tarafınca yürütülüyor. Sivil toplum örgütlerine danışılmalı ve iş birliği yapılmalı. Elektronik endüstrinin gelişebilmesi için yerli malı konusu eser kalitesinden taviz verilmeden teknik ve idari şartnamelerde mecburî olarak yer almalı. Ayrıyeten evvel stratejik eserler ve bunların üretimine yönelik atılacak adımların belirlenmesi değerli. sonrasındasında yol haritası buna bakılırsa çıkarılmalı. Kalite koşuluyla, yerli üretimin tercih edilmesi gerekir.
SERMET KASIMOĞLU-PEKAS MÜHENDİSLİK GENEL MÜDÜRÜ: İHRACAT GELİRİNİN TL’YE ÇEVRİLME MECBURİLİĞİ SÜRATİMİZİ YAVAŞLATIYOR
● Türkiye’de çağdaş sanayi atılımı konusunda geç kalınmış, lakin “gerekli gayretler harcanırsa” çabucak hemen kaçan bir şey yok. Cumhuriyetin kuruluş senelerında tarım üretim atılımı için her şey yapılmış, toprağa hoş bir temel atılmış. Sanayi ortasında kısmi atılımlar yapılmış, lakin yıllar geçtikçe inşaat bölümü ön plana çıkmış. Tarım kesiminde bir orta iki banka vardı. Bugün sanayi kesiti için özel ihtisas finans ünitesi yok. Kısmi Elektronik hammadde sanayi atılımların temel sembolü TESTAŞ niye özelleştirildi? Cevap; Ziyan ediyor diye özelleştirildi. Stratejik endüstride kapital gözle bakılmamalı, stratejik ehemmiyet verilmemiş, Günümüz şartları ve pandemi şartları hammadde (çip krizi) temin sorunu yaratmış, üretim aksamalarına sebep olmuştur.
Türkiye rekabette kuvvetli bir coğrafyada
Çevresinde Suriye, Irak, Iran, Rusya, Ukrayna, Ermenistan ve Yunanistan olan bir ülkenin yakın pazar endüstriyel makine ve elektronik otomasyon ihracat şartları güvenlik açısından çok kuvvetli olmaktadır. Uzak pazarlara gelince nakliye maliyetleri ve Çin üzere muhteşem kuvvetli pazar sahip ülkelerle rekabet güçlü bulunuyor. Rusya-Ukrayna savaşı bitimi için Sanayi ihracat stratejisi atağı gerek. Fırsatları kaçırmamak için devletin kurumsal planlama yapması gerekiyor. Planlamaya ek bölüme ilginin artırılmasıdır. Şayet gerekli ilgi sağlanırsa, her ihracat manasında verimlilik önemli manada artacaktır. İhracat gelirini mevduat olarak TL’ye çevirmesi isteniyor. Elektronik Sanayi mamüllerinde ithal hammadde oranı %80 olduğundan. Elektrik ve Elektronik Sanayi mamullerin ihracatçılarına imtiyaz tanınmalıdır. Süratimiz bu biçim gelişmeler yüzünden yavaşlatılmamalı. Bölümün gerçek ilgiye gereksinimi var. Finansmana yönelik bir banka kurulması yanı sıra savunma endüstrinde olduğu üzere birebir atılımlar Endüstriyel Elektronik ve Otomasyon kesimimize de yapılabilir. Türk endüstrisi için hakikat eğitilmiş insan gücünün kalitesi değerlidir. Nitelikli eğitim veren eğitim kurumu sayısı da ülkemizde az. Bizim bölümde yeni mezun mühendisin verimli olması için uzun müddet geçmesi gerekiyor. Yurt dışına günün modası Beyin Göçü yüzünden epeyce sayıda yetişmiş Mühendis kaybediyoruz. Tıp eğitimindeki pratik imkânının, mühendislik eğitimine sağlanması durumunda işletmeler daha hazır yetişmiş işçi sağlanmış olur.
PROF. DR. MEHMET YÜCEER – OSTİM TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ KISMI: YAPISAL SIKINTILARA KARŞIN ÜRETİM YAPAN SANAYİCİYE MADALYA VERMEK LAZIM
● Üniversitemiz 2019 yılında “tecrübeli mezun” yetiştirmek üzere eğitime başladı. 3. kuşak üniversite modeli. Eğitimimizi YÖK’ün mevzuatları çerçevesinde yapıyoruz. İşyeri eğitimine birinci sınıftan itibaren başlıyoruz. 8. yani son devir ise büsbütün işyerinde geçiyor. Endüstrinin gereksinimi doğrultusunda daha mezun olurken deneyim kazanmış mühendisler hedefledik. Sanayi deneyimi ile üniversite tahsilini harmanlayan değişik modeller uygulanabilir. 6 ay işyeri, 6 ay üniversite eğitimi biçiminde düzenlenebilir. Eğitime orta verip, mesleksel tecrübeden daha sonra yine okula dönmek fazlaca ufuk açıcı oluyor. İngiltere meselade 2. sınıftan daha sonra bir yıl orta verip üçüncü yılı okumak üzere tekrar okula dönüyorlar. Sanayicilerin olduğu üzere bizim de yapısal problemlerimizden birisi finansman. Türkiye’deki 3. kuşak tek sanayi üniversitesi olarak 3 kısım ile başladık. Devletin daha hayli takviye olmasını bekliyoruz. Üniversitenin vakıftan bağımsız biçimde kendi kendine yetebilmesi için yabancı öğrenci de almaya başladık. Birden fazla İngilizce programımızda yerli öğrenciden epeyce yabancı öğrenci mevcut. Bu da bizi keyifli ediyor. Yani bir manada eğitim ihraç ediyoruz.
“Diploma, şoför dokümanı gibidir”
Şimdilerde herkes meslek sahibi olmayı üniversite diplomasına sahip olmakla muadil görmek üzere bir yanılgı içerisinde. Türkiye’de bu tip yapısal problemlere karşın üretim yapan sanayicilere madalya vermek lazım. Yapısal problemlerden bir oburu de savunma endüstrinde faaliyet gösteren büyük şirketler. Kobiler bunların olduğu bir masada tenkit yapamaz, zira gelirleri bir ölçüde alt yüklenicisi oldukları bu vakıf şirketlerinden geliyor. meğer bir ihalede kelam konusu sistemi KOBİ olarak tek başlarına yapabilecekken bu büyük köpekbalığı halinde tasvir edebileceğim vakıf şirketinden artan modüllerle karnını doyuran küçük balıklar gibiler. Bu da onlara kafi geliyor. İnsan kaynağını da vakıf şirketleri kendilerine çekmekte becerikliler zira KOBİ’nin verebileceği maddi imkânın 3-5 kat fazlasını vermekteler. bu biçimdece hem özel firmalardan oluşan ekosistemin gelişmeninin önü kesilmekte tıpkı vakitte istihdam edilen mühendislerin mesleksel olarak öğütülmesi kararı bir taşla 2-3 kötülük yapılmaktadır. Diploma aslında bir çeşit şoför dokümanı üzeredir. Ehliyet alan herkes nasıl anında trafiğe çıkamıyorsa diploması var diye de çabucak mühendis olunmuyor maalesef. YÖK’te karşılığı olmasa da üniversite bünyesinde birinci kere biz kurumsal teknoloji yöneticiliğini (CTO) oluşturduk. Bu üslup yöneticiler iş dünyasında var ancak üniversiteye uyarlayan biz olduk.
YİĞİT KARATOKUŞ-KABSAN ELEKTRONİK GENEL MÜDÜR YARDIMCISI: KESİMDEKİ FİRMALARIN %90’I FİNANSMANA MUHTAÇLIK DUYUYOR
● Şirketimiz 1993 yılında faaliyete geçmiş, savunma ve havacılık alanlarında üretim ve tasarım hizmeti vermektedir. Hepimizin ortak sorunu çip krizi. Bu kriz tahminen yarın olmayabilir ancak Güney Kore olmadığımız sürece elektronik kesiminde ithalat her vakit olacaktır. Katma pahası yüksek olan bir bölümdeyiz. Bu yüzden kesimimizin, kimi alanlardan ayrıştırılıp ona nazaran desteklenmesi gerekir. Bugün firmalarımızın yüzde 90’ının finansmana gereksinimi var. Tahminen bir gün Türkiye’de de çip fabrikası kurulabilir lakin o kademeye kadar desteklenmezsek, yok olabiliriz. Gtip numaralarına bakılırsa ekstra vergilendirmeler getirilebiliyor ancak bizim kullandığımız alt gereçlerin birçoklarının standartlarını yurtdışı firmalar sağlayabiliyor. Bu da bizim için büyük bir risk. Kimi kesimlere indirimli krediler çıktı, elektronik dalının nefes alabilmesi için de avantajlı krediler çıkabilir.
MÜGE ERTUĞ GÜZEL-EMGE ELEKTRO MEKANİK GEREÇLER SANAYİSİ YK LİDER YARDIMCISI: BİR DOLARLIK İŞLEMCİYİ 50 HAFTA daha sonra 160 DOLARA ALABİLİYORUZ
● Elektronik bölümü olarak tüm dünyada olduğu üzere bizlerde şu anda önemli manada komponent krizi yaşıyoruz. Teslimat müddetlerinin 50 haftaya kadar çıktığı bir devirden geçiyoruz. Daha evvel 1 dolara aldığımız işlemciyi, 160 dolara ve üstelik 50 hafta daha sonrasında alabiliyoruz. İşimizin en değerli kısmını aslına bakarsan komponent oluşturuyor. ASO Elektronik Komitesi olarak ISO ve TESİD ile bir arada tüm elektronik bölümünü bir ortaya getiren ESİP’i (Elektronik Dalı İş Birliği Platformu’nu) kurduk. ESİP’ in birinci somut çıktılarından biride komponent krizi ile boğuşan kesim firmalarımızın atıl stoklarını birbirleri ile paylaşabilecekleri bir portal oluşturmak oldu. ESİP, bu güç periyotta birbirimizle daha fazla dayanışma ortasında olmamızı sağladı. Türkiye’de yıllar evvel TESTAŞ üzere değerli bir yarı iletken tesisi, TAKSAN üzere talaşlı imalat işlerinde kullanılan makinaları üreten bir fabrikamız vardı. Bu tesisler özelleştirildi ve daha sonrasında yok oldu gitti. halbuki ben yüksek kâr beklentisi yerine bu cins bedellerin devlet ve dalın kendisi tarafınca korunması gerektiğini düşünüyorum. Şayet TESTAŞ ve TAKSAN kalsaydı, biz bugün hem krizleri tıpkı vakitte savunma dalına yönelik ambargoları daha kolay aşabilirdik.
Ülke algısı en değerli koşul
Yakın vakitte yurtharicinde bir fuara katıldık. Avrupa’nın büyük firmaları, “Tedarikimizi Türkiye’ye kaydırmak istiyoruz fakat ortamınızdan dolayı kendimizi geri çekiyoruz” diyorlar. yıllardır savunma sanayi alanında KOBİ düzeyinde kendimizi tanıtmak, ihracatımızı geliştirmek için fazlaca uğraştık. Lakin artık bize iş aktarmak isteyenler, geri çekiliyorlar. Şu bir gerçek ki firmalar olarak ne kadar güzel olursak olalım ülkenin ekonomik ve siyasi algısının iş yapabilmek için gerek şart olduğunu unutmamız lazım. Yalnızca bizim bölümümüze yönelik değil tüm bölümlerin sorunların tahlili için evvela yol haritası çıkarılabilir. Bu noktada sivil toplum örgütlerinin de devreye girmesi epeyce kıymetli. Yani sonuçta bir kurtuluş var ancak başlamak epeyce değerli.
YAMAN TUNAOĞLU-KAREL GENEL MÜDÜRÜ, TESİD YKB: CARİ AÇIĞI TEKNOLOJİ FİRMALARI AZALTACAK
● Savunma endüstrinde yerlilik yüzde 70’in üzerinde, lakin bu eserler yüklü olarak elektronik teknolojisine dayanıyor ve üretim için kullanılan materyaller büyük oranda yurt haricinden geliyor. Bu gelişmiş biroldukça ülke için de bu biçimde. Global iktisatta her şeyi kendiniz yapmazsınız; yapamazsınız. Cari açığı azaltmak için ihracatı arttıracağız diyoruz. Bunun için yüksek teknoloji mamüllerin ihracat ortasındaki hissesi epey kıymetli. Şu anda %3’ler düzeyinde. Bu çeşit eser üreten firmaların, yazılım firmaları hariç, girdilerinin fazlaca değerli bir kısmı ithal ediliyor. ötürüsıyla bu firmalar dövize endeksli bir finansal yapıya sahipler. Bu firmaları desteklememiz, dövize ulaşımlarını zorlaştırmamamız lazım. Günümüzde elektronik her dalın değerli bir paydaşı oldu. Çip krizinin temel çıkış sebebi de bu.
“Yatırım fırsatı kaçmamalı”
Amerika ve Avrupa’nın büyük şirketleri; Doğu Avrupa ve Türkiye’de üretim tesisleri kurmak istiyor. Bu Türkiye için epey düzgün bir fırsat. Fakat iktisat durumundan, iç gerginliklerden dolayı yurt dışı yatırımcılara inanç veremediğimiz için bu büyük fırsatı kaçırıyoruz, yeteri kadar kıymetlendiremiyoruz. Cari açığı teknoloji firmaları azaltacak. Bu firmaların mamüllerini de nitelikli elemanlar, mühendisler geliştirecek. Son devirde beyin göçünde önemli bir artış var, bu fazlaca kaygı verici bir durum. Avrupa’da nüfusun giderek yaşlanması, beyaz yakalı gençlerimize yönelik talebi artırdı. Bir periyot yaşanan mavi yaka göçü, artık beyaz yaka olarak yaşanıyor. Bu çocukları kaybetmek istemiyorsak, şirketlerimizde çalıştırmak istiyorsak, onlarla katma kıymeti yüksek eserler geliştirip, yüklü olarak yurt dışına satmalı ve firmalarımız onlara yurt dışı firmaların sağladığı imkânları sağlayacak noktaya getirmeliyiz. Bu sorunun kısa vadeli tahlili olarak, bilhassa yazılımcı açığı hayli olduğu için, kodlama alanında lise mezunu ve iş bulmakta zorlanan üniversite mezunlarına kısa eğitimler verip onlardan yararlanmamız gerekiyor. Yaşanan gerginlikler, küresel üretimin yerine lokal üretim arayışlarını gündeme getirdi. Ülkeler içlerine kapanıyorlar, globallikten bir geri dönüş başladı. pek fazlaca ülkenin büyük hacimli çip yatırımlarına giriştiğini görüyoruz. Örneğin, Samsung Güney Kore de 300 milyar dolarlık çip yatırımı yapacak. TSMC Singapur’da bir tesis kuracak. ABD’nin de bu alanda kıymetli ölçüde yatırım yapacağını biliyoruz. Bunlarla birlikte bu krizin 6-8 ay ortasında sonlanması bekleniyor.
Bakın son devirlerde Hollandalı bir firmanın Türkiye’den önemli manada mühendis topladığını biliyoruz. Hatta şirketin toplantılarının bile Türkçe yapıldığı tabir ediliyor. TESİD olarak gördüğümüz sorunları ilgililere anlatıyoruz. Bunu bilmiyorduk diyen çıkmıyor. Yani herkes durumun farkında, ancak çözülemiyor.