Titanik’ten kurtulan Türk’ün çılgın projesi
Mert İnan – Osmanlı Devleti’nin son periyodunda tıp alanında yaptığı büyük çalışmalarla tanınan ve Cumhuriyet’in ilanından daha sonra iki defa Bilecik Mebusu olarak Meclis’e giren Dr. Besim Ömer Akalın’a ilişkin “Sıhhıye-i Askeriye ve Umumiyede Tayyarelerden Edilecek İstifade” isimli eser, bir asır daha sonra Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cevdet Erdöl tarafınca günümüz Türkçesi ile bir daha yayımlandı. Sıhhat ve havacılık tarihine ışık tutan birinci eser özelliğini taşıyan kitapta, Osmanlı periyodunda hayata geçirilmesi planlanan fakat savaş ve ekonomik şartlar niçiniyle bir türlü gerçekleştirilemeyen havadan hasta nakline ait proje ve bilgiler yer alıyor. Fransızların Birinci Dünya Savaşı sırasında Deyrezor ve Halep’teki yaralıları Şam’a naklettikleri sıhhıye uçaklarının fotoğraf ve bilgilerinın bulunduğu kitapta ayrıyeten Besim Ömer’in Osmanlı sıhhat sistemi için düşündüğü havadan hasta nakli projesine ait fikirleri de yer alıyor.
Titanik’e binememişti
Londra’da 1907’de gerçekleşen 8. Memleketler arası Kızılhaç kongresinde Osmanlı Devleti temsilcisi olarak Kızılay’ın bugünkü ambleminin benimsenmesini kabul ettiren, 1912’de ise Washington’da gerçekleşecek konferansa Osmanlı Devleti’ni temsilen katılmak üzere Southampton limanındaki Titanik gemisine hakikat yola çıkan, lakin hava muhalefeti niçiniyle bu gemiye binemeyen tek Türk olan Dr. Akalın’a ilişkin yapıtı bir daha okurlarla buluşturan Prof. Dr. Erdöl, çalışmayı Milliyet’e anlattı. Prof. Dr. Erdöl, “Eser, bir asır evvel Besim Ömer Beyefendi tarafınca kaleme alınsa da vakit içerisinde unutulup gitmiş. Fransızların Birinci Dünya Savaşı sırasında Suriye’de havadan hasta ve yaralı taşıdıklarını görür görmez bundan epeyce etkilenen Besim Ömer Bey havadan hasta nakli projesinin kesinlikle Osmanlı Devleti’nde de hayata geçirilmesi için teşebbüslere başlıyor. Ancak bir türlü sonuç alınamayınca Cumhuriyet’in ilanından daha sonrasında 1924’de bu yapıtı kaleme alıyor. Bir uçuş doktoru olarak Besim Ömer’in envanterini tararken 100 sayfalık kısa eser dikkatimi çekti. Yapıtın çabucak günümüz Türkçesi ile genç nesillere aktarılması gerektiğine inanarak kolları sıvadım. Tıbbiyeli Ömer Besim bundan 100 yıl evvel havadan hasta naklinin kıymetini görmüş bir Türk tabibi. Tarihe iz düşmek ismine arşivin tozlu raflarındaki kitabı günümüz Türkçesine kazandırmış olduk. Ömer Besim’in hayaline lakin 100 yıl daha sonra ulaştığımızı da söylemek isterim” diye konuştu.
‘Sıhhiye uçaklarından yararlanılmalı’
Besim Ömer’in o devirde ortaya koyduğu vizyonun kıymetinde de değinen Prof. Dr. Cevdet Erdöl, “Besim Ömer Beyefendi, kitabında barış ve savaş vakit içinderında yaralı ve hastaların naklindeki zorluğa dikkati çekerek, naklin süratli ve sarsıntısız olması üzerinde duruyor. Ona nazaran demir ve karayolu ağlarının bile son derece yetersiz olduğu bir periyotta sıhhiye uçaklarından mümkün olduğu kadar yararlanılmasına dikkat çekiyor. Besim Ömer’in kaleme aldığı notlarda, uçakların yalnızca yaralı ve hasta değil, bununla birlikte tabip, hastabakıcı, alet, edevat ve ilaç da taşıma hizmeti vereceğinden bahsetmesi nasıl bir vizyonu olduğuna ışık tutuyor” dedi.
Alıntıdır.
Mert İnan – Osmanlı Devleti’nin son periyodunda tıp alanında yaptığı büyük çalışmalarla tanınan ve Cumhuriyet’in ilanından daha sonra iki defa Bilecik Mebusu olarak Meclis’e giren Dr. Besim Ömer Akalın’a ilişkin “Sıhhıye-i Askeriye ve Umumiyede Tayyarelerden Edilecek İstifade” isimli eser, bir asır daha sonra Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cevdet Erdöl tarafınca günümüz Türkçesi ile bir daha yayımlandı. Sıhhat ve havacılık tarihine ışık tutan birinci eser özelliğini taşıyan kitapta, Osmanlı periyodunda hayata geçirilmesi planlanan fakat savaş ve ekonomik şartlar niçiniyle bir türlü gerçekleştirilemeyen havadan hasta nakline ait proje ve bilgiler yer alıyor. Fransızların Birinci Dünya Savaşı sırasında Deyrezor ve Halep’teki yaralıları Şam’a naklettikleri sıhhıye uçaklarının fotoğraf ve bilgilerinın bulunduğu kitapta ayrıyeten Besim Ömer’in Osmanlı sıhhat sistemi için düşündüğü havadan hasta nakli projesine ait fikirleri de yer alıyor.
Titanik’e binememişti
Londra’da 1907’de gerçekleşen 8. Memleketler arası Kızılhaç kongresinde Osmanlı Devleti temsilcisi olarak Kızılay’ın bugünkü ambleminin benimsenmesini kabul ettiren, 1912’de ise Washington’da gerçekleşecek konferansa Osmanlı Devleti’ni temsilen katılmak üzere Southampton limanındaki Titanik gemisine hakikat yola çıkan, lakin hava muhalefeti niçiniyle bu gemiye binemeyen tek Türk olan Dr. Akalın’a ilişkin yapıtı bir daha okurlarla buluşturan Prof. Dr. Erdöl, çalışmayı Milliyet’e anlattı. Prof. Dr. Erdöl, “Eser, bir asır evvel Besim Ömer Beyefendi tarafınca kaleme alınsa da vakit içerisinde unutulup gitmiş. Fransızların Birinci Dünya Savaşı sırasında Suriye’de havadan hasta ve yaralı taşıdıklarını görür görmez bundan epeyce etkilenen Besim Ömer Bey havadan hasta nakli projesinin kesinlikle Osmanlı Devleti’nde de hayata geçirilmesi için teşebbüslere başlıyor. Ancak bir türlü sonuç alınamayınca Cumhuriyet’in ilanından daha sonrasında 1924’de bu yapıtı kaleme alıyor. Bir uçuş doktoru olarak Besim Ömer’in envanterini tararken 100 sayfalık kısa eser dikkatimi çekti. Yapıtın çabucak günümüz Türkçesi ile genç nesillere aktarılması gerektiğine inanarak kolları sıvadım. Tıbbiyeli Ömer Besim bundan 100 yıl evvel havadan hasta naklinin kıymetini görmüş bir Türk tabibi. Tarihe iz düşmek ismine arşivin tozlu raflarındaki kitabı günümüz Türkçesine kazandırmış olduk. Ömer Besim’in hayaline lakin 100 yıl daha sonra ulaştığımızı da söylemek isterim” diye konuştu.
‘Sıhhiye uçaklarından yararlanılmalı’
Besim Ömer’in o devirde ortaya koyduğu vizyonun kıymetinde de değinen Prof. Dr. Cevdet Erdöl, “Besim Ömer Beyefendi, kitabında barış ve savaş vakit içinderında yaralı ve hastaların naklindeki zorluğa dikkati çekerek, naklin süratli ve sarsıntısız olması üzerinde duruyor. Ona nazaran demir ve karayolu ağlarının bile son derece yetersiz olduğu bir periyotta sıhhiye uçaklarından mümkün olduğu kadar yararlanılmasına dikkat çekiyor. Besim Ömer’in kaleme aldığı notlarda, uçakların yalnızca yaralı ve hasta değil, bununla birlikte tabip, hastabakıcı, alet, edevat ve ilaç da taşıma hizmeti vereceğinden bahsetmesi nasıl bir vizyonu olduğuna ışık tutuyor” dedi.
Alıntıdır.