Tüm dünyayı şaşkına çeviren Türk bayanı! Birinci o yaptı, ismini tarihe yazdırdı…
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Birebir cümle ortasında ‘ilk’ ve ‘kadın’ sözlerinin yan yana gelişinin hakkını veren isimlerden biri de sayısız muvaffakiyete imza atan Sabiha Rıfat Gürayman. Kendisi birinci mühendis, birinci grup kaptanı…
Doç. Dr. Günseli Naymansoy’un arşivinden
ÇOCUKLUK YILLARI…
Türkiye tarihinin en yavuz, en başarılı bayanlarından biri olan Sabiha Rıfat Gürayman, 1910 yılında Makedonya’da dünyaya geldi. Subay bir babanın kızı olan Sabiha Rıfat Gürayman, ilköğretimi Beşiktaş Esma Sultan İlkokulu’nda, ortaöğretimini Nişantaşı Kız Ortaokulu’nu bitirdi ve 1927’ye kadar İstanbul Kız Lisesi’ne devam etti. Eğitim gördüğü senelerda hem de Atatürk’ün kız çocuklarını eğitime teşvik ediyor olması katiyen tesadüf değildi.
Hatice Yazıcı, İTÜ Vakfı Mecmuası, 1991, Sayı:1
BASKILARA MARUZ KALDI
Tarihler 1927 yılını gösterdiğinde Mustafa Kemal Atatürk, bugün İstanbul Teknik Üniversitesi olarak bilinen Mühendis Mektebi’ne bayanların da alınmasını istedi. bu biçimde bir mesleğin kendisi için uygun olabileceğini düşünen Sabiha Rıfat, imtihana iki gün kala müracaatta bulundu. Arkadaşı Melek Ertuğ ile bir arada imtihanı kazanarak 350 erkek öğrencinin okuduğu Mühendis Mektebi’nin iki bayan öğrencisinden biri oldu.
şüphesiz hiç bir şey o ve arkadaşı için kolay olmadı. Eğitim süreci boyunca epeyce fazla ruhsal baskıya maruz kaldılar lakin pes etmediler.
Hatice Yazıcı, İTÜ Vakfı Mecmuası, 1991, Sayı:1
FENERBAHÇE’NİN KAPTANI SABİHA GÜRAYMAN
Mühendisliğin yanı sıra her vakit kendisini geliştiren Sabiha Rıfat Gürayman, bir yandan da voleybol oynuyordu. Erkeklerle birebir ekipte yer alan ve pek başarılı olan Sabiha Gürayman, Fenerbahçe voleybol kadrosuna katılarak Türkiye’nin birinci bayan voleybolcusu oldu. O senelerda ‘kadın voleybol takımı’ olmadığı için kendisi erkek voleybol kadrosunda oynadı. Tüm zorluklara ve ruhsal baskılara, cinsiyet ayrımcılıklarına maruz kalsa da yaşadıklarından beslenerek güçlenen Sabiha Rıfat, 1929’da İstanbul şampiyonu olan Fenerbahçe voleybol ekibinin kaptanı oldu.
‘ŞİMDİ NE YAPACAĞIZ?’
1933 yılında Sabiha Rıfat, sınıf arkadaşı Melek Ertuğ ile diplomalarını alıp mezun oldular. Mezun oldular bulunmasına ancak asıl sorun artık ne olacağıydı. Arkadaşı Melek Ertuğ Sabiha Rıfat’a “Şimdi ne yapacağız?” sorusunu sorunca Sabiha Rıfat, “Hiç. Herkes üzere, onlar ne yaparsa biz de onu yapacağız” biçiminde karşılık verdi. Mezuniyetinin akabinde Sabiha Rıfat, o yıl Ankara Bayındırlık Baş Mühendisliği’ne atandı.
‘KIZ KÖPRÜSÜ’NÜ YAPTI
Eğitim hayatının akabinde iş hayatının zorluklarıyla da çaba etmeye başlayan Sabiha Rıfat, Yüksek Mühendis Mektebi’nin en yeterli mezunlarından biri olarak kent haricindeki projelerden biri için Ankara’daki bir köprü imalinde yer aldı. Çalıştığı iş arkadaşlarından bölgedeki insanlara kadar herkes tarafınca sevilen ve sayılan Sabiha Gürayman sonunda çalıştığı köprüyü bitirdi. Onu fazlaca seven ve çalışmalarını takdir eden Beypazarı Köyü halkı ise köprünün ismini “Kız Köprüsü” olarak değiştirdi ve o günden beri Sabiha Rıfat Gürayman’ın çalıştığı köprünün ismi “Kız Köprüsü.”
Hatice Yazıcı, İTÜ Vakfı Mecmuası, 1991, Sayı:1
ATATÜRK’E VEFA BORCU
1939 yılında Remzi Gürayman ile evlenen Sabiha Rıfat Gürayman, 1941 yılında TBMM inşaatlarının denetim şefliğini yaparak çalışma hayatında muvaffakiyet basamaklarını bir bir tırmandı. Bir gün hayatının en değerli işini yapacağından habersizken 35 yaşında Anıtkabir İnşaatı Başmühendisi oldu. Bu bakılırsavi ise tam 10 yıl sürdürdü.
Hatice Yazıcı, İTÜ Vakfı Mecmuası, 1991, Sayı:1
ANITKABİR’DE BİR ‘KADIN’ MÜHENDİS
Kız çocuklarının okumasını her fırsatta vurgulayan ve destekleyen Atatürk’ün yolunu açtığı kız çocuklarından biri de Sabiha Rıfat Gürayman’dı. Sabiha Rıfat ömrü boyunca bu gerçeğin ve gururun gücüyle yaşadı. Anıtkabir İnşaatı Başmühendisi olduğunda Anıtkabir’de hem bir bayan mühendisin yer alması birebir vakitte başmühendis olması tüm dünyaya da örnek oldu. Anıtkabir inşaatı sırasında ziyarette bulunan Yunanistan Başbakanı Venizelos’un kelamları ise gurur vericiydi.
Sabiha Rıfat Gürayman ile tanışan ve tebrik eden Venizelos, “ömrümde birinci sefer büyük bir işin başında bir bayan görüyorum. Sizi sahiden tebrik ederim” dedi. Anıtkabir nazaranvi bitip Atatürk Anıtkabir’e nakledildikten daha sonra Gürayman, Ulusal Eğitim Bakanlığı Teknik Müşavirlik takımına getirildi. Bu bakılırsavden ise 1963 yılında kendi isteğiyle emekli olarak ayrıldı ve tarihe ismini altın harflerle yazdırdı: ‘İlk bayan Mühendis ve kaptan Sabiha Rıfat Gürayman…’
Hatice Yazıcı, İTÜ Vakfı Mecmuası, 1991, Sayı:1
MERT BİR BAYAN OLARAK HAYATA GÖZLERİNİ YUMDU
2003 yılında vefat eden, 93 yıllık dünya serüvenine biroldukca muvaffakiyet sığdırmış, ismini ilmek ilmek altın harflerle tarihe yazdırmış, Atatürk’e olan vefa borcunu en hoş biçimde ödemiş Sabiha Rıfat Gürayman, kararlılığı ve azmiyle tüm bayanlara ışık tuttu.
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Birebir cümle ortasında ‘ilk’ ve ‘kadın’ sözlerinin yan yana gelişinin hakkını veren isimlerden biri de sayısız muvaffakiyete imza atan Sabiha Rıfat Gürayman. Kendisi birinci mühendis, birinci grup kaptanı…
Doç. Dr. Günseli Naymansoy’un arşivinden
ÇOCUKLUK YILLARI…
Türkiye tarihinin en yavuz, en başarılı bayanlarından biri olan Sabiha Rıfat Gürayman, 1910 yılında Makedonya’da dünyaya geldi. Subay bir babanın kızı olan Sabiha Rıfat Gürayman, ilköğretimi Beşiktaş Esma Sultan İlkokulu’nda, ortaöğretimini Nişantaşı Kız Ortaokulu’nu bitirdi ve 1927’ye kadar İstanbul Kız Lisesi’ne devam etti. Eğitim gördüğü senelerda hem de Atatürk’ün kız çocuklarını eğitime teşvik ediyor olması katiyen tesadüf değildi.
Hatice Yazıcı, İTÜ Vakfı Mecmuası, 1991, Sayı:1
BASKILARA MARUZ KALDI
Tarihler 1927 yılını gösterdiğinde Mustafa Kemal Atatürk, bugün İstanbul Teknik Üniversitesi olarak bilinen Mühendis Mektebi’ne bayanların da alınmasını istedi. bu biçimde bir mesleğin kendisi için uygun olabileceğini düşünen Sabiha Rıfat, imtihana iki gün kala müracaatta bulundu. Arkadaşı Melek Ertuğ ile bir arada imtihanı kazanarak 350 erkek öğrencinin okuduğu Mühendis Mektebi’nin iki bayan öğrencisinden biri oldu.
şüphesiz hiç bir şey o ve arkadaşı için kolay olmadı. Eğitim süreci boyunca epeyce fazla ruhsal baskıya maruz kaldılar lakin pes etmediler.
Hatice Yazıcı, İTÜ Vakfı Mecmuası, 1991, Sayı:1
FENERBAHÇE’NİN KAPTANI SABİHA GÜRAYMAN
Mühendisliğin yanı sıra her vakit kendisini geliştiren Sabiha Rıfat Gürayman, bir yandan da voleybol oynuyordu. Erkeklerle birebir ekipte yer alan ve pek başarılı olan Sabiha Gürayman, Fenerbahçe voleybol kadrosuna katılarak Türkiye’nin birinci bayan voleybolcusu oldu. O senelerda ‘kadın voleybol takımı’ olmadığı için kendisi erkek voleybol kadrosunda oynadı. Tüm zorluklara ve ruhsal baskılara, cinsiyet ayrımcılıklarına maruz kalsa da yaşadıklarından beslenerek güçlenen Sabiha Rıfat, 1929’da İstanbul şampiyonu olan Fenerbahçe voleybol ekibinin kaptanı oldu.
‘ŞİMDİ NE YAPACAĞIZ?’
1933 yılında Sabiha Rıfat, sınıf arkadaşı Melek Ertuğ ile diplomalarını alıp mezun oldular. Mezun oldular bulunmasına ancak asıl sorun artık ne olacağıydı. Arkadaşı Melek Ertuğ Sabiha Rıfat’a “Şimdi ne yapacağız?” sorusunu sorunca Sabiha Rıfat, “Hiç. Herkes üzere, onlar ne yaparsa biz de onu yapacağız” biçiminde karşılık verdi. Mezuniyetinin akabinde Sabiha Rıfat, o yıl Ankara Bayındırlık Baş Mühendisliği’ne atandı.
‘KIZ KÖPRÜSÜ’NÜ YAPTI
Eğitim hayatının akabinde iş hayatının zorluklarıyla da çaba etmeye başlayan Sabiha Rıfat, Yüksek Mühendis Mektebi’nin en yeterli mezunlarından biri olarak kent haricindeki projelerden biri için Ankara’daki bir köprü imalinde yer aldı. Çalıştığı iş arkadaşlarından bölgedeki insanlara kadar herkes tarafınca sevilen ve sayılan Sabiha Gürayman sonunda çalıştığı köprüyü bitirdi. Onu fazlaca seven ve çalışmalarını takdir eden Beypazarı Köyü halkı ise köprünün ismini “Kız Köprüsü” olarak değiştirdi ve o günden beri Sabiha Rıfat Gürayman’ın çalıştığı köprünün ismi “Kız Köprüsü.”
Hatice Yazıcı, İTÜ Vakfı Mecmuası, 1991, Sayı:1
ATATÜRK’E VEFA BORCU
1939 yılında Remzi Gürayman ile evlenen Sabiha Rıfat Gürayman, 1941 yılında TBMM inşaatlarının denetim şefliğini yaparak çalışma hayatında muvaffakiyet basamaklarını bir bir tırmandı. Bir gün hayatının en değerli işini yapacağından habersizken 35 yaşında Anıtkabir İnşaatı Başmühendisi oldu. Bu bakılırsavi ise tam 10 yıl sürdürdü.
Hatice Yazıcı, İTÜ Vakfı Mecmuası, 1991, Sayı:1
ANITKABİR’DE BİR ‘KADIN’ MÜHENDİS
Kız çocuklarının okumasını her fırsatta vurgulayan ve destekleyen Atatürk’ün yolunu açtığı kız çocuklarından biri de Sabiha Rıfat Gürayman’dı. Sabiha Rıfat ömrü boyunca bu gerçeğin ve gururun gücüyle yaşadı. Anıtkabir İnşaatı Başmühendisi olduğunda Anıtkabir’de hem bir bayan mühendisin yer alması birebir vakitte başmühendis olması tüm dünyaya da örnek oldu. Anıtkabir inşaatı sırasında ziyarette bulunan Yunanistan Başbakanı Venizelos’un kelamları ise gurur vericiydi.
Sabiha Rıfat Gürayman ile tanışan ve tebrik eden Venizelos, “ömrümde birinci sefer büyük bir işin başında bir bayan görüyorum. Sizi sahiden tebrik ederim” dedi. Anıtkabir nazaranvi bitip Atatürk Anıtkabir’e nakledildikten daha sonra Gürayman, Ulusal Eğitim Bakanlığı Teknik Müşavirlik takımına getirildi. Bu bakılırsavden ise 1963 yılında kendi isteğiyle emekli olarak ayrıldı ve tarihe ismini altın harflerle yazdırdı: ‘İlk bayan Mühendis ve kaptan Sabiha Rıfat Gürayman…’
Hatice Yazıcı, İTÜ Vakfı Mecmuası, 1991, Sayı:1
MERT BİR BAYAN OLARAK HAYATA GÖZLERİNİ YUMDU
2003 yılında vefat eden, 93 yıllık dünya serüvenine biroldukca muvaffakiyet sığdırmış, ismini ilmek ilmek altın harflerle tarihe yazdırmış, Atatürk’e olan vefa borcunu en hoş biçimde ödemiş Sabiha Rıfat Gürayman, kararlılığı ve azmiyle tüm bayanlara ışık tuttu.