Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) , “Yeni Yıl, Bildik Telaşlar: Salgın Meçhullüğü ve Yüksek Enflasyon” başlıklı, “Ocak 2022 İnşaat Kesimi Tahlili Raporu”nu yayımladı.
Raporda, inşaat kesiminin, 2021’in birinci yarısında çok sonlu da olsa büyüdüğü belirtilerek, üçüncü çeyrekte, bir daha ve keskin biçimde daralma yaşandığına işaret edildi.
Finansal zorluklarla dalda kısa vadeli öngörülerin pek zorlaştığı tabir edilen raporda, bilhassa kamunun yatırım programlarının bu çerçevede yol gösterici bulunmasına gereksinim duyulduğunun altı çizildi.
Raporda, maliyet artışlarıyla ağırlaşan yük niçiniyle gelecek periyotta kamunun altyapı ve üstyapı projelerinde önemli aksamalar olacağı savunularak, konut alanında yüksek olan meblağların daha da artmasıyla gereksinim sahiplerine ekonomik konut sunumunun mümkün olamayacağı ikazında bulunuldu.
TMB tarafınca, kamu projelerindeki artan maliyet artışlarının hükümet tarafınca ek fiyat farkı ödenmesi suretiyle giderilmesi emeliyle bir teşebbüs başlatıldığı kaydedilen raporda, şu tabirlere yer verildi:
“Rapor yayıma hazırlanırken 4 Ocak 2022’de TBMM’ye sunulan ve firmalara yalnızca Temmuz 2021-Ocak 2022 periyodu için fiyat farkı ödemesi ile tasfiye yerine devranı hakkı içeren kanun tasarısı ise yürürlüğe girmesi halinde beklentileri karşılamaktan uzak bulunmuş olup, sorunun tahlili için büyük bir beklenti ortasında olan kesim üzerinde hayal kırıklığı yaratmıştır.”
TMB 2021 değerlendirmeleri
Raporda, Türk müteahhitlerinin, 2021’de 67 ülkede 384 projeyle 29,3 milyar dolarlık yeni iş hacmine ulaştığı belirtilerek, “bu biçimdece inşaat dalının birinci defa 1972 yılında Libya ile yurt dışı pazara açılmasından bu yana ulaştığı milletlerarası proje portföyü büyüklüğü, 131 ülkede üstlenilen 11 bin 93 projeyle toplam 451,5 milyar dolar olmuştur.” değerlendirmesinde bulunuldu.
Dal açısından Rusya pazarının başkan olduğu bildirilen raporda, üçüncü ülkelerle iş birliği fırsatlarına işaret edildi.
Raporda, yurt dışı projelerde istihdam edilen ve yaklaşık 35 bin olarak söz edilen Türk iş gücü sayısının, salgının akabinde 100 bine çıkarılmasının amaçlandığı açıklandı.
Dal için iş modellerinde değişim gerekliliğine işaret edilen raporda, şunlar kaydedildi:
“Konut alanında gereksinim sahibinden çok yatırımcı ilgisi dikkati çekerken bölümle bir arada akılcı ve uzun vadeli stratejilerin geliştirilmesi gereksinimi artmıştır. olağanüstü bir devirden geçişin yüklü tesiriyle dengesizliklerin izlendiği piyasa şartlarında ülkede orta ve dar gelirli kesim için konut sahipliği zorlaşmaktadır. Bu kesim için konut piyasasında döviz kurundaki artış niçiniyle ‘bekle, gör’ eğilimi izlenmekte, düşen alım gücünün öne çıktığı ve konut meblağlarının maliyet artışlarının da tesiriyle alım kararları kaçınılmaz olarak ertelenmektedir. Bilhassa birinci el satışları hareketlendirecek adımlar kıymet taşımaktadır. “
Raporda, finansal şartlardaki belirsizlikle bir arada bölümde hak ediş ödemelerinde dikkati çeken uzun müddetli gecikmeler ve artan vergi yüküyle yüksek borçluluğun sürdüğü söz edildi.
Bölümün ortasından geçmekte olduğu güç periyodun kaideleri ve yüksek finansman maliyetlerinin dikkate alınması gerektiğinin altı çizilen raporda, “Yükseltilmiş olan stopaj ve KDV tevkifat oranları eski seviyelerine çekilmelidir.” talebinde bulunuldu.
“Girdi gereçlerinde Mayıs 2020’den itibaren ortalama fiyat artışı yüzde 278 oldu”
Daldaki gelişmelere ait değerlendirmeleri paylaşılan TMB Lideri Erdal Eren, kamu projeleri yürüten müteahhitlerin uzun vakittir beklediği fiyat farkı düzenlemesinin görüşüldüğü TBMM Genel Şurası’nda tasarı kapsamına yalnızca TOKİ ihalelerine özel bir düzenlemenin dahil edilmesine değindi.
Eren, “Üstyapı işlerinde yüklü olarak kullanılan girdi materyallerinde Mayıs 2020’den itibaren ortalama fiyat artışı yüzde 278 olmuştur. Bu niçinle şayet üstyapı/bina inşaatı işlerinde istisnai bir uygulama kaçınılmaz olarak değerlendirilmişse, bu kapsamda TOKİ’nin yanı sıra üniversiteler, hastaneler üzere kamu kurumlarının 4734 sayılı Kanun kapsamında yahut dışında ihale ettikleri işler için geçerli olacak biçimde bir düzenleme yapılması adil ve hakikat bir uygulama olacaktır.” sözlerini kullandı.
Raporda, inşaat kesiminin, 2021’in birinci yarısında çok sonlu da olsa büyüdüğü belirtilerek, üçüncü çeyrekte, bir daha ve keskin biçimde daralma yaşandığına işaret edildi.
Finansal zorluklarla dalda kısa vadeli öngörülerin pek zorlaştığı tabir edilen raporda, bilhassa kamunun yatırım programlarının bu çerçevede yol gösterici bulunmasına gereksinim duyulduğunun altı çizildi.
Raporda, maliyet artışlarıyla ağırlaşan yük niçiniyle gelecek periyotta kamunun altyapı ve üstyapı projelerinde önemli aksamalar olacağı savunularak, konut alanında yüksek olan meblağların daha da artmasıyla gereksinim sahiplerine ekonomik konut sunumunun mümkün olamayacağı ikazında bulunuldu.
TMB tarafınca, kamu projelerindeki artan maliyet artışlarının hükümet tarafınca ek fiyat farkı ödenmesi suretiyle giderilmesi emeliyle bir teşebbüs başlatıldığı kaydedilen raporda, şu tabirlere yer verildi:
“Rapor yayıma hazırlanırken 4 Ocak 2022’de TBMM’ye sunulan ve firmalara yalnızca Temmuz 2021-Ocak 2022 periyodu için fiyat farkı ödemesi ile tasfiye yerine devranı hakkı içeren kanun tasarısı ise yürürlüğe girmesi halinde beklentileri karşılamaktan uzak bulunmuş olup, sorunun tahlili için büyük bir beklenti ortasında olan kesim üzerinde hayal kırıklığı yaratmıştır.”
TMB 2021 değerlendirmeleri
Raporda, Türk müteahhitlerinin, 2021’de 67 ülkede 384 projeyle 29,3 milyar dolarlık yeni iş hacmine ulaştığı belirtilerek, “bu biçimdece inşaat dalının birinci defa 1972 yılında Libya ile yurt dışı pazara açılmasından bu yana ulaştığı milletlerarası proje portföyü büyüklüğü, 131 ülkede üstlenilen 11 bin 93 projeyle toplam 451,5 milyar dolar olmuştur.” değerlendirmesinde bulunuldu.
Dal açısından Rusya pazarının başkan olduğu bildirilen raporda, üçüncü ülkelerle iş birliği fırsatlarına işaret edildi.
Raporda, yurt dışı projelerde istihdam edilen ve yaklaşık 35 bin olarak söz edilen Türk iş gücü sayısının, salgının akabinde 100 bine çıkarılmasının amaçlandığı açıklandı.
Dal için iş modellerinde değişim gerekliliğine işaret edilen raporda, şunlar kaydedildi:
“Konut alanında gereksinim sahibinden çok yatırımcı ilgisi dikkati çekerken bölümle bir arada akılcı ve uzun vadeli stratejilerin geliştirilmesi gereksinimi artmıştır. olağanüstü bir devirden geçişin yüklü tesiriyle dengesizliklerin izlendiği piyasa şartlarında ülkede orta ve dar gelirli kesim için konut sahipliği zorlaşmaktadır. Bu kesim için konut piyasasında döviz kurundaki artış niçiniyle ‘bekle, gör’ eğilimi izlenmekte, düşen alım gücünün öne çıktığı ve konut meblağlarının maliyet artışlarının da tesiriyle alım kararları kaçınılmaz olarak ertelenmektedir. Bilhassa birinci el satışları hareketlendirecek adımlar kıymet taşımaktadır. “
Raporda, finansal şartlardaki belirsizlikle bir arada bölümde hak ediş ödemelerinde dikkati çeken uzun müddetli gecikmeler ve artan vergi yüküyle yüksek borçluluğun sürdüğü söz edildi.
Bölümün ortasından geçmekte olduğu güç periyodun kaideleri ve yüksek finansman maliyetlerinin dikkate alınması gerektiğinin altı çizilen raporda, “Yükseltilmiş olan stopaj ve KDV tevkifat oranları eski seviyelerine çekilmelidir.” talebinde bulunuldu.
“Girdi gereçlerinde Mayıs 2020’den itibaren ortalama fiyat artışı yüzde 278 oldu”
Daldaki gelişmelere ait değerlendirmeleri paylaşılan TMB Lideri Erdal Eren, kamu projeleri yürüten müteahhitlerin uzun vakittir beklediği fiyat farkı düzenlemesinin görüşüldüğü TBMM Genel Şurası’nda tasarı kapsamına yalnızca TOKİ ihalelerine özel bir düzenlemenin dahil edilmesine değindi.
Eren, “Üstyapı işlerinde yüklü olarak kullanılan girdi materyallerinde Mayıs 2020’den itibaren ortalama fiyat artışı yüzde 278 olmuştur. Bu niçinle şayet üstyapı/bina inşaatı işlerinde istisnai bir uygulama kaçınılmaz olarak değerlendirilmişse, bu kapsamda TOKİ’nin yanı sıra üniversiteler, hastaneler üzere kamu kurumlarının 4734 sayılı Kanun kapsamında yahut dışında ihale ettikleri işler için geçerli olacak biçimde bir düzenleme yapılması adil ve hakikat bir uygulama olacaktır.” sözlerini kullandı.