Uludağ’ı da erittik! Ulusal parkta müthiş tablo
MERT İNAN İstanbul – Bursa, Uludağ Türkiye’nin tanınan kayak merkezi içinde. Uludağ Ulusal Parkı ise doğal güzellikleriyle dünyada öne çıkan alanlardan biri. Lakin Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü’nden Doç. Dr. Gökhan Özsoy’un gerçekleştirdiği araştırma, 35 yılda bölgedeki ekolojik istikrarın nasıl tahribata uğradığını gözler önüne serer nitelikte. Uydu bilgileri ile coğrafik bilgi sistemlerinin algoritmaları kullanılarak son 35 yıllık periyoda ait yapılan tahlilde, Uludağ Ulusal Parkı sonları ortasında bulunan kayak merkezi ve yakın etrafında kentleşme ile erozyon artışına bağlı vejetasyonda (birbirine benzeri bitki türlerinde) önemli azalmalar saptandı. Elde edilen datalara nazaran tepeye yakın kısımlarda su yüzeylerinde de azalma ve çıplak kayalaşma da artış belirlenirken, yıllar ortasında şiddetli erozyonların da oluştuğunun altı çizildi. Araştırmada Uludağ Ulusal Parkı topraklarındaki çıplak kaya, yerleşim ve şiddetli erozyon yüzeylerinin kapladığı alanın 35 yıllık süreçte, yüzde 7.8’den yüzde 13.3’e yükseldiği, birebir mühlet ortasında yüzde 18.7’lik alanı kaplayan alpin çayırlarının ise yüzde 16.6’ye gerilediği tespit edildi.
54 TIP TEHLİKEDE
Araştırmada, Uludağ Ulusal Parkı’nda 30’u Uludağ endemiği olmak üzere toplam 137 endemik çeşit tespit edildi ve bu çeşitlerin 54’ünün kuşağının tehlike altında olduğu belirlendi. Ulusal parktaki ağır insan etkisinin izlerinin de haritalandırıldığı araştırmada şu tespitler yer aldı:
“Özellikle Ulusal park girişinden kayak merkezine ulaşımı gerçekleştiren karayolu vakit ortasında büyük ihtimalle yol genişletme ve ağır kullanım ile daha besbelli hale geldiği görülmektedir. Yolun her iki yanında 1985 yılında orman olarak sınıflandırılmış olan yola komşu yerlerin büyük çoğunluğunun çalı-fundalık sınıfına dönüşmüş olduğu çarçabuk izlenebilmektedir. Bu yol ile bilhassa piknik ve kamp aktiviteleri için insanların ağır olarak ziyaret ettiği Kirazlıyayla, Sarıalan ve Bakacak mevkiinde çıplak kaya-yerleşim sınıfının vakit ortasında arttığı açıkça görülebilmektedir. Son senelerda ağır insan aktivitelerinin görüldüğü kayak merkezi doğusu ve güney yamaçları ile göller bölgesi tepeye giden yollar daha da besbelli hale gelmiştir.
DOLANIM ENGELLENMELİ
Kayak merkezi haricinde kalan bölgelerde turistlerin serbestçe dolaşmasına, müsaadesiz ve kişisel tabiat yürüyüşlerine çıkmalarına, kamp tescili olmayan yerlerde kaçak kamp kurmalarına müsaade verilmemelidir. Seyahat rotalarının azamî insan taşıma yoğunluğu araştırılmalı ve buna nazaran seyahat başına düşecek turist sayısından fazla insan kabul edilmemelidir. Ayrıyeten, insanların seyahat sırasında ormanlık yahut fundalık alandan yemiş yeme, kamp üzere olgulardan yaralanmak için rotaları terk etmeleri önlenmeli ve rota boyunca vejetasyona (benzer bitki örtüsü) ziyan vermemeleri sağlanmalıdır. Çünkü bu bölgelerde geçmişte alpin çayırların ve ormanların daha ağır olduğu açıkça haritalardan gözlemlenebilmektedir. Bilhassa Sarıalan’ın kuzey batı bölümünde yer alan orman alanının yıllar ortasında zayıflayarak çalı-fundalık sınıfına düştüğü görülmektedir. Nilüfer Çayı’nın pak su sınıfında bulunan Uludağ’daki kaynağının ve onun yakın etrafının pak tutulması Nilüfer Çayı’nın geleceği için kıymetlidir.”
Ulusal park ilanı 1961’de yapılan, 12 bin 762 hektarı kapsayan Uludağ Ulusal Parkı’nın yüzde 71’i orman, yüzde 28’i mera ve kayalık, yüzde 0.4’ü açık, yüzde 0.1’i sulak alan, yüzde 0.5’i ise yerleşim alanı. Son 35 yılda tahribatının yüksek düzeye ulaştığı tespit edildi.
MERT İNAN İstanbul – Bursa, Uludağ Türkiye’nin tanınan kayak merkezi içinde. Uludağ Ulusal Parkı ise doğal güzellikleriyle dünyada öne çıkan alanlardan biri. Lakin Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü’nden Doç. Dr. Gökhan Özsoy’un gerçekleştirdiği araştırma, 35 yılda bölgedeki ekolojik istikrarın nasıl tahribata uğradığını gözler önüne serer nitelikte. Uydu bilgileri ile coğrafik bilgi sistemlerinin algoritmaları kullanılarak son 35 yıllık periyoda ait yapılan tahlilde, Uludağ Ulusal Parkı sonları ortasında bulunan kayak merkezi ve yakın etrafında kentleşme ile erozyon artışına bağlı vejetasyonda (birbirine benzeri bitki türlerinde) önemli azalmalar saptandı. Elde edilen datalara nazaran tepeye yakın kısımlarda su yüzeylerinde de azalma ve çıplak kayalaşma da artış belirlenirken, yıllar ortasında şiddetli erozyonların da oluştuğunun altı çizildi. Araştırmada Uludağ Ulusal Parkı topraklarındaki çıplak kaya, yerleşim ve şiddetli erozyon yüzeylerinin kapladığı alanın 35 yıllık süreçte, yüzde 7.8’den yüzde 13.3’e yükseldiği, birebir mühlet ortasında yüzde 18.7’lik alanı kaplayan alpin çayırlarının ise yüzde 16.6’ye gerilediği tespit edildi.
54 TIP TEHLİKEDE
Araştırmada, Uludağ Ulusal Parkı’nda 30’u Uludağ endemiği olmak üzere toplam 137 endemik çeşit tespit edildi ve bu çeşitlerin 54’ünün kuşağının tehlike altında olduğu belirlendi. Ulusal parktaki ağır insan etkisinin izlerinin de haritalandırıldığı araştırmada şu tespitler yer aldı:
“Özellikle Ulusal park girişinden kayak merkezine ulaşımı gerçekleştiren karayolu vakit ortasında büyük ihtimalle yol genişletme ve ağır kullanım ile daha besbelli hale geldiği görülmektedir. Yolun her iki yanında 1985 yılında orman olarak sınıflandırılmış olan yola komşu yerlerin büyük çoğunluğunun çalı-fundalık sınıfına dönüşmüş olduğu çarçabuk izlenebilmektedir. Bu yol ile bilhassa piknik ve kamp aktiviteleri için insanların ağır olarak ziyaret ettiği Kirazlıyayla, Sarıalan ve Bakacak mevkiinde çıplak kaya-yerleşim sınıfının vakit ortasında arttığı açıkça görülebilmektedir. Son senelerda ağır insan aktivitelerinin görüldüğü kayak merkezi doğusu ve güney yamaçları ile göller bölgesi tepeye giden yollar daha da besbelli hale gelmiştir.
DOLANIM ENGELLENMELİ
Kayak merkezi haricinde kalan bölgelerde turistlerin serbestçe dolaşmasına, müsaadesiz ve kişisel tabiat yürüyüşlerine çıkmalarına, kamp tescili olmayan yerlerde kaçak kamp kurmalarına müsaade verilmemelidir. Seyahat rotalarının azamî insan taşıma yoğunluğu araştırılmalı ve buna nazaran seyahat başına düşecek turist sayısından fazla insan kabul edilmemelidir. Ayrıyeten, insanların seyahat sırasında ormanlık yahut fundalık alandan yemiş yeme, kamp üzere olgulardan yaralanmak için rotaları terk etmeleri önlenmeli ve rota boyunca vejetasyona (benzer bitki örtüsü) ziyan vermemeleri sağlanmalıdır. Çünkü bu bölgelerde geçmişte alpin çayırların ve ormanların daha ağır olduğu açıkça haritalardan gözlemlenebilmektedir. Bilhassa Sarıalan’ın kuzey batı bölümünde yer alan orman alanının yıllar ortasında zayıflayarak çalı-fundalık sınıfına düştüğü görülmektedir. Nilüfer Çayı’nın pak su sınıfında bulunan Uludağ’daki kaynağının ve onun yakın etrafının pak tutulması Nilüfer Çayı’nın geleceği için kıymetlidir.”
Ulusal park ilanı 1961’de yapılan, 12 bin 762 hektarı kapsayan Uludağ Ulusal Parkı’nın yüzde 71’i orman, yüzde 28’i mera ve kayalık, yüzde 0.4’ü açık, yüzde 0.1’i sulak alan, yüzde 0.5’i ise yerleşim alanı. Son 35 yılda tahribatının yüksek düzeye ulaştığı tespit edildi.