Windows sistemlerde komut istemini kullanarak belge ve birtakım süreç süreçlerini fazlaca daha faal bir biçimde yapabileceğinizi biliyor muydunuz? Bu yazımızda temel düzeyde birtakım işlerinizi komut satırının gücünden nasıl faydalanarak daha süratli bir biçimde halledebileceğinizi anlatıyoruz.
Windows sistemlerde komut istemini çalıştırdığınızda olağan kullanıcı yetkilerindeyseniz kullanıcı klasörünüz altında, Administrator haklarındaysanız da C:WindowsSystem32 altında çalışmaya başlarsınız. Diğer dizinlere geçtiğinizde birden fazla vakit nerede olduğunuzu, hangi yola geldiğinizi bilmek isteyebilirsiniz. Bunun için cd yahut chdir komutunu kullanırız. cd, “Current Directory” yani “mevcut dizin”, chdir ise “dizin değiştirme” manasına gelen “change dir” sözünün kısaltılmış hali.
Bu noktada aklınızda birtakım sorular oluşmuş olabilir çünkü cd ve chdir komutu olağanda bildiğiniz üzere öbür dizinlere geçiş yapmak için kullanılır lakin Windows sistemlerde bu komutları bulunduğunuz dizini öğrenmek ismine da kullanabilirsiniz. Merak etmeyin, dizinler içinde geçişin nasıl yapıldığına da değineceğiz.
Aşağıdaki ekran imgesinde gördüğünüz üzere cd komutu da, chdir komutu da halihazırda AkilGUNDOGAN kullanıcısının dizininde bulunduğumuzu gösteriyor. cd’nin bu kullanmasının Unix-like sistemlerdeki karşılığı ise pwd.
Komut istemini kullanırken büyük ihtimalle diğer dizinlere de geçip çalışmanız gerekebilir. Bunun için de bir daha birebir biçimde cd gecilecekDizinYolu yahut chdir gecilecekDizinYolu formunda bir kullanım yapabilirsiniz. Örneğin aşağıdaki ekran manzarasında her iki komutun da fonksiyonunu göstermek için evvel cd kullanarak Desktop dizinine geçiş yaptım, ondan sonrasında da chdir kullanarak KomutSatırıRehberiResim isimli dizine atladım. Her seferinde de cd ve chdir komutlarını yanlarına rastgele bir dizin ismi yazmadan girerek hangi dizinde olduğumu denetim ettim.
kimi vakit de geldiğimiz bir üst dizine geri dönmemiz gerekebilir. Bunun için daima üst dizinin tam yolunu girmek pek yorucu olabilir. Örneğin Desktop dizininden bir üstü olan AkilGUNDOGAN dizinine geçiş yapmak için her seferinde cd C:UsersAkilGUNDOGAN yazmak çok zahmetli. Bunun için cd komutunun bilmemiz gereken bir özelliği daha mevcut. Bir dizin içerisinde çalışıyorken, cd .. yazdığınız takdirde bir üst dizine geçiş yaparsınız.
Aşağıdaki ekran imajında cd .. komutunu girerek KomutSatırıRehberiResim dizininden bir üst dizin olan Desktop’a, ondan sonrasında da tekrar cd .. yazarak asıl kullanıcı dizinime geçtim.
Diyelim ki bir dizin değil, 3-4 üst dizin birden atlayacaksınız. Bunun için cd .. komutumuza ek olarak ortaya bir / işareti getirip yine .. yazdığımızda iki dizini birden atlamış oluruz. Örneğin cd .. / .. formunda bir komut girdiğinizde iki dizin üste geçiş yaparsınız.
Ben 3 dizin birden atlamak istediğim için aşağıda cd ../../.. biçiminde bir komut girdim ve görüldüğü üzere AkilGUNDOGAN kullanıcısı altında yer alan Desktop’un bir alt dizini olan KomutSatırıRehberiResim klasöründen Users klasörüne atlamış oldum. tekrar cd yazarak da bulunduğum dizini denetim ettim.
Windows üzere NT çekirdeğini kullanan sistemlerde komut istemcisi sayesinde belli bir klasör içi yahut çalıştığımız dizin içerisindeki evrakları listelememiz gerektiğinde Türkçe karşılığı “dizin” olan “directory” sözünün kısaltması olan dir komutunu kullanırız. Bu komutun Unix-Like sistemlerdeki karşılığı ise ls’dir. Elde ettiğimiz çıktı bizlere evrakların son düzenlendiği tarihleri, evrak yahut dizin olduklarını, toplam boyut üzere bilgiler verir.
Komut istemi sayesinde şayet bir dizin oluşturmak istersek birebir iş için kullanabileceğimiz iki adet komut bulunmakta. Bu komutlardan birincisi ve en bilineni mkdir. İsminden da anlaşılabileceği üzere, “make dir” yani “dizin oluştur” sözünün kısaltması. Başka bir komut ise md. “mkdir” komutunun daha da kısaltılmış hali olan md’yi de klasörler oluşturmak için kullanabilirsiniz. Aşağıdaki ekran imajında her iki komuttan da yararlanarak klasörler oluşturduk ve dir komutuyla klasör içeriğini listelediğimizde dizinlerin oluştuğunu görmüş olduk.
Rastgele bir metin dokümanının içeriğini görüntülemek istiyorsak, Windows sistemlerde bunun için evrak ismiyle birlikte type komutunu kullanırız. type dosyaadi halinde bir kullanım yaparak komut isteminde metin evrakının içeriğini yazdırabilirsiniz. Bu komutun en olumsuz yanı ise şayet metin evrakında Türkçe karakterler yer alıyorsa ilgili karakterler komut satırına bozulmuş biçimde yansıtılıyor. Bu niçinle, type komutunun daha fazlaca çeşitli kodların bulunduğu metin evraklarını görüntülemek için kullanılması daha gerçek olacaktır.
Linux sistemlerin birçoğunda neofetch komutu sayesinde bilgisayar hakkında temel bilgiler elde edildiği üzere, Windows’ta da sistem ayrıntılarını elde etmek için kullanabileceğiniz bir komut mevcut. systeminfo komutu sayesinde işletim sistemi, bilgisayar, güncellemeler ve ağ yapılandırması hakkında bir çıktı özeti elde edebilirsiniz.
Windows sistemlerde komut satırı sayesinde bir dizini taşımak istiyorsak, taşıma sözünün İngilizce karşılığı olan move komutunu kullanabiliriz. Örneğin, diyelim ki ornekdizin isimli klasörün içerisinde yer alan belgeDizinim isimli klasörü masaüstünde yer alan yazılar klasörüne taşımak istiyorum. Bunun için move belgeDizinim C:UsersAkilGUNDOGANDesktopKomutSatırıRehberiResim formunda bir kullanım yapabilirim.
Aşağıdaki ekran manzarasında görüldüğü üzere evvela dir komutunu girerek ornekdizin klasörünün içerisini denetim edip taşımak istediğim dizinin ismini aklımda tutuyorum. sonrasındasında da az evvel belirttiğim üzere ilgili dizini masaüstüne taşımak istediğimden, move belgeDizinim C:UsersAkilGUNDOGANDesktopyazılar halinde komutumu giriyorum. Gördüğünüz üzere gaye dizinimize giderek son durumu denetim ettiğimde muvaffakiyetle taşındığını görüyorum.
Şayet dizini/klasörü bir daha isimlendirmek istiyorsak da move komutundan faydalanabiliriz. Windows’taki komutların bu açıdan pek tuhaf olduğunu söyleyebiliriz çünkü öteki işletim sistemlerinin birçoğunda bir komut yalnızca bir ana nazaranvi uygularken, Windows sistemlerde komutun ismiyle alakası olmayan biroldukca bakılırsav yapabilirsiniz. İşte move komutu da sanıldığı üzere yalnızca evrak ve dizin taşımak için kullanılmıyor, beraberinde evrak ve dizinleri bir daha isimlendirmek için de kullanılabiliyor.
Bunun için move dizinadı dizininyeniadı halinde bir kullanım yapabilirsiniz. Rastgele bir yol belirtmediğinizden dizin bir daha isimlendirilecektir.
Birebir biçimde yalnızca dizinleri değil, belgeleri da bir daha isimlendirmek için move komutunu kullanabilirsiniz.
Şayet oluşturduğunuz dizini/klasörü silmek istiyorsanız “Remove Dir” yani “Dizini Sil” sözlerinin kısaltılmışı olan rmdir komutunu kullanabilirsiniz. Tipik olarak bu komutun yaptığı, sağ tıklayıp silmekle birebir. Ancak unutmamanız gereken şey şu ki, bu komut sayesinde sildiğiniz rastgele bir dizin “Geri Dönüşüm Kutusu”na gönderilmemekte. İlgili klasör kalıcı olarak silineceğinden bu komutu kullanmadan evvel iki sefer düşünün.
Şayet silmek istediğiniz dizinin içerisinde birtakım belgeler var ise rmdir dizinadi biçiminde bir kullanım yaptığınızda dizin silinmez. Bunun için rmdir komutunu /S yahut /Q takılarıyla kullanmanız gerekir. /S takısı evraklar silinmedilk evvel onay alırken, /Q takısı kullanılması durumunda onay alınmadan sessiz bir biçimde silinirler.
Örneğin abcdizini isimli bir klasörü rmdir komutuyla /S takısı kullanmadan sildiğimizde aşağıdaki ekran manzarasında yer alan yanılgıyı alırız. /S takısını kullanmamız durumunda ise onay verdikten daha sonra görüldüğü üzere dizin muvaffakiyetle silinir.
Komut satırı sayesinde metin dokümanı oluşturup içerisine yazı yazmak istiyorsanız Windows için buna has bir komut bulunmamakta ancak farklı komutları uygun biçimlerde kullanarak bunu yapabilirsiniz.
Hatırlarsanız echo komutunu konsola yazı yazdırmak için kullandığımızı söylemiştik. Metin evrakına yazı yazdırmak için de echo komutundan yararlanacağız. Yapmamız gereken şey aslında hayli sıradan. Metin evrakını nereye oluşturacaksak ilgili evrak yolunu aklımızda tutuyoruz yahut ilgili yola cd komutu sayesinde gidiyoruz. sonrasındasında echo yazilacakyazi > metinbelgesi.txt halinde bir kullanımla hem metin dokümanı oluşturmuş oluyoruz, bununla birlikte içerisine de bir şeyler yazdırıyoruz.
echo komutu her ne kadar hoş olsa da tam manasıyla bize bir editör tecrübesini sunmuyor. Komut satırıyla metin evrakı oluşturmak istiyorsak bunun için klasik notepad komutundan da yararlanabiliriz. Belgeyi hangi dizine oluşturacaksak tıpkı biçimde ilgili dizine geldikten daha sonra notepad metinbelgesi.txt komutunu yazmamız kâfi. Komutu girdikten daha sonra not defteri bizi karşılayacak ve yeni metin evrakı oluşturmak isteyip istemediğimizi soracak. Kabul ettikten daha sonra içerisine yazınızı yazabilirsiniz. Kapatırken kaydetmeyi unutmayın.
Her şeye karşın hantal GUI arayüzleriyle uğraşmak istemiyorsanız Windows bunun için küçük bir konsol editörü de sunuyor. Bu editörün tek özelliği bir metin dokümanının içerisine yazı yazmak. Bu metot ile metin dokümanı oluşturup içerisine yazı yazmak istiyorsanız copy con metinbelgesi2.txt biçiminde bir kullanım yapabilirsiniz.
Bu komutu girdikten daha sonrasında metin evrakına yazı yazabilmeniz için küçük editör başlamış olacak. İstediğinizi yazdıktan daha sonra CTRL+Z tuşlarına basıp çıkabilirsiniz.
İki belgeyi, bilhassa de metin dokümanı tipindeki iki belgeyi birbiriyle karşılaştırıp farkları bulmak istiyorsanız bu durumda comp komutunu kullanabilirsiniz. comp komutu biroldukca gayeyle kullanılan bir komut. Kullanım hedefini comp dosya1 dosya2 /argüman halinde belirtebilirsiniz. Argüman yazan kısma hangi maksatla kullanacaksanız onun argümanının/takısının gelmesi gerekiyor. Bu söylemiş olduklerimiz çok karışık gelebilir ancak biraz daha sonra söyleyeceklerimizle durumu daha yeterli anlayacaksınız.
Örneğin ben aşağıda ortalarında ufak farklar bulunan iki metin dokümanını evvel type komutu ile görüntülemek istedim. Farklar bariz ve gözle görülüyor. Ancak düşünün ki binlerce satırlık misal iki metin dokümanı var ve bunları karşılaştırmanız gerekiyor. İşte bu hedefle comp komutunu kullanıyoruz. Ben metinbelgesi1.txt ve metinbelgesi2.txt’nin içerisinde yer alan farklılıkları harf bakımından karşılaştırmak istediğim için comp metinbelgesi1.txt metinbelgesi2.txt /A komutunu kullandım. Buradaki /A, ASCII karakterleri tabir ediyor. Bildiğiniz üzere her harf ve sayının bilgisayar lisanında sayısal karşılığı ASCII yardımıyla belirtilmekte.
Gördüğünüz üzere komutu girdikten daha sonrasında bize gördüğü farklılıkları çıktı olarak muvaffakiyetle sundu. Şayet comp komutunun farklı argümanlarla olan kullanımlarını merak ediyorsanız comp /? yazarak komutun yardım bilgisini görüntüleyebilirsiniz.
Windows sistemlerde komut istemi sayesinde bir belgeyi silmek için del komutunu kullanırız. del komutu şuurlu bir biçimde kullanılmadığında telafisi yoktur çünkü silinen evraklar “Geri Dönüşüm Kutusu”na gönderilmeden kalıcı olarak silinecektir. Bu niçinle del komutunu kullanırken yanılgılar yapmamaya dikkat etmelisiniz.
Ezkaza silmenin önüne geçmek için del komutunu /P takısıyla kullanabilirsiniz. Bu takıyla kullandığınızda silme süreci gerçekleştirilmedilk evvel Y(Yes)/N(No) biçiminde sizden onay ister.
Not: del komutunun birebir fonksiyonunun birebirini erase komutu da görmekte. Bu iki komuttan istediğinizi evrak silme emeliyle kullanabilirsiniz.
Windows sistemlerde bir belgeyi uzak bir amaca kopyalamak için copy yahut xcopy komutunu kullanırız. copy ve xcopy komutları Windows sistemlerde evrak yapılarını düzenlemek ismine pek değerli bir yere sahip.
copy komutunu copy dosyaadi hedefdizin halinde kullanabilirsiniz. Örneğin ben aşağıdaki ekran imajında evvela kopyalama yapacağım ornekdizin arasındakileri dir komutu sayesinde denetim ettim. çabucak sonrasında ilgili klasörün ortasındaki belgeyi copy komutu sayesinde masaüstünde yer alan yazılar isimli klasöre kopyaladım.
Birebir biçimde xcopy komutunu da evrak kopyalamak gayesiyle kullanabilirsiniz. Evrak kopyalama kelam konusu olduğunda copy komutu ile içinde rastgele bir farklılık bulunmuyor. xcopy dosyaadi hedefdizin halinde bir kullanım yapabilirsiniz.
Her iki komutun da belge kopyalama süreci kelam konusu olduğunda tıpkı işi yaptığını gördünüz ancak bu biçimde niye iki başka komut halindeler? Aslında bu sorunuzun yanıtı fazlaca sıradan. Copy temelde “Command Prompt” yani “cmd.exe” altında çalışabilen bir araç/komutken, xcopy ise “xcopy.exe” isminde bağımsız bir yazılımdır. Copy komutu muhtaçlıkları tam olarak karşılamadığı için, xcopy Microsoft tarafınca geliştirildi.
Artık günümüzde her iki komut da bir çok eski olduğundan yerini çağdaş Windows sürümlerinde bulunan “Robust File Copy” yani kuvvetli evrak kopyalama manasındaki ROBOCOPY komutunun alması bekleniyor. ROBOCOPY, copy ve xcopy’nin eksikliklerini neredeyse büsbütün kapatan gelişmiş bir komut satırı aracı. Yüksek süratte kopyalama, dizin kopyalama, isim değiştirme üzere özelliklerin daha kacı ROBOCOPY’de bulunmakta. ROBOCOPY’e komut istemine robocopy yazarak erişebilirsiniz.
Robocopy komutunu robocopy ornekdizin ornekdizin1 halinde kullanabilirsiniz. bu biçimdece “ornekdizin” isimli klasörün “ornekdizin1” isminde bir kopyası oluşturulur. Robocopy, komutu kullandıktan daha sonra karşınıza kopyalamanın son durumu hakkında da bilgi verir. Bu çıktıdan yola çıkarak belgelerin başarılı bir biçimde kopyalanıp kopyalanmadığını ve kopyalama sürecinin suratını gorebilirsiniz.
Bütün bunların haricinde copy komutuyla kullanabileceğiniz fazlaca faydalı bir özellik daha mevcut. Birleştirme. Metin yahut ikili kod çeşidi belgeleri basitçe birleştirebilirsiniz. Şayet birleştireceğimiz şey bir metin evrakı ise copy komutu ile birlikte /A (ASCII karakterleri tabir eden) takısını, binary (MP3, arşivler yahut PE) evrakları birleştirmek için de /B takısını kullanabilirsiniz. Örneğin copy /b birincimuzik.mp3 + ikincimuzik.mp3 birlesmismuzik.mp3 komutunu kullandığınızda birincimuzik isimli MP3 belgesi ile ikincimuzik birleşecek ve birlesmismuzik.mp3 isminde yeni bir ses evrakı oluşacaktır. Müziği açtığınızda iki evrakın birleştiğini gorebilirsiniz.
Not: /b komutu ile birleştirdiğiniz her evrak düzgün bir biçimde çalışmayabilir, birleşme süreci gerçekleşse bile belge açılmayabilir. Test edilen evrak formatları arşivler ve MP3 belgeleridir.
Ekseriyetle ağır çalıştığımız vakit içinderda hemen not almamız gereken bir şey olduğunda ya öylesine süratlice bir metin dokümanı açıp içerisine yazarız yahut satırlarca diğer şeylerin yazıldığı evraklara notumuzu düşüp kapatırız. ondan sonrasındaları ilgili nota gereksinim duyulduğunda ise tek tek belgede yer alan satırları denetim etmek azap üzere gelebilir. halbuki komut satırı kullanarak bunu kolaylıkla halledebiliriz.
Windows sistemlerde komut satırı sayesinde metin dokümanlarından bir karakter dizisini aramak istiyorsak “bul” manasına gelen find, şayet belgelerden karakter dizisi arıyorsak “karakter bul” manasındaki findstr komutunu kullanırız.
Ben aşağıdaki ekran imajında de görüldüğü üzere, yazilidosya.txt isminde bir metin evrakından aradığım şeyle alakalı birkaç kelimeyi kullanarak find “Akil” yazilidosya.txt halinde bir komut girdim. find komutu muvaffakiyetle nazaranvini yerine getirerek aradığım şeyi bana gösterdi. Aranacak söz her vakit tırnak içerisinde yazılır, aksi takdirde komut çalışmaz.
kimi bazı bir belgenin birtakım karakter dizilerini içerip içermediğini denetim etmemiz gerekebilir. Diyelim ki ben de Arsivim.zip isimli arşiv belgemde aradığım karakterlerin olup olmadığını merak ediyorum. Bunun için findstr “Akil” Arsivim.zip halinde bir komut girmem kâfi olacaktır.
Windows sistemlerde komut istemi sayesinde pratik bir biçimde sistem tarihini değiştirmek istiyorsak bunun için pek pratik bir komut olan ve İngilizce “tarih” manasına gelen date’i kullanabiliriz.
Not: Bu başlık altındaki komutlar yönetici yetkilerine muhtaçlık duyar. Bu niçinle uygulamadan evvel komut istemini yönetici olarak başlatmanız gerekiyor. Aksi takdirde erişim engellendi kusuru alacaksınız.
Öncelikle date /T diyerek şu anki tarih ve saat ayarımızı denetim edelim. Gördüğünüz üzere 21.02.2021 gözüküyor. sonrasındasında yalnızca date komutunu girelim ve hangi tarih ve saate ayarlamak istiyorsak onu yazalım. Ben 22.05.2020 tarihine ayarlamak istedim. yeniden date /T ile denetim ettiğinizde sistem tarihinizin değişmiş olduğunu nazaranceksiniz.
date komutunu yazdıktan daha sonra şayet vazgeçtiyseniz, hiç bir şey yazmadan ENTER tuşuna basarsanız rastgele bir değişiklik yapılmayacaktır.
Şayet sistem saatini değiştirmek isterseniz bunun için öbür bir komut kullanmak zorundayız. Bunun için “zaman” yani time komutunu kullanıyoruz. Benim ekran imgesini aldığım vakitte saat 23.31 idi. Bunu değiştirmek için direkt time komutunu girmeniz ve saat:dakika formatında yazmanız gerekiyor. çabucak sonrasında time komutunu /T takısı ile kullandığınızda saatin değiştiğini muvaffakiyetle nazaranbilirsiniz.
Windows sistemlerde, çalışan süreçleri (process) komut istemi sayesinde listelemek istiyorsak “nazaranv listesi” manasına gelen tasklist komutunu kullanırız.
Tasklist komutunu rastgele bir takı olmadan kullandığınızda çalışan tüm süreçleri gösterecektir.
Ancak diyelim ki belli bir DLL modülünün kullanıldığı süreçleri de görmek istiyoruz. Bunun için tasklist komutuyla birlikte /M takısından yararlanabiliriz. /M modül manasına gelir. Örneğin tasklist /M kernel32.dll halinde bir kullanım bizlere kernel32.dll’i kullanan süreçleri gösterecektir.
Bizlerin bu yazıyı hazırlamasının asıl niçini, konsol süreçlerinin grafik arayüzüyle yapılan süreçler kadar hatta fazlaca daha kolay olduğunu göstermekti. Windows kullanıcılarının birçoğu, çalışan bir süreci zorla kapatmak isterse nazaranv yöneticisini kullanıyor. Bildiğiniz üzere bakılırsav yöneticisine ulaşmak yerine bakılırsa pek meşakkatli olabilmekte. CTRL+ALT+Delete kombinasyonuna basmak, listeden öldürülecek süreci seçmek ve çıkan kutucukları onaylamak vakit kaybı.
Aslında bütün bunlara hiç gerek yok. Yalnızca ufak bir kod ile kullanıcı hesabı yetkileriniz dahilinde durdurmak istediğiniz rastgele bir süreci öldürebilirsiniz. Bunun için “bakılırsavi öldür” manasına gelen taskkill komutunu kullanabilirsiniz.
Olağanda birfazlaca komutu direkt rastgele bir takı kullanmadan girip kullanabilirsiniz ama taskkill için bu biçimde bir şey kelam konusu değil. taskkill’i tesirli bir biçimde kullanarak süreçleri sonlandırabilmek için birtakım özel takıları bilmeniz gerekiyor. Bunun için evvela taskkill /? yazarak komutun kullanması hakkında bilgi edinelim.
Bilgimizi elde ettik. Gözünüze /F ve /T takıları çarpmış olmalı. /T takısı süreci ve alt süreçlerini durdururken, /F ise zorla kapatmayı tabir ediyor. “E, aslına bakarsan zorla kapatmıyor muyuz?” diyebilirsiniz. Hayır, zorla kapatmıyoruz. Şöyle ki, bir process’i durdurmak isterseniz önünüzde iki seçenek vardır. Linux sistemlerde de olduğu üzere ya evvel kapatma isteği gönderip kapanmasını beklersiniz ya da zorla kapatırsınız.
Şayet durduracağınız süreç pek değerli değilse ve programın ani bir biçimde kapanışı olumsuz etkilemiyorsa zorla kapatabilirsiniz. Bunun için /F ve /T takılarının birebir anda kullanılması gerekir. Örneğin firefox.exe sürecini durdurmak için taskkill /IM firefox.exe /F /T formunda bir kullanım yapabiliriz. /IM takısı burada modül ismini belirtir.
Gördüğünüz üzere kullanıcı yetkileri dahilinde ilgili süreçler zorla durduruldu, Firefox kapatıldı. Burada durdurulamayan bir adet süreç gözünüze çarpmış olabilir. Büyük ihtimalle bu güvenlik yazılımınızın tarayıcınızı korumak emeliyle enjekte ettiği modüllerden biri olabilir. Bunu güvenlik yazılımları genel itibariyle sistem haklarıyla çalıştığı için isteseniz de durduramazsınız. Lakin firefox.exe süreçlerinin sonlanmasından daha sonra Firefox kapanacağı için haliyle enjekte edilen modül de o süreç altında kalmaya devam etmeyecektir.
Birçoğumuz meskende, işte yahut farklı ortamlarda kablosuz ağ parolamızı bir defa girdikten daha sonra genel itibariyle unutuyoruz. Her şey fazlaca hoş giderken, öbür aygıtlardan da birebir ağa bağlanmak için parolaya muhtaçlık duyabiliyoruz. Kalkıp parolayı tekrar öğrenmeye çalışmanıza hatta modeminizi yahut router’ınızı sıfırlayıp yeni parola belirlemenize gerek yok. İki adet sıradan netsh komutu kullanarak kablosuz ağ parolanızı düz metin halinde elde edebilirsiniz.
Öncelikle yapmanız gereken komut istemini çalıştırmak ve kayıtlı kablosuz ağları görüntülemek emeliyle netsh wlan show profiles halinde bir komut yazıp ENTER tuşuna basmak. Bu komut, halihazırda kayıtlı olan yahut bağlı olan kablosuz ağları bizim için listeleyecektir. Bu bilgi sonrasındasında parolayı elde edebilmemiz için kıymet arz ediyor. Ben çeşitli saklılık niçinlerinden ötürü kendi ağımın isminin üstünü ekran imgesinde kapattım ve yerine öteki bir isim yazdım.
Sıra geldi kablosuz ağımızın parolasını öğrenmeye. Bunun için netsh wlan show profiles “kablosuzAğAdı” key=clear halinde bir kullanım kâfi olacaktır. Bu komutun sonunda yer alan key=clear ibaresi parolanın şifresiz düz metin olarak görüntülenmesini sağlar.
Windows sistemlerde bildiğiniz üzere her bir evrakın kendisine özel bir özniteliği bulunuyor. Evrak özniteliğinin ne olduğunu sıradançe açıklayacak olursak, bir evrakın kendisi hakkında bizlere bilgi veren şey diyebiliriz. İlgili evrak arşiv mi, bâtın mi yoksa görünür mü, fotoğraf mi yoksa metin mi gibisinden ayrıntıları belge özniteliğine bakarak elde edebilirsiniz.
Bunun için kullandığımız komut ise “öznitelik” manasına gelen attrib. sıradançe evrakımızın bulunduğu dizine geldikten daha sonra attrib dosyaadi halinde bir kullanım yaparak belgenin özniteliğine dair bilgi edinebilirsiniz.
attrib komutunun maksadı yalnızca evrak özniteliklerini görüntülemekten ibaret değil. attrib’i takılarıyla birlikte kullandığınızda çok faydalı ve tesirli bir komut olduğunu unutmayın. Pekala ya bahsetmiş olduğumiz bu takılar nelerdir? Öncelikle bunun için attrib /? yazarak bilgi ediniyoruz.
Komutun gördüğünüz üzere sözdizimi yapısı attrib /herhangibirtakı dosyayolu halinde. Bu takıların her biri kendi içerisinde farklı bir mana tabir etmekte.
Windows sistemlerde bulunan ve biroldukca yazılım tarafınca kullanılan vakit içindenmış bakılırsavleri grafik arayüze muhtaçlık duymadan görüntülemek istiyorsanız komut istemini kullanabilirsiniz. Bunun için schtasks komutunu girmeniz kâfi.
Yazımızın bu kısmına kadar komut istemiyle temel evrak süreçlerinden tutun, komutlarla işlerimizi rahatça yapabilecek kadar bilgi edindik. Kabuklar yazının başında da belirttiğimiz üzere bir işletim sisteminin şayet olmazsa olmazlarından. Bu niçinle en temel sistem süreçlerinin birçoğunu komutlar kullanarak yaptırmanız mümkün.
İşte bizler de komut kullanarak yeni bir kullanıcı hesabı oluşturup, Administrator yetkisi vereceğiz. Bu sayede iki adet komut kullanarak yeni kullanıcı hesapları oluşturabilecek yahut silebileceksiniz. Bunun için net user’i kullanıyoruz.
Not: Bu komutları kullanabilmek için komut istemini yönetici olarak çalıştırmalısınız. Aksi takdirde erişimin engellendiğine dair bir kusur alacaksınız.
Ben evvela Akil_IS isminde yeni bir kullanıcı hesabı oluşturmak istediğim için net user Akil_IS bubenimsifrem /add halinde bir komut girdim. Buradaki Akil_IS kullanıcı isminiz, bubenimsifrem kısmı ise hesap parolanızı tabir ediyor.
çabucak sonrasındasında ise net user komutunu rastgele bir ekleme yapmadan tekrar kullanalım. Gördüğünüz üzere hesap muvaffakiyetle oluşmuş. Biz işimizi garantiye alıp, bir de yönetici yetkilerini verdiğimiz komutu girelim. Bunun için net localgroup administrators Akil_IS /add yazıp ENTER tuşuna basmak kâfi olacaktır.
Şayet oluşturduğunuz kullanıcı hesabını silmek istiyorsanız, bu da çok kolay. net user Akil_IS /delete biçiminde bir komut girerek ilgili kullanıcı hesabını silebilirsiniz. Sürecin başarılı olup olmadığını anlamak için net user yazıp var olan kullanıcı hesaplarını yeniden denetim edelim. Ekran manzarasından de anlaşılabileceği üzere komutumuz muvaffakiyetle tamamlanmış.
Sistemde artta çalışan birtakım servisleri durdurmak yahut başlatmak isterseniz net start ve net stop komutlarını kullanabilirsiniz.
Not: Bu komutlar yönetici yetkilerine gereksinim duyar.
Servisi durdurmak için net stop servisadı, servisi bir daha başlatmak için net start servisadı halinde komutumuzu girebiliriz. Örneğin ben aşağıda kablosuz ağ hizmetini durdurdum ve tekrar başlattım.
Sisteminizde şurası aygıt şoförlerini görüntülemek yahut tam listesini elde etmek istiyorsanız harici bir program kullanmanıza gerek yok. Bunun için driverquery komutunu kullanabilirsiniz. Solda şoförlerin ismi yazarken, sağda ise ne işe yaradıklarını ve hangi tip şoför olduklarını bakılırsabilirsiniz.
Bildiğiniz üzere Windows sistemlerdeki tek kabuk “Command Prompt” değil. Microsoft, yeni jenerasyon PowerShell ile birlikte artık fazlaca daha kuvvetli bir kabuk bizlere sunuyor. PowerShell, komut manasında koca bir derya deniz olduğundan bu yazıda tüm PowerShell komutlarına değinmemiz mümkün değil ama en fonksiyonel komutlar bizim ana odağımız olacak.
PowerShell bizler için aslına bakarsan çok düzgün bir kılavuz/help çıktısı sunuyor. PowerShell’i çalıştıralım ve help yazalım. Gördüğünüz üzere PowerShell’in bayağı komut satırlarına nazaran ne üzere farklılıkları olduğuna ayrıntılıca yer verilmiş.
PowerShell hala geliştirilmeye devam edilen yeni jenerasyon bir kabuk olduğu için help evraklarının içeriğinde yazan bilgiler geçerliliğini yitirmiş olabilir. Bu durumla karşılaşmamak için update-help komutunu girebiliriz. bu biçimdece help evrakları indirilip güncellenecektir.
Not: Bu komutu uygulamadan evvel PowerShell’i yönetici olarak çalıştırmalısınız. Aksi takdirde başarısızlıkla sonuçlanır.
Olağanda indirdiğimiz yahut diğer yollarla edindiğimiz evrakların bozulup bozulmadığını, özgünlüğünü kaybedip kaybetmediğini öğrenmek hedefiyle ek programlar kullanarak hash kıymetlerini karşılaştırırdık. PowerShell’in get-filehash komutuyla birlikte artık buna gerek kalmıyor.
Bir belgenin hash pahalarını elde etmek hedefiyle get-filehash dosyaismi halinde bir komut girmeniz kâfi. Bu komutla birlikte rastgele bir takı kullanmazsanız var iseyılan olarak SHA256 çıktısını edinirsiniz. Şayet SHA256 yerine daha farklı hash algoritmaları kullanarak kıymetler elde etmek istiyorsanız -Algorithm algoritmaAdı takısını kullanabilirsiniz.
PowerShell, saymakla bitmeyecek kadar hoş özelliklere sahip. PowerShell kullanarak rastgele bir adresten kolaylıkla belge indirebilirsiniz.
Öncelikle New-Object System.Net.WebClient isimli nesneyi bir daha sonraki komutla birlikte daha kolay kullanabilmek için bir değişkene atayalım. Ben indirici isminde bir değişkene atamak istedim. ondan sonrasında bu değişkenle birlikte .DownloadFile isminde bir yapı daha kullanarak indirmemizi gerçekleştireceğiz. Son durumda bir nevi sıradan bir PS scripti oluşturmuş olacağız.
$indirici = New-Object System.Net.WebClient
$indirici.DownloadFile(“indirilecekDosyaURL”, “indirilecekdosyaKonumdosyaAdı”)
Ben Technopat’ın robots.txt evrakını PowerShell ile indirmeyi denedim. Gördüğünüz üzere indirme süreci muvaffakiyetle gerçekleşti.
PowerShell elbet ki işinizi biroldukca alanda kolaylaştırabileceğiniz hatta otomatiğe bağlayabileceğiniz yeteneklere sahip bir kabuk. Rastgele bir gayeye yönelik yazacağınız PowerShell scripti ile küçük otomasyonlar hazırlayabilirsiniz. Microsoft bunu da düşünüp, kullanıcılara PowerShell ISE isminde pek hoş bir geliştirme ortamı hazırlamış. Halihazırda Windows 10 ile birlikte yüklü geldiği için rastgele bir heyetim yapmanıza gerek kalmıyor.
Windows sistemler hakkında bilgi edinmek, sistemi tanımak ve işlerini kolaylaştırmak isteyenlerin işine pek yarayacağını düşündüğümüz kabuk yapılarına birinci yazımızda, temel komut satırı kullanmasına ikinci yazımızda ve evrak süreçlerine ise bu son yazımızda değindik. bu biçimdece “Windows Komut Satırını Tanıyalım” serisinin sonuna gelmiş bulunuyoruz.
beraberinde birfazlaca alanda yararı dokunacak birtakım geliştirme ortamları ve yapılar hakkında da gereğince açık ve bilgilendirici olmayı amaçladık. Umarız ki çalışmalarınızda yararı dokunur.
Sizlerin de eklemek istediği komutlar yahut mevzu hakkında görüşleriniz var ise yorumlarda belirtebilir, Windows sistemler hakkındaki sorularınız için Technopat Sosyal’e husus açabilirsiniz. Esen kalın.
Windows sistemlerde komut istemini çalıştırdığınızda olağan kullanıcı yetkilerindeyseniz kullanıcı klasörünüz altında, Administrator haklarındaysanız da C:WindowsSystem32 altında çalışmaya başlarsınız. Diğer dizinlere geçtiğinizde birden fazla vakit nerede olduğunuzu, hangi yola geldiğinizi bilmek isteyebilirsiniz. Bunun için cd yahut chdir komutunu kullanırız. cd, “Current Directory” yani “mevcut dizin”, chdir ise “dizin değiştirme” manasına gelen “change dir” sözünün kısaltılmış hali.
Bu noktada aklınızda birtakım sorular oluşmuş olabilir çünkü cd ve chdir komutu olağanda bildiğiniz üzere öbür dizinlere geçiş yapmak için kullanılır lakin Windows sistemlerde bu komutları bulunduğunuz dizini öğrenmek ismine da kullanabilirsiniz. Merak etmeyin, dizinler içinde geçişin nasıl yapıldığına da değineceğiz.
Aşağıdaki ekran imgesinde gördüğünüz üzere cd komutu da, chdir komutu da halihazırda AkilGUNDOGAN kullanıcısının dizininde bulunduğumuzu gösteriyor. cd’nin bu kullanmasının Unix-like sistemlerdeki karşılığı ise pwd.
Komut istemini kullanırken büyük ihtimalle diğer dizinlere de geçip çalışmanız gerekebilir. Bunun için de bir daha birebir biçimde cd gecilecekDizinYolu yahut chdir gecilecekDizinYolu formunda bir kullanım yapabilirsiniz. Örneğin aşağıdaki ekran manzarasında her iki komutun da fonksiyonunu göstermek için evvel cd kullanarak Desktop dizinine geçiş yaptım, ondan sonrasında da chdir kullanarak KomutSatırıRehberiResim isimli dizine atladım. Her seferinde de cd ve chdir komutlarını yanlarına rastgele bir dizin ismi yazmadan girerek hangi dizinde olduğumu denetim ettim.
kimi vakit de geldiğimiz bir üst dizine geri dönmemiz gerekebilir. Bunun için daima üst dizinin tam yolunu girmek pek yorucu olabilir. Örneğin Desktop dizininden bir üstü olan AkilGUNDOGAN dizinine geçiş yapmak için her seferinde cd C:UsersAkilGUNDOGAN yazmak çok zahmetli. Bunun için cd komutunun bilmemiz gereken bir özelliği daha mevcut. Bir dizin içerisinde çalışıyorken, cd .. yazdığınız takdirde bir üst dizine geçiş yaparsınız.
Aşağıdaki ekran imajında cd .. komutunu girerek KomutSatırıRehberiResim dizininden bir üst dizin olan Desktop’a, ondan sonrasında da tekrar cd .. yazarak asıl kullanıcı dizinime geçtim.
Diyelim ki bir dizin değil, 3-4 üst dizin birden atlayacaksınız. Bunun için cd .. komutumuza ek olarak ortaya bir / işareti getirip yine .. yazdığımızda iki dizini birden atlamış oluruz. Örneğin cd .. / .. formunda bir komut girdiğinizde iki dizin üste geçiş yaparsınız.
Ben 3 dizin birden atlamak istediğim için aşağıda cd ../../.. biçiminde bir komut girdim ve görüldüğü üzere AkilGUNDOGAN kullanıcısı altında yer alan Desktop’un bir alt dizini olan KomutSatırıRehberiResim klasöründen Users klasörüne atlamış oldum. tekrar cd yazarak da bulunduğum dizini denetim ettim.
Windows üzere NT çekirdeğini kullanan sistemlerde komut istemcisi sayesinde belli bir klasör içi yahut çalıştığımız dizin içerisindeki evrakları listelememiz gerektiğinde Türkçe karşılığı “dizin” olan “directory” sözünün kısaltması olan dir komutunu kullanırız. Bu komutun Unix-Like sistemlerdeki karşılığı ise ls’dir. Elde ettiğimiz çıktı bizlere evrakların son düzenlendiği tarihleri, evrak yahut dizin olduklarını, toplam boyut üzere bilgiler verir.
Komut istemi sayesinde şayet bir dizin oluşturmak istersek birebir iş için kullanabileceğimiz iki adet komut bulunmakta. Bu komutlardan birincisi ve en bilineni mkdir. İsminden da anlaşılabileceği üzere, “make dir” yani “dizin oluştur” sözünün kısaltması. Başka bir komut ise md. “mkdir” komutunun daha da kısaltılmış hali olan md’yi de klasörler oluşturmak için kullanabilirsiniz. Aşağıdaki ekran imajında her iki komuttan da yararlanarak klasörler oluşturduk ve dir komutuyla klasör içeriğini listelediğimizde dizinlerin oluştuğunu görmüş olduk.
Rastgele bir metin dokümanının içeriğini görüntülemek istiyorsak, Windows sistemlerde bunun için evrak ismiyle birlikte type komutunu kullanırız. type dosyaadi halinde bir kullanım yaparak komut isteminde metin evrakının içeriğini yazdırabilirsiniz. Bu komutun en olumsuz yanı ise şayet metin evrakında Türkçe karakterler yer alıyorsa ilgili karakterler komut satırına bozulmuş biçimde yansıtılıyor. Bu niçinle, type komutunun daha fazlaca çeşitli kodların bulunduğu metin evraklarını görüntülemek için kullanılması daha gerçek olacaktır.
Linux sistemlerin birçoğunda neofetch komutu sayesinde bilgisayar hakkında temel bilgiler elde edildiği üzere, Windows’ta da sistem ayrıntılarını elde etmek için kullanabileceğiniz bir komut mevcut. systeminfo komutu sayesinde işletim sistemi, bilgisayar, güncellemeler ve ağ yapılandırması hakkında bir çıktı özeti elde edebilirsiniz.
Windows sistemlerde komut satırı sayesinde bir dizini taşımak istiyorsak, taşıma sözünün İngilizce karşılığı olan move komutunu kullanabiliriz. Örneğin, diyelim ki ornekdizin isimli klasörün içerisinde yer alan belgeDizinim isimli klasörü masaüstünde yer alan yazılar klasörüne taşımak istiyorum. Bunun için move belgeDizinim C:UsersAkilGUNDOGANDesktopKomutSatırıRehberiResim formunda bir kullanım yapabilirim.
Aşağıdaki ekran manzarasında görüldüğü üzere evvela dir komutunu girerek ornekdizin klasörünün içerisini denetim edip taşımak istediğim dizinin ismini aklımda tutuyorum. sonrasındasında da az evvel belirttiğim üzere ilgili dizini masaüstüne taşımak istediğimden, move belgeDizinim C:UsersAkilGUNDOGANDesktopyazılar halinde komutumu giriyorum. Gördüğünüz üzere gaye dizinimize giderek son durumu denetim ettiğimde muvaffakiyetle taşındığını görüyorum.
Şayet dizini/klasörü bir daha isimlendirmek istiyorsak da move komutundan faydalanabiliriz. Windows’taki komutların bu açıdan pek tuhaf olduğunu söyleyebiliriz çünkü öteki işletim sistemlerinin birçoğunda bir komut yalnızca bir ana nazaranvi uygularken, Windows sistemlerde komutun ismiyle alakası olmayan biroldukca bakılırsav yapabilirsiniz. İşte move komutu da sanıldığı üzere yalnızca evrak ve dizin taşımak için kullanılmıyor, beraberinde evrak ve dizinleri bir daha isimlendirmek için de kullanılabiliyor.
Bunun için move dizinadı dizininyeniadı halinde bir kullanım yapabilirsiniz. Rastgele bir yol belirtmediğinizden dizin bir daha isimlendirilecektir.
Birebir biçimde yalnızca dizinleri değil, belgeleri da bir daha isimlendirmek için move komutunu kullanabilirsiniz.
Şayet oluşturduğunuz dizini/klasörü silmek istiyorsanız “Remove Dir” yani “Dizini Sil” sözlerinin kısaltılmışı olan rmdir komutunu kullanabilirsiniz. Tipik olarak bu komutun yaptığı, sağ tıklayıp silmekle birebir. Ancak unutmamanız gereken şey şu ki, bu komut sayesinde sildiğiniz rastgele bir dizin “Geri Dönüşüm Kutusu”na gönderilmemekte. İlgili klasör kalıcı olarak silineceğinden bu komutu kullanmadan evvel iki sefer düşünün.
Şayet silmek istediğiniz dizinin içerisinde birtakım belgeler var ise rmdir dizinadi biçiminde bir kullanım yaptığınızda dizin silinmez. Bunun için rmdir komutunu /S yahut /Q takılarıyla kullanmanız gerekir. /S takısı evraklar silinmedilk evvel onay alırken, /Q takısı kullanılması durumunda onay alınmadan sessiz bir biçimde silinirler.
Örneğin abcdizini isimli bir klasörü rmdir komutuyla /S takısı kullanmadan sildiğimizde aşağıdaki ekran manzarasında yer alan yanılgıyı alırız. /S takısını kullanmamız durumunda ise onay verdikten daha sonra görüldüğü üzere dizin muvaffakiyetle silinir.
Komut satırı sayesinde metin dokümanı oluşturup içerisine yazı yazmak istiyorsanız Windows için buna has bir komut bulunmamakta ancak farklı komutları uygun biçimlerde kullanarak bunu yapabilirsiniz.
Hatırlarsanız echo komutunu konsola yazı yazdırmak için kullandığımızı söylemiştik. Metin evrakına yazı yazdırmak için de echo komutundan yararlanacağız. Yapmamız gereken şey aslında hayli sıradan. Metin evrakını nereye oluşturacaksak ilgili evrak yolunu aklımızda tutuyoruz yahut ilgili yola cd komutu sayesinde gidiyoruz. sonrasındasında echo yazilacakyazi > metinbelgesi.txt halinde bir kullanımla hem metin dokümanı oluşturmuş oluyoruz, bununla birlikte içerisine de bir şeyler yazdırıyoruz.
echo komutu her ne kadar hoş olsa da tam manasıyla bize bir editör tecrübesini sunmuyor. Komut satırıyla metin evrakı oluşturmak istiyorsak bunun için klasik notepad komutundan da yararlanabiliriz. Belgeyi hangi dizine oluşturacaksak tıpkı biçimde ilgili dizine geldikten daha sonra notepad metinbelgesi.txt komutunu yazmamız kâfi. Komutu girdikten daha sonra not defteri bizi karşılayacak ve yeni metin evrakı oluşturmak isteyip istemediğimizi soracak. Kabul ettikten daha sonra içerisine yazınızı yazabilirsiniz. Kapatırken kaydetmeyi unutmayın.
Her şeye karşın hantal GUI arayüzleriyle uğraşmak istemiyorsanız Windows bunun için küçük bir konsol editörü de sunuyor. Bu editörün tek özelliği bir metin dokümanının içerisine yazı yazmak. Bu metot ile metin dokümanı oluşturup içerisine yazı yazmak istiyorsanız copy con metinbelgesi2.txt biçiminde bir kullanım yapabilirsiniz.
Bu komutu girdikten daha sonrasında metin evrakına yazı yazabilmeniz için küçük editör başlamış olacak. İstediğinizi yazdıktan daha sonra CTRL+Z tuşlarına basıp çıkabilirsiniz.
İki belgeyi, bilhassa de metin dokümanı tipindeki iki belgeyi birbiriyle karşılaştırıp farkları bulmak istiyorsanız bu durumda comp komutunu kullanabilirsiniz. comp komutu biroldukca gayeyle kullanılan bir komut. Kullanım hedefini comp dosya1 dosya2 /argüman halinde belirtebilirsiniz. Argüman yazan kısma hangi maksatla kullanacaksanız onun argümanının/takısının gelmesi gerekiyor. Bu söylemiş olduklerimiz çok karışık gelebilir ancak biraz daha sonra söyleyeceklerimizle durumu daha yeterli anlayacaksınız.
Örneğin ben aşağıda ortalarında ufak farklar bulunan iki metin dokümanını evvel type komutu ile görüntülemek istedim. Farklar bariz ve gözle görülüyor. Ancak düşünün ki binlerce satırlık misal iki metin dokümanı var ve bunları karşılaştırmanız gerekiyor. İşte bu hedefle comp komutunu kullanıyoruz. Ben metinbelgesi1.txt ve metinbelgesi2.txt’nin içerisinde yer alan farklılıkları harf bakımından karşılaştırmak istediğim için comp metinbelgesi1.txt metinbelgesi2.txt /A komutunu kullandım. Buradaki /A, ASCII karakterleri tabir ediyor. Bildiğiniz üzere her harf ve sayının bilgisayar lisanında sayısal karşılığı ASCII yardımıyla belirtilmekte.
Gördüğünüz üzere komutu girdikten daha sonrasında bize gördüğü farklılıkları çıktı olarak muvaffakiyetle sundu. Şayet comp komutunun farklı argümanlarla olan kullanımlarını merak ediyorsanız comp /? yazarak komutun yardım bilgisini görüntüleyebilirsiniz.
Windows sistemlerde komut istemi sayesinde bir belgeyi silmek için del komutunu kullanırız. del komutu şuurlu bir biçimde kullanılmadığında telafisi yoktur çünkü silinen evraklar “Geri Dönüşüm Kutusu”na gönderilmeden kalıcı olarak silinecektir. Bu niçinle del komutunu kullanırken yanılgılar yapmamaya dikkat etmelisiniz.
Ezkaza silmenin önüne geçmek için del komutunu /P takısıyla kullanabilirsiniz. Bu takıyla kullandığınızda silme süreci gerçekleştirilmedilk evvel Y(Yes)/N(No) biçiminde sizden onay ister.
Not: del komutunun birebir fonksiyonunun birebirini erase komutu da görmekte. Bu iki komuttan istediğinizi evrak silme emeliyle kullanabilirsiniz.
Windows sistemlerde bir belgeyi uzak bir amaca kopyalamak için copy yahut xcopy komutunu kullanırız. copy ve xcopy komutları Windows sistemlerde evrak yapılarını düzenlemek ismine pek değerli bir yere sahip.
copy komutunu copy dosyaadi hedefdizin halinde kullanabilirsiniz. Örneğin ben aşağıdaki ekran imajında evvela kopyalama yapacağım ornekdizin arasındakileri dir komutu sayesinde denetim ettim. çabucak sonrasında ilgili klasörün ortasındaki belgeyi copy komutu sayesinde masaüstünde yer alan yazılar isimli klasöre kopyaladım.
Birebir biçimde xcopy komutunu da evrak kopyalamak gayesiyle kullanabilirsiniz. Evrak kopyalama kelam konusu olduğunda copy komutu ile içinde rastgele bir farklılık bulunmuyor. xcopy dosyaadi hedefdizin halinde bir kullanım yapabilirsiniz.
Her iki komutun da belge kopyalama süreci kelam konusu olduğunda tıpkı işi yaptığını gördünüz ancak bu biçimde niye iki başka komut halindeler? Aslında bu sorunuzun yanıtı fazlaca sıradan. Copy temelde “Command Prompt” yani “cmd.exe” altında çalışabilen bir araç/komutken, xcopy ise “xcopy.exe” isminde bağımsız bir yazılımdır. Copy komutu muhtaçlıkları tam olarak karşılamadığı için, xcopy Microsoft tarafınca geliştirildi.
Artık günümüzde her iki komut da bir çok eski olduğundan yerini çağdaş Windows sürümlerinde bulunan “Robust File Copy” yani kuvvetli evrak kopyalama manasındaki ROBOCOPY komutunun alması bekleniyor. ROBOCOPY, copy ve xcopy’nin eksikliklerini neredeyse büsbütün kapatan gelişmiş bir komut satırı aracı. Yüksek süratte kopyalama, dizin kopyalama, isim değiştirme üzere özelliklerin daha kacı ROBOCOPY’de bulunmakta. ROBOCOPY’e komut istemine robocopy yazarak erişebilirsiniz.
Robocopy komutunu robocopy ornekdizin ornekdizin1 halinde kullanabilirsiniz. bu biçimdece “ornekdizin” isimli klasörün “ornekdizin1” isminde bir kopyası oluşturulur. Robocopy, komutu kullandıktan daha sonra karşınıza kopyalamanın son durumu hakkında da bilgi verir. Bu çıktıdan yola çıkarak belgelerin başarılı bir biçimde kopyalanıp kopyalanmadığını ve kopyalama sürecinin suratını gorebilirsiniz.
Bütün bunların haricinde copy komutuyla kullanabileceğiniz fazlaca faydalı bir özellik daha mevcut. Birleştirme. Metin yahut ikili kod çeşidi belgeleri basitçe birleştirebilirsiniz. Şayet birleştireceğimiz şey bir metin evrakı ise copy komutu ile birlikte /A (ASCII karakterleri tabir eden) takısını, binary (MP3, arşivler yahut PE) evrakları birleştirmek için de /B takısını kullanabilirsiniz. Örneğin copy /b birincimuzik.mp3 + ikincimuzik.mp3 birlesmismuzik.mp3 komutunu kullandığınızda birincimuzik isimli MP3 belgesi ile ikincimuzik birleşecek ve birlesmismuzik.mp3 isminde yeni bir ses evrakı oluşacaktır. Müziği açtığınızda iki evrakın birleştiğini gorebilirsiniz.
Not: /b komutu ile birleştirdiğiniz her evrak düzgün bir biçimde çalışmayabilir, birleşme süreci gerçekleşse bile belge açılmayabilir. Test edilen evrak formatları arşivler ve MP3 belgeleridir.
Ekseriyetle ağır çalıştığımız vakit içinderda hemen not almamız gereken bir şey olduğunda ya öylesine süratlice bir metin dokümanı açıp içerisine yazarız yahut satırlarca diğer şeylerin yazıldığı evraklara notumuzu düşüp kapatırız. ondan sonrasındaları ilgili nota gereksinim duyulduğunda ise tek tek belgede yer alan satırları denetim etmek azap üzere gelebilir. halbuki komut satırı kullanarak bunu kolaylıkla halledebiliriz.
Windows sistemlerde komut satırı sayesinde metin dokümanlarından bir karakter dizisini aramak istiyorsak “bul” manasına gelen find, şayet belgelerden karakter dizisi arıyorsak “karakter bul” manasındaki findstr komutunu kullanırız.
Ben aşağıdaki ekran imajında de görüldüğü üzere, yazilidosya.txt isminde bir metin evrakından aradığım şeyle alakalı birkaç kelimeyi kullanarak find “Akil” yazilidosya.txt halinde bir komut girdim. find komutu muvaffakiyetle nazaranvini yerine getirerek aradığım şeyi bana gösterdi. Aranacak söz her vakit tırnak içerisinde yazılır, aksi takdirde komut çalışmaz.
kimi bazı bir belgenin birtakım karakter dizilerini içerip içermediğini denetim etmemiz gerekebilir. Diyelim ki ben de Arsivim.zip isimli arşiv belgemde aradığım karakterlerin olup olmadığını merak ediyorum. Bunun için findstr “Akil” Arsivim.zip halinde bir komut girmem kâfi olacaktır.
Windows sistemlerde komut istemi sayesinde pratik bir biçimde sistem tarihini değiştirmek istiyorsak bunun için pek pratik bir komut olan ve İngilizce “tarih” manasına gelen date’i kullanabiliriz.
Not: Bu başlık altındaki komutlar yönetici yetkilerine muhtaçlık duyar. Bu niçinle uygulamadan evvel komut istemini yönetici olarak başlatmanız gerekiyor. Aksi takdirde erişim engellendi kusuru alacaksınız.
Öncelikle date /T diyerek şu anki tarih ve saat ayarımızı denetim edelim. Gördüğünüz üzere 21.02.2021 gözüküyor. sonrasındasında yalnızca date komutunu girelim ve hangi tarih ve saate ayarlamak istiyorsak onu yazalım. Ben 22.05.2020 tarihine ayarlamak istedim. yeniden date /T ile denetim ettiğinizde sistem tarihinizin değişmiş olduğunu nazaranceksiniz.
date komutunu yazdıktan daha sonra şayet vazgeçtiyseniz, hiç bir şey yazmadan ENTER tuşuna basarsanız rastgele bir değişiklik yapılmayacaktır.
Şayet sistem saatini değiştirmek isterseniz bunun için öbür bir komut kullanmak zorundayız. Bunun için “zaman” yani time komutunu kullanıyoruz. Benim ekran imgesini aldığım vakitte saat 23.31 idi. Bunu değiştirmek için direkt time komutunu girmeniz ve saat:dakika formatında yazmanız gerekiyor. çabucak sonrasında time komutunu /T takısı ile kullandığınızda saatin değiştiğini muvaffakiyetle nazaranbilirsiniz.
Windows sistemlerde, çalışan süreçleri (process) komut istemi sayesinde listelemek istiyorsak “nazaranv listesi” manasına gelen tasklist komutunu kullanırız.
Tasklist komutunu rastgele bir takı olmadan kullandığınızda çalışan tüm süreçleri gösterecektir.
Ancak diyelim ki belli bir DLL modülünün kullanıldığı süreçleri de görmek istiyoruz. Bunun için tasklist komutuyla birlikte /M takısından yararlanabiliriz. /M modül manasına gelir. Örneğin tasklist /M kernel32.dll halinde bir kullanım bizlere kernel32.dll’i kullanan süreçleri gösterecektir.
Bizlerin bu yazıyı hazırlamasının asıl niçini, konsol süreçlerinin grafik arayüzüyle yapılan süreçler kadar hatta fazlaca daha kolay olduğunu göstermekti. Windows kullanıcılarının birçoğu, çalışan bir süreci zorla kapatmak isterse nazaranv yöneticisini kullanıyor. Bildiğiniz üzere bakılırsav yöneticisine ulaşmak yerine bakılırsa pek meşakkatli olabilmekte. CTRL+ALT+Delete kombinasyonuna basmak, listeden öldürülecek süreci seçmek ve çıkan kutucukları onaylamak vakit kaybı.
Aslında bütün bunlara hiç gerek yok. Yalnızca ufak bir kod ile kullanıcı hesabı yetkileriniz dahilinde durdurmak istediğiniz rastgele bir süreci öldürebilirsiniz. Bunun için “bakılırsavi öldür” manasına gelen taskkill komutunu kullanabilirsiniz.
Olağanda birfazlaca komutu direkt rastgele bir takı kullanmadan girip kullanabilirsiniz ama taskkill için bu biçimde bir şey kelam konusu değil. taskkill’i tesirli bir biçimde kullanarak süreçleri sonlandırabilmek için birtakım özel takıları bilmeniz gerekiyor. Bunun için evvela taskkill /? yazarak komutun kullanması hakkında bilgi edinelim.
Bilgimizi elde ettik. Gözünüze /F ve /T takıları çarpmış olmalı. /T takısı süreci ve alt süreçlerini durdururken, /F ise zorla kapatmayı tabir ediyor. “E, aslına bakarsan zorla kapatmıyor muyuz?” diyebilirsiniz. Hayır, zorla kapatmıyoruz. Şöyle ki, bir process’i durdurmak isterseniz önünüzde iki seçenek vardır. Linux sistemlerde de olduğu üzere ya evvel kapatma isteği gönderip kapanmasını beklersiniz ya da zorla kapatırsınız.
Şayet durduracağınız süreç pek değerli değilse ve programın ani bir biçimde kapanışı olumsuz etkilemiyorsa zorla kapatabilirsiniz. Bunun için /F ve /T takılarının birebir anda kullanılması gerekir. Örneğin firefox.exe sürecini durdurmak için taskkill /IM firefox.exe /F /T formunda bir kullanım yapabiliriz. /IM takısı burada modül ismini belirtir.
Gördüğünüz üzere kullanıcı yetkileri dahilinde ilgili süreçler zorla durduruldu, Firefox kapatıldı. Burada durdurulamayan bir adet süreç gözünüze çarpmış olabilir. Büyük ihtimalle bu güvenlik yazılımınızın tarayıcınızı korumak emeliyle enjekte ettiği modüllerden biri olabilir. Bunu güvenlik yazılımları genel itibariyle sistem haklarıyla çalıştığı için isteseniz de durduramazsınız. Lakin firefox.exe süreçlerinin sonlanmasından daha sonra Firefox kapanacağı için haliyle enjekte edilen modül de o süreç altında kalmaya devam etmeyecektir.
Birçoğumuz meskende, işte yahut farklı ortamlarda kablosuz ağ parolamızı bir defa girdikten daha sonra genel itibariyle unutuyoruz. Her şey fazlaca hoş giderken, öbür aygıtlardan da birebir ağa bağlanmak için parolaya muhtaçlık duyabiliyoruz. Kalkıp parolayı tekrar öğrenmeye çalışmanıza hatta modeminizi yahut router’ınızı sıfırlayıp yeni parola belirlemenize gerek yok. İki adet sıradan netsh komutu kullanarak kablosuz ağ parolanızı düz metin halinde elde edebilirsiniz.
Öncelikle yapmanız gereken komut istemini çalıştırmak ve kayıtlı kablosuz ağları görüntülemek emeliyle netsh wlan show profiles halinde bir komut yazıp ENTER tuşuna basmak. Bu komut, halihazırda kayıtlı olan yahut bağlı olan kablosuz ağları bizim için listeleyecektir. Bu bilgi sonrasındasında parolayı elde edebilmemiz için kıymet arz ediyor. Ben çeşitli saklılık niçinlerinden ötürü kendi ağımın isminin üstünü ekran imgesinde kapattım ve yerine öteki bir isim yazdım.
Sıra geldi kablosuz ağımızın parolasını öğrenmeye. Bunun için netsh wlan show profiles “kablosuzAğAdı” key=clear halinde bir kullanım kâfi olacaktır. Bu komutun sonunda yer alan key=clear ibaresi parolanın şifresiz düz metin olarak görüntülenmesini sağlar.
Windows sistemlerde bildiğiniz üzere her bir evrakın kendisine özel bir özniteliği bulunuyor. Evrak özniteliğinin ne olduğunu sıradançe açıklayacak olursak, bir evrakın kendisi hakkında bizlere bilgi veren şey diyebiliriz. İlgili evrak arşiv mi, bâtın mi yoksa görünür mü, fotoğraf mi yoksa metin mi gibisinden ayrıntıları belge özniteliğine bakarak elde edebilirsiniz.
Bunun için kullandığımız komut ise “öznitelik” manasına gelen attrib. sıradançe evrakımızın bulunduğu dizine geldikten daha sonra attrib dosyaadi halinde bir kullanım yaparak belgenin özniteliğine dair bilgi edinebilirsiniz.
attrib komutunun maksadı yalnızca evrak özniteliklerini görüntülemekten ibaret değil. attrib’i takılarıyla birlikte kullandığınızda çok faydalı ve tesirli bir komut olduğunu unutmayın. Pekala ya bahsetmiş olduğumiz bu takılar nelerdir? Öncelikle bunun için attrib /? yazarak bilgi ediniyoruz.
Komutun gördüğünüz üzere sözdizimi yapısı attrib /herhangibirtakı dosyayolu halinde. Bu takıların her biri kendi içerisinde farklı bir mana tabir etmekte.
- + : Özniteliği eklemek.
- – : Özniteliği temizlemek.
- R : Salt okunur belgelere ilişkin öznitelik.
- A : Arşiv evraklarına ilişkin öznitelik.
- S : Sistem belgelerine ilişkin öznitelik.
- H : Bilinmeyen evraklara ilişkin öznitelik.
- O : Çevrimdışı evrak özniteliği.
- Drive : Özniteliği düzenlenecek olan şoför
- /S : Öznitelik ile ilgili yapılan oynamaları gösteren takı.
- /D : Süreç yapılan dizini göstermek.
Windows sistemlerde bulunan ve biroldukca yazılım tarafınca kullanılan vakit içindenmış bakılırsavleri grafik arayüze muhtaçlık duymadan görüntülemek istiyorsanız komut istemini kullanabilirsiniz. Bunun için schtasks komutunu girmeniz kâfi.
Yazımızın bu kısmına kadar komut istemiyle temel evrak süreçlerinden tutun, komutlarla işlerimizi rahatça yapabilecek kadar bilgi edindik. Kabuklar yazının başında da belirttiğimiz üzere bir işletim sisteminin şayet olmazsa olmazlarından. Bu niçinle en temel sistem süreçlerinin birçoğunu komutlar kullanarak yaptırmanız mümkün.
İşte bizler de komut kullanarak yeni bir kullanıcı hesabı oluşturup, Administrator yetkisi vereceğiz. Bu sayede iki adet komut kullanarak yeni kullanıcı hesapları oluşturabilecek yahut silebileceksiniz. Bunun için net user’i kullanıyoruz.
Not: Bu komutları kullanabilmek için komut istemini yönetici olarak çalıştırmalısınız. Aksi takdirde erişimin engellendiğine dair bir kusur alacaksınız.
Ben evvela Akil_IS isminde yeni bir kullanıcı hesabı oluşturmak istediğim için net user Akil_IS bubenimsifrem /add halinde bir komut girdim. Buradaki Akil_IS kullanıcı isminiz, bubenimsifrem kısmı ise hesap parolanızı tabir ediyor.
çabucak sonrasındasında ise net user komutunu rastgele bir ekleme yapmadan tekrar kullanalım. Gördüğünüz üzere hesap muvaffakiyetle oluşmuş. Biz işimizi garantiye alıp, bir de yönetici yetkilerini verdiğimiz komutu girelim. Bunun için net localgroup administrators Akil_IS /add yazıp ENTER tuşuna basmak kâfi olacaktır.
Şayet oluşturduğunuz kullanıcı hesabını silmek istiyorsanız, bu da çok kolay. net user Akil_IS /delete biçiminde bir komut girerek ilgili kullanıcı hesabını silebilirsiniz. Sürecin başarılı olup olmadığını anlamak için net user yazıp var olan kullanıcı hesaplarını yeniden denetim edelim. Ekran manzarasından de anlaşılabileceği üzere komutumuz muvaffakiyetle tamamlanmış.
Sistemde artta çalışan birtakım servisleri durdurmak yahut başlatmak isterseniz net start ve net stop komutlarını kullanabilirsiniz.
Not: Bu komutlar yönetici yetkilerine gereksinim duyar.
Servisi durdurmak için net stop servisadı, servisi bir daha başlatmak için net start servisadı halinde komutumuzu girebiliriz. Örneğin ben aşağıda kablosuz ağ hizmetini durdurdum ve tekrar başlattım.
Sisteminizde şurası aygıt şoförlerini görüntülemek yahut tam listesini elde etmek istiyorsanız harici bir program kullanmanıza gerek yok. Bunun için driverquery komutunu kullanabilirsiniz. Solda şoförlerin ismi yazarken, sağda ise ne işe yaradıklarını ve hangi tip şoför olduklarını bakılırsabilirsiniz.
Bildiğiniz üzere Windows sistemlerdeki tek kabuk “Command Prompt” değil. Microsoft, yeni jenerasyon PowerShell ile birlikte artık fazlaca daha kuvvetli bir kabuk bizlere sunuyor. PowerShell, komut manasında koca bir derya deniz olduğundan bu yazıda tüm PowerShell komutlarına değinmemiz mümkün değil ama en fonksiyonel komutlar bizim ana odağımız olacak.
PowerShell bizler için aslına bakarsan çok düzgün bir kılavuz/help çıktısı sunuyor. PowerShell’i çalıştıralım ve help yazalım. Gördüğünüz üzere PowerShell’in bayağı komut satırlarına nazaran ne üzere farklılıkları olduğuna ayrıntılıca yer verilmiş.
PowerShell hala geliştirilmeye devam edilen yeni jenerasyon bir kabuk olduğu için help evraklarının içeriğinde yazan bilgiler geçerliliğini yitirmiş olabilir. Bu durumla karşılaşmamak için update-help komutunu girebiliriz. bu biçimdece help evrakları indirilip güncellenecektir.
Not: Bu komutu uygulamadan evvel PowerShell’i yönetici olarak çalıştırmalısınız. Aksi takdirde başarısızlıkla sonuçlanır.
Olağanda indirdiğimiz yahut diğer yollarla edindiğimiz evrakların bozulup bozulmadığını, özgünlüğünü kaybedip kaybetmediğini öğrenmek hedefiyle ek programlar kullanarak hash kıymetlerini karşılaştırırdık. PowerShell’in get-filehash komutuyla birlikte artık buna gerek kalmıyor.
Bir belgenin hash pahalarını elde etmek hedefiyle get-filehash dosyaismi halinde bir komut girmeniz kâfi. Bu komutla birlikte rastgele bir takı kullanmazsanız var iseyılan olarak SHA256 çıktısını edinirsiniz. Şayet SHA256 yerine daha farklı hash algoritmaları kullanarak kıymetler elde etmek istiyorsanız -Algorithm algoritmaAdı takısını kullanabilirsiniz.
PowerShell, saymakla bitmeyecek kadar hoş özelliklere sahip. PowerShell kullanarak rastgele bir adresten kolaylıkla belge indirebilirsiniz.
Öncelikle New-Object System.Net.WebClient isimli nesneyi bir daha sonraki komutla birlikte daha kolay kullanabilmek için bir değişkene atayalım. Ben indirici isminde bir değişkene atamak istedim. ondan sonrasında bu değişkenle birlikte .DownloadFile isminde bir yapı daha kullanarak indirmemizi gerçekleştireceğiz. Son durumda bir nevi sıradan bir PS scripti oluşturmuş olacağız.
$indirici = New-Object System.Net.WebClient
$indirici.DownloadFile(“indirilecekDosyaURL”, “indirilecekdosyaKonumdosyaAdı”)
Ben Technopat’ın robots.txt evrakını PowerShell ile indirmeyi denedim. Gördüğünüz üzere indirme süreci muvaffakiyetle gerçekleşti.
PowerShell elbet ki işinizi biroldukca alanda kolaylaştırabileceğiniz hatta otomatiğe bağlayabileceğiniz yeteneklere sahip bir kabuk. Rastgele bir gayeye yönelik yazacağınız PowerShell scripti ile küçük otomasyonlar hazırlayabilirsiniz. Microsoft bunu da düşünüp, kullanıcılara PowerShell ISE isminde pek hoş bir geliştirme ortamı hazırlamış. Halihazırda Windows 10 ile birlikte yüklü geldiği için rastgele bir heyetim yapmanıza gerek kalmıyor.
Windows sistemler hakkında bilgi edinmek, sistemi tanımak ve işlerini kolaylaştırmak isteyenlerin işine pek yarayacağını düşündüğümüz kabuk yapılarına birinci yazımızda, temel komut satırı kullanmasına ikinci yazımızda ve evrak süreçlerine ise bu son yazımızda değindik. bu biçimdece “Windows Komut Satırını Tanıyalım” serisinin sonuna gelmiş bulunuyoruz.
beraberinde birfazlaca alanda yararı dokunacak birtakım geliştirme ortamları ve yapılar hakkında da gereğince açık ve bilgilendirici olmayı amaçladık. Umarız ki çalışmalarınızda yararı dokunur.
Sizlerin de eklemek istediği komutlar yahut mevzu hakkında görüşleriniz var ise yorumlarda belirtebilir, Windows sistemler hakkındaki sorularınız için Technopat Sosyal’e husus açabilirsiniz. Esen kalın.