Mehmet KAYA / ANKARA
Türkiye’de başta plastik olmak üzere geri kazanıma yönelik tesisler hammadde sorunu yaşıyor. Bu niçinle yapılan atık ithalatı tartışmalı konulardan biri. Kâfi atık toplanmadığı için kapasite açığı yaşayan tesisler ortasına atık taşıt lastiği sürece kesimi de girdi.
Birinciyim Geri Kazanım kurucusu ve ayrıyeten Ankara Ticaret Odası (ATO) Meclis Lideri olan Mustafa Deryal, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada Türkiye’deki atık taşıt lastiklerinin yüzde 60’ının toplanabildiğini belirtti.
Yaşadıkları meselede, toplanan atık lastiklerin geri kazanım yerine, yüksek kalorili yanması niçiniyle sanayi kuruluşlarına gitmesinin kıymetli bir hissesi olduğunu belirten Deryal, “Yasaya göre atık taşıt lastiklerinin en az yüzde 80’inin toplanması gerekiyor. Toplama süreci yalnızca bir derneğin verdiği lisansla yapılabiliyor. Gelinen evrede yüzde 60’ının fakat toplandığı biliniyor. Yasa toplanan atık lastiklerinin öncelikli olarak geri kazanıma gönderilmesini emrediyor ancak bu gerçekleşmiyor. Kapasite açığı yaşıyoruz. Atık taşıt lastiği geri kazanımının ithalat imkanı yok, tek kaynağı toplama. halbuki öbür, bu lastikleri yakan şirketlerin ithalat imkanları da var.” dedi.
Atık taşıt lastiklerinden, dizel gibisi yakıt, plastik hammadde, çelik tel ve yanıcı gaz üretiliyor. Üretilen yanıcı gaz, geri dönüşüm tesisinin ısı üretiminde kullanılırken, elde edilen yakıt elektrik üretiminde kullanılıyor. Mustafa Deryal, elektrik gücü kaynaklarının değerli bir kısmının ithal ve kıymetli olduğu, güç açığının oluşabildiği günlerde ucuz bir kaynakla elektrik üretiminin sekteye uğratılmaması gerektiğini savundu.
Deryal, Ömrünü Tüketmiş Lastik (ÖTS) olarak isimlendirilen lastiklerden 4 başka eser elde edildiğini belirterek, yakılma süreciyle bu eserlerden de yoksun kalındığının altını çizdi. Elde edilen hammaddelerde Türkiye’nin açığı bulunduğunu ve ithal edildiğini vurgulayan Deryal, şunları kaydetti: “Ömrünü tüketmiş lastikler toplanıyor, 650 dereceye kadar ısıtıyoruz yani yakmıyoruz. Katı biçimden, sıvı hale geçiyor. Bunun içerisinden 4 mamul çıkıyor. Birisi pirolitik yağ dediğimiz solvent tipi bir bileşim. Bunun ortasında ağır bir yağ ve mazota benzeyen daha uçucu yağları distile ederek ayırıyoruz. Buradan çıkan her eseri endüstrinin çeşitli kollarında kıymetlendiriyoruz. Çıkan mazota emsal yağı da jenaratörlerde yakarak güç üretiyoruz. Ayrıyeten karbon siyahı elde ediyoruz. Karbon siyahı Türkiye olarak yıllık 250 bin ton ithal ettiğimiz bir eser ve tonu 1000 dolarları geçti. Karbon siyahının epey çeşitleri var, boya, araba kesimi, izolasyon, ayakkabı fazlaca kullanım alanı var. Karbon siyahını biz endüstrinin çeşitli kısımlarına veriyoruz. Çıkan çelik tel de endüstriye veriliyor, iktisada kazandırıyoruz. Singaz dediğimiz gazı da reaktörlerin yakıt gereksiniminde kullanıyoruz. Doğalgaza muadildir. Çıkan dört eserin tamamı iktisada giriyor.”
“Enerji tesislerinin 200-250 bin ton atık lastik gereksinimi var”
Türkiye’de atık taşıt lastiklerinden elde edilen yakıt ile güç üretimine yönelik önemli bir yatırım olduğunu belirten Deryal, YEKDEM kapsamında lisans almış toplam 106 MW konseyi güçte santral bulunduğunu bildirdi.
Bu santrallerin lisansı gereği yalnızca atık lastiklerden elde edilen yakıtı kullanabildiğini, alternatifi olmadığını vurgulayan Mustafa Deryal, “Bu güç yatırımları yapıldı. Tek hammaddesi ise ömrünü tüketmiş lastikler. Biz tabiatta epey uzun müddet kalan bir atığı işleyerek her şeyinden istifade edilmesini sağlıyoruz. Toplam 106 MW elektrik üretim kapasitesi var. Elde edilen 220 kg yağdan, 1 MW üretim yapıldığını düşünürsek, güç üreten tesislerin 200-250 bin ton atık lastik muhtaçlığı var. Türkiye’de ise yıllık 400 bin ton atık lastik oluşuyor. Atık lastikler yalnızca bir kuruluş ve onun lisans verdiği işletmelerce toplanabiliyor. Kanunen, üretilen ya da ithal edilen lastiğin yüzde 80’inin toplanması gerekirken bir daha dernek beyanlarına bakılırsa yüzde 60’ı toplanabiliyor” diye konuştu.
“Yakanların alternatifi var, geri kazanım tesislerinin ithalat imkanı yok”
Yasa gereği öncelikli olarak toplanan lastiklerin geri kazanım tesislerine satılması gerektiğini lakin bunun gerçekleşmediğini kaydeden Deryal, “Enerji üretim tesisleri olarak lastik temininde sıkı yaşamamızın sebebi, birincisi toplanan lastikler kâfi değil, ikincisi maalesef geri kazanıma gitmesi gerekmesine karşın bertaraf tesislerine gidiyor. Önemli bir atıl kapasite sorunu var. Aslında yakma yapan şirketlerin ithalat müsaadesi var, ithal de edebiliyor. Ayrıyeten yakabilecekleri alternatif eserleri de var. Yasal olarak bizim tek kaynağa bağlıyız, ithalat müsaademiz de yok. Milyon dolarlarla yapılan yatırımlar var olan lakin elde edemediği lastikler niçiniyle atıl kapasite sorunu yaşıyor. Bilgi notları hazırlayarak yetkililere ilettik. Öncelikle toplanan lastiklerin geri kazanım şirketlerine verilmesini yahut ithal müsaadesi üzere değişik temin yollarına gidilmesini istiyoruz” dedi.
Caydırıcı yaptırımlar uygulanmalı
beraberinde ATO Meclis Lideri olan Mustafa Deryal, son periyottaki fiyat dalgalanmaları karşısında iş dünyası olarak bir an evvel istikrarın oluşmasını beklediklerini söylemiş oldu. İmalat sanayiinde girdi maliyetlerinin artışı kaynaklı fiyat artışlarının fiyatlamada zorlanmalara yol açtığını belirten Deryal, bu niçinle sanayicilerin zorlandığını kaydetti.
Türkiye’nin plastik mamullerde atıklardan elde edilen hammaddeyle önemli bir hammadde ithalinin önlendiğini ve Türkiye’nin kaynağında ayrıştırma ve kâfi toplama yapıncaya kadar bu ithalata gereksinimi olduğunu belirten Mustafa Deryal, geri kazanılamayan atıkların ithal edildiği istikametindeki savlara karşılık kontrol ve kuvvetli, caydırıcı bir yaptırım uygulanmasını önerdiklerini vurguladı. Deryal, sistemi istismar edenler var ise, kimsenin bu bireylerin cezalandırılmasına karşı çıkmayacağının altını çizdi.
Türkiye’de başta plastik olmak üzere geri kazanıma yönelik tesisler hammadde sorunu yaşıyor. Bu niçinle yapılan atık ithalatı tartışmalı konulardan biri. Kâfi atık toplanmadığı için kapasite açığı yaşayan tesisler ortasına atık taşıt lastiği sürece kesimi de girdi.
Birinciyim Geri Kazanım kurucusu ve ayrıyeten Ankara Ticaret Odası (ATO) Meclis Lideri olan Mustafa Deryal, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada Türkiye’deki atık taşıt lastiklerinin yüzde 60’ının toplanabildiğini belirtti.
Yaşadıkları meselede, toplanan atık lastiklerin geri kazanım yerine, yüksek kalorili yanması niçiniyle sanayi kuruluşlarına gitmesinin kıymetli bir hissesi olduğunu belirten Deryal, “Yasaya göre atık taşıt lastiklerinin en az yüzde 80’inin toplanması gerekiyor. Toplama süreci yalnızca bir derneğin verdiği lisansla yapılabiliyor. Gelinen evrede yüzde 60’ının fakat toplandığı biliniyor. Yasa toplanan atık lastiklerinin öncelikli olarak geri kazanıma gönderilmesini emrediyor ancak bu gerçekleşmiyor. Kapasite açığı yaşıyoruz. Atık taşıt lastiği geri kazanımının ithalat imkanı yok, tek kaynağı toplama. halbuki öbür, bu lastikleri yakan şirketlerin ithalat imkanları da var.” dedi.
Atık taşıt lastiklerinden, dizel gibisi yakıt, plastik hammadde, çelik tel ve yanıcı gaz üretiliyor. Üretilen yanıcı gaz, geri dönüşüm tesisinin ısı üretiminde kullanılırken, elde edilen yakıt elektrik üretiminde kullanılıyor. Mustafa Deryal, elektrik gücü kaynaklarının değerli bir kısmının ithal ve kıymetli olduğu, güç açığının oluşabildiği günlerde ucuz bir kaynakla elektrik üretiminin sekteye uğratılmaması gerektiğini savundu.
Deryal, Ömrünü Tüketmiş Lastik (ÖTS) olarak isimlendirilen lastiklerden 4 başka eser elde edildiğini belirterek, yakılma süreciyle bu eserlerden de yoksun kalındığının altını çizdi. Elde edilen hammaddelerde Türkiye’nin açığı bulunduğunu ve ithal edildiğini vurgulayan Deryal, şunları kaydetti: “Ömrünü tüketmiş lastikler toplanıyor, 650 dereceye kadar ısıtıyoruz yani yakmıyoruz. Katı biçimden, sıvı hale geçiyor. Bunun içerisinden 4 mamul çıkıyor. Birisi pirolitik yağ dediğimiz solvent tipi bir bileşim. Bunun ortasında ağır bir yağ ve mazota benzeyen daha uçucu yağları distile ederek ayırıyoruz. Buradan çıkan her eseri endüstrinin çeşitli kollarında kıymetlendiriyoruz. Çıkan mazota emsal yağı da jenaratörlerde yakarak güç üretiyoruz. Ayrıyeten karbon siyahı elde ediyoruz. Karbon siyahı Türkiye olarak yıllık 250 bin ton ithal ettiğimiz bir eser ve tonu 1000 dolarları geçti. Karbon siyahının epey çeşitleri var, boya, araba kesimi, izolasyon, ayakkabı fazlaca kullanım alanı var. Karbon siyahını biz endüstrinin çeşitli kısımlarına veriyoruz. Çıkan çelik tel de endüstriye veriliyor, iktisada kazandırıyoruz. Singaz dediğimiz gazı da reaktörlerin yakıt gereksiniminde kullanıyoruz. Doğalgaza muadildir. Çıkan dört eserin tamamı iktisada giriyor.”
“Enerji tesislerinin 200-250 bin ton atık lastik gereksinimi var”
Türkiye’de atık taşıt lastiklerinden elde edilen yakıt ile güç üretimine yönelik önemli bir yatırım olduğunu belirten Deryal, YEKDEM kapsamında lisans almış toplam 106 MW konseyi güçte santral bulunduğunu bildirdi.
Bu santrallerin lisansı gereği yalnızca atık lastiklerden elde edilen yakıtı kullanabildiğini, alternatifi olmadığını vurgulayan Mustafa Deryal, “Bu güç yatırımları yapıldı. Tek hammaddesi ise ömrünü tüketmiş lastikler. Biz tabiatta epey uzun müddet kalan bir atığı işleyerek her şeyinden istifade edilmesini sağlıyoruz. Toplam 106 MW elektrik üretim kapasitesi var. Elde edilen 220 kg yağdan, 1 MW üretim yapıldığını düşünürsek, güç üreten tesislerin 200-250 bin ton atık lastik muhtaçlığı var. Türkiye’de ise yıllık 400 bin ton atık lastik oluşuyor. Atık lastikler yalnızca bir kuruluş ve onun lisans verdiği işletmelerce toplanabiliyor. Kanunen, üretilen ya da ithal edilen lastiğin yüzde 80’inin toplanması gerekirken bir daha dernek beyanlarına bakılırsa yüzde 60’ı toplanabiliyor” diye konuştu.
“Yakanların alternatifi var, geri kazanım tesislerinin ithalat imkanı yok”
Yasa gereği öncelikli olarak toplanan lastiklerin geri kazanım tesislerine satılması gerektiğini lakin bunun gerçekleşmediğini kaydeden Deryal, “Enerji üretim tesisleri olarak lastik temininde sıkı yaşamamızın sebebi, birincisi toplanan lastikler kâfi değil, ikincisi maalesef geri kazanıma gitmesi gerekmesine karşın bertaraf tesislerine gidiyor. Önemli bir atıl kapasite sorunu var. Aslında yakma yapan şirketlerin ithalat müsaadesi var, ithal de edebiliyor. Ayrıyeten yakabilecekleri alternatif eserleri de var. Yasal olarak bizim tek kaynağa bağlıyız, ithalat müsaademiz de yok. Milyon dolarlarla yapılan yatırımlar var olan lakin elde edemediği lastikler niçiniyle atıl kapasite sorunu yaşıyor. Bilgi notları hazırlayarak yetkililere ilettik. Öncelikle toplanan lastiklerin geri kazanım şirketlerine verilmesini yahut ithal müsaadesi üzere değişik temin yollarına gidilmesini istiyoruz” dedi.
Caydırıcı yaptırımlar uygulanmalı
beraberinde ATO Meclis Lideri olan Mustafa Deryal, son periyottaki fiyat dalgalanmaları karşısında iş dünyası olarak bir an evvel istikrarın oluşmasını beklediklerini söylemiş oldu. İmalat sanayiinde girdi maliyetlerinin artışı kaynaklı fiyat artışlarının fiyatlamada zorlanmalara yol açtığını belirten Deryal, bu niçinle sanayicilerin zorlandığını kaydetti.
Türkiye’nin plastik mamullerde atıklardan elde edilen hammaddeyle önemli bir hammadde ithalinin önlendiğini ve Türkiye’nin kaynağında ayrıştırma ve kâfi toplama yapıncaya kadar bu ithalata gereksinimi olduğunu belirten Mustafa Deryal, geri kazanılamayan atıkların ithal edildiği istikametindeki savlara karşılık kontrol ve kuvvetli, caydırıcı bir yaptırım uygulanmasını önerdiklerini vurguladı. Deryal, sistemi istismar edenler var ise, kimsenin bu bireylerin cezalandırılmasına karşı çıkmayacağının altını çizdi.