Pandemiyle başlayan süreçte hammadde ve işletme masraflarında yaşanan çok maliyet artışları üreticinin belini bükerken, kapasite artırma ve yeni eser geliştirme üzere yatırımlar, finansmana erişimdeki zorluklar niçiniyle askıya alınıyor. halbuki ihracatta, bu vakitte büyük fırsatlar var.
Uzakdoğu’dan alımı azaltarak Türkiye’ye yönelen Avrupalı ve ABD’li firmalar, Türk üreticilerin kapısını çalıyor, büyük üretim kapasiteleri arıyor. Kimyadan hazır giysiye, mobilyadan dokumacılığa çeşitli alanlarda faaliyet gösteren biroldukca endüstrici ise, “Arazi meblağları, inşaat maliyetleri çok yükseldi.
Diğer yandan sabit faizli, uzun vadeli bir finansman bulamıyoruz. Yatırımları öteliyoruz. Bir yandan ihracat fırsatını da kaçırmak istemiyoruz” diyor.
Son periyotta çoğunlukla lisana getirilen yatırım iştahındaki son durumu öğrenmek için görüştüğüm birfazlaca endüstrici, bırakın yeni yatırımı, işletme sermayesi bulmakta bile eza yaşadıklarını söylüyor.
FAYAT: İŞTAH VAR, FİNANSMAN YOK
System Denim AŞ’nin işvereni ve TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Sanayi Meclis Lideri Gurur Fayat, Avrupa’nın etkisyle Türkiye’nin tekrar üretim üssü olması ismine bilhassa orta mamul üretimi yapmak için OSB’lerde arazi tahsislerinin yapıldığını söylüyor.
Fayat, “ötürüsıyla burada bir iştah var, ama herkes bu iştahın devamında yatırımların tamamlanması için en azından kredi maliyetlerindeki öngörüyü bekliyor” diye konuşuyor. Fayat, şöyleki devam ediyor: “Sanayici, iki yılı geri ödemesiz, 5 yıllık ödemesi de sabit faizli olan bir krediye gereksinim duyuyor. Yatırımcı, önünü bakılırsamediği bir finansman maliyetine girerse, oradaki bir değişiklik bütün hesapları allak bulak eder. Yatırımı da imkansız hale getirir. Bu işler bu biçimde cepte özsermaye ile yapılacak işler değil. bu türlü giderse yatırım avantajını kaybeder Türkiye. Devlet daima yeni paketler açıklıyor lakin kredilerdeki değişken faiz gözümüzü korkutuyor. Yatırım söylemiş olduğiniz çabucak bugün olmuyor, en az 2 yıl sürüyor üretime başlamak. Avrupalı rakipler, 2 yıl içerisinde yatırımları tamamlayıp hangi eseri seçtilerse süratli bir biçimde üretime geçiyor.”
AKYÜZ: AVANTAJI KAYBEDİYORUZ
Akyüz Plastik İdare Heyeti Lideri Murat Akyüz de, kimya dalındaki yatırımlardan kelam ediyor. Avrupalı ve ABD’li alıcıların Çin’den kaçması, Rusya Ukrayna savaşından dolayı Rusya tedarikinin Türkiye üzerinden yapılması zorunluluğun artması, Uzakdoğu üzere dünyanın bir numaralı tedarikçisinin konteyner maliyetlerinin Türkiye’nin iki katı olması üzere etkenlerin Türkiye üstündeki ticaret trafiğini artırdığını söyleyen Akyüz, “Bu, yeterli olan durum. Bizdeki berbat olan şey, yeni yatırım için finansman bulamamak” diyor.
‘Örneğin 1 milyon doları bulamıyorum ben’ diyen Akyüz, şunları anlatıyor: “Ar-Ge, yatırım… Her türlü üretimde benim bunları yapabilmem için uzun vadeli kaynaklara gereksinimim var. Şu anda yapılan şey şu; kısa vadelerle firmalar besleniyor tamam lakin mesela 1 milyon doları lakin 1 yıl vadeyle alabiliyorum ben. Fakat benim rakibim Avrupa’da, 7 yıl vadeli kredi alıyor, orada üretime başlıyor. AB’nin verdiği kredilerle Türkiye’dekiler içinde 7 kat vakit farkı var.” Akyüz Plastik olarak öteledikleri yatırımlar olduğundan bahseden Akyüz, “Türkiye’de kendi alanımızda yapmak istediğimiz akrilik levha üretimi üzere planlarımız var. Mevcut tesisimizin içerisinde başlatmayı planlıyorduk, makine yatırımına gereksinimimiz var ağır olarak ancak hiç birini yapamadık. Yaklaşık 5 milyon dolarlık bir yatırım… Kredinin karşılığını gösteremiyoruz, bütün teminatlarımız dolu. Değişken faizli krediler gözümüzü korkutuyor. Bir iki yıllık kredilerle bu biçimde bir işe giremeyiz” diye konuşuyor.
“Önce işletme sermayesi lazım”
TOBB Mobilya Eserleri Bölüm Meclisi Lideri Ercan Cet, kelama evvela işletme sermayesindeki zahmetlerle başlıyor. Cet, “Hammadde fiyatları arttı, birebir işi yapmak için en az 2.5 kat sermayeye muhtaçlığı var işletmelerin. Türkiye’ye ihracatta talih doğdu lakin bu sefer de hammadde artışlarından dolayı ucuz işletme sermayesine gereksinimimiz var ki, tıpkı işi yapalım. Daha evvel vadeli mal alabiliyorduk, bu da bir işletme sermayesiydi. Şu anda malzemeyi nakit olarak bile bulamıyoruz. Bölümümüzde kapasitelerin büyümesi de gerekiyor. Bilhassa ABD büyük montanlı ihracat yapacak firmalar istiyor” diyor. Cet, şu biçimde devam ediyor: “Mobilyaya talep var. Mobilya sanayicisinin kapasiteyi artırmak için makine yatırımı, bina yatırımı yapması gerekiyor ancak yapamıyorlar, inşaat maliyetleri de hayli arttı. Evvelce fabrika yapmak metrekarede 1.000 TL idi, şu anda 5 bin TL. O da, arsa hariç… Arsa, aslına bakarsanız İstanbul tarafında olursa epey kıymetli. Bizim ABD’deki mortgage sistemi üzere, fabrika yapmak için 20-30 yıl geri ödemeli bir modele gereksinimimiz var.”
Uzakdoğu’dan alımı azaltarak Türkiye’ye yönelen Avrupalı ve ABD’li firmalar, Türk üreticilerin kapısını çalıyor, büyük üretim kapasiteleri arıyor. Kimyadan hazır giysiye, mobilyadan dokumacılığa çeşitli alanlarda faaliyet gösteren biroldukca endüstrici ise, “Arazi meblağları, inşaat maliyetleri çok yükseldi.
Diğer yandan sabit faizli, uzun vadeli bir finansman bulamıyoruz. Yatırımları öteliyoruz. Bir yandan ihracat fırsatını da kaçırmak istemiyoruz” diyor.
Son periyotta çoğunlukla lisana getirilen yatırım iştahındaki son durumu öğrenmek için görüştüğüm birfazlaca endüstrici, bırakın yeni yatırımı, işletme sermayesi bulmakta bile eza yaşadıklarını söylüyor.
FAYAT: İŞTAH VAR, FİNANSMAN YOK
System Denim AŞ’nin işvereni ve TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Sanayi Meclis Lideri Gurur Fayat, Avrupa’nın etkisyle Türkiye’nin tekrar üretim üssü olması ismine bilhassa orta mamul üretimi yapmak için OSB’lerde arazi tahsislerinin yapıldığını söylüyor.
Fayat, “ötürüsıyla burada bir iştah var, ama herkes bu iştahın devamında yatırımların tamamlanması için en azından kredi maliyetlerindeki öngörüyü bekliyor” diye konuşuyor. Fayat, şöyleki devam ediyor: “Sanayici, iki yılı geri ödemesiz, 5 yıllık ödemesi de sabit faizli olan bir krediye gereksinim duyuyor. Yatırımcı, önünü bakılırsamediği bir finansman maliyetine girerse, oradaki bir değişiklik bütün hesapları allak bulak eder. Yatırımı da imkansız hale getirir. Bu işler bu biçimde cepte özsermaye ile yapılacak işler değil. bu türlü giderse yatırım avantajını kaybeder Türkiye. Devlet daima yeni paketler açıklıyor lakin kredilerdeki değişken faiz gözümüzü korkutuyor. Yatırım söylemiş olduğiniz çabucak bugün olmuyor, en az 2 yıl sürüyor üretime başlamak. Avrupalı rakipler, 2 yıl içerisinde yatırımları tamamlayıp hangi eseri seçtilerse süratli bir biçimde üretime geçiyor.”
AKYÜZ: AVANTAJI KAYBEDİYORUZ
Akyüz Plastik İdare Heyeti Lideri Murat Akyüz de, kimya dalındaki yatırımlardan kelam ediyor. Avrupalı ve ABD’li alıcıların Çin’den kaçması, Rusya Ukrayna savaşından dolayı Rusya tedarikinin Türkiye üzerinden yapılması zorunluluğun artması, Uzakdoğu üzere dünyanın bir numaralı tedarikçisinin konteyner maliyetlerinin Türkiye’nin iki katı olması üzere etkenlerin Türkiye üstündeki ticaret trafiğini artırdığını söyleyen Akyüz, “Bu, yeterli olan durum. Bizdeki berbat olan şey, yeni yatırım için finansman bulamamak” diyor.
‘Örneğin 1 milyon doları bulamıyorum ben’ diyen Akyüz, şunları anlatıyor: “Ar-Ge, yatırım… Her türlü üretimde benim bunları yapabilmem için uzun vadeli kaynaklara gereksinimim var. Şu anda yapılan şey şu; kısa vadelerle firmalar besleniyor tamam lakin mesela 1 milyon doları lakin 1 yıl vadeyle alabiliyorum ben. Fakat benim rakibim Avrupa’da, 7 yıl vadeli kredi alıyor, orada üretime başlıyor. AB’nin verdiği kredilerle Türkiye’dekiler içinde 7 kat vakit farkı var.” Akyüz Plastik olarak öteledikleri yatırımlar olduğundan bahseden Akyüz, “Türkiye’de kendi alanımızda yapmak istediğimiz akrilik levha üretimi üzere planlarımız var. Mevcut tesisimizin içerisinde başlatmayı planlıyorduk, makine yatırımına gereksinimimiz var ağır olarak ancak hiç birini yapamadık. Yaklaşık 5 milyon dolarlık bir yatırım… Kredinin karşılığını gösteremiyoruz, bütün teminatlarımız dolu. Değişken faizli krediler gözümüzü korkutuyor. Bir iki yıllık kredilerle bu biçimde bir işe giremeyiz” diye konuşuyor.
“Önce işletme sermayesi lazım”
TOBB Mobilya Eserleri Bölüm Meclisi Lideri Ercan Cet, kelama evvela işletme sermayesindeki zahmetlerle başlıyor. Cet, “Hammadde fiyatları arttı, birebir işi yapmak için en az 2.5 kat sermayeye muhtaçlığı var işletmelerin. Türkiye’ye ihracatta talih doğdu lakin bu sefer de hammadde artışlarından dolayı ucuz işletme sermayesine gereksinimimiz var ki, tıpkı işi yapalım. Daha evvel vadeli mal alabiliyorduk, bu da bir işletme sermayesiydi. Şu anda malzemeyi nakit olarak bile bulamıyoruz. Bölümümüzde kapasitelerin büyümesi de gerekiyor. Bilhassa ABD büyük montanlı ihracat yapacak firmalar istiyor” diyor. Cet, şu biçimde devam ediyor: “Mobilyaya talep var. Mobilya sanayicisinin kapasiteyi artırmak için makine yatırımı, bina yatırımı yapması gerekiyor ancak yapamıyorlar, inşaat maliyetleri de hayli arttı. Evvelce fabrika yapmak metrekarede 1.000 TL idi, şu anda 5 bin TL. O da, arsa hariç… Arsa, aslına bakarsanız İstanbul tarafında olursa epey kıymetli. Bizim ABD’deki mortgage sistemi üzere, fabrika yapmak için 20-30 yıl geri ödemeli bir modele gereksinimimiz var.”