Aşıların son kullanma tarihinin geçtiği tezlerine uzmanlardan yanıt! Etiket değil barkod değerli
MERT İNAN İstanbul – Kovid-19 ile uğraşta bilim insanları tarafınca şayet olmazsa olmaz kabul edilen hami aşılara yönelik birtakım tezler, son günlerde huzursuzluğa yol açarmuş durumda. Toplumsal medya üzerinden yapılan kimi paylaşımlarda “Kovid-19 aşılarının son kullanma tarihinin” geçtiğine yönelik tezlerin gerçeği yansıtmadığını söyleyen uzmanlar, barkod sistemindeki tarihin değerli olduğuna dikkat çekti. Öte yandan Sıhhat Bakanlığı yetkilileri de 10 Eylül 2021 tarihindilk evvel üretilip etiketlenen BioNTech aşıları da dahil olmak üzere tüm Kovid-19 aşılarının raf ömrünün dünya genelinde üretim tarihinden itibaren 9 aya çıkarıldığı bilgisini paylaştı. Milliyet’e konuşan Dünya Sıhhat Örgütü’nden emekli Halk Sıhhati Uzmanı Dr. Ümit Kartoğlu ise ortaya atılan argümanların büsbütün bilgisiz şahısların çıkarımların kaynaklandığını belirtirken, “Özellikle mRNA aşısına ait bilgilerin daima olarak Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ve ABD Besin ve İlaç Yönetimi (FDA) tarafınca da dünya kamuoyuna duyuruluyor” dedi.
‘İŞLEVİ SÜRÜYOR’
Dr. Kartoğlu, ihtarlarını şöyleki sıraladı:
“Kovid-19 aşılarının epey kısa müddette piyasaya sürülmesi tenkitlere niye olmuştu. Olağan kurallarda yeni bir aşının geliştirilmesi uzun yıllar gerektiren süreçtir. Bunun sebebi, piyasaya verilecek aşının gerçek vakitli kullanma tarihine yönelik testlerin uzun olmasından kaynaklanır. Örneğin 5 derecede saklanması gereken bir aşı, faz etabında 2 yıl boyunca belirlenen sıcaklık şartlarında saklanır. Müddet bitiminde test edilen ve 2 yıl boyunca saklanan aşının ortasındaki unsurların tesirini kaybedip kaybetmediğine bağlıdır ve bu metot üzerinden son kullanma tarihi saptanır.
Lakin pandeminin yıkıcı tesirleri niçiniyle Kovid-19 aşı geliştirme çalışmalarında bu süreç piyasaya sürümden daha sonra gerçekleştirildi. Devam eden laboratuvar araştırmalarında Kovid-19 aşılarının uygun saklama şartları sağlandığında etiket tarihinden daha uzun mühlet fonksiyonunu yitirmediği anlaşıldı. Bu sayede üzerinde son kullanma tarihi kasım yahut aralık yazan aşıların aslında mart ayına kadar kullanılabileceği ortaya çıktı ve bu durum Sıhhat Bakanlığı tarafınca da kamuoyuna duyuruldu. Bu süreçlerin tümü milletlerarası akredite laboratuvarlar ve milletlerarası sıhhat örgütlerinin kontrol ve bilgisi dahilinde yürütüyor. Aşıların ortasındaki etken hususlar fonksiyonunu yitirmedikleri sürece kullanılabilir.
‘YALAN, SAÇMA SAPAN’
Aşı çalışmalarının işleyişini bilmeyen şahıslar palavra, yanlış ayrıntıları ortaya saçıyorlar. Aşılar ülkenin dört yanına dağıtılmış. Her keresinde tek tek toplanıp etiketlenmesi kelam konusu olamaz. Şu an dünyanın en yeterli barkod sisteminin Türkiye’de olduğunu söyleyebiliriz. Örneğin bugün bir sıhhat merkezine gittiğinizde üstündeki etikette son kullanma tarihi 1 Aralık yazan aşısının barkodunu okuttuğunuzda sistemdeki son kullanma tarihi 1 Mart gözükecektir. Kovid-19 aşıları barkod okutularak yapıldığından tarihi geçmiş aşıların yapılması üzere bir durum kelam konusu değildir. Aşıların ekseriyetle ömrü 18 ile 24 ay içinde değişir.”
NASIL SAKLANDIĞINA BAKILMALI?
İstanbul Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Kısmı Prof. Dr. Osman Erk de Kovid-19 aşılarının son kullanma tarihine yönelik ortaya atılan argümanlara karşı, “Her eserin ülkü kullanım mühleti etiketteki müddettir. Lakin besin, ilaç ve aşıların ömrü ekseriyetle etikette yazan son kullanma tarihinden daha uzundur. Kovid-19 aşılarında uygun saklanma koşuları sağlandığı takdirde etiketteki tarihin üzerinden birkaç ay geçmesi rastgele olumsuz bir durum yaratmaz” dedi. Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Duran Tok da emsal biçimde soğuk zincirin ehemmiyetine dikkat çekerken, “Eylül ayından evvel üretilip etiketlenen BioNTech aşıları da dahil olmak üzere kelam konusu tüm aşıların raf ömrü, üretim tarihinden itibaren 9 aya çıkarıldı. Eksi 80 derece saklanması gereken aşıların etiketlerini değiştirmek, soğuk zincirin bozulmasına niye olacağından etiketler değiştirilmedi. Lakin barkod sisteminde son kullanma tarihleri aktüel olarak gürülüyor. Herkes gönül rahatlığı ortasında aşısını olabilir” diye konuştu.
MERT İNAN İstanbul – Kovid-19 ile uğraşta bilim insanları tarafınca şayet olmazsa olmaz kabul edilen hami aşılara yönelik birtakım tezler, son günlerde huzursuzluğa yol açarmuş durumda. Toplumsal medya üzerinden yapılan kimi paylaşımlarda “Kovid-19 aşılarının son kullanma tarihinin” geçtiğine yönelik tezlerin gerçeği yansıtmadığını söyleyen uzmanlar, barkod sistemindeki tarihin değerli olduğuna dikkat çekti. Öte yandan Sıhhat Bakanlığı yetkilileri de 10 Eylül 2021 tarihindilk evvel üretilip etiketlenen BioNTech aşıları da dahil olmak üzere tüm Kovid-19 aşılarının raf ömrünün dünya genelinde üretim tarihinden itibaren 9 aya çıkarıldığı bilgisini paylaştı. Milliyet’e konuşan Dünya Sıhhat Örgütü’nden emekli Halk Sıhhati Uzmanı Dr. Ümit Kartoğlu ise ortaya atılan argümanların büsbütün bilgisiz şahısların çıkarımların kaynaklandığını belirtirken, “Özellikle mRNA aşısına ait bilgilerin daima olarak Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ve ABD Besin ve İlaç Yönetimi (FDA) tarafınca da dünya kamuoyuna duyuruluyor” dedi.
‘İŞLEVİ SÜRÜYOR’
Dr. Kartoğlu, ihtarlarını şöyleki sıraladı:
“Kovid-19 aşılarının epey kısa müddette piyasaya sürülmesi tenkitlere niye olmuştu. Olağan kurallarda yeni bir aşının geliştirilmesi uzun yıllar gerektiren süreçtir. Bunun sebebi, piyasaya verilecek aşının gerçek vakitli kullanma tarihine yönelik testlerin uzun olmasından kaynaklanır. Örneğin 5 derecede saklanması gereken bir aşı, faz etabında 2 yıl boyunca belirlenen sıcaklık şartlarında saklanır. Müddet bitiminde test edilen ve 2 yıl boyunca saklanan aşının ortasındaki unsurların tesirini kaybedip kaybetmediğine bağlıdır ve bu metot üzerinden son kullanma tarihi saptanır.
Lakin pandeminin yıkıcı tesirleri niçiniyle Kovid-19 aşı geliştirme çalışmalarında bu süreç piyasaya sürümden daha sonra gerçekleştirildi. Devam eden laboratuvar araştırmalarında Kovid-19 aşılarının uygun saklama şartları sağlandığında etiket tarihinden daha uzun mühlet fonksiyonunu yitirmediği anlaşıldı. Bu sayede üzerinde son kullanma tarihi kasım yahut aralık yazan aşıların aslında mart ayına kadar kullanılabileceği ortaya çıktı ve bu durum Sıhhat Bakanlığı tarafınca da kamuoyuna duyuruldu. Bu süreçlerin tümü milletlerarası akredite laboratuvarlar ve milletlerarası sıhhat örgütlerinin kontrol ve bilgisi dahilinde yürütüyor. Aşıların ortasındaki etken hususlar fonksiyonunu yitirmedikleri sürece kullanılabilir.
‘YALAN, SAÇMA SAPAN’
Aşı çalışmalarının işleyişini bilmeyen şahıslar palavra, yanlış ayrıntıları ortaya saçıyorlar. Aşılar ülkenin dört yanına dağıtılmış. Her keresinde tek tek toplanıp etiketlenmesi kelam konusu olamaz. Şu an dünyanın en yeterli barkod sisteminin Türkiye’de olduğunu söyleyebiliriz. Örneğin bugün bir sıhhat merkezine gittiğinizde üstündeki etikette son kullanma tarihi 1 Aralık yazan aşısının barkodunu okuttuğunuzda sistemdeki son kullanma tarihi 1 Mart gözükecektir. Kovid-19 aşıları barkod okutularak yapıldığından tarihi geçmiş aşıların yapılması üzere bir durum kelam konusu değildir. Aşıların ekseriyetle ömrü 18 ile 24 ay içinde değişir.”
NASIL SAKLANDIĞINA BAKILMALI?
İstanbul Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Kısmı Prof. Dr. Osman Erk de Kovid-19 aşılarının son kullanma tarihine yönelik ortaya atılan argümanlara karşı, “Her eserin ülkü kullanım mühleti etiketteki müddettir. Lakin besin, ilaç ve aşıların ömrü ekseriyetle etikette yazan son kullanma tarihinden daha uzundur. Kovid-19 aşılarında uygun saklanma koşuları sağlandığı takdirde etiketteki tarihin üzerinden birkaç ay geçmesi rastgele olumsuz bir durum yaratmaz” dedi. Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Duran Tok da emsal biçimde soğuk zincirin ehemmiyetine dikkat çekerken, “Eylül ayından evvel üretilip etiketlenen BioNTech aşıları da dahil olmak üzere kelam konusu tüm aşıların raf ömrü, üretim tarihinden itibaren 9 aya çıkarıldı. Eksi 80 derece saklanması gereken aşıların etiketlerini değiştirmek, soğuk zincirin bozulmasına niye olacağından etiketler değiştirilmedi. Lakin barkod sisteminde son kullanma tarihleri aktüel olarak gürülüyor. Herkes gönül rahatlığı ortasında aşısını olabilir” diye konuştu.