Asırlık anıt yapı ayağa kaldırılıyor
Gülden Çoktan – İstanbul / Dünyanın en büyük ikinci ahşap yapısı olan ve 57 yıldır hizmet vermeyen Büyükada Rum Yetimhanesi’nde onarım çalışmaları öncesinde son hazırlıklar tamamlandı. Yapının, onarım daha sonrası hangi işlevde kullanılacağı ise Eylül-Ekim aylarında düzenlenecek çalıştayda belirlenecek.
Ahşap mimarisiyle Avrupa’nın en büyük, dünyanın ise ikinci büyük binası olan Büyükada Rum Yetimhanesi, 1898 yılında Fransız Mimar Alexander Vallaury tarafınca Prinkipo Palas Oteli olarak inşa edildi. Otele ruhsat verilmemesi üzerine 1900’lerin başında bir Rum tarafınca satın alınan bina, yetimhane olarak kullanılması koşuluyla Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi’ne bağışlandı. 1964’ten bu yana metruk olan ve çökme riskiyle karşı karşıya olan tarihi yapı için onarım sonucu verildi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) iştiraki BİMTAŞ’ın yürüttüğü dijital belgeleme ve rölöve çalışmaları tamamlandı.
Yetimlere yuva oldu
Yaklaşık altı bin Rum yetime yuva olan tarihi yapının bir daha İstanbul’a kazandırılması için yürütülen çalışmalarla ilgili evvelki gün bilgilendirme toplantısı düzenlendi. Toplantıya Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Ahmet Misbah Demircan, Fener Rum Patriği Bartholomeos, Adalar Belediye Lideri Fazilet Gül, BİMTAŞ Genel Müdür Yardımcısı Nazım Akkoyunlu, Europa Nostra Türkiye Lideri Burçin Altınsay Özgüner, Adalar Vakfı Lideri Halim Bulutoğlu ve proje koordinatörü Laki Vingas katıldı.
Tarihi yapının çatısındaki ve pencerelerindeki çökme, kırık ve bakımsızlık senelerca kamuoyunun gündemine gelmiş, bu değerli kültür varlığının korunması için biroldukca haber yapılmıştı.
‘Korumak vazifemiz’
Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak tarihi yapının bir daha kazandırılması için her türlü takviyesi vereceklerini belirten Misbah Demircan, şunları söylemiş oldu: “Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak bizim görevimiz kültürel mirasımızın korunmasını sağlamaktır. Bu yalnızca İstanbul’da değil bütün Türkiye’de bu biçimde. Burası birinci dereden tarihi bir eser. Hangi işlevde kullanılacağına dair de çalıştay daveti yapılıyor. Bedelli Patriğimiz de o bahisle ilgili zihninde nasıl yapılacağı konusunda hazırlıklarını yapmış. Bu süreçte başından beri Cumhurbaşkanı’mızın liderliğinde mülkiyeti çözülmüş ve muhakkak bir üretim kademesine gelmiş. Burada yapılan iş Bakanlığın asli işidir. Bu süreçte biz de üzerimize düşeni yapmaya ve ayağa kaldırma konusunda elimizden geleni göstermeye uğraş göstereceğiz.”
‘30 kişilik takım çalıştı’
Ön onarım projesinin yürütücüsü İBB iştiraki BİMTAŞ A.Ş Genel Müdür Yardımcısı Nazım Akkoyunlu da binayla ilgili dijital belgeleme, drone ve lazer takviyeli 3d çizimler hazırlanması ve rölöve üzere çalışmaların 30 kişilik bir grupla, 45 gün alanda çalışarak tamamlandığını söylemiş oldu. Akkoyunlu, yetimhanenin çatısının yüzde 50’sinin yıkık ve tamamının hasarlı olduğuna dikkati çekerek şu ayrıntıları paylaştı:
“Dördüncü katın yüzde 60’ı çökmüş, üç ve dördüncü kat döşemelerinin yüzde 40’ı kırıktır. Yapının tamamında döşeme kirişleri yüzde 60 taşıyıcılığını yitirmiştir. Yapının bir yıkım sürecine girmemesi için gözetici bir örtü sistemi ve dayanak ögeleri yerleştirilmelidir. KUDEB Konservasyon ve Onarım Laboratuvarı tarafınca bina gözlemsel olarak incelenmiş ve numuneler alınmıştır.”
‘Yetimhane hepimizin ortak değeri’
Fener Rum Patriği Bartholomeos ise konuşmasında şunları kaydetti: “Mimari özellikleriyle tüm dünyaca bilinen bu bina, hem de toplumsal dayanışmanın, ilerici eğitimin, fedakârlığın ve şefkatin abidesidir. Bugün de son derece muhtaçlık duyduğumuz bu manevi pahaların somut ve tarihe mal olmuş halidir. Yetimhanenin son senelerda yaşadığı ve hepimizi üzen erime sürecine dur demek vatandaş şuuru olan her insanın vicdani bakılırsavidir. Zira yetimhane hepimizin ortak kıymetidir ve mukadderatı bizlerin sorumluluğundadır. Bu niçinle Patrikhanemiz, kentimizin ve insanlığın kıymetli bir bedeli olan yetimhaneyi tüm teknik ve ekonomik zorluklara karşın bir daha ayağa kaldırmak konusundaki çabasını daha geniş çevrelere yayarak, güçlendirmeyi hedeflemektedir. Bu noktada devlet makamları, belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve tüm İstanbul sevdalılarına ulaşarak dayanaklarını almayı arzulamaktayız. Fakat bu biçimde kapsamlı bir elbirliğinden çıkacak güç ile yılların birikimi bu sorun çözülebilir ve Yetimhane, kentlerin kraliçesi olarak tanım edilen İstanbul’a kazandırılabilir.”
‘Zamana meydan okudu’
Yetimhane Onarım Projesi Koordinatörü Laki Vingas da yapının biroldukca kısmının ve çatısının önemli olarak tahribata uğramasına karşın bütünlüğünü koruyup ayakta kalmayı başardığını söz etti. Vingas özetle şunları söylemiş oldu: “Yetimhane, vakte, tabiata ve çevresel faktörlere direndi. Çok şükür ki, orjinal hali ve son teknoloji ile rölövesi çıkarılarak kayıt altına alındı ve yarınlara bir anıt eser olarak taşınmasının önünde kıymetli bir kapı açıldı. Europa Nostra Türkiye’nin teşebbüsüyle, 2018 yılında yetimhaneyi, Avrupa’nın tehlike altındaki yedi kültürel miras alanından biri olarak ilan etti. Ardından toplantılar, buluşmalar ve ziyaretler süreci başladı. Müracaat heyeti ve sekretarya oluşturuldu. Logosu tasarlandı ve seçildi. Dayanak projelerine müracaat edildi. Dijital belgeleme, rölöve çizimleri ve gereç tahlilleri sonuçlanarak ilgili Anıtlar Kurulu’na sunuldu. Restitüsyon çizimleri süratle devam ediyor.”
Çalıştay yapılacak
Vingas, binanın işlevinin belirlenmesi konusunda Eylül-Ekim aylarında uzmanların katılacağı bir çalıştayın düzenleneceğini beltti. Vingas, konuşmasını şu biçimde sürdürdü:
“Bu bina ve temsil ettiği tüm pahalar Rum toplumunun bu topraklardaki güçlü geçmişine işaret ediyor. Kültürel aidiyetimiz ile vatandaşlık aidiyetimizi birleştirerek çıktığımız bu yolda toplumumuza ve paydaşlarımıza güveniyoruz. Büyükada Rum Yetimhanesi’nin kıssası, artık maziye karışmış, nostaljik bir hikaye olmasın.”
Fotoğraflar: Can Erok
Gülden Çoktan – İstanbul / Dünyanın en büyük ikinci ahşap yapısı olan ve 57 yıldır hizmet vermeyen Büyükada Rum Yetimhanesi’nde onarım çalışmaları öncesinde son hazırlıklar tamamlandı. Yapının, onarım daha sonrası hangi işlevde kullanılacağı ise Eylül-Ekim aylarında düzenlenecek çalıştayda belirlenecek.
Ahşap mimarisiyle Avrupa’nın en büyük, dünyanın ise ikinci büyük binası olan Büyükada Rum Yetimhanesi, 1898 yılında Fransız Mimar Alexander Vallaury tarafınca Prinkipo Palas Oteli olarak inşa edildi. Otele ruhsat verilmemesi üzerine 1900’lerin başında bir Rum tarafınca satın alınan bina, yetimhane olarak kullanılması koşuluyla Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi’ne bağışlandı. 1964’ten bu yana metruk olan ve çökme riskiyle karşı karşıya olan tarihi yapı için onarım sonucu verildi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) iştiraki BİMTAŞ’ın yürüttüğü dijital belgeleme ve rölöve çalışmaları tamamlandı.
Yetimlere yuva oldu
Yaklaşık altı bin Rum yetime yuva olan tarihi yapının bir daha İstanbul’a kazandırılması için yürütülen çalışmalarla ilgili evvelki gün bilgilendirme toplantısı düzenlendi. Toplantıya Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Ahmet Misbah Demircan, Fener Rum Patriği Bartholomeos, Adalar Belediye Lideri Fazilet Gül, BİMTAŞ Genel Müdür Yardımcısı Nazım Akkoyunlu, Europa Nostra Türkiye Lideri Burçin Altınsay Özgüner, Adalar Vakfı Lideri Halim Bulutoğlu ve proje koordinatörü Laki Vingas katıldı.
Tarihi yapının çatısındaki ve pencerelerindeki çökme, kırık ve bakımsızlık senelerca kamuoyunun gündemine gelmiş, bu değerli kültür varlığının korunması için biroldukca haber yapılmıştı.
‘Korumak vazifemiz’
Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak tarihi yapının bir daha kazandırılması için her türlü takviyesi vereceklerini belirten Misbah Demircan, şunları söylemiş oldu: “Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak bizim görevimiz kültürel mirasımızın korunmasını sağlamaktır. Bu yalnızca İstanbul’da değil bütün Türkiye’de bu biçimde. Burası birinci dereden tarihi bir eser. Hangi işlevde kullanılacağına dair de çalıştay daveti yapılıyor. Bedelli Patriğimiz de o bahisle ilgili zihninde nasıl yapılacağı konusunda hazırlıklarını yapmış. Bu süreçte başından beri Cumhurbaşkanı’mızın liderliğinde mülkiyeti çözülmüş ve muhakkak bir üretim kademesine gelmiş. Burada yapılan iş Bakanlığın asli işidir. Bu süreçte biz de üzerimize düşeni yapmaya ve ayağa kaldırma konusunda elimizden geleni göstermeye uğraş göstereceğiz.”
‘30 kişilik takım çalıştı’
Ön onarım projesinin yürütücüsü İBB iştiraki BİMTAŞ A.Ş Genel Müdür Yardımcısı Nazım Akkoyunlu da binayla ilgili dijital belgeleme, drone ve lazer takviyeli 3d çizimler hazırlanması ve rölöve üzere çalışmaların 30 kişilik bir grupla, 45 gün alanda çalışarak tamamlandığını söylemiş oldu. Akkoyunlu, yetimhanenin çatısının yüzde 50’sinin yıkık ve tamamının hasarlı olduğuna dikkati çekerek şu ayrıntıları paylaştı:
“Dördüncü katın yüzde 60’ı çökmüş, üç ve dördüncü kat döşemelerinin yüzde 40’ı kırıktır. Yapının tamamında döşeme kirişleri yüzde 60 taşıyıcılığını yitirmiştir. Yapının bir yıkım sürecine girmemesi için gözetici bir örtü sistemi ve dayanak ögeleri yerleştirilmelidir. KUDEB Konservasyon ve Onarım Laboratuvarı tarafınca bina gözlemsel olarak incelenmiş ve numuneler alınmıştır.”
‘Yetimhane hepimizin ortak değeri’
Fener Rum Patriği Bartholomeos ise konuşmasında şunları kaydetti: “Mimari özellikleriyle tüm dünyaca bilinen bu bina, hem de toplumsal dayanışmanın, ilerici eğitimin, fedakârlığın ve şefkatin abidesidir. Bugün de son derece muhtaçlık duyduğumuz bu manevi pahaların somut ve tarihe mal olmuş halidir. Yetimhanenin son senelerda yaşadığı ve hepimizi üzen erime sürecine dur demek vatandaş şuuru olan her insanın vicdani bakılırsavidir. Zira yetimhane hepimizin ortak kıymetidir ve mukadderatı bizlerin sorumluluğundadır. Bu niçinle Patrikhanemiz, kentimizin ve insanlığın kıymetli bir bedeli olan yetimhaneyi tüm teknik ve ekonomik zorluklara karşın bir daha ayağa kaldırmak konusundaki çabasını daha geniş çevrelere yayarak, güçlendirmeyi hedeflemektedir. Bu noktada devlet makamları, belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve tüm İstanbul sevdalılarına ulaşarak dayanaklarını almayı arzulamaktayız. Fakat bu biçimde kapsamlı bir elbirliğinden çıkacak güç ile yılların birikimi bu sorun çözülebilir ve Yetimhane, kentlerin kraliçesi olarak tanım edilen İstanbul’a kazandırılabilir.”
‘Zamana meydan okudu’
Yetimhane Onarım Projesi Koordinatörü Laki Vingas da yapının biroldukca kısmının ve çatısının önemli olarak tahribata uğramasına karşın bütünlüğünü koruyup ayakta kalmayı başardığını söz etti. Vingas özetle şunları söylemiş oldu: “Yetimhane, vakte, tabiata ve çevresel faktörlere direndi. Çok şükür ki, orjinal hali ve son teknoloji ile rölövesi çıkarılarak kayıt altına alındı ve yarınlara bir anıt eser olarak taşınmasının önünde kıymetli bir kapı açıldı. Europa Nostra Türkiye’nin teşebbüsüyle, 2018 yılında yetimhaneyi, Avrupa’nın tehlike altındaki yedi kültürel miras alanından biri olarak ilan etti. Ardından toplantılar, buluşmalar ve ziyaretler süreci başladı. Müracaat heyeti ve sekretarya oluşturuldu. Logosu tasarlandı ve seçildi. Dayanak projelerine müracaat edildi. Dijital belgeleme, rölöve çizimleri ve gereç tahlilleri sonuçlanarak ilgili Anıtlar Kurulu’na sunuldu. Restitüsyon çizimleri süratle devam ediyor.”
Çalıştay yapılacak
Vingas, binanın işlevinin belirlenmesi konusunda Eylül-Ekim aylarında uzmanların katılacağı bir çalıştayın düzenleneceğini beltti. Vingas, konuşmasını şu biçimde sürdürdü:
“Bu bina ve temsil ettiği tüm pahalar Rum toplumunun bu topraklardaki güçlü geçmişine işaret ediyor. Kültürel aidiyetimiz ile vatandaşlık aidiyetimizi birleştirerek çıktığımız bu yolda toplumumuza ve paydaşlarımıza güveniyoruz. Büyükada Rum Yetimhanesi’nin kıssası, artık maziye karışmış, nostaljik bir hikaye olmasın.”
Fotoğraflar: Can Erok