Merve YİĞİTCAN
Türkiye’nin en büyük ticari partneri Avrupa’da güç krizi niçiniyle kapanan fabrikalar, Türkiye için ihracatta ‘geçici’ bir fırsat kapısını ortalarken, endüstriciler kış aylarında güç maliyetlerinin fazlaca artması halinde bu fırsatın ıskalanmasından telaş ediyor. Bu kapsamda arz güvenliğinin sağlanmasının yanı sıra güç maliyetlerindeki artışın taban seviyede tutulmasının kritik olduğuna dikkat çeken bölüm temsilcileri, Avrupa ülkelerinden Türkiye’ye yönelmeye başlayan talebin kalıcı olması için uzun vadeli öngörülebilir bir perspektife gereksinim duyulduğuna işaret ediyor.
Almanya, İspanya, İngiltere, Fransa ve Hollanda üzere ülkelerden arka arda gelen kapanan fabrika haberleri Türkiye’deki endüstriciler tarafınca yakından takip ediliyor. Bilhassa demir-çelik, cam, seramik, çimento ve kimya üzere güç ağır bölümlerde faaliyet gösteren fabrikalarda kapanan üretim bantları Türkiye’de kelam konusu bölümlerde yer alan firmalarda hareketliliğe niye oldu. Avrupa’daki güç krizinin birinci tesiri Türkiye’de sipariş artışlarında görülürken, endüstriciler içeride de güç maliyetlerinin artmaya devam etmesi halinde bu fırsatı kaçırmaktan kaygı ediyor.
Çenesiz: “Risk ya da fırsat demek zor”
Doğalgaz kullanması ağır dallardan biri de seramik sanayi. Türkiye Seramik Federasyonu (SERFED) Lideri Fazilet Çenesiz, doğalgaz düşüncesi sebebiyle Avrupa’da seramik üretiminin durmasının Türkiye için ihracatta avantaj sağlayabileceğini söylemiş oldu. Buna rağmen, doğalgazın bulunamaması yahut devasa yükseklikte fiyatlı olmasının Avrupa’daki resesyonu tetikleyeceğine işaret eden Çenesiz, “Bu durum ise bizi negatif etkileyecektir. Bir fırsat mı yoksa bir risk mi, burada tanımlaması kolay olmayan bir durum kelam konusu” diye konuştu. Kış aylarında doğalgaz fiyatlarında artış yaşanmasının Türkiye’de dal için büyük bir risk olduğunun altını çizen Çenesiz, “Resesyon beklentisi ile huzursuz olan AB’den siparişler azalmaya başladı. Maliyet artışları yüzünden mecbur kalacağımız fiyat artışları, bu biçimde bir ortamda pazar kaybettirecektir” tabirlerini kullandı.
Çelikçiler benzeri senaryonun yaşanmasından endişeli
Avrupa’da çeşitli ülkelerde kapanan demir çelik fabrikalarının sayısı da her geçen gün artıyor. Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan, bu durumun olağan koşullarda Türkiye için de bir fırsat olabileceğini, lakin Türkiye’deki çelik üreticilerinin de tıpkı durumda olduğunu lisana getirdi. Doğalgaza ve elektriğe yapılan artırımların güç maliyetlerini artırdığını, bunun yanında bölümün devlet yardımlarıyla desteklendiği Çin, Hindistan ve Rusya’dan hayli fazla kütük geldiğini, bu durumun da rekabetçiliği engellediğini lisana getirdi. Yayan, “Şu anda AB’nin üretemediğini biz üretelim, diyemiyoruz. Türkiye’de dalın üretimi ağustosta yüzde 21 düşmüş vaziyette, ihracatı da temmuzda yüzde 60 düşmüş durumda. Bu sayılar olağanüstü makus. Şu an bir fırsat olsa bile bu fırsatı kolay kolay değerlendirebileceğimizi sanmıyoruz. Türk çelik bölümü mümkün olduğu kadar başka ülkelere karşı ayakta durabilme gayreti veriyor” diye konuştu.
Plastikte İspanya ve İngiltere siparişi artırdı
Avrupa’da plastik bölümünde de üretim bantlarını durduran ya da büsbütün kapanan fabrikalar olduğunu aktaran TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, bu fabrikaların müşterisi olan firmaların fazlaca güç durumda kaldığını lisana getirdi. Güç krizi karşısında Avrupa’da firmaların üretim bantlarını eksiksiz kapattığını ya da daha az güç harcayan eserlere yöneldiğini kaydeden Eroğlu, “Bir üretim tesisinde en çok güç bir eserden başkasına geçerken harcanır. Firmaların evvelce 100 farklı model eseri var ise, artık en az güç harcayan 10 esere geçiyor bu firmalar. Bu niçinle Türkiye üzere esnek üretim yapabilen, modelden modele geçebilen ve kendi ortasında bu manada onlara gorece güç sorunu az olan ülkelere daha epey iş kayacak. Güç kriziyle Avrupalı firmaların üretim esneklikleri kayboldu. Türkiye’deki firmalar ise bu güç meblağlarına karşın hala esnekliğini koruyor” diye konuştu. Bunun yanında Avrupalıların ölçeklerinin epeyce büyük, Türkiye’nin ise küçük olduğunu hatırlatan Eroğlu, “Biz hayli hacimli olmasa da fazlaca çeşitli eser yapabiliyoruz. Ölçeğiniz küçük olduğunda modelden modele geçerken daha az güç harcarsınız. Daha küçük ölçekli ülkelerde model değiştirme maliyeti daha az olur. Ölçek iktisadına ulaşamamak bu durumda nazarance daha avantajlı” dedi.
Bu krizin Türkiye üzere ülkelere süreksiz bir fırsat sunabileceğini söyleyen Eroğlu, süreksiz olan durumu kalıcı hale getirmek için orta ve yüksek teknolojili eserlere odaklanılması gerektiğini savunurken, firmaların uzun vadeli öngörülebilir bir perspektife gereksinimi olduğuna işaret etti. Eroğlu’nun verdiği bilgiye bakılırsa, şu anda İngiltere ve İspanya üzere biroldukca Avrupa ülkesinin plastik eserlerde Türkiye’ye talebi artmış durumda.
Yorgancılar: Camda Türkiye’nin önünde bir fırsat var
Krizin tehdit ettiği kesimlerden biri de cam sanayi… Bölümün deneyimli isimlerinden Yorglass CEO’su Semavi Yorgancılar, Avrupa’da araba, cam ambalaj ve mimari camda düşüncelerin kelam konusu olduğunu, olmaya da devam edeceğini lisana getirdi. Eser fi yatlarında yüzde 50 ila yüzde 70 güç kaynaklı artışlar olduğunu belirten Yorgancılar, Türkiye’de gaz fi yatının Avrupa’ya nazaran daha düşük olduğunu, bunun Türkiye’de de cam fi yatlarında artışa niye olabileceğini kaydetti. İşlenmiş ve bitmiş eserde Türkiye’nin önünde bir fırsat olduğunu aktaran Yorgancılar, “Avrupa’da maliyetlerin yükselmesi bizim için ihracat fırsatı olabilir” dedi. Bölümde Türkiye’nin rakipleri olan Polonya ve Sırbistan üzere ülkelerin de güç maliyetleriyle başının kederde olduğunu lisana getiren Yorgancılar, Türkiye’nin bu fırsatı ıskalamaması gerektiğini söylemiş oldu. Bu manada endüstricinin önündeki en büyük sorunun enflasyon olduğuna dikkat çeken Yorgancılar, maliyet artışlarının kur artışlarını geçtiğini, endüstricinin maliyet hesabı yapmakta zorlandığını tabir etti. Yorgancılar bunun yanı sıra endüstricinin fi nansmana erişim meselesinin da bir an evvel çözülmesi gerektiğini kelamlarına ekledi.
Yücelik: Arz güvenliğinin sağlanması önemli
Türk Çimento İdare Konseyi Lideri Fatih Büyüklük, Türkiye’nin güçte dışa bağımlı bir ülke olduğunu hatırlatarak, Avrupa’da yaşanan bir gelişmeden Türkiye’yi farklı düşünmenin pek yanlışsız olmayacağını söylemiş oldu. Büyüklük, “Ancak buradaki kıymetli nokta, ülkelerarası ikili alakalar ve bu istikamette izlenecek dış siyaset olacaktır. Bilhassa dalımız açısından nazaran elektrik ve ithal katı yakıtlar tarafında, Rusya ve İran’la ikili bağlarımız ön plana çıkıyor. Bu hem bölümün güç arz güvenliğini sağlama tıpkı vakitte güç maliyetlerinin üretimdeki hissesinin düşürülebilmesi açısından çok önemli” dedi. Büyüklük, geçen yılın birebir periyoduna göre Temmuz 2022’de, TL bazında, elektrik fi yatında yaklaşık yüzde 214, ithal kömür fi yatında yaklaşık yüzde 496, petrokok fi yatında yaklaşık yüzde 291, yerli kömür fi yatında ise yaklaşık yüzde 168 artış gerçekleştiğine işaret etti. Dolar kurunun da tıpkı devirde yaklaşık yüzde 102 oranında arttığını aktaran Büyüklük, “Döviz kurlarındaki ve güç ünite maliyelerindeki bu yükseliş, güç maliyetlerinin değişken maliyetler ortasındaki hissesinin hala yaklaşık yüzde 85’ler seviyesinde seyretmesine niye oluyor. İki hususta dalımızın lehine gelişirse, ihracatımızın artması üzere değerli bir fırsat kapısı olabilir” dedi.
Türkiye’nin en büyük ticari partneri Avrupa’da güç krizi niçiniyle kapanan fabrikalar, Türkiye için ihracatta ‘geçici’ bir fırsat kapısını ortalarken, endüstriciler kış aylarında güç maliyetlerinin fazlaca artması halinde bu fırsatın ıskalanmasından telaş ediyor. Bu kapsamda arz güvenliğinin sağlanmasının yanı sıra güç maliyetlerindeki artışın taban seviyede tutulmasının kritik olduğuna dikkat çeken bölüm temsilcileri, Avrupa ülkelerinden Türkiye’ye yönelmeye başlayan talebin kalıcı olması için uzun vadeli öngörülebilir bir perspektife gereksinim duyulduğuna işaret ediyor.
Almanya, İspanya, İngiltere, Fransa ve Hollanda üzere ülkelerden arka arda gelen kapanan fabrika haberleri Türkiye’deki endüstriciler tarafınca yakından takip ediliyor. Bilhassa demir-çelik, cam, seramik, çimento ve kimya üzere güç ağır bölümlerde faaliyet gösteren fabrikalarda kapanan üretim bantları Türkiye’de kelam konusu bölümlerde yer alan firmalarda hareketliliğe niye oldu. Avrupa’daki güç krizinin birinci tesiri Türkiye’de sipariş artışlarında görülürken, endüstriciler içeride de güç maliyetlerinin artmaya devam etmesi halinde bu fırsatı kaçırmaktan kaygı ediyor.
Çenesiz: “Risk ya da fırsat demek zor”
Doğalgaz kullanması ağır dallardan biri de seramik sanayi. Türkiye Seramik Federasyonu (SERFED) Lideri Fazilet Çenesiz, doğalgaz düşüncesi sebebiyle Avrupa’da seramik üretiminin durmasının Türkiye için ihracatta avantaj sağlayabileceğini söylemiş oldu. Buna rağmen, doğalgazın bulunamaması yahut devasa yükseklikte fiyatlı olmasının Avrupa’daki resesyonu tetikleyeceğine işaret eden Çenesiz, “Bu durum ise bizi negatif etkileyecektir. Bir fırsat mı yoksa bir risk mi, burada tanımlaması kolay olmayan bir durum kelam konusu” diye konuştu. Kış aylarında doğalgaz fiyatlarında artış yaşanmasının Türkiye’de dal için büyük bir risk olduğunun altını çizen Çenesiz, “Resesyon beklentisi ile huzursuz olan AB’den siparişler azalmaya başladı. Maliyet artışları yüzünden mecbur kalacağımız fiyat artışları, bu biçimde bir ortamda pazar kaybettirecektir” tabirlerini kullandı.
Çelikçiler benzeri senaryonun yaşanmasından endişeli
Avrupa’da çeşitli ülkelerde kapanan demir çelik fabrikalarının sayısı da her geçen gün artıyor. Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan, bu durumun olağan koşullarda Türkiye için de bir fırsat olabileceğini, lakin Türkiye’deki çelik üreticilerinin de tıpkı durumda olduğunu lisana getirdi. Doğalgaza ve elektriğe yapılan artırımların güç maliyetlerini artırdığını, bunun yanında bölümün devlet yardımlarıyla desteklendiği Çin, Hindistan ve Rusya’dan hayli fazla kütük geldiğini, bu durumun da rekabetçiliği engellediğini lisana getirdi. Yayan, “Şu anda AB’nin üretemediğini biz üretelim, diyemiyoruz. Türkiye’de dalın üretimi ağustosta yüzde 21 düşmüş vaziyette, ihracatı da temmuzda yüzde 60 düşmüş durumda. Bu sayılar olağanüstü makus. Şu an bir fırsat olsa bile bu fırsatı kolay kolay değerlendirebileceğimizi sanmıyoruz. Türk çelik bölümü mümkün olduğu kadar başka ülkelere karşı ayakta durabilme gayreti veriyor” diye konuştu.
Plastikte İspanya ve İngiltere siparişi artırdı
Avrupa’da plastik bölümünde de üretim bantlarını durduran ya da büsbütün kapanan fabrikalar olduğunu aktaran TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, bu fabrikaların müşterisi olan firmaların fazlaca güç durumda kaldığını lisana getirdi. Güç krizi karşısında Avrupa’da firmaların üretim bantlarını eksiksiz kapattığını ya da daha az güç harcayan eserlere yöneldiğini kaydeden Eroğlu, “Bir üretim tesisinde en çok güç bir eserden başkasına geçerken harcanır. Firmaların evvelce 100 farklı model eseri var ise, artık en az güç harcayan 10 esere geçiyor bu firmalar. Bu niçinle Türkiye üzere esnek üretim yapabilen, modelden modele geçebilen ve kendi ortasında bu manada onlara gorece güç sorunu az olan ülkelere daha epey iş kayacak. Güç kriziyle Avrupalı firmaların üretim esneklikleri kayboldu. Türkiye’deki firmalar ise bu güç meblağlarına karşın hala esnekliğini koruyor” diye konuştu. Bunun yanında Avrupalıların ölçeklerinin epeyce büyük, Türkiye’nin ise küçük olduğunu hatırlatan Eroğlu, “Biz hayli hacimli olmasa da fazlaca çeşitli eser yapabiliyoruz. Ölçeğiniz küçük olduğunda modelden modele geçerken daha az güç harcarsınız. Daha küçük ölçekli ülkelerde model değiştirme maliyeti daha az olur. Ölçek iktisadına ulaşamamak bu durumda nazarance daha avantajlı” dedi.
Bu krizin Türkiye üzere ülkelere süreksiz bir fırsat sunabileceğini söyleyen Eroğlu, süreksiz olan durumu kalıcı hale getirmek için orta ve yüksek teknolojili eserlere odaklanılması gerektiğini savunurken, firmaların uzun vadeli öngörülebilir bir perspektife gereksinimi olduğuna işaret etti. Eroğlu’nun verdiği bilgiye bakılırsa, şu anda İngiltere ve İspanya üzere biroldukca Avrupa ülkesinin plastik eserlerde Türkiye’ye talebi artmış durumda.
Yorgancılar: Camda Türkiye’nin önünde bir fırsat var
Krizin tehdit ettiği kesimlerden biri de cam sanayi… Bölümün deneyimli isimlerinden Yorglass CEO’su Semavi Yorgancılar, Avrupa’da araba, cam ambalaj ve mimari camda düşüncelerin kelam konusu olduğunu, olmaya da devam edeceğini lisana getirdi. Eser fi yatlarında yüzde 50 ila yüzde 70 güç kaynaklı artışlar olduğunu belirten Yorgancılar, Türkiye’de gaz fi yatının Avrupa’ya nazaran daha düşük olduğunu, bunun Türkiye’de de cam fi yatlarında artışa niye olabileceğini kaydetti. İşlenmiş ve bitmiş eserde Türkiye’nin önünde bir fırsat olduğunu aktaran Yorgancılar, “Avrupa’da maliyetlerin yükselmesi bizim için ihracat fırsatı olabilir” dedi. Bölümde Türkiye’nin rakipleri olan Polonya ve Sırbistan üzere ülkelerin de güç maliyetleriyle başının kederde olduğunu lisana getiren Yorgancılar, Türkiye’nin bu fırsatı ıskalamaması gerektiğini söylemiş oldu. Bu manada endüstricinin önündeki en büyük sorunun enflasyon olduğuna dikkat çeken Yorgancılar, maliyet artışlarının kur artışlarını geçtiğini, endüstricinin maliyet hesabı yapmakta zorlandığını tabir etti. Yorgancılar bunun yanı sıra endüstricinin fi nansmana erişim meselesinin da bir an evvel çözülmesi gerektiğini kelamlarına ekledi.
Yücelik: Arz güvenliğinin sağlanması önemli
Türk Çimento İdare Konseyi Lideri Fatih Büyüklük, Türkiye’nin güçte dışa bağımlı bir ülke olduğunu hatırlatarak, Avrupa’da yaşanan bir gelişmeden Türkiye’yi farklı düşünmenin pek yanlışsız olmayacağını söylemiş oldu. Büyüklük, “Ancak buradaki kıymetli nokta, ülkelerarası ikili alakalar ve bu istikamette izlenecek dış siyaset olacaktır. Bilhassa dalımız açısından nazaran elektrik ve ithal katı yakıtlar tarafında, Rusya ve İran’la ikili bağlarımız ön plana çıkıyor. Bu hem bölümün güç arz güvenliğini sağlama tıpkı vakitte güç maliyetlerinin üretimdeki hissesinin düşürülebilmesi açısından çok önemli” dedi. Büyüklük, geçen yılın birebir periyoduna göre Temmuz 2022’de, TL bazında, elektrik fi yatında yaklaşık yüzde 214, ithal kömür fi yatında yaklaşık yüzde 496, petrokok fi yatında yaklaşık yüzde 291, yerli kömür fi yatında ise yaklaşık yüzde 168 artış gerçekleştiğine işaret etti. Dolar kurunun da tıpkı devirde yaklaşık yüzde 102 oranında arttığını aktaran Büyüklük, “Döviz kurlarındaki ve güç ünite maliyelerindeki bu yükseliş, güç maliyetlerinin değişken maliyetler ortasındaki hissesinin hala yaklaşık yüzde 85’ler seviyesinde seyretmesine niye oluyor. İki hususta dalımızın lehine gelişirse, ihracatımızın artması üzere değerli bir fırsat kapısı olabilir” dedi.