Küresel Gazeteciler Konseyi’nin (KGK) seçilmiş konseylerinin toplandığı yıllık olağan toplantısı Alanya’da Eftelia Marin Otel Kongre Salonu’nda yapıldı. Türkiye’nin 55 ili ile KKTC ve Azerbaycan’ın yanısıra Arnavutluk, İngiltere, Hollanda, Gürcistan, Yunanistan, Romanya, Suriye, Türkmenistan, Almanya, Tacikistan, Kazakistan, Rusya ve Lübnan’ın ortalarında bulunduğu 18 ülkeden 37 olmak üzere toplam 156 gazetecinin katıldığı Medya Çalıştayı’nda ise irtibat alanında uzmanlar tarafınca iştirakçilere bölümün gelişimi ve geleceğine ait raporlar sunuldu. Kurulun İdare, Kontrol, Etik ve Müşavere Heyetleri eş vakitli olarak toplandı. sonrasındasında Dış Medya, Yaygın Medya ve Mahallî Medya Meclisleri üyeleriyle başka farklı bir ortaya gelerek mesleksel problemler, tahlil teklifleri ve 2023 yılı çalışma takvimi üzerine istişareler yapıldı.
KGK Dış Medya Meclis Lideri Elşad Eyvazlı, çalıştaya sunduğu raporda, toplantıya 18 ülkeden üye gazetecilerin katıldığını deklare etti. Eyvazlı, “Meclisimiz bölge barışına katkı sağlamak hedefiyle; Rusya ve Ukraynalı meslektaşlarımızın İstanbul’da buluşturulması için teşebbüs yapılması sonucu alındı. Kafkaslarda barışa katkı sağlamak için ise, Azerbaycan ve Ermenistan gazetecilerinin Tiflis’te ortak masa çalışmasında bir ortaya gelmesi için teşebbüs başlatacağız. Dış temsilciliklerimizin o ülke vatandaşı olmasının KGK misyonuna daha fazla katkı sağlayacağı konusunda fikir birliğine varıldı” dedi.
KGK Lokal Medya Meclis Lideri İsrafil Avcı ise, çalıştaya sunduğu raporda, vilayet temsilcilerinin iştirakiyle yapılan görüşmede yüklü olarak, kamuoyunda tartışılan dezenformasyon yasasının 29. unsuruna ait telaşların lisana getirildiğini kaydederek, “Meslektaşlarımızın karşılaştığı hukuksal meselelerin tahliline katkı sağlamak için konusunda uzmanlardan oluşan kurul kurulacak. BİK seçimleriyle ilgili temsilciler bölgelerinde ön çalışma başlatacak. Bölgesel toplantı takvimi için aldığımız teklifleri değerlendireceğiz” diye konuştu.
Yaygın Medya Meclis Lideri Buse Biçer Akbaş ise görüşmede alınan kararlara ait çalıştaya sunduğu raporunda, kamuoyunun bildiği ismiyle ‘Dezenformasyon Yasası’ çıkarken STK temsilcilerinin görüşlerinin alınmadığı ve getirilen teklif ve telaşların maddede yapılırken yok sayıldığına vurgu yaparak, “En azından uygulama etabında bölüm temsilcilerinin kaygıları göz arkası edilmesin. Kervan yolda düzülür mantığıyla hareket ediliyor. Bilhassa Anayasa Mahkemesi’nin maddeyi asıldan görüşme tarafında aldığı sonucu umut verici olarak kıymetlendiriyoruz. Telaş yaratan 29. unsurla ilgili daha fazla güç sarf etmeliyiz. Gururumuz olan Global Medya Okulu’nun derslerine bu yıl iklim muhabirliği konusunu da ekleyeceğiz” formunda konuştu.
“Türkiye toplumsal medyayı seviyor”
KGK Global Medya Buluşması’na katılan ve çalıştayda üyelere konferans veren SODİMER Lideri Prof. Dr. Levent Eraslan, toplumsal medya yasası öncesinde komitelere sunumlar yaptığını, fakat maddede hiç bir teklif ve çekincelerinin yer almadığını söylemiş oldu. Prof. Dr. Eraslan, Türkiye’nin toplumsal medyayı sevdiğinin altını çizerek, “Ülkemizde, 70 milyon internet kullanıcısı var. Daha epeyce cepten bağlanıyoruz. Günde 8 saat uyuyoruz ve 8 saat internette geçiriyoruz. Bunun üç saati toplumsal medyada geçiriliyor. Her yaşlarındaki insan farklı toplumsal medya kümesi kullanıyor” dedi.
Küresel Gazeteciler Konseyi’nin de ortak olduğu projenin yürütücüsü Şiddetle Gayret Vakfı Lideri Adem Solak, çalıştaya katılan gazetecilere şiddetin önlenmesi için daha fazla hassas olunması davetinde bulunarak, “Kimse mağdur olmam diyemez. Bizim ülkemizde şiddetin matematiğinde bir sorun var. Şiddet geometrik bakışı gerektiren bir bahistir. Matematik temel ve geçerlilik ayrıntılarını öğretme aşkıdır. Türkiye’de 5 hanenin 4’ünde şiddet mağduru var, siyasi partinin programında bu yer almıyor. Şiddetle sivil gayret yolunda 27 üniversite ile iş birliği programı imzaladık” diye konuştu.
Türkiye Musiki Yapıtları Sahipleri Meslek Birliği (MESAM) Lideri Recep Ergül ise, telif hakları konusunda Türkiye’nin nüfusu daha düşük ülkelerin gerisinde olduğuna dikkat çekerek, “Ülkemizde bin 300 ulusal mahallî yayın kuruluşu var. Bunların 400’ü ile sorun yaşıyoruz. Genel yerler, marketler, mağazalar, oteller müzik çalınması halinde telife tabidir. Türkiye’de yıllık 30-35 milyon avro telif topluyoruz. Müzik tüketiminde kullanmasında ödemek istemiyorlar” dedi. Ergül, MESAM ile hukuksal sorunu olan KGK üyelerine yönelik özel bir indirim yapılacağını ve indirim protokolü imzalayacaklarını da deklare etti.
İlan tarifeleri bilhassa Anadolu basını için epey önemli
Küresel Gazeteciler Kurulu Medya Çalıştayı Sonuç Bildirgesi ise şöyleki: “Yazılı basın kuruluşları ve televizyon kanalları krizden çıkış yolu arıyorlar. Devletin dayanağına her zamankinden daha hayli muhtaçlık duyuyorlar. Bu gidişle, işsiz gazetecilerin sayısı artabilir. Devlet dayanağına her zamankinden daha epey muhtaçlık duyuyoruz. Şöyle ki: yazılı basın açısından; Basın İlan Kurumu Genel Konseyi, her yılın kasım ayında toplanarak, yeni yılda uygulanacak Resmi İlan Fiyat Tarifesi’ni görüşüp, belirlenen yeni fiyat tarifesi en geç aralık ayında Resmî Gazete’de yayınlanarak ocak ayının başından itibaren uygulamaya alınıyordu. Lakin geçtiğimiz yıl Hükümet kanadının atanmaması sebebiyle 11 aylık gecikmeyle toplanabilen Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nun, bugüne kadarki en yüksek artırımla 20,40 TL olan Resmi İlan sütun santim fiyatını 35 TL’ye çıkarması Anadolu basını için gerçek manada can suyu olsa da bu süreçte zarurî masraflarını karşılayamayan onlarca gazete kapanmak zorunda kalmış, kapanmayanlar ise banka kredileriyle yahut birikimlerini eriterek bugüne gelmişlerdir.
Bu sebeple Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nun geçtiğimiz yıl yaşanan aksaklığa mahal vermeden ortasında bulunduğumuz kasım ayında toplanması Anadolu basınımız için hayati değer arz etmektedir. Ayrıyeten; bir daha bu görüşmede son yapılan artırım oranının hammaddelere gelen artırımların yanında küçük kaldığını unutmadan, önemli bir artırıma gitmesini bekliyoruz. Zira son 2 yılda bilhassa kâğıt, kalıp, boya ve öteki emtia meblağlarında ortalama yüzde 464 oranında bir artış olmuştur. Bunun yanı sıra hükümetimiz tarafınca taban fiyata yapılan yüzde 50’lik artırım, işçilerimizin daha ferah, daha rahat bir hayat sürdürmelerine katkı sağlayacağı için hepimizi keyifli etse de bu yükün neredeyse tamamının işletmelere yüklenmesi, karşılamakla zarurî olduğumuz sabit masraflarımızın karşılanmasını imkânsız hale getirmiştir. Ayrıyeten ocak ayında taban fiyata bir daha artırım yapılması gündemde iken, bunların Genel Kurul’da dikkate alınmasını bekliyoruz.
Anayasal bir nazaranv olan habercilik fonksiyonunu yerine getiren, demokrasinin işlerliğini sağlayan, yayın yaptığı kentin gelişmenine katkı koyan, kent hafızası olan ve sivil kontrol fonksiyonunu yerine getiren Anadolu basını, bu misyonlarını yerine getirebilmesi için, resmi ilanlar ve ilan sütun santim fiyatlarının pansuman değil tedavi edecek oranda olması hayati kıymet arz etmektedir.
Kaldı ki, gazetelerimiz resmi ilan gelirlerinin neredeyse tamamına yakınını KDV, SGK, Muhtasar, Gelir ve Kurumlar vergilerinin yanı sıra en kıymetli kamu hizmeti olarak sağladığı istihdamla devlete geri vermektedir. Yani devlet bir cebinden çıkarıp verdiğini, bizden tekrar geri alarak öbür cebine koymaktadır. Bu fazlaca açık tablonun Genel Kurul’da göz gerisi edilmeden Resmi İlan Fiyat Tarifesinin Anadolu basınına gerçek manada nefes aldıracak oranda arttırılmasının ehemmiyetine bir sefer daha vurgu yapıyoruz. Aksi bir durumda ise; varlığını sürdürmek zorunda olan kadim Anadolu basını, özgürlüğünü kaybedip belli güç odaklarının himayesine girecektir.
Kadro konusu şimdiden ele alınmalı
Bir öteki kıymetli husus ise; Valiliklerin resmi ilanlar konusunda aracılık ettiği vilayetlerimizin tamamının ahenk süreci kararında Basın İlan Kurumu’na bağlanacak olması. Ahenk sürecinde gazetelerimiz Basın İlan Kurumu’na yüzde 15’lik kurulu ödemeye başladılar. Fakat asıl zorlanacakları takım konusu şimdiden ele alınmalıdır. Mevcut durumda bile minimum takım istihdamı konusunda zorlanan bilhassa küçük ölçekli vilayetlerimizin, gelirlerine bakıldığında 6 kişilik kadroyu bünyesinde barındırması imkansızdır. Kaldı ki, 300-500 bin nüfuslu bir kent ile 40-50 bin nüfuslu kentin birebir kategoride kıymetlendirilmesi hiç adil değildir. Sanayi ve turizmin yüklü olduğu birfazlaca kentimizde özel ilan gelirleri neredeyse resmi ilan gelirleri oranında yahut daha fazlasını teşkil ederken, 40-50 bin nüfus bandında olan kentlerimizde özel ilanlar neredeyse sıfır seviyesindedir. Bu sebeple ahenk süreci Nisan 2023 yılında bitecek vilayetlerimiz için; takım sayısı, mecburî satış ölçüsü, vergilendirme üzere ana sarfiyat kalemleri titizlikle güncellenmelidir. Bu bahiste yapılacak en sağlıklı ve adil sistem ise, vilayet ve ilçe ayrımı olmadan yerleşim yerinin nüfusuna bakılırsa takım sayısının kademelendirilmesidir. Bu mevzunun da Genel Kurul’da ele alınmasının Resmi İlan Fiyat Tarifesi kadar değerli olduğunun altını çizmeliyiz. Kadim Anadolu basınımızın sıkıntılarının üstte arz ettiğimiz iki husustan ibaret olmadığını, kronikleşen birfazlaca problemle boğuştuğunu biliyoruz. Yıl sonu gelmesi sebebiyle Genel Kurul’da önceliğin bu mevzular olması gerektiğini, Global Gazeteciler Kurulu olarak; öteki meselelerin da ajandamızda olduğunu, bu meselelerin tahlili konusunda atılacak adımları da titizlikle takip ettiğimizi bilmenizi isteriz.
Yerel TV’ler kapanma tehlikesi yaşıyor
Yerel TV kanalları açısından; mahallî TV’lere uydu bedeli ve ‘Kamu Spotu’ yükü artık epey ağır gelmektedir. 2013’te Türkiye’de 250 TV kanalı vardı. Bunların 210’u lokal, 15’i bölgesel ve 25’i yaygındı. RTÜK’ün datalarına nazaran ise bugün 166’sı lokal, 12’si bölgesel ve 19’u yaygın olmak üzere toplam kanal sayısı 196’dır. Ne yazık ki, ülkemizde mahallî TV’ler yaygın kanalların baskısı altında kapanma tehlikesi yaşıyorlar. Mahallî TV’ler uyduya MPEG 2 ve MPEG 4 (sıkıştırılmış dosya) olarak çıkıyorlar. Bunun bedeli olarak da Türksat’a doları 13,5 TL’den sabitlemesi niçiniyle aylık ortalama 100 bin lira uydu kirası veriyorlar.
Buradaki eşitsizlik, lokal TV’lerin, yaygın yayın yapan ulusal kanallarla birebir kriterlerde uydu kirası ödemeleridir. Lokal TV’ler uydu kirası olarak aylık yaklaşık 100 bin lira ödeme yaptıkları bir periyotta reklam gelirlerinin ulusal yayın yapan ana akım TV’lere kaymasıyla mahallî TV’ler her geçen gün ekonomik olarak zora girerken, RTÜK’ün çeşitli bakanlıklara ilişkin tanıtımları ve duyuruları kamu spotu diye fiyatsız ve mecburî olarak yayınlatması ise lokal TV’lerin sırtındaki farklı bir yüktür. halbuki birebir bakanlıklar misal tanıtımlarını yaygın kanallarda reklam ismi altında fiyat karşılığında yayınlatıyorlar. Bu adaletsizliğin ve eşitsizliğin giderilmesi gerekiyor.
Devlet kanalı TRT’nin lokal TV’lere hibe yahut sembolik bedelle içerik dayanağı vermesi ayrıyeten beklentimizdir. TRT, 4 yıl evvel kendine ilişkin kanallarda yayınlanan belgesel çeşidindeki içerikleri lokal TV’lere düşük bir fiyat karşılığı vermek için çalışma başlatmıştı. Kesintiye uğrayan bu çalışmanın güncellenmesiyle daha evvel yayınlanan belgesel, eski dizi ve birtakım programlar mahallî TV’lere düşük bir fiyat karşılığı verilerek lokal TV’lere büyük bir katkı sağlanabilir. Hem bu biçimdelikle kamu yayıncısı olarak devletten takviye alan TRT, aldığı bu takviyenin bir kısmını lokal TV’lere de vererek yayıncılık ismine misyon üstlenmiş olur. Medyanın geneli açısından; medyadan öbür faaliyet alanı olmayan şirketlere ve şahıs firmalarına, istihdamın arttırılması ve finansmanı açısından KOBİ kapsamında hibe takviyesi sağlanması, KOSGEB ve KGF üzere imtiyazlı kredi dayanaklarından yararlandırılmaları ve geçim kahrı çeken yahut işsiz kalan gazetecilere çeşitli fonlardan kişisel hibe ve kredi dayanağı için kaynak yaratılması hususu da kamuoyuna hürmetle duyurulur.”
KGK Dış Medya Meclis Lideri Elşad Eyvazlı, çalıştaya sunduğu raporda, toplantıya 18 ülkeden üye gazetecilerin katıldığını deklare etti. Eyvazlı, “Meclisimiz bölge barışına katkı sağlamak hedefiyle; Rusya ve Ukraynalı meslektaşlarımızın İstanbul’da buluşturulması için teşebbüs yapılması sonucu alındı. Kafkaslarda barışa katkı sağlamak için ise, Azerbaycan ve Ermenistan gazetecilerinin Tiflis’te ortak masa çalışmasında bir ortaya gelmesi için teşebbüs başlatacağız. Dış temsilciliklerimizin o ülke vatandaşı olmasının KGK misyonuna daha fazla katkı sağlayacağı konusunda fikir birliğine varıldı” dedi.
KGK Lokal Medya Meclis Lideri İsrafil Avcı ise, çalıştaya sunduğu raporda, vilayet temsilcilerinin iştirakiyle yapılan görüşmede yüklü olarak, kamuoyunda tartışılan dezenformasyon yasasının 29. unsuruna ait telaşların lisana getirildiğini kaydederek, “Meslektaşlarımızın karşılaştığı hukuksal meselelerin tahliline katkı sağlamak için konusunda uzmanlardan oluşan kurul kurulacak. BİK seçimleriyle ilgili temsilciler bölgelerinde ön çalışma başlatacak. Bölgesel toplantı takvimi için aldığımız teklifleri değerlendireceğiz” diye konuştu.
Yaygın Medya Meclis Lideri Buse Biçer Akbaş ise görüşmede alınan kararlara ait çalıştaya sunduğu raporunda, kamuoyunun bildiği ismiyle ‘Dezenformasyon Yasası’ çıkarken STK temsilcilerinin görüşlerinin alınmadığı ve getirilen teklif ve telaşların maddede yapılırken yok sayıldığına vurgu yaparak, “En azından uygulama etabında bölüm temsilcilerinin kaygıları göz arkası edilmesin. Kervan yolda düzülür mantığıyla hareket ediliyor. Bilhassa Anayasa Mahkemesi’nin maddeyi asıldan görüşme tarafında aldığı sonucu umut verici olarak kıymetlendiriyoruz. Telaş yaratan 29. unsurla ilgili daha fazla güç sarf etmeliyiz. Gururumuz olan Global Medya Okulu’nun derslerine bu yıl iklim muhabirliği konusunu da ekleyeceğiz” formunda konuştu.
“Türkiye toplumsal medyayı seviyor”
KGK Global Medya Buluşması’na katılan ve çalıştayda üyelere konferans veren SODİMER Lideri Prof. Dr. Levent Eraslan, toplumsal medya yasası öncesinde komitelere sunumlar yaptığını, fakat maddede hiç bir teklif ve çekincelerinin yer almadığını söylemiş oldu. Prof. Dr. Eraslan, Türkiye’nin toplumsal medyayı sevdiğinin altını çizerek, “Ülkemizde, 70 milyon internet kullanıcısı var. Daha epeyce cepten bağlanıyoruz. Günde 8 saat uyuyoruz ve 8 saat internette geçiriyoruz. Bunun üç saati toplumsal medyada geçiriliyor. Her yaşlarındaki insan farklı toplumsal medya kümesi kullanıyor” dedi.
Küresel Gazeteciler Konseyi’nin de ortak olduğu projenin yürütücüsü Şiddetle Gayret Vakfı Lideri Adem Solak, çalıştaya katılan gazetecilere şiddetin önlenmesi için daha fazla hassas olunması davetinde bulunarak, “Kimse mağdur olmam diyemez. Bizim ülkemizde şiddetin matematiğinde bir sorun var. Şiddet geometrik bakışı gerektiren bir bahistir. Matematik temel ve geçerlilik ayrıntılarını öğretme aşkıdır. Türkiye’de 5 hanenin 4’ünde şiddet mağduru var, siyasi partinin programında bu yer almıyor. Şiddetle sivil gayret yolunda 27 üniversite ile iş birliği programı imzaladık” diye konuştu.
Türkiye Musiki Yapıtları Sahipleri Meslek Birliği (MESAM) Lideri Recep Ergül ise, telif hakları konusunda Türkiye’nin nüfusu daha düşük ülkelerin gerisinde olduğuna dikkat çekerek, “Ülkemizde bin 300 ulusal mahallî yayın kuruluşu var. Bunların 400’ü ile sorun yaşıyoruz. Genel yerler, marketler, mağazalar, oteller müzik çalınması halinde telife tabidir. Türkiye’de yıllık 30-35 milyon avro telif topluyoruz. Müzik tüketiminde kullanmasında ödemek istemiyorlar” dedi. Ergül, MESAM ile hukuksal sorunu olan KGK üyelerine yönelik özel bir indirim yapılacağını ve indirim protokolü imzalayacaklarını da deklare etti.
İlan tarifeleri bilhassa Anadolu basını için epey önemli
Küresel Gazeteciler Kurulu Medya Çalıştayı Sonuç Bildirgesi ise şöyleki: “Yazılı basın kuruluşları ve televizyon kanalları krizden çıkış yolu arıyorlar. Devletin dayanağına her zamankinden daha hayli muhtaçlık duyuyorlar. Bu gidişle, işsiz gazetecilerin sayısı artabilir. Devlet dayanağına her zamankinden daha epey muhtaçlık duyuyoruz. Şöyle ki: yazılı basın açısından; Basın İlan Kurumu Genel Konseyi, her yılın kasım ayında toplanarak, yeni yılda uygulanacak Resmi İlan Fiyat Tarifesi’ni görüşüp, belirlenen yeni fiyat tarifesi en geç aralık ayında Resmî Gazete’de yayınlanarak ocak ayının başından itibaren uygulamaya alınıyordu. Lakin geçtiğimiz yıl Hükümet kanadının atanmaması sebebiyle 11 aylık gecikmeyle toplanabilen Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nun, bugüne kadarki en yüksek artırımla 20,40 TL olan Resmi İlan sütun santim fiyatını 35 TL’ye çıkarması Anadolu basını için gerçek manada can suyu olsa da bu süreçte zarurî masraflarını karşılayamayan onlarca gazete kapanmak zorunda kalmış, kapanmayanlar ise banka kredileriyle yahut birikimlerini eriterek bugüne gelmişlerdir.
Bu sebeple Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nun geçtiğimiz yıl yaşanan aksaklığa mahal vermeden ortasında bulunduğumuz kasım ayında toplanması Anadolu basınımız için hayati değer arz etmektedir. Ayrıyeten; bir daha bu görüşmede son yapılan artırım oranının hammaddelere gelen artırımların yanında küçük kaldığını unutmadan, önemli bir artırıma gitmesini bekliyoruz. Zira son 2 yılda bilhassa kâğıt, kalıp, boya ve öteki emtia meblağlarında ortalama yüzde 464 oranında bir artış olmuştur. Bunun yanı sıra hükümetimiz tarafınca taban fiyata yapılan yüzde 50’lik artırım, işçilerimizin daha ferah, daha rahat bir hayat sürdürmelerine katkı sağlayacağı için hepimizi keyifli etse de bu yükün neredeyse tamamının işletmelere yüklenmesi, karşılamakla zarurî olduğumuz sabit masraflarımızın karşılanmasını imkânsız hale getirmiştir. Ayrıyeten ocak ayında taban fiyata bir daha artırım yapılması gündemde iken, bunların Genel Kurul’da dikkate alınmasını bekliyoruz.
Anayasal bir nazaranv olan habercilik fonksiyonunu yerine getiren, demokrasinin işlerliğini sağlayan, yayın yaptığı kentin gelişmenine katkı koyan, kent hafızası olan ve sivil kontrol fonksiyonunu yerine getiren Anadolu basını, bu misyonlarını yerine getirebilmesi için, resmi ilanlar ve ilan sütun santim fiyatlarının pansuman değil tedavi edecek oranda olması hayati kıymet arz etmektedir.
Kaldı ki, gazetelerimiz resmi ilan gelirlerinin neredeyse tamamına yakınını KDV, SGK, Muhtasar, Gelir ve Kurumlar vergilerinin yanı sıra en kıymetli kamu hizmeti olarak sağladığı istihdamla devlete geri vermektedir. Yani devlet bir cebinden çıkarıp verdiğini, bizden tekrar geri alarak öbür cebine koymaktadır. Bu fazlaca açık tablonun Genel Kurul’da göz gerisi edilmeden Resmi İlan Fiyat Tarifesinin Anadolu basınına gerçek manada nefes aldıracak oranda arttırılmasının ehemmiyetine bir sefer daha vurgu yapıyoruz. Aksi bir durumda ise; varlığını sürdürmek zorunda olan kadim Anadolu basını, özgürlüğünü kaybedip belli güç odaklarının himayesine girecektir.
Kadro konusu şimdiden ele alınmalı
Bir öteki kıymetli husus ise; Valiliklerin resmi ilanlar konusunda aracılık ettiği vilayetlerimizin tamamının ahenk süreci kararında Basın İlan Kurumu’na bağlanacak olması. Ahenk sürecinde gazetelerimiz Basın İlan Kurumu’na yüzde 15’lik kurulu ödemeye başladılar. Fakat asıl zorlanacakları takım konusu şimdiden ele alınmalıdır. Mevcut durumda bile minimum takım istihdamı konusunda zorlanan bilhassa küçük ölçekli vilayetlerimizin, gelirlerine bakıldığında 6 kişilik kadroyu bünyesinde barındırması imkansızdır. Kaldı ki, 300-500 bin nüfuslu bir kent ile 40-50 bin nüfuslu kentin birebir kategoride kıymetlendirilmesi hiç adil değildir. Sanayi ve turizmin yüklü olduğu birfazlaca kentimizde özel ilan gelirleri neredeyse resmi ilan gelirleri oranında yahut daha fazlasını teşkil ederken, 40-50 bin nüfus bandında olan kentlerimizde özel ilanlar neredeyse sıfır seviyesindedir. Bu sebeple ahenk süreci Nisan 2023 yılında bitecek vilayetlerimiz için; takım sayısı, mecburî satış ölçüsü, vergilendirme üzere ana sarfiyat kalemleri titizlikle güncellenmelidir. Bu bahiste yapılacak en sağlıklı ve adil sistem ise, vilayet ve ilçe ayrımı olmadan yerleşim yerinin nüfusuna bakılırsa takım sayısının kademelendirilmesidir. Bu mevzunun da Genel Kurul’da ele alınmasının Resmi İlan Fiyat Tarifesi kadar değerli olduğunun altını çizmeliyiz. Kadim Anadolu basınımızın sıkıntılarının üstte arz ettiğimiz iki husustan ibaret olmadığını, kronikleşen birfazlaca problemle boğuştuğunu biliyoruz. Yıl sonu gelmesi sebebiyle Genel Kurul’da önceliğin bu mevzular olması gerektiğini, Global Gazeteciler Kurulu olarak; öteki meselelerin da ajandamızda olduğunu, bu meselelerin tahlili konusunda atılacak adımları da titizlikle takip ettiğimizi bilmenizi isteriz.
Yerel TV’ler kapanma tehlikesi yaşıyor
Yerel TV kanalları açısından; mahallî TV’lere uydu bedeli ve ‘Kamu Spotu’ yükü artık epey ağır gelmektedir. 2013’te Türkiye’de 250 TV kanalı vardı. Bunların 210’u lokal, 15’i bölgesel ve 25’i yaygındı. RTÜK’ün datalarına nazaran ise bugün 166’sı lokal, 12’si bölgesel ve 19’u yaygın olmak üzere toplam kanal sayısı 196’dır. Ne yazık ki, ülkemizde mahallî TV’ler yaygın kanalların baskısı altında kapanma tehlikesi yaşıyorlar. Mahallî TV’ler uyduya MPEG 2 ve MPEG 4 (sıkıştırılmış dosya) olarak çıkıyorlar. Bunun bedeli olarak da Türksat’a doları 13,5 TL’den sabitlemesi niçiniyle aylık ortalama 100 bin lira uydu kirası veriyorlar.
Buradaki eşitsizlik, lokal TV’lerin, yaygın yayın yapan ulusal kanallarla birebir kriterlerde uydu kirası ödemeleridir. Lokal TV’ler uydu kirası olarak aylık yaklaşık 100 bin lira ödeme yaptıkları bir periyotta reklam gelirlerinin ulusal yayın yapan ana akım TV’lere kaymasıyla mahallî TV’ler her geçen gün ekonomik olarak zora girerken, RTÜK’ün çeşitli bakanlıklara ilişkin tanıtımları ve duyuruları kamu spotu diye fiyatsız ve mecburî olarak yayınlatması ise lokal TV’lerin sırtındaki farklı bir yüktür. halbuki birebir bakanlıklar misal tanıtımlarını yaygın kanallarda reklam ismi altında fiyat karşılığında yayınlatıyorlar. Bu adaletsizliğin ve eşitsizliğin giderilmesi gerekiyor.
Devlet kanalı TRT’nin lokal TV’lere hibe yahut sembolik bedelle içerik dayanağı vermesi ayrıyeten beklentimizdir. TRT, 4 yıl evvel kendine ilişkin kanallarda yayınlanan belgesel çeşidindeki içerikleri lokal TV’lere düşük bir fiyat karşılığı vermek için çalışma başlatmıştı. Kesintiye uğrayan bu çalışmanın güncellenmesiyle daha evvel yayınlanan belgesel, eski dizi ve birtakım programlar mahallî TV’lere düşük bir fiyat karşılığı verilerek lokal TV’lere büyük bir katkı sağlanabilir. Hem bu biçimdelikle kamu yayıncısı olarak devletten takviye alan TRT, aldığı bu takviyenin bir kısmını lokal TV’lere de vererek yayıncılık ismine misyon üstlenmiş olur. Medyanın geneli açısından; medyadan öbür faaliyet alanı olmayan şirketlere ve şahıs firmalarına, istihdamın arttırılması ve finansmanı açısından KOBİ kapsamında hibe takviyesi sağlanması, KOSGEB ve KGF üzere imtiyazlı kredi dayanaklarından yararlandırılmaları ve geçim kahrı çeken yahut işsiz kalan gazetecilere çeşitli fonlardan kişisel hibe ve kredi dayanağı için kaynak yaratılması hususu da kamuoyuna hürmetle duyurulur.”