Batı Karadeniz’de 224 yerleşimde taşkın riski yüksek
HANDE ATILGAN Ankara – Genel Müdürlüğün Temmuz 2019 tarihindeki, “Batı Karadeniz Havzası Taşkın İdare Planı”na göre, sekiz ili kapsayan lakin Kastamonu ve Sinop odaklı sel felaketi yaşayan bölgede, 224 yerleşim yeri taşkın riski altında.
Planda, son sel felaketinde en çok can kaybının yaşandığı Kastamonu Bozkurt ve Sinop Ayancık’taki taşkın riskine dikkat çekilirken, bölgede 1956-2016 içinde meydana gelen 225 taşkında 32 can kaybının yaşandığı hatırlatıldı. Sözkonusu taşkınların sebepleri ayrıntılı biçimde irdelendi. Planda, Batı Karadeniz vilayetlerinde bugün karşı karşıya kalınan acı tablonun de niçinlerini oluşturan “taşkın oluşma sebepleri” 7 husus halinde şu biçimde sıralandı:
“Dereler üzerinde bulunan sanat yapılarının membadan gelen rusubat ya da atıklar yüzünden tıkanması ve tam kapasite çalışamıyor olması. Kimi mevcut sanat yapılarının kesitinin yetersiz olması. Plansız kentleşme niçiniyle dere yataklarına yerleşim yapılması. Dere yataklarından materyal alınarak dere akış rejiminin ve dere yatağı morfolojisinin bozulması. Dere yataklarına gereç boşaltılarak derenin kapasitesinin azaltılması. Meydana gelen ani yağışlar. Mansap kuralının sağlanmaması.”
57 yerleşim kot farkıyla “risksiz”
Çalışma kapsamında havzadaki toplam 2 bin 306 yerleşim yeri açısından risk tahlili yapıldı. Taşkınlar açısından riskli kabul edilen 224 yerleşim yerinden 54’ünde tarihi taşkın yaşandığı, 77’sinin nüfusunun 2 binin üzerinde olduğu ve beşinin ortasında denize dökülen 10 kilometreden uzun bir akarsunun kıyısında olduğu notları düşülürken, toplam 573 yerleşim yerinin alüvyon toprakların ortasında kaldığı kaydedildi. Alüvyon içine giren yerleşim merkezlerinden 349’unda nüfusun 100’ün altında olduğu belirtilirken, bu alanların 57’si ise pozisyon ve kot farkı sebebi ile risksiz olarak belirlendi. Ayrıyeten rapor içeriğinde, 425 adet sulama alanı değerlendirildi ve bunlardan 50’sinde taşkın riski öngörüldü. Buna ek olarak 70 adet ekonomik aktivite alanının 58’inin risk altında olduğu ikazında bulunuldu.
O ilçeler için “riskli” notu
Plana göre; taşkın riskinin tespiti için kullanılan hidro dinamik model aracılığıyla ilçelerde birden çok noktada risk tahlili yapıldı. Sonuçlara göre; Bartın’da dört ilçede incelenen 24 bölgedeki 21 nokta, Kastamonu’da 19 ilçedeki 22 noktanın tümü ve Sinop’ta sekiz ilçedeki yedi bölgenin beş noktasında risk tespit edildi. Üç vilayette de selin vurduğu tüm ilçeler risk kapsamında yer alıyordu.
HANDE ATILGAN Ankara – Genel Müdürlüğün Temmuz 2019 tarihindeki, “Batı Karadeniz Havzası Taşkın İdare Planı”na göre, sekiz ili kapsayan lakin Kastamonu ve Sinop odaklı sel felaketi yaşayan bölgede, 224 yerleşim yeri taşkın riski altında.
Planda, son sel felaketinde en çok can kaybının yaşandığı Kastamonu Bozkurt ve Sinop Ayancık’taki taşkın riskine dikkat çekilirken, bölgede 1956-2016 içinde meydana gelen 225 taşkında 32 can kaybının yaşandığı hatırlatıldı. Sözkonusu taşkınların sebepleri ayrıntılı biçimde irdelendi. Planda, Batı Karadeniz vilayetlerinde bugün karşı karşıya kalınan acı tablonun de niçinlerini oluşturan “taşkın oluşma sebepleri” 7 husus halinde şu biçimde sıralandı:
“Dereler üzerinde bulunan sanat yapılarının membadan gelen rusubat ya da atıklar yüzünden tıkanması ve tam kapasite çalışamıyor olması. Kimi mevcut sanat yapılarının kesitinin yetersiz olması. Plansız kentleşme niçiniyle dere yataklarına yerleşim yapılması. Dere yataklarından materyal alınarak dere akış rejiminin ve dere yatağı morfolojisinin bozulması. Dere yataklarına gereç boşaltılarak derenin kapasitesinin azaltılması. Meydana gelen ani yağışlar. Mansap kuralının sağlanmaması.”
57 yerleşim kot farkıyla “risksiz”
Çalışma kapsamında havzadaki toplam 2 bin 306 yerleşim yeri açısından risk tahlili yapıldı. Taşkınlar açısından riskli kabul edilen 224 yerleşim yerinden 54’ünde tarihi taşkın yaşandığı, 77’sinin nüfusunun 2 binin üzerinde olduğu ve beşinin ortasında denize dökülen 10 kilometreden uzun bir akarsunun kıyısında olduğu notları düşülürken, toplam 573 yerleşim yerinin alüvyon toprakların ortasında kaldığı kaydedildi. Alüvyon içine giren yerleşim merkezlerinden 349’unda nüfusun 100’ün altında olduğu belirtilirken, bu alanların 57’si ise pozisyon ve kot farkı sebebi ile risksiz olarak belirlendi. Ayrıyeten rapor içeriğinde, 425 adet sulama alanı değerlendirildi ve bunlardan 50’sinde taşkın riski öngörüldü. Buna ek olarak 70 adet ekonomik aktivite alanının 58’inin risk altında olduğu ikazında bulunuldu.
O ilçeler için “riskli” notu
Plana göre; taşkın riskinin tespiti için kullanılan hidro dinamik model aracılığıyla ilçelerde birden çok noktada risk tahlili yapıldı. Sonuçlara göre; Bartın’da dört ilçede incelenen 24 bölgedeki 21 nokta, Kastamonu’da 19 ilçedeki 22 noktanın tümü ve Sinop’ta sekiz ilçedeki yedi bölgenin beş noktasında risk tespit edildi. Üç vilayette de selin vurduğu tüm ilçeler risk kapsamında yer alıyordu.