Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Yavuz: PCR haricinde testlerin çeşitlendirilmesi koşul
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, hastanelerdeki Omicron’a bağlı yoğunluğun artmaya başladığına işaret ederek Demirören Haber Ajansı’na değerli açıklamalarda bulundu.
Prof. Dr. Yavuz, İstanbul’un Omicron’un birinci görüldüğü yer olduğunu söyleyerek “İlk evvel sıhhat çalışanlarından aslında bunu gördük, aşılı olan sıhhat çalışanları hastalığı yavaşça geçirmekte bir arada yine de hastalandılar ve sonuçta muhakkak kliniklerde iş yükü epeyce arttı onlar konutta kalmak zorunda kaldıkları için. İnanılmaz fazla sayıda hasta müracaatları oldu, test meşakkati yaşandı, epeyce uzun müddet test kararı bekler hale geldi beşerler. Şu anda da yatan hasta sayısında artışlar görüyoruz. Yeni servisler açmamız gerekiyor. Yatan hastalar ekseriyetle bir daha yaşlı, komorbiditesi (altta yatan hastalığı) olan riskli kesim ancak 40’lı 50’li yaşlarında olan genç hastalarımız da var. Bunlar da ekseriyetle ya aşısız, ya da eksik aşılı” dedi.
“OMİCRON PANDEMİNİN SONUNU GETİRECEK GÖRÜŞÜ ŞİMDİ HİPOTEZ”
Omicron’un yavaşça seyrettiği için salgının sonunu getireceği istikametindeki görüşlere “hemen hemen” katılmadığını söyleyen Prof. Dr. Yavuz, tam bilakis bu görüşle hareket etmenin epey tehlikeli olduğunu vurgulayarak şunları söylemiş oldu: “Bu görüş, şu an bir hipotez. Doğrulanmış bir durum değil. Bilimsel yaklaşım, olumsuz senaryolar üzerinden hazırlanmanız gerektiğini söylüyor bize. Zira daha evvelki tecrübelerimizde de bunu gördük. Omicron birinci çıktığında epeyce fazla beşere bulaşabileceği, bu niçinle de hastanelerde sıkışıklıklara niye olabileceği, test kapasitesinde zorlanmalara yol açabileceği, toplumda bilhassa ön saflarda çalışan sıhhat çalışanları üzere, hizmet bölümü çalışanları üzere bölümlerde hayli fazla hastalanmaya bağlı olarak işlerin aksayabileceği matematik modellemelerle gösterilmişti esasen. Yüzde 25 daha yavaşça seyirli bile olsa, o kadar fazla beşere bulaşıyor ki, vefat ve hastaneye yatış sayılarının epey daha yüksek olabileceğini matematik modellemeler gösteriyor şu anda. Gayretinizi bunlar üzerinden yürütmeniz gerekiyor.”
“HIZLI TESTLERİ GEÇEN HAFTA DA GÜNDEME GETİRDİK”
Omicron varyantının dünyada süratle yayılmasıyla birlikte Bilim Şurası toplantılarında da test sayılarının artırılması, yalnızca PCR değil süratli testler üzere seçeneklerin de gündeme alınması gerektiğini gündeme getirdiklerini de söyleyen Prof. Dr. Yavuz, şunları kaydetti: “Test sayınızı, test çeşitliliğinizi arttırın, Omicron’daki öngörüler bu taraftaydı. Bunu yaparsanız daha az ziyanlı çıkarsınız diyor öngörüler. Bilim Konseyi’nde testleri, test formlarını hayli yakından takip eden arkadaşlarımız var. Süratli testler kullanıma girer girmez, Bilim Konseyi’nin da gündemine geldi ve tartışıldı bu bahis; Sıhhat Bakanlığı’na da önerildi süratli test kullanması. Hatta geçtiğimiz hafta Çarşamba günü de dahil olmak üzere. Buraya daha hazırlıklı girilseydi, test çeşitliliği, testi yapan kısımlarda çalışan insan sayısının bir daha düzenlenmesi vb, Omicron pikine bu biçimde girmiş olmamız gerekirdi. O denli giremediğimiz için PCR için hastanelerde dehşetli kuyruklar oldu, test sayıları çok yükseldi. ötürüsıyla Sıhhat Bakanlığı burada diğer bir prosedüre giderek, test yapılacak kümeleri azaltmaya gitmek zorunda kaldı. Şu anda Türkiye’nin emniyetli süratli testlere gereksinimi var. Geçtiğimiz haftalarda yaşadığımız PCR testlerindeki tıkanma, bu süratli testlerin uygun endikasyonda kullanmasına gereksinim olduğunu da gösterdi.”
“BEDELİNİ AĞIR ÖDEYEBİLİRİZ”
Salgının çabucak hemen “endemik” hale gelmediğini, hala pandemik şartlar ortasında olduğumuzu vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, daha hipotez iken salgın sonlanıyormuş üzere hareket etmenin bedelini ağır ödeyebileceğimizi söyleyerek kelamlarını şu biçimde sürdürdü: “Bu senaryoyu gerçek bir senaryoymuş üzere şimdiden kabul edersek, bedelini ağır ödeyebiliriz. Biz, makus senaryo üzerinden hazırlanmalı ve her türlü tedbiri de onun üzerinden yapmalıyız. Amerika’da görüyoruz, hastaneye yatışlar harikulade arttı; mevt sayıları arttı. Neredeyse öbür piklere yaklaşan sayılarda yatışlar var. Hatta bundan evvelki piklere nazaran daha fazla vefat sayısı ile karşılaşılmasından korkuluyor. Yetersiz aşılı olanların ek dozlarını kesinlikle yaptırması gerekli. Aşılamaya sürat kazandırılması lazım. Başka taraftan da toplumda enfeksiyonu denetim altına almayı sağlayan, ‘tara-test et-izole et’ kuralı, aranın artırılması, maske kullanmasına hala dikkat edilmesi ki aslına bakarsan kullanıyoruz, gerekiyor. Şu anda bilim bize bunu söylüyor.”
“TATİLDE KIŞ OTELLERİNİN RESTORANLARI RİSKLİ OLACAK”
İki gün daha sonra başlayacak yarı yıl tatiliyle de ilgili değerli ikazlarda bulunan Prof. Dr. Yavuz, tatilin başlamasıyla birlikte insan hareketliliği ve aşikâr bölgelerdeki yığılmalardan telaş ettiğini belirterek “Şubat tatili için olağan ki ben de takip ediyorum, ben de dinlenmek istiyorum. Her yer dolu, inanılmaz bir kalabalık olacak, kayak otelleri, bütün kış otelleri çok ağır bir biçimde dolu. Ben buraların yemek yenilen alanlarını düşünüyorum; Omicron edinmek için ya da Kovid olmak için nitekim ülkü ortamlar olacak. O yüzden kalabalıklara girmeyin diyeceğim ben bir daha mecburen. Bunu demek zorundayım zira. Hele aşısızlar katiyetle girmesinler. Eksik aşılı olanlar da kesinlikle aşı dozlarını tamamlasınlar. En azından hastalansalar bile vefat riski neredeyse 13 kat daha düşük aşısızlara bakılırsa. Ayrıyeten tanıdıklarınız, aile bireyleriniz, aşılı olduğunu bildiğiniz bireyler vb haricinde; kalabalık bir ortamda olacaksanız maskenizi asla çıkarmayın. Natürel ki testler herbiçimde ki yaygınlaştırılacaktır diye düşünüyorum. Sanırım Sıhhat Bakanlığı’nın da bu tarafta bir kadro çalışmaları olacaktır” diye konuştu.
“UZUN VADELİ TESİRLERİNİ HAFİFE ALMAYIN”
Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, son olarak ‘nasılsa artık yavaşça geçiriliyor’ diye düşünerek salgını ciddiye almayı bırakmanın risklerine de su sözlerle değindi: “Bu aslında hala yeni bir virüs. 2 yıl oldu ortaya çıkalı fakat çabucak hemen uzun periyot tesirlerinin neler olacağı büsbütün bilinmiyor. yavaşça bile geçirseniz, bu virüsün bedende birfazlaca yere yerleşebildiği gösterildi. Merkezi hudut sisteminden, beyin işlevlerinden tutunun, üreme sistemine, birfazlaca yere tesiri olabileceği görülüyor. Uzun periyot sonuçlarını da süreç ortasında bakılırsaceğiz. Kural, bu virüsle enfekte olmamaya çalışın olmalı. Virüsler o kadar da suçsuz değil. İlerleyen periyotta ummadığımız sonuçları çıkabilir. örneğin MS (Multipl Skleroz) hastalığının da viral bir hastalık olduğu neredeyse gösterilmiş durumda. Geçtiğimiz hafta bununla ilgili yayınlanan bir çalışma (başka bir virüse maruziyet kararı uzun vadede ortaya çıkabileceğini) gösterdi. ötürüsıyla bilinmeyen bir virüs, tıpkı vakitte ölümcül olduğunu biliyoruz, Omicron da olsa öldürebildiğini görüyoruz; gerçekten hastanemize de fazlaca ağır seyreden hastalar geliyor, kaybettiğimiz hastalar oluyor.”
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, hastanelerdeki Omicron’a bağlı yoğunluğun artmaya başladığına işaret ederek Demirören Haber Ajansı’na değerli açıklamalarda bulundu.
Prof. Dr. Yavuz, İstanbul’un Omicron’un birinci görüldüğü yer olduğunu söyleyerek “İlk evvel sıhhat çalışanlarından aslında bunu gördük, aşılı olan sıhhat çalışanları hastalığı yavaşça geçirmekte bir arada yine de hastalandılar ve sonuçta muhakkak kliniklerde iş yükü epeyce arttı onlar konutta kalmak zorunda kaldıkları için. İnanılmaz fazla sayıda hasta müracaatları oldu, test meşakkati yaşandı, epeyce uzun müddet test kararı bekler hale geldi beşerler. Şu anda da yatan hasta sayısında artışlar görüyoruz. Yeni servisler açmamız gerekiyor. Yatan hastalar ekseriyetle bir daha yaşlı, komorbiditesi (altta yatan hastalığı) olan riskli kesim ancak 40’lı 50’li yaşlarında olan genç hastalarımız da var. Bunlar da ekseriyetle ya aşısız, ya da eksik aşılı” dedi.
“OMİCRON PANDEMİNİN SONUNU GETİRECEK GÖRÜŞÜ ŞİMDİ HİPOTEZ”
Omicron’un yavaşça seyrettiği için salgının sonunu getireceği istikametindeki görüşlere “hemen hemen” katılmadığını söyleyen Prof. Dr. Yavuz, tam bilakis bu görüşle hareket etmenin epey tehlikeli olduğunu vurgulayarak şunları söylemiş oldu: “Bu görüş, şu an bir hipotez. Doğrulanmış bir durum değil. Bilimsel yaklaşım, olumsuz senaryolar üzerinden hazırlanmanız gerektiğini söylüyor bize. Zira daha evvelki tecrübelerimizde de bunu gördük. Omicron birinci çıktığında epeyce fazla beşere bulaşabileceği, bu niçinle de hastanelerde sıkışıklıklara niye olabileceği, test kapasitesinde zorlanmalara yol açabileceği, toplumda bilhassa ön saflarda çalışan sıhhat çalışanları üzere, hizmet bölümü çalışanları üzere bölümlerde hayli fazla hastalanmaya bağlı olarak işlerin aksayabileceği matematik modellemelerle gösterilmişti esasen. Yüzde 25 daha yavaşça seyirli bile olsa, o kadar fazla beşere bulaşıyor ki, vefat ve hastaneye yatış sayılarının epey daha yüksek olabileceğini matematik modellemeler gösteriyor şu anda. Gayretinizi bunlar üzerinden yürütmeniz gerekiyor.”
“HIZLI TESTLERİ GEÇEN HAFTA DA GÜNDEME GETİRDİK”
Omicron varyantının dünyada süratle yayılmasıyla birlikte Bilim Şurası toplantılarında da test sayılarının artırılması, yalnızca PCR değil süratli testler üzere seçeneklerin de gündeme alınması gerektiğini gündeme getirdiklerini de söyleyen Prof. Dr. Yavuz, şunları kaydetti: “Test sayınızı, test çeşitliliğinizi arttırın, Omicron’daki öngörüler bu taraftaydı. Bunu yaparsanız daha az ziyanlı çıkarsınız diyor öngörüler. Bilim Konseyi’nde testleri, test formlarını hayli yakından takip eden arkadaşlarımız var. Süratli testler kullanıma girer girmez, Bilim Konseyi’nin da gündemine geldi ve tartışıldı bu bahis; Sıhhat Bakanlığı’na da önerildi süratli test kullanması. Hatta geçtiğimiz hafta Çarşamba günü de dahil olmak üzere. Buraya daha hazırlıklı girilseydi, test çeşitliliği, testi yapan kısımlarda çalışan insan sayısının bir daha düzenlenmesi vb, Omicron pikine bu biçimde girmiş olmamız gerekirdi. O denli giremediğimiz için PCR için hastanelerde dehşetli kuyruklar oldu, test sayıları çok yükseldi. ötürüsıyla Sıhhat Bakanlığı burada diğer bir prosedüre giderek, test yapılacak kümeleri azaltmaya gitmek zorunda kaldı. Şu anda Türkiye’nin emniyetli süratli testlere gereksinimi var. Geçtiğimiz haftalarda yaşadığımız PCR testlerindeki tıkanma, bu süratli testlerin uygun endikasyonda kullanmasına gereksinim olduğunu da gösterdi.”
“BEDELİNİ AĞIR ÖDEYEBİLİRİZ”
Salgının çabucak hemen “endemik” hale gelmediğini, hala pandemik şartlar ortasında olduğumuzu vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, daha hipotez iken salgın sonlanıyormuş üzere hareket etmenin bedelini ağır ödeyebileceğimizi söyleyerek kelamlarını şu biçimde sürdürdü: “Bu senaryoyu gerçek bir senaryoymuş üzere şimdiden kabul edersek, bedelini ağır ödeyebiliriz. Biz, makus senaryo üzerinden hazırlanmalı ve her türlü tedbiri de onun üzerinden yapmalıyız. Amerika’da görüyoruz, hastaneye yatışlar harikulade arttı; mevt sayıları arttı. Neredeyse öbür piklere yaklaşan sayılarda yatışlar var. Hatta bundan evvelki piklere nazaran daha fazla vefat sayısı ile karşılaşılmasından korkuluyor. Yetersiz aşılı olanların ek dozlarını kesinlikle yaptırması gerekli. Aşılamaya sürat kazandırılması lazım. Başka taraftan da toplumda enfeksiyonu denetim altına almayı sağlayan, ‘tara-test et-izole et’ kuralı, aranın artırılması, maske kullanmasına hala dikkat edilmesi ki aslına bakarsan kullanıyoruz, gerekiyor. Şu anda bilim bize bunu söylüyor.”
“TATİLDE KIŞ OTELLERİNİN RESTORANLARI RİSKLİ OLACAK”
İki gün daha sonra başlayacak yarı yıl tatiliyle de ilgili değerli ikazlarda bulunan Prof. Dr. Yavuz, tatilin başlamasıyla birlikte insan hareketliliği ve aşikâr bölgelerdeki yığılmalardan telaş ettiğini belirterek “Şubat tatili için olağan ki ben de takip ediyorum, ben de dinlenmek istiyorum. Her yer dolu, inanılmaz bir kalabalık olacak, kayak otelleri, bütün kış otelleri çok ağır bir biçimde dolu. Ben buraların yemek yenilen alanlarını düşünüyorum; Omicron edinmek için ya da Kovid olmak için nitekim ülkü ortamlar olacak. O yüzden kalabalıklara girmeyin diyeceğim ben bir daha mecburen. Bunu demek zorundayım zira. Hele aşısızlar katiyetle girmesinler. Eksik aşılı olanlar da kesinlikle aşı dozlarını tamamlasınlar. En azından hastalansalar bile vefat riski neredeyse 13 kat daha düşük aşısızlara bakılırsa. Ayrıyeten tanıdıklarınız, aile bireyleriniz, aşılı olduğunu bildiğiniz bireyler vb haricinde; kalabalık bir ortamda olacaksanız maskenizi asla çıkarmayın. Natürel ki testler herbiçimde ki yaygınlaştırılacaktır diye düşünüyorum. Sanırım Sıhhat Bakanlığı’nın da bu tarafta bir kadro çalışmaları olacaktır” diye konuştu.
“UZUN VADELİ TESİRLERİNİ HAFİFE ALMAYIN”
Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, son olarak ‘nasılsa artık yavaşça geçiriliyor’ diye düşünerek salgını ciddiye almayı bırakmanın risklerine de su sözlerle değindi: “Bu aslında hala yeni bir virüs. 2 yıl oldu ortaya çıkalı fakat çabucak hemen uzun periyot tesirlerinin neler olacağı büsbütün bilinmiyor. yavaşça bile geçirseniz, bu virüsün bedende birfazlaca yere yerleşebildiği gösterildi. Merkezi hudut sisteminden, beyin işlevlerinden tutunun, üreme sistemine, birfazlaca yere tesiri olabileceği görülüyor. Uzun periyot sonuçlarını da süreç ortasında bakılırsaceğiz. Kural, bu virüsle enfekte olmamaya çalışın olmalı. Virüsler o kadar da suçsuz değil. İlerleyen periyotta ummadığımız sonuçları çıkabilir. örneğin MS (Multipl Skleroz) hastalığının da viral bir hastalık olduğu neredeyse gösterilmiş durumda. Geçtiğimiz hafta bununla ilgili yayınlanan bir çalışma (başka bir virüse maruziyet kararı uzun vadede ortaya çıkabileceğini) gösterdi. ötürüsıyla bilinmeyen bir virüs, tıpkı vakitte ölümcül olduğunu biliyoruz, Omicron da olsa öldürebildiğini görüyoruz; gerçekten hastanemize de fazlaca ağır seyreden hastalar geliyor, kaybettiğimiz hastalar oluyor.”