Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Midilli’den Omicron uyarısı: Tehdit ikiye çıktı
Sıhhat Bakanlığı Kororonavirüs Bilim Konseyi Üyesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilimdalı’ndan Viroloji Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Kenan Midilli, tüm dünyayı bir daha alarma geçiren “Omicron” varyantıyla ilgili, bilhassa aşı terslerinin “aşılananlar yüzünden daha kuvvetli mutasyonlar ortaya çıktı” tezlerine, “Tam aksine, şu ana her yeni mutasyon, aşılamanın en düşük olduğu bölgelerden çıktı. Bu da tüm dünyanın aşıya ulaşabilmesinin ne kadar değerli olduğunu gösteriyor” biçiminde karşı çıktı. Prof. Dr. Midilli, yeni varyantın aşılar, teşhis ve tedavide neleri değiştireceğini anlattı.
Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Konseyi Üyesi ve İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilimdalı’ndan Viroloji Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Kenan Midilli, dünyayı bir daha seyahat kısıtlamalarına götürecek kadar tasa yaratan Omicron varyantı ile ilgili Demirören Haber Ajansı’na çarpıcı açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Midilli, yeni varyantın biroldukça açıdan “ürkütücü” olarak değerlendirildiğini, fakat dünyanın salgında artık hiç bir vakit en başa dönmeyeceğini, zira şu ana kadar milyarlarca insanın hastalığı geçirdiği ve aşılandığı hesaba katılınca, temel bir bağışıklığın kelam konusu olduğunu söylemiş oldu. Ayrıyeten bilim dünyasının da koronavirüse dair hayli daha fazla bilgi birikimi olduğunu vurguladı.
“YAŞLI VE KRONİK HASTALIĞI OLNALARDA NE OLACAK BİLMİYORUZ”
“Omicron varyantının en dikkat cazibeli özelliği, spike proteininde epey sayıda mutasyon biriktirmiş olması” diyen Prof. Dr. Midilli, şu ayrıntıları verdi: “Bugüne kadar saptanmış olan varyantların en zenginlerinden bile neredeyse üç katı sayıda mutasyon var. Bunların birçok da aşıların aktifliği üzerinde olumsuz tesirler yaratabilecek mutasyonlar. Ya da virüsün insan hücreleri üstündeki ACE 2 reseptörüne yapışmasını kolaylaştıran ve ötürüsıyla bulaşma suratını artıran özellikler kazandırabilecek mutasyonlar. Eski varyantlardan edinilen deneyimler ve deher neysel çalışmalar bunun biraz ürkütücü olduğunu işaret ediyor. Bu ortada (Güney Afrika’dan) klinik olarak yavaşça seyrettiğine dair bilgiler gelse de bunlar birinci haberler ve epey başlangıcından devşirilmiş müşahedeler. Büyük bir ihtimalle gerçekçi değil zira birinci müşahedeler üniversite öğrencilerini kapsıyor. Bu şahıslar de hayli genç ve Güney Afrika birinci üç dalgadan epeyce ağır etkilenmişti; ötürüsıyla bu gençler büyük ihtimalle daha öncesinden enfeksiyonu geçirmişti. Yani en azından kısmen bağışıklık kazanmış bireyler olabilir ki onlarda enfeksiyon yavaşça seyirli olabilir. Ancak yaşlılarda, eş vakitli diğer hastalıkları olanlarda nasıl bir seyir süreceğini çabucak hemen bilmiyoruz.”
“İLK OLAYLAR İÇİN ASIL KAYNAK AFRİKA ÜLKELERİ”
Yavaş yavaş olağanlaşmaya başlamışken dünyayı bir daha endişelendiren bu yeni varyantın da birinci vakit içinderda “aşılamanın en düşük olduğu bölgelerden birinden” çıktığına dikkat çeken Prof. Dr. Midilli, bilhassa aşı terslerinin argümanlarının tam zıddı olarak, baskın hale gelen mutasyonları aşıların değil, tüm dünyanın aşıya gereğince ulaşamamasının tetiklediğini vurguladı. Prof. Dr. Midilli, “Dünya nüfusunun eşit bir biçimde aşılanmamış olması yeni varyantların gelişmenine daha yeterli bir taban hazırlıyor. Şu ana kadar 12 ülkede Omicron olayı saptanmış durumdaydı. Her an diğer ülkeler de ekleniyor. Bunların birden fazla seyahat daha sonrası dönüşlerden kaynaklanıyor. Asıl kaynak hadiseler Afrika ülkeleri. Örneğin son olarak Kanada’da yakalanan olayların Nijerya dönüşlü şahıslar olduğu anlaşıldı.”
“ÜLKELERE HUDUT KAPATMAK TAHLİL DEĞİL, TAM BİLAKİS SÜRECE ZİYAN VERİR”
Seyahat kısıtlaması ya da sonların kapatılmasının mutlaka tahlil olmayacağını da ekleyen Prof. Dr. Midilli, hadiselerin birinci kaynağı olan ülkelerin “cezalandırılır gibi” dünyadan izole edilmesinin tam bilakis pandemi idaresine ziyan verebileceğine işaret etti ve “Bu ülkeler bir süre daha sonra bilgileri saklama yoluna gidebilir. Hudut kapatmak epeyce süreksiz bir tedbir. Kısa vadede bile etkisiz hale geliyor. Yapılabilecek en mantıklı şey, herkese hudutta testi yapmak ve riskli ülkelerden gelenleri bir süre karantinaya almakö dedi. Son haftalarda bir epey Avrupa ülkesini tek tek kapanmaya götüren olay artışlarının Omicron varyantı niçiniyle olmadığını da belirten Prof. Dr. Midilli, kelamlarını şöyleki sürdürdü: “Almanya, Hollanda, Çekoslavakya, Fransa’da önemli hadise artışları var biliyorsunuz. Fakat bunlar tümüyle Delta’ya bağlı. Bunu biliyoruz zira bu ülkeler aslına bakarsanız gereğince genomik sekanslama ve sürveyans (salgın izlemi) yapıyor.”
“EN MAKUS SENARYODA BİLE BAŞA DÖNMEYİZ, ARTIK TEMEL BAĞIŞIKLIĞIMIZ VAR”
En makus senaryoda bile yani Omicron varyantının aşılardan ya da bağışıklık antikorlarından kaçan, daha fazla bulaştırıcılıkta bir varyant olduğuna dair bilgiler kesinleşse bile dünyanın salgında büsbütün en başa dönmeyeceğini söyleyen Prof. Dr. Kenan Midilli, “Hem hastalığı geçirmiş insan sayısı fazlaca fazla, birebir vakitte aşılanmış insan sayısı pandeminin başlangıcına nazaran kıyaslanmayacak ölçüde yüksek. Bunların sağladığı kısmı bağışıklık var. Yani artık temel bir bağışıklığımız olacak. ötürüsıyla ağır hastalık ve ölümlerin pandeminin birinci günlerindeki üzere olmasını beklemiyoruz” halinde konuştu.
“ETKİLENME RİSKİ AŞI VE MONOKLONAL ANTİKORLAR İÇİN, İLAÇLARDA TEHLİKE YOK”
Prof. Dr. Midilli, S proteininde hayli sayıda mutasyon içeren bu yeni varyantın, bu proteine bakılırsa dizayn edilmiş aşı ve monoklonal antikorları olumsuz etkileyebileceğini ve her ikisinin de bir daha dizayn edilmesi gerekebileceğini söylese de bunun da artık eldeki bilgi birikimiyle kısa müddette gerçekleştirilebileceğini belirtti. Prof. Dr. Midilli, geçtiğimiz haftalarda tedavide aktifliği kanıtlanan antiviral ilaçların ise bu bölgeye yönelik çalışmadığı için yeni varyanttan olumsuz etkilenmeyeceğini düşündüğünü söylemiş oldu ve ekledi: “Mevcut monoklonal antikorlar S bölgesindeki mutasyonlardan epeyce etkilenebilen orta tedavi araçları. Bunların büyük bir kısmı işe yaramaz hale gelebilir ya da tesiri düşebilir. bir daha geliştirilmesi gerekebilir. Direkt antiviral ilaç olarak geliştirilmiş olanlar ve kısa bir süre içerisinde piyasaya çıkması beklenen ön onay almış iki firmanın ilacı var. Bunlardan birinin aktifliği daha düşük olarak belirtildi fakat Paxlovid etken unsurlu ilacın aktifliğinin yeterli olduğu biliniyor. Bu ilaçlar virüsün öteki bölgeleri üzerinden tesirli oldukları için, ilaçlar açısından bir tehlike yok şu an.”
“PCR TESTLERİNİN DEĞİŞMESİNE GEREK YOK”
Her yeni varyanttan daha sonra PCR testleriyle ilgili telaşların da oluştuğunu anlatan Prof. Dr. Midilli, test güvenirlikleri açısından da şu ayrıntıları verdi: “Daha evvelki varyantlardan da biliyoruz ki bilhassa S bölgesindeki birtakım mutasyonların olduğu yeri amaç olarak kapsayan kimi PCR testleri var. Bunlar, (yeni varyantla enfekte olmuş hastalarda) çalışmıyor. Bu da aslında bizim işimize yarıyor. Zira öbür gayelerde çalışıp S bölgesinde çalışmadığı vakit, bunun bir varyant olabileceği kuşkusuyla direkt sekanslamaya yönlendiriyor yahut daha diğer incelemelere alabiliyoruz. Bu da işi fazlaca hızlandırıyor. Hakikaten Avrupa ülkelerinin birçoğunda birkaç gün ortasında hadiselerin tespit edilebilmesi de bu sayede oldu. Süratli antijen testlerinin ise epey yaygın olarak kullanılması epeyce makul değil. Zira bu testlerin asemptomatik, yani hastalık belirtisi gelişmemiş şahıslardaki performansı epey parlak değil. Belirli şartlarda antijen testleri evet fakat bütün bir teşhis sistemini süratli antijen testlerine aktarmak mümkün olmayacaktır.”
“TEHDİT İKİYE ÇIKTI, BİR AN EVVEL AŞILANMAK DAHA DA DEĞER KAZANDI”
Omicron varyantının Türkiye için “hemen hemen” kapıdaki tehdit olmadığını ve asıl “evdeki” tehdit için bir an evvel tedbir almak gerektiğini de vurgulayan Prof. Dr. Midilli, aşılamanın değerine bir sefer daha değindi ve kelamlarını şu biçimde noktaladı: “Evimizin ortasında Delta tehdidi var esasen. İkinci bir tehdidin de ortaya çıkmış olması, aşıları epey daha değerli hale getiriyor. Önlemlerin bırakılmış olması niçiniyle bu yıl teneffüs yolu virüsleri de fazlaca fazla görülüyor. Aşılardan beklenen, ağır hastalığı ve mevti engellemesi. Aşılar bugün bu fonksiyonlarını yerine getiriyor. Onun için rapel vakti geçmiş olanların bir an evvel ek dozlarını olması, aşılanmamışların da bir an evvel aşılanması gerekiyor. Hastalığı geçirmek de tek başına yetmiyor çünkü bu salgının, toplumun bütünü için maliyeti fazlaca fazla. Kayıplar epeyce daha büyük oluyor. En az kayıpla atlatmanın yolu da aşılanmak.”
Sıhhat Bakanlığı Kororonavirüs Bilim Konseyi Üyesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilimdalı’ndan Viroloji Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Kenan Midilli, tüm dünyayı bir daha alarma geçiren “Omicron” varyantıyla ilgili, bilhassa aşı terslerinin “aşılananlar yüzünden daha kuvvetli mutasyonlar ortaya çıktı” tezlerine, “Tam aksine, şu ana her yeni mutasyon, aşılamanın en düşük olduğu bölgelerden çıktı. Bu da tüm dünyanın aşıya ulaşabilmesinin ne kadar değerli olduğunu gösteriyor” biçiminde karşı çıktı. Prof. Dr. Midilli, yeni varyantın aşılar, teşhis ve tedavide neleri değiştireceğini anlattı.
Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Konseyi Üyesi ve İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilimdalı’ndan Viroloji Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Kenan Midilli, dünyayı bir daha seyahat kısıtlamalarına götürecek kadar tasa yaratan Omicron varyantı ile ilgili Demirören Haber Ajansı’na çarpıcı açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Midilli, yeni varyantın biroldukça açıdan “ürkütücü” olarak değerlendirildiğini, fakat dünyanın salgında artık hiç bir vakit en başa dönmeyeceğini, zira şu ana kadar milyarlarca insanın hastalığı geçirdiği ve aşılandığı hesaba katılınca, temel bir bağışıklığın kelam konusu olduğunu söylemiş oldu. Ayrıyeten bilim dünyasının da koronavirüse dair hayli daha fazla bilgi birikimi olduğunu vurguladı.
“YAŞLI VE KRONİK HASTALIĞI OLNALARDA NE OLACAK BİLMİYORUZ”
“Omicron varyantının en dikkat cazibeli özelliği, spike proteininde epey sayıda mutasyon biriktirmiş olması” diyen Prof. Dr. Midilli, şu ayrıntıları verdi: “Bugüne kadar saptanmış olan varyantların en zenginlerinden bile neredeyse üç katı sayıda mutasyon var. Bunların birçok da aşıların aktifliği üzerinde olumsuz tesirler yaratabilecek mutasyonlar. Ya da virüsün insan hücreleri üstündeki ACE 2 reseptörüne yapışmasını kolaylaştıran ve ötürüsıyla bulaşma suratını artıran özellikler kazandırabilecek mutasyonlar. Eski varyantlardan edinilen deneyimler ve deher neysel çalışmalar bunun biraz ürkütücü olduğunu işaret ediyor. Bu ortada (Güney Afrika’dan) klinik olarak yavaşça seyrettiğine dair bilgiler gelse de bunlar birinci haberler ve epey başlangıcından devşirilmiş müşahedeler. Büyük bir ihtimalle gerçekçi değil zira birinci müşahedeler üniversite öğrencilerini kapsıyor. Bu şahıslar de hayli genç ve Güney Afrika birinci üç dalgadan epeyce ağır etkilenmişti; ötürüsıyla bu gençler büyük ihtimalle daha öncesinden enfeksiyonu geçirmişti. Yani en azından kısmen bağışıklık kazanmış bireyler olabilir ki onlarda enfeksiyon yavaşça seyirli olabilir. Ancak yaşlılarda, eş vakitli diğer hastalıkları olanlarda nasıl bir seyir süreceğini çabucak hemen bilmiyoruz.”
“İLK OLAYLAR İÇİN ASIL KAYNAK AFRİKA ÜLKELERİ”
Yavaş yavaş olağanlaşmaya başlamışken dünyayı bir daha endişelendiren bu yeni varyantın da birinci vakit içinderda “aşılamanın en düşük olduğu bölgelerden birinden” çıktığına dikkat çeken Prof. Dr. Midilli, bilhassa aşı terslerinin argümanlarının tam zıddı olarak, baskın hale gelen mutasyonları aşıların değil, tüm dünyanın aşıya gereğince ulaşamamasının tetiklediğini vurguladı. Prof. Dr. Midilli, “Dünya nüfusunun eşit bir biçimde aşılanmamış olması yeni varyantların gelişmenine daha yeterli bir taban hazırlıyor. Şu ana kadar 12 ülkede Omicron olayı saptanmış durumdaydı. Her an diğer ülkeler de ekleniyor. Bunların birden fazla seyahat daha sonrası dönüşlerden kaynaklanıyor. Asıl kaynak hadiseler Afrika ülkeleri. Örneğin son olarak Kanada’da yakalanan olayların Nijerya dönüşlü şahıslar olduğu anlaşıldı.”
“ÜLKELERE HUDUT KAPATMAK TAHLİL DEĞİL, TAM BİLAKİS SÜRECE ZİYAN VERİR”
Seyahat kısıtlaması ya da sonların kapatılmasının mutlaka tahlil olmayacağını da ekleyen Prof. Dr. Midilli, hadiselerin birinci kaynağı olan ülkelerin “cezalandırılır gibi” dünyadan izole edilmesinin tam bilakis pandemi idaresine ziyan verebileceğine işaret etti ve “Bu ülkeler bir süre daha sonra bilgileri saklama yoluna gidebilir. Hudut kapatmak epeyce süreksiz bir tedbir. Kısa vadede bile etkisiz hale geliyor. Yapılabilecek en mantıklı şey, herkese hudutta testi yapmak ve riskli ülkelerden gelenleri bir süre karantinaya almakö dedi. Son haftalarda bir epey Avrupa ülkesini tek tek kapanmaya götüren olay artışlarının Omicron varyantı niçiniyle olmadığını da belirten Prof. Dr. Midilli, kelamlarını şöyleki sürdürdü: “Almanya, Hollanda, Çekoslavakya, Fransa’da önemli hadise artışları var biliyorsunuz. Fakat bunlar tümüyle Delta’ya bağlı. Bunu biliyoruz zira bu ülkeler aslına bakarsanız gereğince genomik sekanslama ve sürveyans (salgın izlemi) yapıyor.”
“EN MAKUS SENARYODA BİLE BAŞA DÖNMEYİZ, ARTIK TEMEL BAĞIŞIKLIĞIMIZ VAR”
En makus senaryoda bile yani Omicron varyantının aşılardan ya da bağışıklık antikorlarından kaçan, daha fazla bulaştırıcılıkta bir varyant olduğuna dair bilgiler kesinleşse bile dünyanın salgında büsbütün en başa dönmeyeceğini söyleyen Prof. Dr. Kenan Midilli, “Hem hastalığı geçirmiş insan sayısı fazlaca fazla, birebir vakitte aşılanmış insan sayısı pandeminin başlangıcına nazaran kıyaslanmayacak ölçüde yüksek. Bunların sağladığı kısmı bağışıklık var. Yani artık temel bir bağışıklığımız olacak. ötürüsıyla ağır hastalık ve ölümlerin pandeminin birinci günlerindeki üzere olmasını beklemiyoruz” halinde konuştu.
“ETKİLENME RİSKİ AŞI VE MONOKLONAL ANTİKORLAR İÇİN, İLAÇLARDA TEHLİKE YOK”
Prof. Dr. Midilli, S proteininde hayli sayıda mutasyon içeren bu yeni varyantın, bu proteine bakılırsa dizayn edilmiş aşı ve monoklonal antikorları olumsuz etkileyebileceğini ve her ikisinin de bir daha dizayn edilmesi gerekebileceğini söylese de bunun da artık eldeki bilgi birikimiyle kısa müddette gerçekleştirilebileceğini belirtti. Prof. Dr. Midilli, geçtiğimiz haftalarda tedavide aktifliği kanıtlanan antiviral ilaçların ise bu bölgeye yönelik çalışmadığı için yeni varyanttan olumsuz etkilenmeyeceğini düşündüğünü söylemiş oldu ve ekledi: “Mevcut monoklonal antikorlar S bölgesindeki mutasyonlardan epeyce etkilenebilen orta tedavi araçları. Bunların büyük bir kısmı işe yaramaz hale gelebilir ya da tesiri düşebilir. bir daha geliştirilmesi gerekebilir. Direkt antiviral ilaç olarak geliştirilmiş olanlar ve kısa bir süre içerisinde piyasaya çıkması beklenen ön onay almış iki firmanın ilacı var. Bunlardan birinin aktifliği daha düşük olarak belirtildi fakat Paxlovid etken unsurlu ilacın aktifliğinin yeterli olduğu biliniyor. Bu ilaçlar virüsün öteki bölgeleri üzerinden tesirli oldukları için, ilaçlar açısından bir tehlike yok şu an.”
“PCR TESTLERİNİN DEĞİŞMESİNE GEREK YOK”
Her yeni varyanttan daha sonra PCR testleriyle ilgili telaşların da oluştuğunu anlatan Prof. Dr. Midilli, test güvenirlikleri açısından da şu ayrıntıları verdi: “Daha evvelki varyantlardan da biliyoruz ki bilhassa S bölgesindeki birtakım mutasyonların olduğu yeri amaç olarak kapsayan kimi PCR testleri var. Bunlar, (yeni varyantla enfekte olmuş hastalarda) çalışmıyor. Bu da aslında bizim işimize yarıyor. Zira öbür gayelerde çalışıp S bölgesinde çalışmadığı vakit, bunun bir varyant olabileceği kuşkusuyla direkt sekanslamaya yönlendiriyor yahut daha diğer incelemelere alabiliyoruz. Bu da işi fazlaca hızlandırıyor. Hakikaten Avrupa ülkelerinin birçoğunda birkaç gün ortasında hadiselerin tespit edilebilmesi de bu sayede oldu. Süratli antijen testlerinin ise epey yaygın olarak kullanılması epeyce makul değil. Zira bu testlerin asemptomatik, yani hastalık belirtisi gelişmemiş şahıslardaki performansı epey parlak değil. Belirli şartlarda antijen testleri evet fakat bütün bir teşhis sistemini süratli antijen testlerine aktarmak mümkün olmayacaktır.”
“TEHDİT İKİYE ÇIKTI, BİR AN EVVEL AŞILANMAK DAHA DA DEĞER KAZANDI”
Omicron varyantının Türkiye için “hemen hemen” kapıdaki tehdit olmadığını ve asıl “evdeki” tehdit için bir an evvel tedbir almak gerektiğini de vurgulayan Prof. Dr. Midilli, aşılamanın değerine bir sefer daha değindi ve kelamlarını şu biçimde noktaladı: “Evimizin ortasında Delta tehdidi var esasen. İkinci bir tehdidin de ortaya çıkmış olması, aşıları epey daha değerli hale getiriyor. Önlemlerin bırakılmış olması niçiniyle bu yıl teneffüs yolu virüsleri de fazlaca fazla görülüyor. Aşılardan beklenen, ağır hastalığı ve mevti engellemesi. Aşılar bugün bu fonksiyonlarını yerine getiriyor. Onun için rapel vakti geçmiş olanların bir an evvel ek dozlarını olması, aşılanmamışların da bir an evvel aşılanması gerekiyor. Hastalığı geçirmek de tek başına yetmiyor çünkü bu salgının, toplumun bütünü için maliyeti fazlaca fazla. Kayıplar epeyce daha büyük oluyor. En az kayıpla atlatmanın yolu da aşılanmak.”