‘Ciddi bir göçmen siyaseti şart’
MERT İNAN İstanbul – Afganis- tan’daki savaştan ve Taliban dehşetinden kaçan göçmenlerin Türkiye’ye İran üzerinden geçişleri, kamuoyunda tartışma konusu olurken, Kökeni Afgan Kraliyet ailesine dayanan Milletlerarası İlgiler Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Kasım Han, yeni göç dalgasını ve tahlil yollarını Milliyet’e kıymetlendirdi.
Afgan çağdaşlaşmasının fikri önderi Mahmud Biçimi ile Afgan Hükümdarı Amanullah Han ile akrabalık bağı bulunan Prof.Dr. Han, Afgan Kraliyet ailesinin Atatürk’ün davetiyle 1928’de Türkiye’ye geldiğini belirterek “Afgan çağdaşlaşmasının mimarı bu beşerler, ülkeden çıkmak zorunda kaldıklarında Anadolu’ya gelen birinci kafile olarak kabul ediliyorlar. İkinci göç ise Kenan Evren’in Cumhurbaşkanlığı devrinde oluyor. Cihan, 1983’de Türk kökenli Afganistan vatandaşlarından yaklaşık 5 bin kişiyi Türkiye’ye getirterek Doğu Anadolu’ya yerleştiriyor” dedi.
‘Hedefleri Avrupa’
Bugünkü göç tablosunu geçmişte yaşanan göçle birtakım tarihi köken ve benzerlikler taşısa da farklılıklar bulunduğunu vurgulayan Prof.Dr. Ahmet Kasım Han, şunları söylemiş oldu:
“Afganistan’dan yola çıkıp İran üzerinden Türkiye’ye gelenlerin büyük kısmı Türk kökenli beşerler. Afganistan’da hiç azımsanmayacak bir Türk nüfusu olduğunu ve nüfusun yaklaşık yarısını oluşturduğunu belirtmek isterim. Lakin Taliban’ın etnik kökeni Peştun’dur. Peştunların haricindeki toplulukların neredeyse tamamına yakınını Türk ve Moğol kökenliler oluşturur. Taliban zulmünden kaçıp gelenlerin asıl amacı Avrupa’ya gidebilmek. Bugün ABD ve birfazlaca Avrupa ülkesinde epeyce sayıda Afgan sığınmacıyı nazaranbilirsiniz. Türkiye, hala Afganlar için çekim merkezi olmaktan fazla sıçrama tahtası ülke pozisyonunda.
‘Dönüş için çalışılmalı’
“Geçiş yapan Afganların sayısını tam olarak bilmiyoruz fakat 1 milyona yakın oldukları belirtiliyor. Bu insanları geri göndermek bir siyasettir. Fakat Taliban zulmünden kaçan bu insanları Taliban’a teslim etmenin vicdani sorumluluğu olduğunu da vurgulamak isterim. Başka bir kıymetli bahis, Türk halkının büyük kısmının mültecilerle yaşamak istememesi. Tüm bunlar toplumsal tansiyon kaynağı haline gelecektir. İktidarın ensar muhacir söylemi ile muhalefetin ‘hiç birini istemiyoruz’ söylemi hakikat yaklaşım değil. Yapılması gereken barış elçisi, arabulucu rolü üstlenmek, çağ dışı Taliban idaresinin gitmesi için çaba vermek ve daha sonrasında kaçan insanların geri dönüşünün sağlanmasıdır.”
‘Halkın talebi önemli’
“Mültecileri izole ederek mülteci kentleri kurmanın sorunu çözeceğine inanmıyorum. İsrail-Filistin sorununda Ürdün ve Lübnan’daki mülteci kamplarında sorunun izole ederek çözülemeyeceği gerçeğini ortaya koydu. Çok önemli bir göçmen siyasetine muhtaçlık var. Halkın talepleri göz arkası edilmez. Türkiye’de farklı milletlerden 7 milyona yakın mülteci var. Bu sayı neredeyse nüfusun yüzde 10’u demek. Ortada sürdürülmesi sıkıntı bir sorun var ve bu sorun romantize edilerek çözülemez. Bu insanların bir kısmı geri dönse yahut gönderilse de büyük kısmı burada kalacaktır. Afgan mültecilerden çok asıl sorun Suriyeli sığınmacılar. Sayı prestijiyle 4 milyonu geçmiş bu kitle nasıl yönetilecek ve geri gönderilecek? Artan mülteci sayısını yönetemediğiniz noktada vakit ortasında demografik yapıda değişim, gettolaşma ve cürüm örgütleri ortaya çıkar. 7 milyon mülteciyi Türkiye ne kadar taşır bilmiyorum fakat bu noktaya gelmeden tedbir alınmalıydı. Muhalefet ve iktidarın ortak siyaset üretmesi gerekiyor.”
‘Sınır güvenliği artırılmalı’
Afganların Taliban zulmünden kaçtığını vurgulayan Kasım Han, “Afganistan nüfusunun yüzde 70’den çoksı, çağ dışı, ahlaktan mahrum, insanlık ve uygarlıktan uzak Taliban idaresinden mutlu değil. Beşerler uygarlık dışı idareden kaçıyorlar. Taliban, kız çocukların eğitim haklarından yoksun bıraktığı üzere temel kişisel özgürlükleri de gasp ediyor. Taliban, sapkın ideolojisini Allah kelamı olarak satmaya çalışıyor. Taliban kümesinin doğumunu Pakistan istihbaratı, finansörlüğünü Suudi Arabistan yapsa da, doğumundaki ebe ABD’dir. Hem İran, hem Pakistan, Afganistan üzerinde imtiyaz almaya çalışan ve önemli aktiflik kurma yarışında olan iki ülke. Her iki ülke de Afganistan’ı stratejik hareket alanı kabul ediyor. İran, Afgan mültecileri vakit zaman hududa kanalize ederek Türkiye’ye hakikat itiyor. Göçmenlerin Yunanistan üzerinden Avrupa’ya ulaşma hayalleri devam ediyor. Türkiye hudut güvenliğini sıkılaştırıp, gözden geçirmek zorundadır” tabirlerini kullandı.
MERT İNAN İstanbul – Afganis- tan’daki savaştan ve Taliban dehşetinden kaçan göçmenlerin Türkiye’ye İran üzerinden geçişleri, kamuoyunda tartışma konusu olurken, Kökeni Afgan Kraliyet ailesine dayanan Milletlerarası İlgiler Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Kasım Han, yeni göç dalgasını ve tahlil yollarını Milliyet’e kıymetlendirdi.
Afgan çağdaşlaşmasının fikri önderi Mahmud Biçimi ile Afgan Hükümdarı Amanullah Han ile akrabalık bağı bulunan Prof.Dr. Han, Afgan Kraliyet ailesinin Atatürk’ün davetiyle 1928’de Türkiye’ye geldiğini belirterek “Afgan çağdaşlaşmasının mimarı bu beşerler, ülkeden çıkmak zorunda kaldıklarında Anadolu’ya gelen birinci kafile olarak kabul ediliyorlar. İkinci göç ise Kenan Evren’in Cumhurbaşkanlığı devrinde oluyor. Cihan, 1983’de Türk kökenli Afganistan vatandaşlarından yaklaşık 5 bin kişiyi Türkiye’ye getirterek Doğu Anadolu’ya yerleştiriyor” dedi.
‘Hedefleri Avrupa’
Bugünkü göç tablosunu geçmişte yaşanan göçle birtakım tarihi köken ve benzerlikler taşısa da farklılıklar bulunduğunu vurgulayan Prof.Dr. Ahmet Kasım Han, şunları söylemiş oldu:
“Afganistan’dan yola çıkıp İran üzerinden Türkiye’ye gelenlerin büyük kısmı Türk kökenli beşerler. Afganistan’da hiç azımsanmayacak bir Türk nüfusu olduğunu ve nüfusun yaklaşık yarısını oluşturduğunu belirtmek isterim. Lakin Taliban’ın etnik kökeni Peştun’dur. Peştunların haricindeki toplulukların neredeyse tamamına yakınını Türk ve Moğol kökenliler oluşturur. Taliban zulmünden kaçıp gelenlerin asıl amacı Avrupa’ya gidebilmek. Bugün ABD ve birfazlaca Avrupa ülkesinde epeyce sayıda Afgan sığınmacıyı nazaranbilirsiniz. Türkiye, hala Afganlar için çekim merkezi olmaktan fazla sıçrama tahtası ülke pozisyonunda.
‘Dönüş için çalışılmalı’
“Geçiş yapan Afganların sayısını tam olarak bilmiyoruz fakat 1 milyona yakın oldukları belirtiliyor. Bu insanları geri göndermek bir siyasettir. Fakat Taliban zulmünden kaçan bu insanları Taliban’a teslim etmenin vicdani sorumluluğu olduğunu da vurgulamak isterim. Başka bir kıymetli bahis, Türk halkının büyük kısmının mültecilerle yaşamak istememesi. Tüm bunlar toplumsal tansiyon kaynağı haline gelecektir. İktidarın ensar muhacir söylemi ile muhalefetin ‘hiç birini istemiyoruz’ söylemi hakikat yaklaşım değil. Yapılması gereken barış elçisi, arabulucu rolü üstlenmek, çağ dışı Taliban idaresinin gitmesi için çaba vermek ve daha sonrasında kaçan insanların geri dönüşünün sağlanmasıdır.”
‘Halkın talebi önemli’
“Mültecileri izole ederek mülteci kentleri kurmanın sorunu çözeceğine inanmıyorum. İsrail-Filistin sorununda Ürdün ve Lübnan’daki mülteci kamplarında sorunun izole ederek çözülemeyeceği gerçeğini ortaya koydu. Çok önemli bir göçmen siyasetine muhtaçlık var. Halkın talepleri göz arkası edilmez. Türkiye’de farklı milletlerden 7 milyona yakın mülteci var. Bu sayı neredeyse nüfusun yüzde 10’u demek. Ortada sürdürülmesi sıkıntı bir sorun var ve bu sorun romantize edilerek çözülemez. Bu insanların bir kısmı geri dönse yahut gönderilse de büyük kısmı burada kalacaktır. Afgan mültecilerden çok asıl sorun Suriyeli sığınmacılar. Sayı prestijiyle 4 milyonu geçmiş bu kitle nasıl yönetilecek ve geri gönderilecek? Artan mülteci sayısını yönetemediğiniz noktada vakit ortasında demografik yapıda değişim, gettolaşma ve cürüm örgütleri ortaya çıkar. 7 milyon mülteciyi Türkiye ne kadar taşır bilmiyorum fakat bu noktaya gelmeden tedbir alınmalıydı. Muhalefet ve iktidarın ortak siyaset üretmesi gerekiyor.”
‘Sınır güvenliği artırılmalı’
Afganların Taliban zulmünden kaçtığını vurgulayan Kasım Han, “Afganistan nüfusunun yüzde 70’den çoksı, çağ dışı, ahlaktan mahrum, insanlık ve uygarlıktan uzak Taliban idaresinden mutlu değil. Beşerler uygarlık dışı idareden kaçıyorlar. Taliban, kız çocukların eğitim haklarından yoksun bıraktığı üzere temel kişisel özgürlükleri de gasp ediyor. Taliban, sapkın ideolojisini Allah kelamı olarak satmaya çalışıyor. Taliban kümesinin doğumunu Pakistan istihbaratı, finansörlüğünü Suudi Arabistan yapsa da, doğumundaki ebe ABD’dir. Hem İran, hem Pakistan, Afganistan üzerinde imtiyaz almaya çalışan ve önemli aktiflik kurma yarışında olan iki ülke. Her iki ülke de Afganistan’ı stratejik hareket alanı kabul ediyor. İran, Afgan mültecileri vakit zaman hududa kanalize ederek Türkiye’ye hakikat itiyor. Göçmenlerin Yunanistan üzerinden Avrupa’ya ulaşma hayalleri devam ediyor. Türkiye hudut güvenliğini sıkılaştırıp, gözden geçirmek zorundadır” tabirlerini kullandı.