Civanperçemi Nedir, Nasıl Kullanılır Faydaları Ve Zararları Nelerdir.
Homeros’a göre tanrıça Afrodit, Paris’in attığı zehirli okla topuğundan yaralanan Akhilleus’a iyileşmesi için civanperçemi kullanmasını söylemiş-tin. Bu nedenle bitkiye Achillea adı Mille bin, folium yaprak anlamına gelir ve yaprakların görünüşünden dolayı bu adı almıştır. Bitki çok geniş bir coğrafyada yetişir. Bitkinin birçok türü vardır ve tüm dünyaya yayılmışlardır. Hepsi benzer amaçlarla kullanılır.
Günümüzde civanperçemi adıyla tanıdığımız bitkiyi ilk kez yaralara ve fistüle karşı Dioskorides kullanmıştır. Kuzey ülkelerinde içindeki acı madde nedeniyle bira yapımında şerbetçi otu yerine kullanılmıştır. Hindistan’da çok eskiden beri faydalı bir bitki olarak tanınmakta ve uygulanmaktadır. Bitki özellikle 16. yüzyılda Avrupa’da büyük bir değer kazanmıştır; iç ve dış kanamalara, karın ağrılarına ve ishale karşı kullanılmıştır. Madaus’a göre civanperçemi hemoroite karşı çok eskiden beri kullanılan güçlü bir ilaçtır. Avrupa’da kötü etkilere karşı koruyucu olarak kabul edilen keskin kokulu bitkilerden biridir.
.
Tıbbi Nitelikleri: Antiseptik, gaz söktürücü, büzücü, güçlendirici, menstrüasyon ayarlayıcı, kramp çözücü, idrar söktürücü, iç ve dış kanamalan dindirici, iştah açıcı. Araştırmalar civanperçemi yapraklarının safra salgı-sırtı artırdığını göstermiştir. Düzenli olarak civanperçemi suyu içilmesi özellikle kalp kaslarmın dejenere olmasını önler, kalp kroner arteri hastalığının (angina pectoris) neden olduğu sancılara azaltır, tedavi eder. Bu nedenle belirli bir yaştan sonra düzenli olarak civanperçemi kürleri yapılması önerilmektedir.
Kullanıldığı Yerler: Akne, selülit, hemoroit, menstrüasyon, varis, ishal, dizanteri, uyuz, yara, saç ve cilt. Bitki Avrupa’da halk arasında şeker hastalığına karşı kullanılır, mide bozukluklarında ve soğuk algınlığında civanperçemi şarabı içilir.
Botanik: Ülkemizin her yöresinde yetişir, özellikle Kuzey ve Doğu Anadolu’da yaygın olarak görülür. Çayırlarda, yol ve tarla kenarlarında yetişir. Her tür toprakta yetişen bitki, sıcağa ve soğuğa dayanıklıdır. Boyu 1 m’ye ulaşan civanperçemiyle 2000-2700 m yüksekliğe kadar karşılaşılır. Çok yıllık ve otsudur. Baharda açık kahverengi kökünden önce rozet biçimli yapraklar, sonra yuvarlak, dikine uzayan saplar çıkar. Sapların üstleri yetiştikleri yüksekliğe göre az veya çok kıllıdır. Sapların çatallaştığı yerlerden çıkan yapraklar parçalı ve yün gibi tüylüdür. Çiçekler beyaz veya pembe renklidir, mayıstan ekime kadar açarlar, toplu olarak şemsiye görünümlüdürler. Tohumları uzun ve gri renklidir.
Nelerinden Yararlanılır: Kök dışında tüm bitkiden, çiçeklerinden ve çiçekli bitkiden yararlanılır.
Toplanması ve Saklanması: Hazirandan eylüle kadar toprağın 10-15 cm üstünden kesilerek toplanır. Havadar, gölge yerlerde küçük demetler halinde asılarak çok iyi kurutulur. Kalın saplar ayıklanarak hava geçirmeyen kaplarda saklanır. Bir yıldan çok saklanmamalıdır.
Kokusu ve Tadı: Kendine özgü bir kokusu vardır. Tadı büzücü, acı ve baharlıdır.
Yan Etkileri: Önerilen ölçülerde kullanıldığı sürece bilinen herhangi bir yan etkisi yoktur. Bazı insanlarda alerji yapabilir. Vücutta spesifik deri döküntüleri görülebilir.
Kullanma Biçimleri: içten ve dıştan uygulanır.
Bitkiden Yararlanma Yöntemleri: Çayından, suyundan, tentüründen, banyosundan yararlanılır.
Çay: 2-4 g civanperçemine 250 ml kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. (1 çay kaşığı yaklaşık 4,75 gidin)
Su: Taze çiçekli dalları preslenerek elde edilir. Taze olarak içilmelidir. Günde 1-2 yemek kaşığı içilebilir. Tentür: İri kıyılmış taze çiçekli dallar, gevşek olarak bir şişeye ağzına kadar doldurulur. Şişe doluncaya kadar 38-40°’lik cin veya votka eklenir. Ağzı sıkıca kapatılarak güneşte veya sıcak bir yerde 14 gün dinlendirilip süzülür. Ağzı sıkıca kapatılarak saklanır. Günde 20-30 damla içilebilir.
Merhem: 90 g tuzsuz tereyağı iyice kızdırılır, içine 15 g çok ince kıyılmış taze civanperçemi çiçeği, 15 g çok ince kıyılmış ağaç çileği yaprağı eklenir, kısa süre karıştırılarak kaynatılır, ateşten alınır. 1 gün dinlendirilir, ısıtılıp keten bezin içinde preslenir. Kavanozlara konarak buzdolabında saklanır.
Banyo: 50-75 g çiçekli dal 1 litre suda 10-15 dk kaynatılır veya 20 dk 1 litre sıcak suda demlenip süzülür, banyo suyuna karıştırılır.
İçindeki Bazı Maddeler: Acı madde, %0,1-0,5 arasında eterli yağ (azulen papatyada bulunanla aynıdır, yalnız oranı daha azdır, şamuzelen, bornoel, pinen, sabinen, kafur, artemsiaketon, sineol), tanen, reçine, organik asitler, alkaloitler, flavonoidler, çeşitli mineraller (fosfor, özellikle potasyum), inülin, asparagin, albümin, klorofil (klorofilin içinde A vitaminine benzer bir madde vardır), C vitamini. İçinde bulunan yüksek orandaki potasyum, diğer maddelerle birlikte böbreğin çalışması üzerinde olumlu etki yapar.
Kısa Açıklamalar:
Avrupa’nın çeşitli yörelerinde bitkiden baharat olarak da yararlanılmaktadır.
Civanperçemi çok iyi bir hayvan yemidir, ayrıca hayvan tedavisinde de kullanılır. inek, koyun ve atlara gaz şişkinliğinde çayı içirilir. Koyunlar civanperçemi çiçeğinin iştah açıcı ve kramp çözücü özelliğinden faydalamr; hastalandıklarında bitkiyi bulup yerler.
Civanperçeminin toprak üstü bölümü kumaş boyası olarak kullanılır. Türkiye’de aynı işlem için aslan-pençesinden (Alchemilla Xanthochlora Rothm.) yararlanılır.
Homeros’a göre tanrıça Afrodit, Paris’in attığı zehirli okla topuğundan yaralanan Akhilleus’a iyileşmesi için civanperçemi kullanmasını söylemiş-tin. Bu nedenle bitkiye Achillea adı Mille bin, folium yaprak anlamına gelir ve yaprakların görünüşünden dolayı bu adı almıştır. Bitki çok geniş bir coğrafyada yetişir. Bitkinin birçok türü vardır ve tüm dünyaya yayılmışlardır. Hepsi benzer amaçlarla kullanılır.
Günümüzde civanperçemi adıyla tanıdığımız bitkiyi ilk kez yaralara ve fistüle karşı Dioskorides kullanmıştır. Kuzey ülkelerinde içindeki acı madde nedeniyle bira yapımında şerbetçi otu yerine kullanılmıştır. Hindistan’da çok eskiden beri faydalı bir bitki olarak tanınmakta ve uygulanmaktadır. Bitki özellikle 16. yüzyılda Avrupa’da büyük bir değer kazanmıştır; iç ve dış kanamalara, karın ağrılarına ve ishale karşı kullanılmıştır. Madaus’a göre civanperçemi hemoroite karşı çok eskiden beri kullanılan güçlü bir ilaçtır. Avrupa’da kötü etkilere karşı koruyucu olarak kabul edilen keskin kokulu bitkilerden biridir.
.
Tıbbi Nitelikleri: Antiseptik, gaz söktürücü, büzücü, güçlendirici, menstrüasyon ayarlayıcı, kramp çözücü, idrar söktürücü, iç ve dış kanamalan dindirici, iştah açıcı. Araştırmalar civanperçemi yapraklarının safra salgı-sırtı artırdığını göstermiştir. Düzenli olarak civanperçemi suyu içilmesi özellikle kalp kaslarmın dejenere olmasını önler, kalp kroner arteri hastalığının (angina pectoris) neden olduğu sancılara azaltır, tedavi eder. Bu nedenle belirli bir yaştan sonra düzenli olarak civanperçemi kürleri yapılması önerilmektedir.
Kullanıldığı Yerler: Akne, selülit, hemoroit, menstrüasyon, varis, ishal, dizanteri, uyuz, yara, saç ve cilt. Bitki Avrupa’da halk arasında şeker hastalığına karşı kullanılır, mide bozukluklarında ve soğuk algınlığında civanperçemi şarabı içilir.
Botanik: Ülkemizin her yöresinde yetişir, özellikle Kuzey ve Doğu Anadolu’da yaygın olarak görülür. Çayırlarda, yol ve tarla kenarlarında yetişir. Her tür toprakta yetişen bitki, sıcağa ve soğuğa dayanıklıdır. Boyu 1 m’ye ulaşan civanperçemiyle 2000-2700 m yüksekliğe kadar karşılaşılır. Çok yıllık ve otsudur. Baharda açık kahverengi kökünden önce rozet biçimli yapraklar, sonra yuvarlak, dikine uzayan saplar çıkar. Sapların üstleri yetiştikleri yüksekliğe göre az veya çok kıllıdır. Sapların çatallaştığı yerlerden çıkan yapraklar parçalı ve yün gibi tüylüdür. Çiçekler beyaz veya pembe renklidir, mayıstan ekime kadar açarlar, toplu olarak şemsiye görünümlüdürler. Tohumları uzun ve gri renklidir.
Nelerinden Yararlanılır: Kök dışında tüm bitkiden, çiçeklerinden ve çiçekli bitkiden yararlanılır.
Toplanması ve Saklanması: Hazirandan eylüle kadar toprağın 10-15 cm üstünden kesilerek toplanır. Havadar, gölge yerlerde küçük demetler halinde asılarak çok iyi kurutulur. Kalın saplar ayıklanarak hava geçirmeyen kaplarda saklanır. Bir yıldan çok saklanmamalıdır.
Kokusu ve Tadı: Kendine özgü bir kokusu vardır. Tadı büzücü, acı ve baharlıdır.
Yan Etkileri: Önerilen ölçülerde kullanıldığı sürece bilinen herhangi bir yan etkisi yoktur. Bazı insanlarda alerji yapabilir. Vücutta spesifik deri döküntüleri görülebilir.
Kullanma Biçimleri: içten ve dıştan uygulanır.
Bitkiden Yararlanma Yöntemleri: Çayından, suyundan, tentüründen, banyosundan yararlanılır.
Çay: 2-4 g civanperçemine 250 ml kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. (1 çay kaşığı yaklaşık 4,75 gidin)
Su: Taze çiçekli dalları preslenerek elde edilir. Taze olarak içilmelidir. Günde 1-2 yemek kaşığı içilebilir. Tentür: İri kıyılmış taze çiçekli dallar, gevşek olarak bir şişeye ağzına kadar doldurulur. Şişe doluncaya kadar 38-40°’lik cin veya votka eklenir. Ağzı sıkıca kapatılarak güneşte veya sıcak bir yerde 14 gün dinlendirilip süzülür. Ağzı sıkıca kapatılarak saklanır. Günde 20-30 damla içilebilir.
Merhem: 90 g tuzsuz tereyağı iyice kızdırılır, içine 15 g çok ince kıyılmış taze civanperçemi çiçeği, 15 g çok ince kıyılmış ağaç çileği yaprağı eklenir, kısa süre karıştırılarak kaynatılır, ateşten alınır. 1 gün dinlendirilir, ısıtılıp keten bezin içinde preslenir. Kavanozlara konarak buzdolabında saklanır.
Banyo: 50-75 g çiçekli dal 1 litre suda 10-15 dk kaynatılır veya 20 dk 1 litre sıcak suda demlenip süzülür, banyo suyuna karıştırılır.
İçindeki Bazı Maddeler: Acı madde, %0,1-0,5 arasında eterli yağ (azulen papatyada bulunanla aynıdır, yalnız oranı daha azdır, şamuzelen, bornoel, pinen, sabinen, kafur, artemsiaketon, sineol), tanen, reçine, organik asitler, alkaloitler, flavonoidler, çeşitli mineraller (fosfor, özellikle potasyum), inülin, asparagin, albümin, klorofil (klorofilin içinde A vitaminine benzer bir madde vardır), C vitamini. İçinde bulunan yüksek orandaki potasyum, diğer maddelerle birlikte böbreğin çalışması üzerinde olumlu etki yapar.
Kısa Açıklamalar:
- Baharda kan temizleyici olarak kara hindiba ve ‘sırgan karıştırılarak salatası yapılır.
- Balkanlarda satmaya karşı kaynatılarak yapılan civanperçemi çayından günde 1 litre içilir.
- Menopoz dönemindeki kadınlara rahatlatıcı ve yatıştırıcı olarak civanperçemi çayı veya banyosu önerilmektedir.
- 25 g civanperçemi 500 ml suda 10 dk kaynatılıp süzülür. Yağlı ciltler bu sıvıyla temizlenebilir.
- Kadınlarda görülen karın alt kasları kasılmalarında lavanta veya oğul otu banyoları eşliğinde civanperçemi kürleri yapılması önerilmektedir.
Avrupa’nın çeşitli yörelerinde bitkiden baharat olarak da yararlanılmaktadır.
Civanperçemi çok iyi bir hayvan yemidir, ayrıca hayvan tedavisinde de kullanılır. inek, koyun ve atlara gaz şişkinliğinde çayı içirilir. Koyunlar civanperçemi çiçeğinin iştah açıcı ve kramp çözücü özelliğinden faydalamr; hastalandıklarında bitkiyi bulup yerler.
Civanperçeminin toprak üstü bölümü kumaş boyası olarak kullanılır. Türkiye’de aynı işlem için aslan-pençesinden (Alchemilla Xanthochlora Rothm.) yararlanılır.