Merve YİĞİTCAN
Endüstricinin yatırım iştahı, yeni sanayi alanlarının yaratılmasını ve organize sanayi bölgelerinde genişleme çalışmalarını gündeme getirdi. Türkiye’deki sanayi alanları ve geliştirilmiş alanlar, sanayicilerin talebini karşılayamıyor. Türkiye geliştirilmiş sanayi alanları açısından gelişmiş Avrupa ülkelerinin epey gerisinde. Endüstriciler OSB’lerde 2 yıla kadar uzayan yer tahsisi süreçlerinin sadeleştirilip, müddetin kısaltılmasını istiyor.
Otomotivden dokumacılığa, makiniçin ambalaja bir epeyce dalda artan yatırım iştahı organize sanayi bölgelerinde (OSB) genişleme çalışmalarına sürat verdi. Lakin, sanayi alanlarının hissesine bakıldığında Türkiye hala gelişmiş ülkelere göre pek geride kalıyor. Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında, Türkiye’den Almanya 15 kat, İtalya’da 7 kat, Fransa’da 5 kat daha fazla sanayi alanına sahip. Endüstriciler, OSB’lerde 2 yıla kadar uzayan yer tahsisi sürecinin daha da sadeleştirilerek müddetin kısaltılmasını bekliyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı Sanayi Genel Müdürlüğü ‘Türkiye’de Sanayi Bölümü ve Sanayi Alanları kullanması’na ait bir rapor yayınladı. Buna göre, Türkiye’de sanayi alanları 278 bin 229 hektar alanı kaplarken, bu sayı ülke alanının yalnızca yüzde 0,36 üzere küçük bir kısmını denk geliyor. Türkiye’de sanayi alanlarının büyüklüğüne bakıldığında bu alanların yüzde 39,3’ünü OSB’lerin oluşturduğu görülüyor. OSB’lere ayrılan alan ise 109 bin 340 hektar. Bunun haricinde sanayi alanlarının yüzde 7’sinin küçük sanayi sitesi, yüzde 5,6’sının sanayi bölgesi, yüzde 0,9’unun hür bölge alanı geriye kalan yüzde 47,2’sinin ise başka sanayi alanlarından oluştuğu dikkat çekiyor.
Türkiye, Avrupa’nın epey gerisinde
Türkiye’deki endüstriye ayrılan alanların hissesi gelişmiş Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında ortada önemli farkların olduğu göze çarpıyor. “Türkiye’de sanayi alanlarının toplam yüzölçümü içerisindeki hissesi, gelişmiş Avrupa ülkelerine nazaran çok düşüktür” sözlerinin yer aldığı raporda, sanayi alanlarının hissesinin Almanya’da Türkiye’den 15 kat daha fazla olduğu, Fransa’da ise 5 kat, İtalya’da da 7 kat fazla olduğu belirtiliyor. Almanya’da sanayi alanlarının hissesi yüzde 4,4 iken, bu sayı İtalya’da yüzde 2,15; Fransa’da ise yüzde 1,44 olarak ölçülürken Türkiye’de yüzde 0,36 olarak hesaplanıyor. Sanayi alanları ortasında geliştirilmiş alanların hissesine bakıldığında da, Türkiye’nin gelişmiş ülkelerin gerisinde olduğu göze çarpıyor. Almanya’da geliştirilmiş alanların hissesi yüzde 10, Fransa’da yüzde 6, İtalya’da yüzde 5 iken Türkiye’de bu oran yalnızca yüzde 2 olarak ölçülüyor. Tıpkı rapora bakılırsa, gelişmiş ülkelerde tarım yerlerinin hissesinin da toplam yüzölçümü içerisinde Türkiye’den daha yüksek olduğu görülüyor.
En büyük OSB alanı Ankara’da
Raporda Türkiye’deki sanayi alanları ile OSB’lerin dağılımı ve büyüklüğü de inceleniyor. Sanayi alanının büyüklüğü açısından bakıldığında birinci 5 ili sırasıyla Ankara, Konya, Sivas, Bursa ve Adana oluşturuyor. OSB alanı büyüklüğüne bakıldığında ise birinci 5 vilayet sırasıyla Ankara, Tekirdağ, Bursa, Konya ve İzmir. İstanbul ise sanayi alanı büyüklüğü olarak 7’nci sırada yer alırken, İstanbul’da OSB büyüklüğü 2 bin 148 hektar olarak ölçülüyor. Raporda sanayi alanına en az yer ayıran vilayetler sıralamasında son üçte Tunceli, Artvin ve Ardahan geliyor. Raporda Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Ege Bölgesi’nde toplam sanayi alanı ortasında OSB alanlarının ön plana çıktığına dikkat çekiliyor.
Sanayi dalının alanlara bakılırsa istihdamının dağılımına bakıldığında OSB’ler 1 milyon 959 bin bireye istihdam sağlıyor. Sanayi kesiminin toplam istihdamı ise 4.2 milyon kişi. Sanayi dalında çalışanların yüzde 46,6’sı OSB’lerde istihdam ediliyor. OSB’lerde en çok çalışan istihdamı yapan birinci 5 vilayet sırasıyla İstanbul (318 bin 328), Ankara (230 bin 358), Bursa (192 bin 275), Gaziantep (147 bin 855) ve Tekirdağ (146 bin 268). Sanayi Sicil Bilgi Sistemi datalarına nazaran, Türkiye’de yurtiçi satışların yüzde 37’si, yurtdışı satışların da 39’u OSB’lerden sağlanıyor. Sanayi dalında yurt içi ve yurt dışı satışların yüzde 60 üzere kıymetli kısmı OSB haricinde üretim yapan firmalar tarafınca yapılıyor.
Yer tahsis süreçleri epey uzun
Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) İdare Şurası Lideri Memiş Kütükcü, DÜNYA’ya OSB alanlarındaki gelişmelere yönelik değerlendirmelerde bulundu. OSB’lerde yatırım hareketliliği ve endüstricinin OSB’lere yatırım iştahının devam ettiğini söyleyen Kütükcü, biroldukca OSB’de genişleme çalışmalarının sürdüğünü lisana getirdi. En son Konya’da altıncı genişleme bölgesi için çalışmaların yapıldığını ve projenin Tarım Bakanlığı’nda onay safhasında olduğunu belirten Kütükcü, “Çok önemli yatırımcı ilgisiyle karşı karşıyayız. bir daha Adana Hacı Sabancı OSB, Diyarbakır OSB ve Eskişehir OSB başta olmak üzere birfazlaca OSB’de genişleme çalışmalarının sürüyor. Açılacak yeni OSB alanlarına endüstricinin yüksek ilgisi var” dedi. Bu ilginin Türkiye için epey değerli olduğuna dikkat çeken Kütükcü, şu biçimde devam etti: “Bu alanları süratle tahsise hazır hale getirip sanayiciye yer gösterebiliyor olmamız lazım. Fakat endüstrici bekliyor, zira süreçler epey uzun sürüyor. Çok fazla kurumdan görüş alınıyor. 2 yılı aşan süreçler var. Bu bizi en çok zorlayan husus. Bu da bizim önemli manada süreçlerimizi uzatıyor. Çok daha süratli ve kısa süreçlerle sonuca gitmeliyiz. Devletten talebimiz bu süreçlerin sadeleştirilerek kısaltılması istikametinde. Bu yapıldığı takdirde epey daha süratli biçimde sanayiciye yer tahsis eder hale geleceğiz.”
Pandemi yatırım iştahını artırdı
DÜNYA Gazetesi, pandemi devrinde OSB’lerde artan yatırım iştahını geçen ay gündeme getirmişti. İlgili haberde, şu sözler yer alıyordu: “Salgın periyodunda en çok yatırım çeken OSB’lerden biri Kırklareli OSB oldu. OSB’de parsellerini satın alan 8 firma toplamda 2,5 milyar TL’lik yatırım için proje çalışması yapıyor. Kırklareli Valisi Osman Alım, geçen hafta yaptığı açıklamada salgın sürecinde 2,5 milyar TL’lik yeni yatırım çekmeyi başardıklarını ve bu yatırımlar ile 3 bin 500 kişinin istihdam edileceğini söylemiş oldu. Türkiye’nin en büyük ikinci OSB’si olan Eskişehir OSB’de de 106 tesisin inşaat ve proje basamağı devam ediyor. Eskişehir OSB İdare Şurası Lideri Az Küpeli, 45 bin 200 kişinin istihdam edildiği OSB’de yeni yatırımların devreye girmesiyle istihdam sayısının 2025’de 55 bin bireye, 2030 yılında ise 75 bin bireye ulaşacağını söylemiş oldu. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Meclisi Lideri Erdem Fayat da, kesimde bilhassa hammadde alanında kıymetli oranda yatırım hareketliliği yaşandığını OSB’lerde bilhassa iplik yatırımları ile ilgili önemli arsa tahsisleri yapıldığını aktardı.”
Endüstrici ek alan istiyor
Endüstricinin yatırım iştahı ve buna bağlı olarak OSB’lerde ek alan talebi de artıyor. En son İstanbul İkitelli OSB’de yer alan firma sahipleriyle yapılan ankette, 300’den çok firmadan toplamda 3 milyon metrekarelik ilave alan talebi gelmişti. Hususla ilgili DÜNYA’ya konuşan İkitelli Organize Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (İOSİD) Lideri Ahmet Akkaya, bölgede öne çıkan sıkıntılara ait firmalara yapmış oldukları anket özelinde en temel sorunun kapasite artışına gidememe olduğuna vurgu yapmıştı.
Endüstricinin yatırım iştahı, yeni sanayi alanlarının yaratılmasını ve organize sanayi bölgelerinde genişleme çalışmalarını gündeme getirdi. Türkiye’deki sanayi alanları ve geliştirilmiş alanlar, sanayicilerin talebini karşılayamıyor. Türkiye geliştirilmiş sanayi alanları açısından gelişmiş Avrupa ülkelerinin epey gerisinde. Endüstriciler OSB’lerde 2 yıla kadar uzayan yer tahsisi süreçlerinin sadeleştirilip, müddetin kısaltılmasını istiyor.
Otomotivden dokumacılığa, makiniçin ambalaja bir epeyce dalda artan yatırım iştahı organize sanayi bölgelerinde (OSB) genişleme çalışmalarına sürat verdi. Lakin, sanayi alanlarının hissesine bakıldığında Türkiye hala gelişmiş ülkelere göre pek geride kalıyor. Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında, Türkiye’den Almanya 15 kat, İtalya’da 7 kat, Fransa’da 5 kat daha fazla sanayi alanına sahip. Endüstriciler, OSB’lerde 2 yıla kadar uzayan yer tahsisi sürecinin daha da sadeleştirilerek müddetin kısaltılmasını bekliyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı Sanayi Genel Müdürlüğü ‘Türkiye’de Sanayi Bölümü ve Sanayi Alanları kullanması’na ait bir rapor yayınladı. Buna göre, Türkiye’de sanayi alanları 278 bin 229 hektar alanı kaplarken, bu sayı ülke alanının yalnızca yüzde 0,36 üzere küçük bir kısmını denk geliyor. Türkiye’de sanayi alanlarının büyüklüğüne bakıldığında bu alanların yüzde 39,3’ünü OSB’lerin oluşturduğu görülüyor. OSB’lere ayrılan alan ise 109 bin 340 hektar. Bunun haricinde sanayi alanlarının yüzde 7’sinin küçük sanayi sitesi, yüzde 5,6’sının sanayi bölgesi, yüzde 0,9’unun hür bölge alanı geriye kalan yüzde 47,2’sinin ise başka sanayi alanlarından oluştuğu dikkat çekiyor.
Türkiye, Avrupa’nın epey gerisinde
Türkiye’deki endüstriye ayrılan alanların hissesi gelişmiş Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında ortada önemli farkların olduğu göze çarpıyor. “Türkiye’de sanayi alanlarının toplam yüzölçümü içerisindeki hissesi, gelişmiş Avrupa ülkelerine nazaran çok düşüktür” sözlerinin yer aldığı raporda, sanayi alanlarının hissesinin Almanya’da Türkiye’den 15 kat daha fazla olduğu, Fransa’da ise 5 kat, İtalya’da da 7 kat fazla olduğu belirtiliyor. Almanya’da sanayi alanlarının hissesi yüzde 4,4 iken, bu sayı İtalya’da yüzde 2,15; Fransa’da ise yüzde 1,44 olarak ölçülürken Türkiye’de yüzde 0,36 olarak hesaplanıyor. Sanayi alanları ortasında geliştirilmiş alanların hissesine bakıldığında da, Türkiye’nin gelişmiş ülkelerin gerisinde olduğu göze çarpıyor. Almanya’da geliştirilmiş alanların hissesi yüzde 10, Fransa’da yüzde 6, İtalya’da yüzde 5 iken Türkiye’de bu oran yalnızca yüzde 2 olarak ölçülüyor. Tıpkı rapora bakılırsa, gelişmiş ülkelerde tarım yerlerinin hissesinin da toplam yüzölçümü içerisinde Türkiye’den daha yüksek olduğu görülüyor.
En büyük OSB alanı Ankara’da
Raporda Türkiye’deki sanayi alanları ile OSB’lerin dağılımı ve büyüklüğü de inceleniyor. Sanayi alanının büyüklüğü açısından bakıldığında birinci 5 ili sırasıyla Ankara, Konya, Sivas, Bursa ve Adana oluşturuyor. OSB alanı büyüklüğüne bakıldığında ise birinci 5 vilayet sırasıyla Ankara, Tekirdağ, Bursa, Konya ve İzmir. İstanbul ise sanayi alanı büyüklüğü olarak 7’nci sırada yer alırken, İstanbul’da OSB büyüklüğü 2 bin 148 hektar olarak ölçülüyor. Raporda sanayi alanına en az yer ayıran vilayetler sıralamasında son üçte Tunceli, Artvin ve Ardahan geliyor. Raporda Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Ege Bölgesi’nde toplam sanayi alanı ortasında OSB alanlarının ön plana çıktığına dikkat çekiliyor.
Sanayi dalının alanlara bakılırsa istihdamının dağılımına bakıldığında OSB’ler 1 milyon 959 bin bireye istihdam sağlıyor. Sanayi kesiminin toplam istihdamı ise 4.2 milyon kişi. Sanayi dalında çalışanların yüzde 46,6’sı OSB’lerde istihdam ediliyor. OSB’lerde en çok çalışan istihdamı yapan birinci 5 vilayet sırasıyla İstanbul (318 bin 328), Ankara (230 bin 358), Bursa (192 bin 275), Gaziantep (147 bin 855) ve Tekirdağ (146 bin 268). Sanayi Sicil Bilgi Sistemi datalarına nazaran, Türkiye’de yurtiçi satışların yüzde 37’si, yurtdışı satışların da 39’u OSB’lerden sağlanıyor. Sanayi dalında yurt içi ve yurt dışı satışların yüzde 60 üzere kıymetli kısmı OSB haricinde üretim yapan firmalar tarafınca yapılıyor.
Yer tahsis süreçleri epey uzun
Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) İdare Şurası Lideri Memiş Kütükcü, DÜNYA’ya OSB alanlarındaki gelişmelere yönelik değerlendirmelerde bulundu. OSB’lerde yatırım hareketliliği ve endüstricinin OSB’lere yatırım iştahının devam ettiğini söyleyen Kütükcü, biroldukca OSB’de genişleme çalışmalarının sürdüğünü lisana getirdi. En son Konya’da altıncı genişleme bölgesi için çalışmaların yapıldığını ve projenin Tarım Bakanlığı’nda onay safhasında olduğunu belirten Kütükcü, “Çok önemli yatırımcı ilgisiyle karşı karşıyayız. bir daha Adana Hacı Sabancı OSB, Diyarbakır OSB ve Eskişehir OSB başta olmak üzere birfazlaca OSB’de genişleme çalışmalarının sürüyor. Açılacak yeni OSB alanlarına endüstricinin yüksek ilgisi var” dedi. Bu ilginin Türkiye için epey değerli olduğuna dikkat çeken Kütükcü, şu biçimde devam etti: “Bu alanları süratle tahsise hazır hale getirip sanayiciye yer gösterebiliyor olmamız lazım. Fakat endüstrici bekliyor, zira süreçler epey uzun sürüyor. Çok fazla kurumdan görüş alınıyor. 2 yılı aşan süreçler var. Bu bizi en çok zorlayan husus. Bu da bizim önemli manada süreçlerimizi uzatıyor. Çok daha süratli ve kısa süreçlerle sonuca gitmeliyiz. Devletten talebimiz bu süreçlerin sadeleştirilerek kısaltılması istikametinde. Bu yapıldığı takdirde epey daha süratli biçimde sanayiciye yer tahsis eder hale geleceğiz.”
Pandemi yatırım iştahını artırdı
DÜNYA Gazetesi, pandemi devrinde OSB’lerde artan yatırım iştahını geçen ay gündeme getirmişti. İlgili haberde, şu sözler yer alıyordu: “Salgın periyodunda en çok yatırım çeken OSB’lerden biri Kırklareli OSB oldu. OSB’de parsellerini satın alan 8 firma toplamda 2,5 milyar TL’lik yatırım için proje çalışması yapıyor. Kırklareli Valisi Osman Alım, geçen hafta yaptığı açıklamada salgın sürecinde 2,5 milyar TL’lik yeni yatırım çekmeyi başardıklarını ve bu yatırımlar ile 3 bin 500 kişinin istihdam edileceğini söylemiş oldu. Türkiye’nin en büyük ikinci OSB’si olan Eskişehir OSB’de de 106 tesisin inşaat ve proje basamağı devam ediyor. Eskişehir OSB İdare Şurası Lideri Az Küpeli, 45 bin 200 kişinin istihdam edildiği OSB’de yeni yatırımların devreye girmesiyle istihdam sayısının 2025’de 55 bin bireye, 2030 yılında ise 75 bin bireye ulaşacağını söylemiş oldu. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Meclisi Lideri Erdem Fayat da, kesimde bilhassa hammadde alanında kıymetli oranda yatırım hareketliliği yaşandığını OSB’lerde bilhassa iplik yatırımları ile ilgili önemli arsa tahsisleri yapıldığını aktardı.”
Endüstrici ek alan istiyor
Endüstricinin yatırım iştahı ve buna bağlı olarak OSB’lerde ek alan talebi de artıyor. En son İstanbul İkitelli OSB’de yer alan firma sahipleriyle yapılan ankette, 300’den çok firmadan toplamda 3 milyon metrekarelik ilave alan talebi gelmişti. Hususla ilgili DÜNYA’ya konuşan İkitelli Organize Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (İOSİD) Lideri Ahmet Akkaya, bölgede öne çıkan sıkıntılara ait firmalara yapmış oldukları anket özelinde en temel sorunun kapasite artışına gidememe olduğuna vurgu yapmıştı.