İmam GÜNEŞ
Temel olarak eser ve eşyanın yapıldığı hususa, imalat derecesine ve işlevine nazaran belirlenen Gümrük Tarife İstatistik Durumu (GTİP) kodları, bölümlerde yıllardır tartışma konusu olmaya devam ediyor. İhracatçı birlikleri, GTİP kodlarının bir daha düzenlemesi gerektiğini Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Ticaret Bakanlığı’na ilettiler.
27 Kasım 2020’de “İhracatta ‘ürün benim, gelir de benim olmalı” başlıklı haberimizde bu mevzudaki tartışmaları ele almıştık. Haberin akabinde biroldukça dal temsilcisi de mevzunun tahlili için TİM’e ve birliklere müracaat dilekçelerini ilettiler. GTİP tartışmasındaki en kıymetli gelişme, geçen hafta açıklanan mayıs ayı ihracat sayıları toplantısının akabinde gerçekleşti. Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un mesken sahipliğinde yapılan görüşmede, bölüm temsilcileri bu sorunun tahlili ismine Bakan Muş’a talepte bulundular. Muş’un hususa olumlu yaklaştığı sav edilirken, tahlil için ortak bir karar oluşturulması gerektiğini tabir ettiği belirtiliyor.
Rakamsal uyuşmazlık
Pandemi öncesinde bilimsel bir çalışma başlatmayı hedefl eyen TİM, dalların ortak karar oluşturmasında kritik bir role sahip. Kesim temsilcileri, TİM önderliğinde ortak bir karar sağlayabilirse Ticaret Bakanlığı’nın bu sonucu kısa müddette onaylaması bekleniyor. Fakat, dal temsilcilerin hangi ortak noktada buluşacağı ise bilinmeyen. Zira, GTİP tartışmasının uzamasındaki en kıymetli faktör, birliklerin ihracat sayılarının değişmesi. Birliklerde değerli yer tutan eserler, yeni düzenleme ile diğer bir birliğe geçerse, mevcut eserini kaybeden birliğin ihracat sayısı da düşecek. Kimi dal temsilcileri, eserin son haliyle kıymetlendirilmesi gerektiğini ve verilen karara itiraz etmeyeceklerini belirtiyor. Öteki tarafta ise hem mevcut mamüllerini kaybetmemek birebir vakitte yeni eserleri birliğine dahil etmek isteyenlerin olduğu konuşulanlar içinde.
Birlik bütçeleri değişebilir
GTİP kodlarının güncellenmesi gerektiğini düşünen ihracatçılar, kimi mamüllerin birfazlaca bölümü kapsadığını belirtiyor. Bu durum, hangi eserin hangi dalda yer alacağı tartışmasını yaratıyor. Türkiye genelinde 61 ihracatçı birliği bulunuyor. Firmalardan ihracat başına kesilen aidat bedelleri, ihracatçı birliklerine nazaran binde 0.5 ila binde 1 içinde değişiklik gösteriyor. GTİP’ler güncellenir ise birliklerin üye sayıları, bütçeleri ve ihracat sayıları da değişecek.
İhracat birlikleri liderleri ve kesim temsilcileri ne diyor?
Mustafa Şenocak: Topu taca atıyorlar
Kimi GTİP’lerin bağlı olduğu birlikle hiç bir alakasının olmadığını söyleyen İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Lideri Mustafa Şenocak, şu değerlendirmelerde bulundu: “hiç bir idare, birlikler içindeki sürtüşmeye ortak olmamak yahut ondan ziyan görmemek için karışmak istemiyor. Topu taca atıyorlar. Burada bir ölçü olabilir. Hammaddesinin aşikâr bir yüzdesi hangi GTİP’te ise ona göre yerleştirme yapılabilir. Bana nazaran aşikâr kriterlerle bir komite kurulmalı. O komite, kriterler çerçevesinde yerleştirme yapmalı ve buna hiç kimse de itiraz edememeli. bu biçimde bir şey olursa bir sonuç alınır yoksa herkes değişik açılardan bakıp, değişik formlarda aidatların kendisine ödenmesi için baskı yapacaktır.”
Ahmet Fikret Kileci: Mevcut sistem adil değil
GTİP konusunun bir an evvel gerçek formuyla düzenlenmesi gerektiği lisana getiren Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB) Koordinatör Lideri Ahmet Fikret Kileci, “Bugün gelirimizin yüzde 25’i farklı birliklerde bulunuyor. Bir bölümde alanında Türkiye ihracat şampiyonu üyemizin ihracattan olan gelirinin yüzde 80’i öbür birlikte. Hizmeti ve takviyesi biz veriyoruz ancak gelir öteki birliklerde oluyor. Adil bir sistem değil. Bu sistemi bugün değiştirirseniz istikrarlar de bozuluyor. Dengelerin bozulmasını istemeyenler de oluyor haliyle” dedi.
Rüstem Çetinkaya: Eserin son haline bakmak lazım
Birtakım kesimlerde GTİP sıkıntısının fazlaca daha küçük olduğunu kaydeden TİM Dallar Kurulu Maden Dalı Lideri Rüstem Çetinkaya, asıl sorun yaşayan bölümlerin aşikâr başlı olduğunu, bu niçinle tahlilin aslında hayli da güç olmadığını tabir etti. Temel olarak bakıldığında 169,5 milyar dolarlık ihracatın yaklaşık 145 milyar dolarının GTİP konusunda problemsiz eserlerden oluştuğunu belirten Çetinkaya, “Aslında az sayıda bir arada az sayıda eser için talep var. Dalımızda bor türevleri ve trona eserlerimiz kimya kesiminden geçiyor. Madende olması gereken yaklaşık 1 milyar dolarlık eser ihracatı bizde değil. Sorunun tahlili için mamüllerin sonuncu haline bakıp karar vermek lazım” diye konuştu.
Gökhan Turhan: Hangi çatıdayız, bilinmiyor
Yaklaşık 4 milyar dolar pazarı bulunan ve Türkiye ihracatına 1,5 milyar dolarlık katkı sağlayan armatür bölümü, GTİP kodları niçiniyle birden çok ihracatçı birliğinde yer alıyor. Bu durumdan dolayı uzun müddettir dalda birlik ve birliktelik sağlanamadığına dikkat çeken Armatür, Valf, Musluk, Tesisat Ekipmanları ve Vana Sanayicileri Derneği (ARMATÜR) Lideri Gökhan Turhan, şu açıklamalarda bulundu: “Sektörümüz, biroldukça farklı sanayi kolu için üretim yapıyor. Bu sebepten birfazlaca farklı birlik altında yer alıyor. Üye firmalarımız göreli aidat ödemelerini gerçekleştirmelerine rağmen muhtaçlık duymaları halinde hangi alt birliği kendilerine muhatap alacaklarını, sıkıntılarının tahlilini hangi çatı altında arayacaklarını bilemiyorlar. Sektörel bütünlük açısından ele alındığında sadece bir alt ihracatçı birliği ile karşılıklı sahiplenme münasebeti nizamına geçmeyi, bu birliğe tam takviye vermeyi ve bu berabern tam takviye almayı dilek ediyoruz.”
Temel olarak eser ve eşyanın yapıldığı hususa, imalat derecesine ve işlevine nazaran belirlenen Gümrük Tarife İstatistik Durumu (GTİP) kodları, bölümlerde yıllardır tartışma konusu olmaya devam ediyor. İhracatçı birlikleri, GTİP kodlarının bir daha düzenlemesi gerektiğini Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Ticaret Bakanlığı’na ilettiler.
27 Kasım 2020’de “İhracatta ‘ürün benim, gelir de benim olmalı” başlıklı haberimizde bu mevzudaki tartışmaları ele almıştık. Haberin akabinde biroldukça dal temsilcisi de mevzunun tahlili için TİM’e ve birliklere müracaat dilekçelerini ilettiler. GTİP tartışmasındaki en kıymetli gelişme, geçen hafta açıklanan mayıs ayı ihracat sayıları toplantısının akabinde gerçekleşti. Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un mesken sahipliğinde yapılan görüşmede, bölüm temsilcileri bu sorunun tahlili ismine Bakan Muş’a talepte bulundular. Muş’un hususa olumlu yaklaştığı sav edilirken, tahlil için ortak bir karar oluşturulması gerektiğini tabir ettiği belirtiliyor.
Rakamsal uyuşmazlık
Pandemi öncesinde bilimsel bir çalışma başlatmayı hedefl eyen TİM, dalların ortak karar oluşturmasında kritik bir role sahip. Kesim temsilcileri, TİM önderliğinde ortak bir karar sağlayabilirse Ticaret Bakanlığı’nın bu sonucu kısa müddette onaylaması bekleniyor. Fakat, dal temsilcilerin hangi ortak noktada buluşacağı ise bilinmeyen. Zira, GTİP tartışmasının uzamasındaki en kıymetli faktör, birliklerin ihracat sayılarının değişmesi. Birliklerde değerli yer tutan eserler, yeni düzenleme ile diğer bir birliğe geçerse, mevcut eserini kaybeden birliğin ihracat sayısı da düşecek. Kimi dal temsilcileri, eserin son haliyle kıymetlendirilmesi gerektiğini ve verilen karara itiraz etmeyeceklerini belirtiyor. Öteki tarafta ise hem mevcut mamüllerini kaybetmemek birebir vakitte yeni eserleri birliğine dahil etmek isteyenlerin olduğu konuşulanlar içinde.
Birlik bütçeleri değişebilir
GTİP kodlarının güncellenmesi gerektiğini düşünen ihracatçılar, kimi mamüllerin birfazlaca bölümü kapsadığını belirtiyor. Bu durum, hangi eserin hangi dalda yer alacağı tartışmasını yaratıyor. Türkiye genelinde 61 ihracatçı birliği bulunuyor. Firmalardan ihracat başına kesilen aidat bedelleri, ihracatçı birliklerine nazaran binde 0.5 ila binde 1 içinde değişiklik gösteriyor. GTİP’ler güncellenir ise birliklerin üye sayıları, bütçeleri ve ihracat sayıları da değişecek.
İhracat birlikleri liderleri ve kesim temsilcileri ne diyor?
Mustafa Şenocak: Topu taca atıyorlar
Kimi GTİP’lerin bağlı olduğu birlikle hiç bir alakasının olmadığını söyleyen İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Lideri Mustafa Şenocak, şu değerlendirmelerde bulundu: “hiç bir idare, birlikler içindeki sürtüşmeye ortak olmamak yahut ondan ziyan görmemek için karışmak istemiyor. Topu taca atıyorlar. Burada bir ölçü olabilir. Hammaddesinin aşikâr bir yüzdesi hangi GTİP’te ise ona göre yerleştirme yapılabilir. Bana nazaran aşikâr kriterlerle bir komite kurulmalı. O komite, kriterler çerçevesinde yerleştirme yapmalı ve buna hiç kimse de itiraz edememeli. bu biçimde bir şey olursa bir sonuç alınır yoksa herkes değişik açılardan bakıp, değişik formlarda aidatların kendisine ödenmesi için baskı yapacaktır.”
Ahmet Fikret Kileci: Mevcut sistem adil değil
GTİP konusunun bir an evvel gerçek formuyla düzenlenmesi gerektiği lisana getiren Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB) Koordinatör Lideri Ahmet Fikret Kileci, “Bugün gelirimizin yüzde 25’i farklı birliklerde bulunuyor. Bir bölümde alanında Türkiye ihracat şampiyonu üyemizin ihracattan olan gelirinin yüzde 80’i öbür birlikte. Hizmeti ve takviyesi biz veriyoruz ancak gelir öteki birliklerde oluyor. Adil bir sistem değil. Bu sistemi bugün değiştirirseniz istikrarlar de bozuluyor. Dengelerin bozulmasını istemeyenler de oluyor haliyle” dedi.
Rüstem Çetinkaya: Eserin son haline bakmak lazım
Birtakım kesimlerde GTİP sıkıntısının fazlaca daha küçük olduğunu kaydeden TİM Dallar Kurulu Maden Dalı Lideri Rüstem Çetinkaya, asıl sorun yaşayan bölümlerin aşikâr başlı olduğunu, bu niçinle tahlilin aslında hayli da güç olmadığını tabir etti. Temel olarak bakıldığında 169,5 milyar dolarlık ihracatın yaklaşık 145 milyar dolarının GTİP konusunda problemsiz eserlerden oluştuğunu belirten Çetinkaya, “Aslında az sayıda bir arada az sayıda eser için talep var. Dalımızda bor türevleri ve trona eserlerimiz kimya kesiminden geçiyor. Madende olması gereken yaklaşık 1 milyar dolarlık eser ihracatı bizde değil. Sorunun tahlili için mamüllerin sonuncu haline bakıp karar vermek lazım” diye konuştu.
Gökhan Turhan: Hangi çatıdayız, bilinmiyor
Yaklaşık 4 milyar dolar pazarı bulunan ve Türkiye ihracatına 1,5 milyar dolarlık katkı sağlayan armatür bölümü, GTİP kodları niçiniyle birden çok ihracatçı birliğinde yer alıyor. Bu durumdan dolayı uzun müddettir dalda birlik ve birliktelik sağlanamadığına dikkat çeken Armatür, Valf, Musluk, Tesisat Ekipmanları ve Vana Sanayicileri Derneği (ARMATÜR) Lideri Gökhan Turhan, şu açıklamalarda bulundu: “Sektörümüz, biroldukça farklı sanayi kolu için üretim yapıyor. Bu sebepten birfazlaca farklı birlik altında yer alıyor. Üye firmalarımız göreli aidat ödemelerini gerçekleştirmelerine rağmen muhtaçlık duymaları halinde hangi alt birliği kendilerine muhatap alacaklarını, sıkıntılarının tahlilini hangi çatı altında arayacaklarını bilemiyorlar. Sektörel bütünlük açısından ele alındığında sadece bir alt ihracatçı birliği ile karşılıklı sahiplenme münasebeti nizamına geçmeyi, bu birliğe tam takviye vermeyi ve bu berabern tam takviye almayı dilek ediyoruz.”