Herkesi zehirleyen hata! Çöpe atılan ilaçlar soframıza kadar geliyor
Senim Tanay Karakuş – Selçuk Bulut / Milliyet.com.tr – Sıhhat hizmetlerine erişimin daha süratli ve kolay olması, Türkiye’de ilaç kullanmasında artışa sebep oldu. Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) araştırmalarına da yansıyan bu artışın altında ise bilinçsiz ilaç kullanması yatıyor.
SGK datalarına nazaran, her gün 1 buçuk milyon kişi çeşitli sebeplerle doktora gidiyor ve Türkiye’de yılda kişi başı 30 kutu ilaç tüketiliyor. Doktora yazdırılıp kullanılmayan yüzlerce ton ilaç ise kutu kutu çöpe atılıyor. Dünya Sıhhat Örgütü’nün paylaştığı bilgiler de SGK datalarını dayanaklar nitelikte. Buna göre ilaçların yaklaşık yüzde 50’si yanlış ya da gereksiz kullanılıyor, hatta kutusu bile açılmadan çöpe atılıyor! Çöpe atılan ilaçlar ise yediğimize, içtiğimize karışarak bizi resmen zehirliyor.
Pekala, hem insan birebir vakitte etraf sıhhati için tehdit oluşturan atık ilaçlar konusunda neler yapılabilir? Sıhhatte da israfa yol açan bu tehlikenin önüne nasıl geçilebilir? Tüm Eczacı Patronlar Sendikası (TEİS) Genel Lideri Ecz. Nurten Saydan ve Türk Eczacıları Birliği Lideri (TEB) Ecz. Erdoğan Çolak‘a sorularımızı yönelttik.
HEKİM DOKTOR GEZİP İLAÇLARI KULLANMIYORUZ
İlaç israfı, tüm dünyada en değerli sıkıntıların başında geliyor. Her gün kutularca ilaç çöpe gidiyor. Türkiye’deki ilaç israfı ne boyutta?
Nurten Saydan: Yaşlanan nüfus, yeni çıkan ve geri ödemeye giren ilaçlar ile kanser üzere rahatsızlıklardaki artışlar, kamunun ilaç harcamalarını her geçen gün artırıyor. İnsan hayatının uzamasının ilaç ve sıhhat harcamalarındaki artışı birlikteinde getirmesi de kaçınılmaz bir sonuç. Başka taraftan ülkemizde sıhhat hizmetine erişimin kolaylaşması, hastaların doktora müracaat sayılarını artırdı. Aile doktorunun yazdığı ilaçlar alındığı biçimde bu ilaçlar kullanılmadan öbür hastanelerde muayene olunarak farklı farklı ilaçların alınması da esas sorun kaynağı. Bunun yanı sıra ülkemizdeki sıhhat okuryazarlığının düşük olması, ilacı alan lakin kullanmayan, ötürüsıyla da bilinçsiz ilaç tüketimine niye olan bir toplum yapımız olduğunu ortaya koyuyor.
ÇÖPE ATILAN İLAÇLAR SOFRAMIZA KADAR GELİYOR
Erdoğan Çolak: İnsanlık, kaynakları süratle ve düşünmeden kullanıyor. İçinde olduğumuz pandemi süreci, bize insan ve tabiat içindeki bağlantının ne kadar sıkıntılı olduğunu gösterdi. Gelecekte kendimizi ne kadar koruyabileceğimiz de bu bağlantıyı ne derece düzelteceğimizle yakından ilgili. İlaç israfı kıymetli bir husus ve biz, akılcı ilaç kullanmasını da bu yüzden önemsiyoruz. Zira ilaçlar akılcı kullanılırsa israf en az seviyeye iner.
Türk Eczacıları Birliği olarak ilacın üretiminden imhasına kadar olan tüm süreçlerde sıhhat çalışanlarının kelam sahibi olması gerektiğini savunuyoruz. Öte yandan bu hususun bir halk sıhhati tehdidi olduğunu da unutmamak gerek. İlaçlar, öteki evsel atıklar üzere algılanmamalı. Bilinçsiz bir biçimde çöpe atılan, kent kanalizasyon sistemlerine karışan atık ilaçlar yine suya, havaya ve toprağa geçiyor, bu gerçek unutulmamalı. Örneğin halk sıhhati açısından değerli tehditlerden olan antibiyotik direncinin sebeplerinden biri de yerüstü/yeraltı sularına, toprağa karışan atık ilaçların içme suyu ve yiyeceklerle soframıza kadar ulaşması. Ülkemizdeki duruma gelecek olursak da yüzde 30’a civarında bir ilaç israfından kelam edebiliriz.
‘BİLİNÇSİZ İLAÇ TÜKETİMİ KELAM KONUSU’
İlaç israfından ilaç endüstrisi haricinde öteki hangi kesimler etkileniyor?
Nurten Saydan: Türkiye’de ilaç israfından daha epeyce bilinçsiz ilaç tüketimi kelam konusu. Bir rahatsızlık niçiniyle doktora giden kişi hekimin tavsiye ettiği üzere ilaç bitene kadar değil de kendince kâfi gördüğü kadarını birçok vakit da 1-2 adedini kullanıyor. Âlâ geldi ya da gelmedi üzere münasebetlerle geri kalan ilacı kullanmayı katıca de tedavi yarım kalıyor. Bunun kararında yine doktora gidiyor, birebir ilacı ya da daha güçlü öteki bir ilacı reçete ettiriyor, onu alıyor, bir daha düzgün kullanmıyor. bu biçimdece sıhhat sistemini yine tekrar kullanarak vakit ve kaynak israfına yol açıyor. Devlet ise tedavi için gereğinden çok fiyat ödemiş oluyor.
‘İLACIN TEK YETKİLİSİ ECZACILARDIR’
‘Akılcı ilaç kullanması’ deyince ne anlamalıyız? İlaç israfına nasıl katkılar sunar?
Nurten Saydan: Akılcı ilaç kullanması, tedaviyi belirleyen hekimin öngördüğü tedavi şemasına uygun olarak eczacı bilgilendirmesi ve rehberliğinde gerçek ilacın gerçek vakitte, yanlışsız dozda kullanılmasıyla gerçekleşir. Bu sistem yardımıyla hastalar sıhhat sisteminin tedavi basamakları içinde gereksiz yere gezip vakit kaybı ve ekonomik kayıp yaşamaz, devlet de iş gücünden ve sıhhat harcamalarından tasarruf eder. Ülkemizde maalesef beşerler komşu, eş, dost ya da arkadaş tavsiyesiyle tansiyon, diyabet üzere kronik rahatsızlıklarda kullandıkları ilaçları hatta kanser tedavisinde kullandıkları ilaçları bile bırakıp ne içerdiği belirli olmayan kelamda bitkisel tedavilere yöneliyor. Bu da fazlaca önemli sıhhat sıkıntıları yaşanmasına yol açıyor.
O niçinle ister reçeteli, ister reçetesiz, isterse bitkisel olsun ilaç kullanırken kesinlikle eczacılarının tavsiyelerine uyulmalı, onlara istişareden ilaç kullanılmamalı. Dünyada ve ülkemizde ilacın tek yetkilisinin eczacılar olduğu göz arkası edilmiş durumda. Halkımızın önemli bir biçimde bilinçlendirilmesiyle yol katedebiliriz. Önceliğimiz bu olmalı.
‘İLAÇLARIN YÜZDE 50’Sİ YANLIŞ YA DA GEREKSİZ KULLANILIYOR’
Erdoğan Çolak: Dünya Sıhhat Örgütü, akılcı ilaç kullanmasını, ‘kişilerin klinik bulgularına ve ferdi özelliklerine bakılırsa uygun ilacı, uygun mühlet ve dozda, en uygun maliyetle ve kolay kolay sağlayabilmeleri’ halinde tanımlar. Akılcı ilaç kullanması ile ilaç israfı birbiriyle yakından bağlı. Dünya Sıhhat Örgütü, ilaçların yaklaşık yüzde 50’sinin yanlış ya da gereksiz kullanıldığı, hatta kutusu bile açılmadan çöpe atıldığı tarafında bilgiler paylaşmıştı. Ne yazık ki ülkemizde de bilinçsiz ilaç kullanması fazlaca yaygın. İlaçların tamamının kullanılmadığı durumlarla sıkça karşılaşıyoruz. İlaç kullanmasında şuurun artması, sıhhat okuryazarlık düzeyinin yükselmesi hakikaten epeyce kıymetli. Türk Eczacıları Birliği olarak “Rehber Eczanem” programımız ile akılcı ilaç kullanmasına katkı sunmak ismine eğitimler düzenledik, projeler geliştirdik. İlerleyen süreçlerde de devam edeceğiz.
‘SON KULLANIM TARİHİ GEÇEN İLAÇ, KİMYASAL ATIKTIR’
İlaç firmaları ilacın geri dönüşümüne katkı sunmak için ne üzere adımlar atmalı?
Nurten Saydan: İlaçlar son kullanma tarihine kadar ilaç, son kullanma tarihi geçince ya da ambalajı bozulunca kimyasal atıktır. Tüm dünyada kimyasal husus üreten firmalar, ürettikleri mamüllerin atıklarını imha etmekle yükümlüdür. Nerede olursa olsun kullanılmayan ya da kullanım mühleti dolmuş ilaçlar, bu çerçevede atık ilaç kararındadır. Lakin maalesef atık ilaçlar yalnızca ülkemizde değil, tüm dünyada bir etraf sorunu haline geldi. Okyanuslardaki balıklarda bile yapılan tahlillerde önemli oranlarda insanların kullandığı ilaçların etken unsurlarına rastlanılıyor. Kullanılmayan ilaçların çöplere, oradan yeraltı sularına karışması ya da kanalizasyonla denizlere karışması önemli bir etraf sorunu.
Bu çerçevede belediyelerin tıpkı atık piller üzere atık ilaç kutuları oluşturmaları ya da bu atıkların toplamaya yetkili kuruluşlar vasıtasıyla toplanmasını sağlayacak bir altyapının oluşturulması sağlanmalı. Bu hedefle da ilaç firmalarının bu atıkların toplanmasını sağlamak üzere kutu başı belirlenecek bir fiyatı fon olarak ayırmaları sağlanabilir. Gerekli yasal düzenlemeyle bu bir an evvel hayata geçirilmeli.
‘EVLERDEKİ İLAÇLARI GERİ DÖNÜŞÜME KAZANDIRACAK PROSEDÜR…’
Ferdî olarak israf için alacağımız tedbirler neler olmalı? örneğin tarihi geçen ilaçları çöpe atmak yerine diğer nasıl geri dönüşüme katabiliriz?
Nurten Saydan: Son kullanma tarihi geçmiş olsun ya da olmasın meskenlerde bulunan, kullanılmayan ilaçlar, atık ilaç statüsündedir. Bunların yinedan tedavi zincirine sokulması önemli riskler barındırır. Atık ilaçlar; Atık İdaresi Yönetmeliği ve Atık Getirme Merkezi Bildirisi kapsamında yönetilir.
Kelam konusu bildirimin 8’inci hususuna göre; ‘büyükşehirlerde ilçe belediyeleri, belediyeler, mahalli yönetim birlikleri; 1. sınıf atık getirme merkezini kurmak/kurdurmakla, işletmek/işlettirmekle’ yükümlüdürler. Bu çerçevede kurulacak atık ilaç toplama merkezleri haricinde meskenlerdeki ilaçları geri dönüşüme kazandıracak bir usul bulunmuyor. Çünkü meskenlerdeki ilaçların saklanma şartlarının bilinmesi ve denetim edilmesi mümkün değil.
Erdoğan Çolak: Her şeydilk evvel doktor ve eczacıların söylemiş olduklerinin dışına çıkılmamalı. Eş, dost, komşu tavsiyesiyle, toplumsal medyadan görülenler, internetten araştırılanlarla ilaç kullanılmamalı. İlacın uzmanı olan eczacılarımız, 7/24 vatandaşlarımıza ilaç ve sıhhat bilgisi sunuyor. Bunun yanı kimi kentlerimizde belediyeler ve bölge eczacı odalarımızın ortak çalışmaları kararında ortaya çıkan atık ilaç toplama projeleri var. Vatandaşlarımız, yaşadıkları kentlerdeki bölge eczacı odalarımızın ya da belediyelerin web sitelerine girerek ayrıntılara ulaşabilir, ellerindeki ilaçları ilgili noktalara ulaştırabilirler.
‘HERKESE ÇOK BÜYÜK VAZİFELER DÜŞÜYOR’
Çok ilaç tüketimi ile ilaç israfı içinde nasıl bir münasebet var? Ne üzere tedbirler alınabilir?
Nurten Saydan: Dünyada ilaca ve besine ulaşmada sorun yaşayan milyarlarca insanın varlığı göz önünde bulundurularak ülkemizde her insanın erişebilir durumda olduğu sıhhat sisteminin şuurlu bir biçimde kullanılması sağlanmalı. Ve en kıymetlisi ilacın tek yetkilisi eczacıların ilaçla ilgili kullanım teklifleri ve bilgilendirmeleri çerçevesinde hareket etmek, en yanlışsız yaklaşım olacaktır.
Erdoğan Çolak: İlaç israfının önüne geçilmesi konusunda farkındalığın oluşturulması ve toplum şuurunun artırılmasında doktor, eczacı, hemşire, sıhhat otoritesi, meslek örgütleri, akademi ve medyaya hayli büyük vazifeler düşüyor. Akılcı olmayan ilaç kullanması birlikteinde antibiyotik direnci, tedavi aktifliğinin azalması, ilaçların yanlış biçimde kullanılması, gereksiz ilaç tüketimi üzere istenmeyen durumları getiriyor. Akılcı ilaç kullanmasını desteleyecek siyasetler geliştirilmeli, üstte saydığımız paydaşlar iş birliği projelerinde yer alınmalı, esirgeyici hekimliği destekleyecek düzenlemeler yapılmalı ve reçetesiz ilaç sisteminden vazgeçilmeli. Reçetesiz ilaç demek aslında israf demek, bilinçsiz ilaç kullanması demek.
Senim Tanay Karakuş – Selçuk Bulut / Milliyet.com.tr – Sıhhat hizmetlerine erişimin daha süratli ve kolay olması, Türkiye’de ilaç kullanmasında artışa sebep oldu. Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) araştırmalarına da yansıyan bu artışın altında ise bilinçsiz ilaç kullanması yatıyor.
SGK datalarına nazaran, her gün 1 buçuk milyon kişi çeşitli sebeplerle doktora gidiyor ve Türkiye’de yılda kişi başı 30 kutu ilaç tüketiliyor. Doktora yazdırılıp kullanılmayan yüzlerce ton ilaç ise kutu kutu çöpe atılıyor. Dünya Sıhhat Örgütü’nün paylaştığı bilgiler de SGK datalarını dayanaklar nitelikte. Buna göre ilaçların yaklaşık yüzde 50’si yanlış ya da gereksiz kullanılıyor, hatta kutusu bile açılmadan çöpe atılıyor! Çöpe atılan ilaçlar ise yediğimize, içtiğimize karışarak bizi resmen zehirliyor.
Pekala, hem insan birebir vakitte etraf sıhhati için tehdit oluşturan atık ilaçlar konusunda neler yapılabilir? Sıhhatte da israfa yol açan bu tehlikenin önüne nasıl geçilebilir? Tüm Eczacı Patronlar Sendikası (TEİS) Genel Lideri Ecz. Nurten Saydan ve Türk Eczacıları Birliği Lideri (TEB) Ecz. Erdoğan Çolak‘a sorularımızı yönelttik.
HEKİM DOKTOR GEZİP İLAÇLARI KULLANMIYORUZ
İlaç israfı, tüm dünyada en değerli sıkıntıların başında geliyor. Her gün kutularca ilaç çöpe gidiyor. Türkiye’deki ilaç israfı ne boyutta?
Nurten Saydan: Yaşlanan nüfus, yeni çıkan ve geri ödemeye giren ilaçlar ile kanser üzere rahatsızlıklardaki artışlar, kamunun ilaç harcamalarını her geçen gün artırıyor. İnsan hayatının uzamasının ilaç ve sıhhat harcamalarındaki artışı birlikteinde getirmesi de kaçınılmaz bir sonuç. Başka taraftan ülkemizde sıhhat hizmetine erişimin kolaylaşması, hastaların doktora müracaat sayılarını artırdı. Aile doktorunun yazdığı ilaçlar alındığı biçimde bu ilaçlar kullanılmadan öbür hastanelerde muayene olunarak farklı farklı ilaçların alınması da esas sorun kaynağı. Bunun yanı sıra ülkemizdeki sıhhat okuryazarlığının düşük olması, ilacı alan lakin kullanmayan, ötürüsıyla da bilinçsiz ilaç tüketimine niye olan bir toplum yapımız olduğunu ortaya koyuyor.
ÇÖPE ATILAN İLAÇLAR SOFRAMIZA KADAR GELİYOR
Erdoğan Çolak: İnsanlık, kaynakları süratle ve düşünmeden kullanıyor. İçinde olduğumuz pandemi süreci, bize insan ve tabiat içindeki bağlantının ne kadar sıkıntılı olduğunu gösterdi. Gelecekte kendimizi ne kadar koruyabileceğimiz de bu bağlantıyı ne derece düzelteceğimizle yakından ilgili. İlaç israfı kıymetli bir husus ve biz, akılcı ilaç kullanmasını da bu yüzden önemsiyoruz. Zira ilaçlar akılcı kullanılırsa israf en az seviyeye iner.
Türk Eczacıları Birliği olarak ilacın üretiminden imhasına kadar olan tüm süreçlerde sıhhat çalışanlarının kelam sahibi olması gerektiğini savunuyoruz. Öte yandan bu hususun bir halk sıhhati tehdidi olduğunu da unutmamak gerek. İlaçlar, öteki evsel atıklar üzere algılanmamalı. Bilinçsiz bir biçimde çöpe atılan, kent kanalizasyon sistemlerine karışan atık ilaçlar yine suya, havaya ve toprağa geçiyor, bu gerçek unutulmamalı. Örneğin halk sıhhati açısından değerli tehditlerden olan antibiyotik direncinin sebeplerinden biri de yerüstü/yeraltı sularına, toprağa karışan atık ilaçların içme suyu ve yiyeceklerle soframıza kadar ulaşması. Ülkemizdeki duruma gelecek olursak da yüzde 30’a civarında bir ilaç israfından kelam edebiliriz.
‘BİLİNÇSİZ İLAÇ TÜKETİMİ KELAM KONUSU’
İlaç israfından ilaç endüstrisi haricinde öteki hangi kesimler etkileniyor?
Nurten Saydan: Türkiye’de ilaç israfından daha epeyce bilinçsiz ilaç tüketimi kelam konusu. Bir rahatsızlık niçiniyle doktora giden kişi hekimin tavsiye ettiği üzere ilaç bitene kadar değil de kendince kâfi gördüğü kadarını birçok vakit da 1-2 adedini kullanıyor. Âlâ geldi ya da gelmedi üzere münasebetlerle geri kalan ilacı kullanmayı katıca de tedavi yarım kalıyor. Bunun kararında yine doktora gidiyor, birebir ilacı ya da daha güçlü öteki bir ilacı reçete ettiriyor, onu alıyor, bir daha düzgün kullanmıyor. bu biçimdece sıhhat sistemini yine tekrar kullanarak vakit ve kaynak israfına yol açıyor. Devlet ise tedavi için gereğinden çok fiyat ödemiş oluyor.
‘İLACIN TEK YETKİLİSİ ECZACILARDIR’
‘Akılcı ilaç kullanması’ deyince ne anlamalıyız? İlaç israfına nasıl katkılar sunar?
Nurten Saydan: Akılcı ilaç kullanması, tedaviyi belirleyen hekimin öngördüğü tedavi şemasına uygun olarak eczacı bilgilendirmesi ve rehberliğinde gerçek ilacın gerçek vakitte, yanlışsız dozda kullanılmasıyla gerçekleşir. Bu sistem yardımıyla hastalar sıhhat sisteminin tedavi basamakları içinde gereksiz yere gezip vakit kaybı ve ekonomik kayıp yaşamaz, devlet de iş gücünden ve sıhhat harcamalarından tasarruf eder. Ülkemizde maalesef beşerler komşu, eş, dost ya da arkadaş tavsiyesiyle tansiyon, diyabet üzere kronik rahatsızlıklarda kullandıkları ilaçları hatta kanser tedavisinde kullandıkları ilaçları bile bırakıp ne içerdiği belirli olmayan kelamda bitkisel tedavilere yöneliyor. Bu da fazlaca önemli sıhhat sıkıntıları yaşanmasına yol açıyor.
O niçinle ister reçeteli, ister reçetesiz, isterse bitkisel olsun ilaç kullanırken kesinlikle eczacılarının tavsiyelerine uyulmalı, onlara istişareden ilaç kullanılmamalı. Dünyada ve ülkemizde ilacın tek yetkilisinin eczacılar olduğu göz arkası edilmiş durumda. Halkımızın önemli bir biçimde bilinçlendirilmesiyle yol katedebiliriz. Önceliğimiz bu olmalı.
‘İLAÇLARIN YÜZDE 50’Sİ YANLIŞ YA DA GEREKSİZ KULLANILIYOR’
Erdoğan Çolak: Dünya Sıhhat Örgütü, akılcı ilaç kullanmasını, ‘kişilerin klinik bulgularına ve ferdi özelliklerine bakılırsa uygun ilacı, uygun mühlet ve dozda, en uygun maliyetle ve kolay kolay sağlayabilmeleri’ halinde tanımlar. Akılcı ilaç kullanması ile ilaç israfı birbiriyle yakından bağlı. Dünya Sıhhat Örgütü, ilaçların yaklaşık yüzde 50’sinin yanlış ya da gereksiz kullanıldığı, hatta kutusu bile açılmadan çöpe atıldığı tarafında bilgiler paylaşmıştı. Ne yazık ki ülkemizde de bilinçsiz ilaç kullanması fazlaca yaygın. İlaçların tamamının kullanılmadığı durumlarla sıkça karşılaşıyoruz. İlaç kullanmasında şuurun artması, sıhhat okuryazarlık düzeyinin yükselmesi hakikaten epeyce kıymetli. Türk Eczacıları Birliği olarak “Rehber Eczanem” programımız ile akılcı ilaç kullanmasına katkı sunmak ismine eğitimler düzenledik, projeler geliştirdik. İlerleyen süreçlerde de devam edeceğiz.
‘SON KULLANIM TARİHİ GEÇEN İLAÇ, KİMYASAL ATIKTIR’
İlaç firmaları ilacın geri dönüşümüne katkı sunmak için ne üzere adımlar atmalı?
Nurten Saydan: İlaçlar son kullanma tarihine kadar ilaç, son kullanma tarihi geçince ya da ambalajı bozulunca kimyasal atıktır. Tüm dünyada kimyasal husus üreten firmalar, ürettikleri mamüllerin atıklarını imha etmekle yükümlüdür. Nerede olursa olsun kullanılmayan ya da kullanım mühleti dolmuş ilaçlar, bu çerçevede atık ilaç kararındadır. Lakin maalesef atık ilaçlar yalnızca ülkemizde değil, tüm dünyada bir etraf sorunu haline geldi. Okyanuslardaki balıklarda bile yapılan tahlillerde önemli oranlarda insanların kullandığı ilaçların etken unsurlarına rastlanılıyor. Kullanılmayan ilaçların çöplere, oradan yeraltı sularına karışması ya da kanalizasyonla denizlere karışması önemli bir etraf sorunu.
Bu çerçevede belediyelerin tıpkı atık piller üzere atık ilaç kutuları oluşturmaları ya da bu atıkların toplamaya yetkili kuruluşlar vasıtasıyla toplanmasını sağlayacak bir altyapının oluşturulması sağlanmalı. Bu hedefle da ilaç firmalarının bu atıkların toplanmasını sağlamak üzere kutu başı belirlenecek bir fiyatı fon olarak ayırmaları sağlanabilir. Gerekli yasal düzenlemeyle bu bir an evvel hayata geçirilmeli.
‘EVLERDEKİ İLAÇLARI GERİ DÖNÜŞÜME KAZANDIRACAK PROSEDÜR…’
Ferdî olarak israf için alacağımız tedbirler neler olmalı? örneğin tarihi geçen ilaçları çöpe atmak yerine diğer nasıl geri dönüşüme katabiliriz?
Nurten Saydan: Son kullanma tarihi geçmiş olsun ya da olmasın meskenlerde bulunan, kullanılmayan ilaçlar, atık ilaç statüsündedir. Bunların yinedan tedavi zincirine sokulması önemli riskler barındırır. Atık ilaçlar; Atık İdaresi Yönetmeliği ve Atık Getirme Merkezi Bildirisi kapsamında yönetilir.
Kelam konusu bildirimin 8’inci hususuna göre; ‘büyükşehirlerde ilçe belediyeleri, belediyeler, mahalli yönetim birlikleri; 1. sınıf atık getirme merkezini kurmak/kurdurmakla, işletmek/işlettirmekle’ yükümlüdürler. Bu çerçevede kurulacak atık ilaç toplama merkezleri haricinde meskenlerdeki ilaçları geri dönüşüme kazandıracak bir usul bulunmuyor. Çünkü meskenlerdeki ilaçların saklanma şartlarının bilinmesi ve denetim edilmesi mümkün değil.
Erdoğan Çolak: Her şeydilk evvel doktor ve eczacıların söylemiş olduklerinin dışına çıkılmamalı. Eş, dost, komşu tavsiyesiyle, toplumsal medyadan görülenler, internetten araştırılanlarla ilaç kullanılmamalı. İlacın uzmanı olan eczacılarımız, 7/24 vatandaşlarımıza ilaç ve sıhhat bilgisi sunuyor. Bunun yanı kimi kentlerimizde belediyeler ve bölge eczacı odalarımızın ortak çalışmaları kararında ortaya çıkan atık ilaç toplama projeleri var. Vatandaşlarımız, yaşadıkları kentlerdeki bölge eczacı odalarımızın ya da belediyelerin web sitelerine girerek ayrıntılara ulaşabilir, ellerindeki ilaçları ilgili noktalara ulaştırabilirler.
‘HERKESE ÇOK BÜYÜK VAZİFELER DÜŞÜYOR’
Çok ilaç tüketimi ile ilaç israfı içinde nasıl bir münasebet var? Ne üzere tedbirler alınabilir?
Nurten Saydan: Dünyada ilaca ve besine ulaşmada sorun yaşayan milyarlarca insanın varlığı göz önünde bulundurularak ülkemizde her insanın erişebilir durumda olduğu sıhhat sisteminin şuurlu bir biçimde kullanılması sağlanmalı. Ve en kıymetlisi ilacın tek yetkilisi eczacıların ilaçla ilgili kullanım teklifleri ve bilgilendirmeleri çerçevesinde hareket etmek, en yanlışsız yaklaşım olacaktır.
Erdoğan Çolak: İlaç israfının önüne geçilmesi konusunda farkındalığın oluşturulması ve toplum şuurunun artırılmasında doktor, eczacı, hemşire, sıhhat otoritesi, meslek örgütleri, akademi ve medyaya hayli büyük vazifeler düşüyor. Akılcı olmayan ilaç kullanması birlikteinde antibiyotik direnci, tedavi aktifliğinin azalması, ilaçların yanlış biçimde kullanılması, gereksiz ilaç tüketimi üzere istenmeyen durumları getiriyor. Akılcı ilaç kullanmasını desteleyecek siyasetler geliştirilmeli, üstte saydığımız paydaşlar iş birliği projelerinde yer alınmalı, esirgeyici hekimliği destekleyecek düzenlemeler yapılmalı ve reçetesiz ilaç sisteminden vazgeçilmeli. Reçetesiz ilaç demek aslında israf demek, bilinçsiz ilaç kullanması demek.