Yener KARADENİZ
Dünyanın en büyük üreticileri olan Çin’in lojistik dezavantajı, Hindistan ve Vietnam üzere ülkelerin lojistik sıkıntılarının yanı sıra salgın sebebi ile üretimlerinde aksama yaşanması, Avrupa’da son haftalarda rafl arın boşalmasına yol açtı. İngiltere ve İtalya’da kendini uygundan güzele hissettiren ithalat gereksinimi, alıcıların öbür ülkelere yönelmesine niye oldu. Türkiye bu ortamda tedarikçi ülke olarak öne çıktı ve Türk mamüllerine olan talep arttı. Lakin, hazır giysi, mobilya ve züccaciye üzere biroldukca bölümde artan talep hammadde problemine takıldı.
İçeride üretilen hammaddenin büyük oranda ihraç edilmesinin, hatta iç piyasadan daha ucuza satılmasının, Türk üreticilerin yurtharicinde fiyat tutturmasını zorlaştırdığı belirtiliyor. Bu durumun artan talebin karşılanmasını engellediğini belirten bölüm temsilcileri, büyük oranda yurtdışına bağlı olunmasına karşın birfazlaca ithal esere uygulanan ek gümrük vergisi uygulamasını da eleştirerek, kelam konusu gelişmelerin ihracattaki potansiyel büyümeyi yüzde 50’ye yakın düşürdüğünü öne sürdü. Rif Line Türkiye Genel Müdürü Mehmet Serkan Fazilet, COVID-19 olaylarındaki yükselişe bağlı olarak, tedarik zincirinde yaşanan sorunların arttığına dikkat çekerek, bilhassa Uzakdoğu limanlarında büyük badire olduğunu lisana getirdi.
“Avrupa’da raflar süratle boşalıyor”
Avrupa’da rafların boşaldığını, eser tedarikinin giderek zorlaştığını belirten Fazilet, “İngiltere’de rafl ar boşaldı. İtalya’da da başladı. Kıta Avrupa’sına yayılıyor. Uzakdoğu limanlarında yaşanan bu zahmetler niçiniyle son bir yılda yüzde 300’den çok artan Uzakdoğu- Avrupa navlununu da bir daha yükselişe geçti” dedi. Fazilet, Akdeniz havzasında ise TIR ve Ro-Ro alternatifl erine bağlı olarak problemlerin azaldığını, Türkiye üzere ülkeleri tedarikte avantajlı pozisyona getirdiğini söylemiş oldu. Uzakdoğu ülkelerinden mal tedarik edemeyen Avrupalı alıcıların alternatif pazar arayışlarına girdiğini, bir kısmının da Türkiye’ye yöneldiğini söz eden Fazilet, lakin bu hususta Türkiye’nin mevcut potansiyeli tam olarak değerlendiremediğini lisana getirdi.
“Hammaddeyi daha değerli alıyoruz”
Endüstrici ve ihracatçıların açıklamaları da kelam konusu tezleri dayanaklar nitelikte. Züccaciyeciler Derneği (ZÜCDER) Lideri Mesut Öksüz, hammadde tarafında fiyat oynaklığı, hammaddenin ihraç edilmesi, hatta kimi eserde yurtdışına daha ucuz satılması üzere niçinlerle kelam konusu talebi karşılamakta zorlandıklarını anlattı. Öksüz’ün verdiği bilgilere nazaran son bir yılda plastiğin ton fiyatı bin 200 dolardan 2 bin 500 dolara, çeliğin bin 600 dolardan 3 bin dolara ve demir sacın da 550 dolardan bin 500 dolarlara çıktı. Üstelik plastikte yüzde 87, çelikte ise yüzde 60’tan fazla yurtdışına bağımlı olunmasına karşın kelam konusu mamüllerin ithalatında yüzde 6 ile yüzde 12 içinde değişen oranlarda ek vergi uygulanıyor. Bunun yanı sıra üretici ülkelerin de ek vergi koyduğunu anlatan Öksüz, “Özellikle demirde kimi üreticiler yurtiçine bin 500 dolara verirken yurtdışına bin 200 dolardan veriyor. Yurtharicinden alıcılar bize bin 300 dolara satmaya çalışıyor. Fırsatçılık var bu alanda. hiç bir ülke dışa bağımlı olduğu hammaddeye ek vergi uygulamazken biz hem vergi ödüyor birebir vakitte hammaddeye ulaşamıyoruz. Bu da gelen talepleri karşılamamızı engelliyor” açıklamasında bulundu. İhracatın bu gelişmelere karşın yeterli gittiğini fakat hali hazırda devam eden fırsatların bu üslup niçinler ile kaçırıldığını belirten Öksüz, şöyleki devam etti: “Şu an ihracat her yıl yüzde 10-15 artıyor. Lakin bu problemlere çözülmesi halinde ihracattaki büyüme yüzde 25’i bulur.”
“Korunan yerli üretici yatırım yapmıyor”
hiç bir ülkenin üreticisinin hammadde çekerken ek vergi koymadığını vurgulayan ZÜCDER Lideri Öksüz, “Yurt ortasından esasen alma imkanımız yok. Yurtharicinden peşin alıyor hem içerde hem dışarda vergi ödüyoruz. Yerli üreticiyi koruyalım diyorlar lakin yıllardır yurt ortasında hiç bir yatırımın yapıldığını da görmedik. Ek vergiler şayet olmazsa dünyanın bir daha formlandığı bir devirde hammaddeye imkan sağlanması, teşvik edilmesi ve hatta Eximbank kredisi verilmesi lazım” değerlendirmesinde bulundu. Kelam konusu talep önümüzdeki ay yapılacak olan ZÜCHEX fuar iştirakinde da kendini hissettiriyor. Öksüz’ün verdiği bilgilere göre, evvelki gün prestiji ile yabancı iştirakçilerin kayıt sayısı rekor kırarak 2019’a nazaran yüzde 24 artış gösterdi ve müracaat her geçen gün de artmaya devam ediyor.
“En büyük üretici olma avantajımızı kullanamıyoruz”
Mobilya Sanayi İşadamları Derneği (MOBSAD) Lideri Nuri Gürcan da hammadde konusunda birebir kaygıdan mustarip olduklarını iletti. Bilhassa AB ve ABD pazarından büyük bir talep aldıklarını söyleyen Gürcan, fakat bu talebi karşılamakta zahmet yaşadıklarını vurgulayarak, “Türkiye mobilyada Avrupa’nın en büyük hammadde üreticisi. MDF ve suntada dünyada ikinciyiz. Lakin bu avantajımızı tam manasıyla kullanamıyoruz. İç piyasaya eser vermiyor hammadde üreticileri. Yüzde 70’ini ihraç ediyorlar. Dal olarak tahlille alakalı teşebbüste de bulunduk fakat hala çözülebilmiş değil. Üstelik hammadde meblağları her ay yüzde 10-15 artmaya devam ediyor. Hem hammaddeye ulaşmakta tıpkı vakitte fiyat tutturmakta zorlanıyoruz. Bu da yurtharicinden gelen talepleri karşılamamamızı engelliyor” tabirlerini kullandı. Kimi eserin de karaborsaya düştüğünü öne süren Nuri Gürcan, 100 liralık eseri 150 liraya almak durumunda kaldıklarını kelamlarına ekledi. En büyük rakip olan Çin’e eser satıldığını lakin kendilerinin alamadığından yakınan Gürcan, bir öteki sorunun da büyük tesis sayısının yetersiz olması ve yetişmiş orta eleman sorunu olduğu bilgisini verdi. Öksüz, bu meselelerin aşılması halinde bölüm ihracatının ikiye katlanabileceğini aktardı.
“Hammadde ihracatı son eseri ikiye katladı”
Hammadde ile ilgili dert yaşayan öteki bir dal de hazır giysi dalı. En büyük rakipler olan Hindistan ve Vietnam’da salgın sebebi ile üretim tesislerinin kapalı olması ve teslimat müddetlerinin uzamasının, talebi Türkiye’ye kaydırdığını anlatan İstanbul Hazır Giysi ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Lideri Mustafa Gültepe, hammaddenin büyük oranda dışarı verilmesinin yanı sıra ithalatta da ek vergi uygulamasının artan talebi karşılamayı engellediğini anlattı. Gültepe, bu kapsamda hammadde ithalatında uygulanan ek verginin kısa müddetli olsa da kaldırılması talebini bir dahaledi. Kelam konusu tezler ihracat sayılarında da açıkça görülüyor. Örneğin 2021 yılı Ocak-Temmuz periyodunda Türkiye’nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı 2020 yılının tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 26,8 oranında artarak 11,1 milyar dolara çıkarken dokumada ise kelam konusu oran yüzde 40’ı aştı ve bölümün hammaddesi niteliğindeki ihracatı 7,1 milyar dolara ulaştı.
Tedarik külfeti meblağları artırıyor
Serkan Fazilet, “Türkiye Uzakdoğu’nun yerini doldurmak için düzgün bir aday fakat maalesef sanayimiz zayıf. Fiyat ve kalite istikrarını tutturamıyoruz. Geçen hafta büyük bir ithalatçı olan İtalyan bir müşterimiz Çin’den tedarik edemediği için Türkiye’den mobilya almaya geldi. Biroldukca yeri dolaştı lakin fi yatlar çok yüksek. Hammadde Çin’den geldiği için sanayicimiz rekabetçi bir fi yat sunamıyor. Daha uygun fi yatlı eser sunan küçük işletmeler ise ihracat yapmak konusunda hayli zayıf maalesef. Bu niçinle Türkiye, Avrupa’daki alıcıların B planı olamıyor maalesef. yıllardır AB’ye ihracat yapan büyük fi rmalarımız esasen şu periyotta kapasitelerini artırıyor. Lakin en çok yüzde 10, yüzde 20 artırabilirler. Bu noktada değerli olan Anadolu’daki küçük ve orta ölçekli işletmelerin Avrupa’ya mal satma işlerini geliştirmeleri, fakat o da epey kolay olmuyor. Dolaysıyla Çin, yüksek navlunlara karşın bir yandan rekabetçiliğini devam ettiriyor” diye konuştu.
Yeni gaye 300 milyar dolar
Salgın sebebi ile değişen tedarik zinciri ve bu vakitte hammadde üzere badireler Türkiye’ye olan ilgiyi artırdı. Geçen yıl 184 milyar dolar olarak konulan amaç evvel 200 milyar dolara, akabinde da 210 milyar dolara çıkarıldı. Temmuz ayında 200 milyar dolarlık maksat, hammadde ihracatında yaşanan yüksek artışların da tesiri ile aşıldı. TİM Lideri İsmail Gülle, bir açıklamasında, “Temmuz sayılarımızla birlikte birinci kez son 12 ayda 200 milyar doları geçtik. bu biçimdece yalnızca 2021 yılı maksadı miz olan 184 milyar doları değil, 2022 maksadı olan 198 milyar doları da aşmayı başardık. Artık gözümüzü 2023 amacı ne diktik. Mevcut yükseliş ivmemiz gösteriyor ki en çok beş yıl içerisinde 300 milyar dolarlık ihracata daima birlikte ulaşacağız. Bunu başaracak altyapı ve deneyime ziyadesiyle sahibiz” değerlendirmesinde bulunmuştu. Dal temsilcileri ise hammadde yaşanan meselelerin aşılması halinde artışın epey daha süratli biçimde gerçekleşebileceğini lisana getiriyor.
Dünyanın en büyük üreticileri olan Çin’in lojistik dezavantajı, Hindistan ve Vietnam üzere ülkelerin lojistik sıkıntılarının yanı sıra salgın sebebi ile üretimlerinde aksama yaşanması, Avrupa’da son haftalarda rafl arın boşalmasına yol açtı. İngiltere ve İtalya’da kendini uygundan güzele hissettiren ithalat gereksinimi, alıcıların öbür ülkelere yönelmesine niye oldu. Türkiye bu ortamda tedarikçi ülke olarak öne çıktı ve Türk mamüllerine olan talep arttı. Lakin, hazır giysi, mobilya ve züccaciye üzere biroldukca bölümde artan talep hammadde problemine takıldı.
İçeride üretilen hammaddenin büyük oranda ihraç edilmesinin, hatta iç piyasadan daha ucuza satılmasının, Türk üreticilerin yurtharicinde fiyat tutturmasını zorlaştırdığı belirtiliyor. Bu durumun artan talebin karşılanmasını engellediğini belirten bölüm temsilcileri, büyük oranda yurtdışına bağlı olunmasına karşın birfazlaca ithal esere uygulanan ek gümrük vergisi uygulamasını da eleştirerek, kelam konusu gelişmelerin ihracattaki potansiyel büyümeyi yüzde 50’ye yakın düşürdüğünü öne sürdü. Rif Line Türkiye Genel Müdürü Mehmet Serkan Fazilet, COVID-19 olaylarındaki yükselişe bağlı olarak, tedarik zincirinde yaşanan sorunların arttığına dikkat çekerek, bilhassa Uzakdoğu limanlarında büyük badire olduğunu lisana getirdi.
“Avrupa’da raflar süratle boşalıyor”
Avrupa’da rafların boşaldığını, eser tedarikinin giderek zorlaştığını belirten Fazilet, “İngiltere’de rafl ar boşaldı. İtalya’da da başladı. Kıta Avrupa’sına yayılıyor. Uzakdoğu limanlarında yaşanan bu zahmetler niçiniyle son bir yılda yüzde 300’den çok artan Uzakdoğu- Avrupa navlununu da bir daha yükselişe geçti” dedi. Fazilet, Akdeniz havzasında ise TIR ve Ro-Ro alternatifl erine bağlı olarak problemlerin azaldığını, Türkiye üzere ülkeleri tedarikte avantajlı pozisyona getirdiğini söylemiş oldu. Uzakdoğu ülkelerinden mal tedarik edemeyen Avrupalı alıcıların alternatif pazar arayışlarına girdiğini, bir kısmının da Türkiye’ye yöneldiğini söz eden Fazilet, lakin bu hususta Türkiye’nin mevcut potansiyeli tam olarak değerlendiremediğini lisana getirdi.
“Hammaddeyi daha değerli alıyoruz”
Endüstrici ve ihracatçıların açıklamaları da kelam konusu tezleri dayanaklar nitelikte. Züccaciyeciler Derneği (ZÜCDER) Lideri Mesut Öksüz, hammadde tarafında fiyat oynaklığı, hammaddenin ihraç edilmesi, hatta kimi eserde yurtdışına daha ucuz satılması üzere niçinlerle kelam konusu talebi karşılamakta zorlandıklarını anlattı. Öksüz’ün verdiği bilgilere nazaran son bir yılda plastiğin ton fiyatı bin 200 dolardan 2 bin 500 dolara, çeliğin bin 600 dolardan 3 bin dolara ve demir sacın da 550 dolardan bin 500 dolarlara çıktı. Üstelik plastikte yüzde 87, çelikte ise yüzde 60’tan fazla yurtdışına bağımlı olunmasına karşın kelam konusu mamüllerin ithalatında yüzde 6 ile yüzde 12 içinde değişen oranlarda ek vergi uygulanıyor. Bunun yanı sıra üretici ülkelerin de ek vergi koyduğunu anlatan Öksüz, “Özellikle demirde kimi üreticiler yurtiçine bin 500 dolara verirken yurtdışına bin 200 dolardan veriyor. Yurtharicinden alıcılar bize bin 300 dolara satmaya çalışıyor. Fırsatçılık var bu alanda. hiç bir ülke dışa bağımlı olduğu hammaddeye ek vergi uygulamazken biz hem vergi ödüyor birebir vakitte hammaddeye ulaşamıyoruz. Bu da gelen talepleri karşılamamızı engelliyor” açıklamasında bulundu. İhracatın bu gelişmelere karşın yeterli gittiğini fakat hali hazırda devam eden fırsatların bu üslup niçinler ile kaçırıldığını belirten Öksüz, şöyleki devam etti: “Şu an ihracat her yıl yüzde 10-15 artıyor. Lakin bu problemlere çözülmesi halinde ihracattaki büyüme yüzde 25’i bulur.”
“Korunan yerli üretici yatırım yapmıyor”
hiç bir ülkenin üreticisinin hammadde çekerken ek vergi koymadığını vurgulayan ZÜCDER Lideri Öksüz, “Yurt ortasından esasen alma imkanımız yok. Yurtharicinden peşin alıyor hem içerde hem dışarda vergi ödüyoruz. Yerli üreticiyi koruyalım diyorlar lakin yıllardır yurt ortasında hiç bir yatırımın yapıldığını da görmedik. Ek vergiler şayet olmazsa dünyanın bir daha formlandığı bir devirde hammaddeye imkan sağlanması, teşvik edilmesi ve hatta Eximbank kredisi verilmesi lazım” değerlendirmesinde bulundu. Kelam konusu talep önümüzdeki ay yapılacak olan ZÜCHEX fuar iştirakinde da kendini hissettiriyor. Öksüz’ün verdiği bilgilere göre, evvelki gün prestiji ile yabancı iştirakçilerin kayıt sayısı rekor kırarak 2019’a nazaran yüzde 24 artış gösterdi ve müracaat her geçen gün de artmaya devam ediyor.
“En büyük üretici olma avantajımızı kullanamıyoruz”
Mobilya Sanayi İşadamları Derneği (MOBSAD) Lideri Nuri Gürcan da hammadde konusunda birebir kaygıdan mustarip olduklarını iletti. Bilhassa AB ve ABD pazarından büyük bir talep aldıklarını söyleyen Gürcan, fakat bu talebi karşılamakta zahmet yaşadıklarını vurgulayarak, “Türkiye mobilyada Avrupa’nın en büyük hammadde üreticisi. MDF ve suntada dünyada ikinciyiz. Lakin bu avantajımızı tam manasıyla kullanamıyoruz. İç piyasaya eser vermiyor hammadde üreticileri. Yüzde 70’ini ihraç ediyorlar. Dal olarak tahlille alakalı teşebbüste de bulunduk fakat hala çözülebilmiş değil. Üstelik hammadde meblağları her ay yüzde 10-15 artmaya devam ediyor. Hem hammaddeye ulaşmakta tıpkı vakitte fiyat tutturmakta zorlanıyoruz. Bu da yurtharicinden gelen talepleri karşılamamamızı engelliyor” tabirlerini kullandı. Kimi eserin de karaborsaya düştüğünü öne süren Nuri Gürcan, 100 liralık eseri 150 liraya almak durumunda kaldıklarını kelamlarına ekledi. En büyük rakip olan Çin’e eser satıldığını lakin kendilerinin alamadığından yakınan Gürcan, bir öteki sorunun da büyük tesis sayısının yetersiz olması ve yetişmiş orta eleman sorunu olduğu bilgisini verdi. Öksüz, bu meselelerin aşılması halinde bölüm ihracatının ikiye katlanabileceğini aktardı.
“Hammadde ihracatı son eseri ikiye katladı”
Hammadde ile ilgili dert yaşayan öteki bir dal de hazır giysi dalı. En büyük rakipler olan Hindistan ve Vietnam’da salgın sebebi ile üretim tesislerinin kapalı olması ve teslimat müddetlerinin uzamasının, talebi Türkiye’ye kaydırdığını anlatan İstanbul Hazır Giysi ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Lideri Mustafa Gültepe, hammaddenin büyük oranda dışarı verilmesinin yanı sıra ithalatta da ek vergi uygulamasının artan talebi karşılamayı engellediğini anlattı. Gültepe, bu kapsamda hammadde ithalatında uygulanan ek verginin kısa müddetli olsa da kaldırılması talebini bir dahaledi. Kelam konusu tezler ihracat sayılarında da açıkça görülüyor. Örneğin 2021 yılı Ocak-Temmuz periyodunda Türkiye’nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı 2020 yılının tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 26,8 oranında artarak 11,1 milyar dolara çıkarken dokumada ise kelam konusu oran yüzde 40’ı aştı ve bölümün hammaddesi niteliğindeki ihracatı 7,1 milyar dolara ulaştı.
Tedarik külfeti meblağları artırıyor
- Türkiye Uzakdoğu’nun yerini doldurmak için düzgün bir aday lakin sanayi zayıf. Fiyat ve kalite istikrarı tutturulamıyor.
- Son bir yılda plastiğin ton fi yatı bin 200 dolardan 2 bin 500 dolara, çeliğin bin 600 dolardan 3 bin dolara ve demir sacın da 550 dolardan bin 500 dolarlara çıktı.
- “Geçen hafta büyük bir ithalatçı olan İtalyan bir müşterimiz Çin’den tedarik edemediği için Türkiye’den mobilya almaya geldi. Biroldukça yeri dolaştı fakat hammaddede yaşanan meseleler sebebi ile fi yatlar devasa yükseklikte.”
Serkan Fazilet, “Türkiye Uzakdoğu’nun yerini doldurmak için düzgün bir aday fakat maalesef sanayimiz zayıf. Fiyat ve kalite istikrarını tutturamıyoruz. Geçen hafta büyük bir ithalatçı olan İtalyan bir müşterimiz Çin’den tedarik edemediği için Türkiye’den mobilya almaya geldi. Biroldukca yeri dolaştı lakin fi yatlar çok yüksek. Hammadde Çin’den geldiği için sanayicimiz rekabetçi bir fi yat sunamıyor. Daha uygun fi yatlı eser sunan küçük işletmeler ise ihracat yapmak konusunda hayli zayıf maalesef. Bu niçinle Türkiye, Avrupa’daki alıcıların B planı olamıyor maalesef. yıllardır AB’ye ihracat yapan büyük fi rmalarımız esasen şu periyotta kapasitelerini artırıyor. Lakin en çok yüzde 10, yüzde 20 artırabilirler. Bu noktada değerli olan Anadolu’daki küçük ve orta ölçekli işletmelerin Avrupa’ya mal satma işlerini geliştirmeleri, fakat o da epey kolay olmuyor. Dolaysıyla Çin, yüksek navlunlara karşın bir yandan rekabetçiliğini devam ettiriyor” diye konuştu.
Yeni gaye 300 milyar dolar
Salgın sebebi ile değişen tedarik zinciri ve bu vakitte hammadde üzere badireler Türkiye’ye olan ilgiyi artırdı. Geçen yıl 184 milyar dolar olarak konulan amaç evvel 200 milyar dolara, akabinde da 210 milyar dolara çıkarıldı. Temmuz ayında 200 milyar dolarlık maksat, hammadde ihracatında yaşanan yüksek artışların da tesiri ile aşıldı. TİM Lideri İsmail Gülle, bir açıklamasında, “Temmuz sayılarımızla birlikte birinci kez son 12 ayda 200 milyar doları geçtik. bu biçimdece yalnızca 2021 yılı maksadı miz olan 184 milyar doları değil, 2022 maksadı olan 198 milyar doları da aşmayı başardık. Artık gözümüzü 2023 amacı ne diktik. Mevcut yükseliş ivmemiz gösteriyor ki en çok beş yıl içerisinde 300 milyar dolarlık ihracata daima birlikte ulaşacağız. Bunu başaracak altyapı ve deneyime ziyadesiyle sahibiz” değerlendirmesinde bulunmuştu. Dal temsilcileri ise hammadde yaşanan meselelerin aşılması halinde artışın epey daha süratli biçimde gerçekleşebileceğini lisana getiriyor.