Türkiye otomotiv pazarına, tedarik sıkıntılarına ve ikinci el piyasasına ait değerlendirmelerde bulunan Toyota Türkiye CEO’su Ali Haydar Bozkurt, bu yıl da geçen yıl olduğu üzere arzın talebi karşılayamadığını, talep edilen kimi arabaların bulunmasında zorluk yaşandığını söylemiş oldu.
Geçen yıl üretimdeki aksaklıklar, lojistik ıstırapları, konteyner sorunu üzere niçinlerden dolayı önemli meşakkatler yaşandığını anımsatan Bozkurt, “Bu seneye gelirken kurlardaki değişikliklerle eser fiyatları da önemli oranda arttı. Bulunurluk külfetinin üstüne bir de Rusya-Ukrayna savaşı geldi. O güzelce işi zora soktu. Perakendede, olağan müşteri talebinde geçen yılki sürat yok. ÖTV muafiyetli müşteriler, yılın birinci 2-3 ayı fazlaca ağır alım yaptı. Bir de filolar, kurumlar alım yaptı yüklü olarak. Şu anda da gelen talep aslında bu paralelde devam ediyor. Ancak bulunurluk problemi devam ettiği ve arz talebi karşılayamadığı için hala bulunurluk ıstırabı olarak pazar tıpkı görünümünde devam ediyor.” sözlerini kullandı.
“Dünya genelinde araç bulunurluğu sorunu var”
Bozkurt, daha evvel bu sorunun 2022 yıl sonuna kadar devam edeceği halinde ön görülerinin olduğunu lakin Rusya-Ukrayna savaşının bu süreyi uzatabileceğini belirterek, “Yani iş 2023’e de sarkabilir üzere bir kaygı başladı işin doğrusu. Bu niçinle bir an evvel Rusya-Ukrayna savaşının sonuçlanması lazım ki biraz daha hayat olağan seyrine dönsün.” dedi.
Fakat savaşın bitmesinin de her şeyin düzeleceği manasına gelmediğine işaret eden Bozkurt, “bir daha çiple ilgili hala sorun tam çözülmüş değil. Ya da ham husus meseleleri ya da lojistik problemleri devam ediyor fakat Rusya-Ukrayna savaşı biraz daha uzarsa dünya genelinde maalesef eser bulunurluğuyla ilgili bugünkü fotoğraftan daha berbat bir fotoğrafın oluşma ihtimalini görüyoruz.” biçiminde konuştu.
Avrupa pazarında da bir daha araç bulunmadığı için müşterilerin birfazlaca markada birkaç ay sıra beklediğini tabir eden Bozkurt, “Sadece bize has bir durum değil bu. Dünya genelinde bir zahmet. Orta Doğu’da da var tıpkı dert. Afrika’da da var. Uzak Doğu’da da var birebir problem. Zira arz kâfi değil talebe.” değerlendirmesinde bulundu.
“Faiz oranları hala müşteri için kıymetli kriter”
Araç olmadığı için bu yıl pazar varsayımı yapmanın da pek sıkıntı olduğuna dikkati çeken Bozkurt, şöyleki devam etti: “Ne kadar araç geleceğini bilemiyorsunuz. Gelen her yeni haber olumlu değil, olumsuz oluyor. ‘Gelecek araç şu kadar daha azaldı’ diye oluyor haberler. Ondan dolayı da pazar iddiası yapmak güç. Hani diyelim ki her şey güllük gülistanlık olsaydı, dolar kuru diyelim 5 lira olsaydı, işte faiz. Yani yıl sonunda toplam pazarı gelecek araç belirleyecek. Araç bulunsaydı bu sene pazar ne olurdu? Bu soru da epeyce soruluyor. Geçen yılın biraz altında kalacağını düşünüyorum. O da 750 binler olurdu azamî.”
Şu anda araçların epeyce büyük kısmının yüzde 80’lik vergi dilime girdiğine dikkati çeken Bozkurt, “Matrah güncellenmesi yapılmalı ve bugünkü faiz oranları da zorluyor hakikaten. Doğal ki BDDK’nın yaptığı bir uygunlaştırma var. Onun bir olumlu tesiri olacak. Fakat faiz oranları hala müşteri için değerli bir kriter. Zira yüzde 1’e yaklaşınca biz de pazar hızlanır.” diye konuştu.
“Bu ay bir hızlanma olacağını iddia ediyorum”
İkinci el otomotiv piyasasına ait de değerlendirmelerde bulunan ve ikinci elde de bulunurluk kasvetinin baş gösterdiğini belirten Ali Haydar Bozkurt, şunları kaydetti: “niçini de şu; piyasaya sıfır araç çıkmadığı sürece, beşerler yenisini bulamama ihtimaliyle biraz aracını satmaktan imtina ediyorlar. Bu da olağan ikinci eldeki araçların fiyatını üste hakikat yükseltiyor. Geçen sene hatırlayacaksınız bu durum yaşanmıştı. Bu sene o kadar yüksek görmüyoruz lakin şayet sıfır araç bulunurluğu problemi daha da uzarsa bir daha tıpkı yere hakikat gitme ihtimali de var. Bugün bir numaralı kahır, kullanıcılar epeyce da ikinci el aracını satmak istemiyor. Zira yenisini almak için gittiğinde yeni aracı showroomda bulamayacağından kaygı ediyor. Biraz yavaş bir ticaret döngüsü var son üç dört aydır. Lakin yaz yaklaşırken, bayram yaklaşırken hızlanır. örneğin bu ay bir hızlanma olacağını kestirim ediyorum.”
Vakit zaman gündeme gelen ikinci el araç ithalatı konusuna da değinen Bozkurt, aslında bunun kısa vadede bir çözümmüş üzere görünse de tehlikeli bir fikir olduğunu, Türkiye’nin araç parkının yaşlı araçlarla dbulunmasına niye olabileceğini ve cari açığa altından kalkılması hayli güç bir yük getirebileceğini vurguladı.
Geçen yıl üretimdeki aksaklıklar, lojistik ıstırapları, konteyner sorunu üzere niçinlerden dolayı önemli meşakkatler yaşandığını anımsatan Bozkurt, “Bu seneye gelirken kurlardaki değişikliklerle eser fiyatları da önemli oranda arttı. Bulunurluk külfetinin üstüne bir de Rusya-Ukrayna savaşı geldi. O güzelce işi zora soktu. Perakendede, olağan müşteri talebinde geçen yılki sürat yok. ÖTV muafiyetli müşteriler, yılın birinci 2-3 ayı fazlaca ağır alım yaptı. Bir de filolar, kurumlar alım yaptı yüklü olarak. Şu anda da gelen talep aslında bu paralelde devam ediyor. Ancak bulunurluk problemi devam ettiği ve arz talebi karşılayamadığı için hala bulunurluk ıstırabı olarak pazar tıpkı görünümünde devam ediyor.” sözlerini kullandı.
“Dünya genelinde araç bulunurluğu sorunu var”
Bozkurt, daha evvel bu sorunun 2022 yıl sonuna kadar devam edeceği halinde ön görülerinin olduğunu lakin Rusya-Ukrayna savaşının bu süreyi uzatabileceğini belirterek, “Yani iş 2023’e de sarkabilir üzere bir kaygı başladı işin doğrusu. Bu niçinle bir an evvel Rusya-Ukrayna savaşının sonuçlanması lazım ki biraz daha hayat olağan seyrine dönsün.” dedi.
Fakat savaşın bitmesinin de her şeyin düzeleceği manasına gelmediğine işaret eden Bozkurt, “bir daha çiple ilgili hala sorun tam çözülmüş değil. Ya da ham husus meseleleri ya da lojistik problemleri devam ediyor fakat Rusya-Ukrayna savaşı biraz daha uzarsa dünya genelinde maalesef eser bulunurluğuyla ilgili bugünkü fotoğraftan daha berbat bir fotoğrafın oluşma ihtimalini görüyoruz.” biçiminde konuştu.
Avrupa pazarında da bir daha araç bulunmadığı için müşterilerin birfazlaca markada birkaç ay sıra beklediğini tabir eden Bozkurt, “Sadece bize has bir durum değil bu. Dünya genelinde bir zahmet. Orta Doğu’da da var tıpkı dert. Afrika’da da var. Uzak Doğu’da da var birebir problem. Zira arz kâfi değil talebe.” değerlendirmesinde bulundu.
“Faiz oranları hala müşteri için kıymetli kriter”
Araç olmadığı için bu yıl pazar varsayımı yapmanın da pek sıkıntı olduğuna dikkati çeken Bozkurt, şöyleki devam etti: “Ne kadar araç geleceğini bilemiyorsunuz. Gelen her yeni haber olumlu değil, olumsuz oluyor. ‘Gelecek araç şu kadar daha azaldı’ diye oluyor haberler. Ondan dolayı da pazar iddiası yapmak güç. Hani diyelim ki her şey güllük gülistanlık olsaydı, dolar kuru diyelim 5 lira olsaydı, işte faiz. Yani yıl sonunda toplam pazarı gelecek araç belirleyecek. Araç bulunsaydı bu sene pazar ne olurdu? Bu soru da epeyce soruluyor. Geçen yılın biraz altında kalacağını düşünüyorum. O da 750 binler olurdu azamî.”
Şu anda araçların epeyce büyük kısmının yüzde 80’lik vergi dilime girdiğine dikkati çeken Bozkurt, “Matrah güncellenmesi yapılmalı ve bugünkü faiz oranları da zorluyor hakikaten. Doğal ki BDDK’nın yaptığı bir uygunlaştırma var. Onun bir olumlu tesiri olacak. Fakat faiz oranları hala müşteri için değerli bir kriter. Zira yüzde 1’e yaklaşınca biz de pazar hızlanır.” diye konuştu.
“Bu ay bir hızlanma olacağını iddia ediyorum”
İkinci el otomotiv piyasasına ait de değerlendirmelerde bulunan ve ikinci elde de bulunurluk kasvetinin baş gösterdiğini belirten Ali Haydar Bozkurt, şunları kaydetti: “niçini de şu; piyasaya sıfır araç çıkmadığı sürece, beşerler yenisini bulamama ihtimaliyle biraz aracını satmaktan imtina ediyorlar. Bu da olağan ikinci eldeki araçların fiyatını üste hakikat yükseltiyor. Geçen sene hatırlayacaksınız bu durum yaşanmıştı. Bu sene o kadar yüksek görmüyoruz lakin şayet sıfır araç bulunurluğu problemi daha da uzarsa bir daha tıpkı yere hakikat gitme ihtimali de var. Bugün bir numaralı kahır, kullanıcılar epeyce da ikinci el aracını satmak istemiyor. Zira yenisini almak için gittiğinde yeni aracı showroomda bulamayacağından kaygı ediyor. Biraz yavaş bir ticaret döngüsü var son üç dört aydır. Lakin yaz yaklaşırken, bayram yaklaşırken hızlanır. örneğin bu ay bir hızlanma olacağını kestirim ediyorum.”
Vakit zaman gündeme gelen ikinci el araç ithalatı konusuna da değinen Bozkurt, aslında bunun kısa vadede bir çözümmüş üzere görünse de tehlikeli bir fikir olduğunu, Türkiye’nin araç parkının yaşlı araçlarla dbulunmasına niye olabileceğini ve cari açığa altından kalkılması hayli güç bir yük getirebileceğini vurguladı.