Konya ve Ankara’daki yırtıcı kuş vefatlarıyla ilgili flaş uyarı! Hepimizi etkileyecek
Sercan DİNÇ / milliyet.com.tr
Kuşları, hayat alanlarını ve global biyolojik çeşitliliği müdafaaya çalışan global muhafaza tertipleri iştiraki Birdlife’in Bulgaristan’daki ortağı BSPB’nin bu yıl verici takarak takip ettiği küçük orman kartalı geçtiğimiz günlerde Konya’nın Erdoğdu Mahallesi’nde meyyit bulundu.
Kartalın, yalıtımı yapılmamış elektrik teline çarparak öldüğü belirlendi. Bulgaristan’da göç rotası ile tipi tehdit eden faktörlerin araştırılması için vericiyle izlenen kartalın, iki ay evvel yuvasından ayrıldığı belirtildi.
BİR VEFAT HABERİ DE ANKARA’DA
Bir başka haber ise Ankara’dan geldi. Türkiye’de şah kartallar üzerine araştırmalar yapan uzman biyolog Cansu Özcan ve Dev Belgesel takımı şah kartalının tüfekle vurulmuş biçimde meyyit olarak buldu. Şah kartalının çabucak hemen yavruyken Bulgaristan’da yuvasından düşüp yaralandığı ve tedavisinin akabinde halkalanıp GPS takılarak takip edildiği bildirildi.
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Ormancılık Meslek Yüksekokulu Öğretim bakılırsavlisi ve Yaban Hayvan Biyoloğu Ergün Bacak meydana gelen vefatlar daha sonrası milliyet.com.tr’ye kıymetli açıklamalarda bulundu.
YIRTICI KUŞLAR İÇİN TEHDİT FAKTÖRLERİ NELERDİR?
“Yırtıcı kuşlar besin zincirinin en üstünde yer alan cinsler ve bir ekolojik sistemin sağlıklı olup olmadığının göstergesi olan çeşitlerdir.” diyen Bacak, “Zincirin en altında üretici canlılar dediğimiz bitkiler yer alır ve bu kesimde hem tıp çeşitliliği birebir vakitte popülasyon durumu pek yüksektir, zincirin üst basamaklarına çıktıkça canlıların sayıları azalır ve hassasiyetleri artar. O niçinledir bu zincirin en hassas halkası öbür tüm canlıların sayısından etkilenen yırtıcı tiplerdir. Zincirin başka halkaların oluşturan başka canlılar üzere, hatta onlardan hayli daha fazla biçimde bu sistemi en epeyce etkileyen faktör insan ve beşerden kaynaklanan faktörlerdir. Bunlar içinde insan nüfusunun artması ve buna bağlı olarak gereksinimlerinin artması ile ortaya çıkan habitat kayıplarını birinci sırada sayabiliriz. Habitat kayıplarında üreme, beslenme ve dinlenme alanlarının kayıpları diye kıymetlendirme yapabiliriz.” dedi.
“EN ÇOK ÖLÜMLERİN MEYDANA GELDİĞİ ÜLKELERİN BAŞINDA YER ALIYORUZ”
Bilhassa üreme alanlarının kayıpları telafi edilemeyecek seviyede tipi etkileyebileceğini belirten Bacak, “Sulak alanlarının kurutulması, orman tahribatı, güç üretim alanları ve madencilik için doğal alanların yok edilmesi bir fazlaca kritk tıp için fazlaca büyük tehdit faktörü olmaktadır. Tabi tıpkı vakitte yırtıcı kuşlar için ülkemizde ve etraftaki coğrafyalarda daha fazlaca rastlanan tehdit faktörleri de sözkonusu. Yırtıcı kuşlar çoklukla uzun ve geniş kanatlı kuşlar olduğu için ve ülkemizde yaşayan bu kuşların bir fazlaca gerek beslenme, gerek göç etme, gerekse yeni üreme alanları bulmak için uzun aralıklar kat etmekte, bu sırada bilhassa güç nakil çizgileri ve çevreci/temiz güç olarak nitelendirilen rüzgar türbinleri bu tiplerin ölmesine niye olmaktadır. Son senelerda, bilhassa Avrupa ülkelerinde yırtıcı kuşlara uydu vericisi takılarak takip edilmesinin artmasıyla birlikte, Avrupa-Afrika kuş göç yolu olan ülkemizde bir hayli yırtıcı kuşun ve leyleğin güç nakil çizgilerine çarparak öldüğü görülmektedir. Maalesef ki bu ölümlerin en çok meydana geldiği ülkelerin başında yer alıyoruz. bununla birlikte maksat dışı avcılık denilen ve kâfi eğitim almamış bir hayli insanı tüfek/tüfek ruhsatı alması ile etraftaki her canlıya ateş etmesi ile sonuçlanan bir durum da yırtıcı kuşları değerli derecede etkilemektedir. Ülkemizde yırtıcı kuşların tamamının avının yasak olması ve fazlaca büyük cezai yaptırımlarının olmasına karşın her yıl pek fazlaca yırtıcı kuş ya faydalanmakta ve tabiata dönememekte ya da ömrünü kaybetmektedir. Bu faktörler haricinde, yasak bulunmasına karşın, bilhassa kurtları öldürmek için kurtlar tarafınca öldürülen koyun ve keçi ölülerine konulan zehirler de kolay besin arayan yahut leşle beslenen çeşitlerin toplu vefatlarına niye olmaktadır. Bilhassa akbabalar, kartalların epeyce büyük bir kısmı ve şahinler bu tip zehirlerden en çok etkilenen yırtıcı tipleridir.” açıklamasını yaptı.
ÖLÜMLERE NASIL PÜRÜZ OLMALI?
“Ölümlere mani olmak aslında kolay olsa da vakit alabilecek çalışmalar ile mümkün olmaktadır.” açıklamasını yapan Ergün Bacak, şu tabirlere yer verdi;
En süratli ve emniyetli formül ise bunun bir devlet siyaseti haline gelmesidir. Daha çevreci, ekosistemi gözetici ve destekleyici siyasetlerin izlenmesi gereklidir. Örneğin gaye dışı avcılığı engelleyebilmek ismine, avlanma ve silah ruhsatlarının fazlaca kolay verilmesinin önüne geçilmesi gerekir. Canlı tiplerini tanıyan, ekosistemde yerlerini ve kıymetini bilen, gayesi haricinde rastgele bir canlıya ateş etmeyecek, ziyan vermeyecek şahıslara lakin tüfek ruhsatı verilmesi, öbür tüm insanlarda silahlanmanın engellenmesi mecburidir. Güç tüketiminin epeyce arttığı, güç üretim ve dağıtım tesislerinin de buna bağlı olarak uygunca çoğaldığı günümüzde, güç nakil çizgilerinin kuşlara ziyan vermeyecek biçimde izolasyonunun yapılması şartnameler ile zarurî kılınmalı, kuşlar ve öbür yaban hayvanları için kıymetli tabiat alanları her ne sebep olursa kesinlikle korunmalıdır. Bu değerli tabiat alanlarına güç, tarım yahut madencilik üzere insan faaliyetlerinin ve tabiat tahribatının yüksek seviyede olduğu farklı hedefler için kullanmasına müsaade verilmemeli. Ayrıyeten hayvancılıkta yaban hayvanları tarafınca verilen ziyanlar devlet tarafınca karşılanarak, insan-hayvan çatışmasını önüne geçilmeli, evcil hayvanlarda kullanılan ilaçların yaban hayvanlarını olumsuz etkileyecek içeriklere sahip olmayan alternatifler içinden seçilmesi sağlanmalıdır. Tabiki hayatımızdaki tüm konularda her vakit bahsedildiği üzere, eğitim konusu eksikliği hissedilen en değerli konulardan birisi olarak karşımıza çıkmakta. İlkokul hatta anaokulundan itibaren tüm çocuklara tabiat, ekoloji ve yaban hayvanları konusunda eğitimler verilmeli, ülkemizin ve dünyanın tüm canlılar için ne derece değerli olduğu öğretilmeli.
BU ÇEŞİT ÖLÜMLERİN ARTMASI TABİATTAKİ DENGEYİ NASIL TESİRLER?
Yırtıcı kuşların ölümlerinin artmasıyla ilgili soruya cevap veren Bacak, “Yırtıcı kuşlar besin piramidinin en üstünde bulunduğu için onları etkileyen ve sayılarını azaltan faktörler, besin zincirindeki tüm canlıları da etkileyecektir. Bilhassa akbaba üzere leş ile beslenen yırtıcı tiplerindeki son senelerdaki azalmalar hayvan leşlerinin tabiatta süratli bir biçimde yok edilmemesine niye olmuştur. Süratli bir biçimde yok edilmeyen leşler de hastalıkların yayılmasına ya direkt ya da dolaylı olarak etkilemektedir.” dedi.
Bacak kelamlarını şu biçimde sürdürdü; Hindistan’da yapılan bir çalışmada akbabaların azalması kararı, hayvan leşlerinin köpekler tarafınca tüketildiğini, köpekler içinde kuduz hadiselerinin arttığını ve insanlara kuduz bulaşmasından dolayı sıhhat dalında milyarlarca dolarlık kayıplarının olduğunu göstermektedir. Yalnızca leş ile beslenen cinslerin değil tüm yırtıcıların ekosistemdeki yeri epey kıymetli olduğu için onların vefatları tabiattaki dengeyi bozacak ve bunun geri dönüşü insanı da olumsuz etkilemektedir. Besinlerinin büyük bir kısmını tarla fareleri olan şahin, kızıl şahin, kerkenez, kulaklı orman baykuşu üzere tipler yıl boyunca binlerce tarla faresi yiyerek tarımda biyolojik çaba konusunda en kıymetli yardımcımız pozisyonundadırlar. Yalnızca tarla farelerinin gayretinde değil çekirgelerin ve tarımda ziyan yapan öbür büyük böceklerin gayretinde de küçük kerkenez, aladoğan üzere çeşitlerin katkılarını görmekteyiz.
VEFATLAR TÜM İNSANLIĞI ETKİLEYECEK!
“Dünya yalnızca bizim yaşamamız için bulunan bir gezegen değil” diyen Bacak vatandaşlara davette bulunarak, “Dünya tüm canlıların birbirleriyle bağ halinde bulundukları ve birbirlerine muhtaç oldukları bir ekosistem. Yararını gözümüzle direkt bakılırsamesek de bizi varlığımızın, sağlıklı bir hayat sürmemizin ve gelecek kuşakların yeterli bir hayat sürmesi için tabiattaki sistemin en güzel biçimde işliyor olması mecburidir. Bu niçinle de ekosistemin en kıymetli ögesi olan yırtıcı canlıları muhafazalı, onların sağlıklı bir ekosistemde yaşamaları için birey ve toplum olarak hareket etmeliyiz. Yoksa onların ziyan gördüğü tüm etkileşimlerde, geri dönüşü bir daha bize olacaktır.” açıklamasını yaptı.
‘BU SON VAHŞET OLSUN’
Meyyit bulunan genç şah kartalın yapılan tetkiklerinde faydalanmaya bağlı enfeksiyon kararı öldüğünü tespit ettiklerini belirten uzman biyolog Cansu Özcan ise DHA’ya yaptığı açıklamada, “Bu yılın yavrusu şah kartalın jenerasyonu global ölçekte tehlike altında. Kanadında ve göğsünde saçma izleri bulundu, hayvanın ne vakitten beri bu saçmalar ile gezdiğini bilmiyoruz. Ankara’da sabit yerden sinyal veren şah kartala yapılan tetkikler kararı ateşli silahla yaralanıp öldüğü tespit edildi. Lütfen bu vahşet son olsun” diye davette bulunmuştu.
Sercan DİNÇ / milliyet.com.tr
Kuşları, hayat alanlarını ve global biyolojik çeşitliliği müdafaaya çalışan global muhafaza tertipleri iştiraki Birdlife’in Bulgaristan’daki ortağı BSPB’nin bu yıl verici takarak takip ettiği küçük orman kartalı geçtiğimiz günlerde Konya’nın Erdoğdu Mahallesi’nde meyyit bulundu.
Kartalın, yalıtımı yapılmamış elektrik teline çarparak öldüğü belirlendi. Bulgaristan’da göç rotası ile tipi tehdit eden faktörlerin araştırılması için vericiyle izlenen kartalın, iki ay evvel yuvasından ayrıldığı belirtildi.
BİR VEFAT HABERİ DE ANKARA’DA
Bir başka haber ise Ankara’dan geldi. Türkiye’de şah kartallar üzerine araştırmalar yapan uzman biyolog Cansu Özcan ve Dev Belgesel takımı şah kartalının tüfekle vurulmuş biçimde meyyit olarak buldu. Şah kartalının çabucak hemen yavruyken Bulgaristan’da yuvasından düşüp yaralandığı ve tedavisinin akabinde halkalanıp GPS takılarak takip edildiği bildirildi.
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Ormancılık Meslek Yüksekokulu Öğretim bakılırsavlisi ve Yaban Hayvan Biyoloğu Ergün Bacak meydana gelen vefatlar daha sonrası milliyet.com.tr’ye kıymetli açıklamalarda bulundu.
YIRTICI KUŞLAR İÇİN TEHDİT FAKTÖRLERİ NELERDİR?
“Yırtıcı kuşlar besin zincirinin en üstünde yer alan cinsler ve bir ekolojik sistemin sağlıklı olup olmadığının göstergesi olan çeşitlerdir.” diyen Bacak, “Zincirin en altında üretici canlılar dediğimiz bitkiler yer alır ve bu kesimde hem tıp çeşitliliği birebir vakitte popülasyon durumu pek yüksektir, zincirin üst basamaklarına çıktıkça canlıların sayıları azalır ve hassasiyetleri artar. O niçinledir bu zincirin en hassas halkası öbür tüm canlıların sayısından etkilenen yırtıcı tiplerdir. Zincirin başka halkaların oluşturan başka canlılar üzere, hatta onlardan hayli daha fazla biçimde bu sistemi en epeyce etkileyen faktör insan ve beşerden kaynaklanan faktörlerdir. Bunlar içinde insan nüfusunun artması ve buna bağlı olarak gereksinimlerinin artması ile ortaya çıkan habitat kayıplarını birinci sırada sayabiliriz. Habitat kayıplarında üreme, beslenme ve dinlenme alanlarının kayıpları diye kıymetlendirme yapabiliriz.” dedi.
“EN ÇOK ÖLÜMLERİN MEYDANA GELDİĞİ ÜLKELERİN BAŞINDA YER ALIYORUZ”
Bilhassa üreme alanlarının kayıpları telafi edilemeyecek seviyede tipi etkileyebileceğini belirten Bacak, “Sulak alanlarının kurutulması, orman tahribatı, güç üretim alanları ve madencilik için doğal alanların yok edilmesi bir fazlaca kritk tıp için fazlaca büyük tehdit faktörü olmaktadır. Tabi tıpkı vakitte yırtıcı kuşlar için ülkemizde ve etraftaki coğrafyalarda daha fazlaca rastlanan tehdit faktörleri de sözkonusu. Yırtıcı kuşlar çoklukla uzun ve geniş kanatlı kuşlar olduğu için ve ülkemizde yaşayan bu kuşların bir fazlaca gerek beslenme, gerek göç etme, gerekse yeni üreme alanları bulmak için uzun aralıklar kat etmekte, bu sırada bilhassa güç nakil çizgileri ve çevreci/temiz güç olarak nitelendirilen rüzgar türbinleri bu tiplerin ölmesine niye olmaktadır. Son senelerda, bilhassa Avrupa ülkelerinde yırtıcı kuşlara uydu vericisi takılarak takip edilmesinin artmasıyla birlikte, Avrupa-Afrika kuş göç yolu olan ülkemizde bir hayli yırtıcı kuşun ve leyleğin güç nakil çizgilerine çarparak öldüğü görülmektedir. Maalesef ki bu ölümlerin en çok meydana geldiği ülkelerin başında yer alıyoruz. bununla birlikte maksat dışı avcılık denilen ve kâfi eğitim almamış bir hayli insanı tüfek/tüfek ruhsatı alması ile etraftaki her canlıya ateş etmesi ile sonuçlanan bir durum da yırtıcı kuşları değerli derecede etkilemektedir. Ülkemizde yırtıcı kuşların tamamının avının yasak olması ve fazlaca büyük cezai yaptırımlarının olmasına karşın her yıl pek fazlaca yırtıcı kuş ya faydalanmakta ve tabiata dönememekte ya da ömrünü kaybetmektedir. Bu faktörler haricinde, yasak bulunmasına karşın, bilhassa kurtları öldürmek için kurtlar tarafınca öldürülen koyun ve keçi ölülerine konulan zehirler de kolay besin arayan yahut leşle beslenen çeşitlerin toplu vefatlarına niye olmaktadır. Bilhassa akbabalar, kartalların epeyce büyük bir kısmı ve şahinler bu tip zehirlerden en çok etkilenen yırtıcı tipleridir.” açıklamasını yaptı.
ÖLÜMLERE NASIL PÜRÜZ OLMALI?
“Ölümlere mani olmak aslında kolay olsa da vakit alabilecek çalışmalar ile mümkün olmaktadır.” açıklamasını yapan Ergün Bacak, şu tabirlere yer verdi;
En süratli ve emniyetli formül ise bunun bir devlet siyaseti haline gelmesidir. Daha çevreci, ekosistemi gözetici ve destekleyici siyasetlerin izlenmesi gereklidir. Örneğin gaye dışı avcılığı engelleyebilmek ismine, avlanma ve silah ruhsatlarının fazlaca kolay verilmesinin önüne geçilmesi gerekir. Canlı tiplerini tanıyan, ekosistemde yerlerini ve kıymetini bilen, gayesi haricinde rastgele bir canlıya ateş etmeyecek, ziyan vermeyecek şahıslara lakin tüfek ruhsatı verilmesi, öbür tüm insanlarda silahlanmanın engellenmesi mecburidir. Güç tüketiminin epeyce arttığı, güç üretim ve dağıtım tesislerinin de buna bağlı olarak uygunca çoğaldığı günümüzde, güç nakil çizgilerinin kuşlara ziyan vermeyecek biçimde izolasyonunun yapılması şartnameler ile zarurî kılınmalı, kuşlar ve öbür yaban hayvanları için kıymetli tabiat alanları her ne sebep olursa kesinlikle korunmalıdır. Bu değerli tabiat alanlarına güç, tarım yahut madencilik üzere insan faaliyetlerinin ve tabiat tahribatının yüksek seviyede olduğu farklı hedefler için kullanmasına müsaade verilmemeli. Ayrıyeten hayvancılıkta yaban hayvanları tarafınca verilen ziyanlar devlet tarafınca karşılanarak, insan-hayvan çatışmasını önüne geçilmeli, evcil hayvanlarda kullanılan ilaçların yaban hayvanlarını olumsuz etkileyecek içeriklere sahip olmayan alternatifler içinden seçilmesi sağlanmalıdır. Tabiki hayatımızdaki tüm konularda her vakit bahsedildiği üzere, eğitim konusu eksikliği hissedilen en değerli konulardan birisi olarak karşımıza çıkmakta. İlkokul hatta anaokulundan itibaren tüm çocuklara tabiat, ekoloji ve yaban hayvanları konusunda eğitimler verilmeli, ülkemizin ve dünyanın tüm canlılar için ne derece değerli olduğu öğretilmeli.
BU ÇEŞİT ÖLÜMLERİN ARTMASI TABİATTAKİ DENGEYİ NASIL TESİRLER?
Yırtıcı kuşların ölümlerinin artmasıyla ilgili soruya cevap veren Bacak, “Yırtıcı kuşlar besin piramidinin en üstünde bulunduğu için onları etkileyen ve sayılarını azaltan faktörler, besin zincirindeki tüm canlıları da etkileyecektir. Bilhassa akbaba üzere leş ile beslenen yırtıcı tiplerindeki son senelerdaki azalmalar hayvan leşlerinin tabiatta süratli bir biçimde yok edilmemesine niye olmuştur. Süratli bir biçimde yok edilmeyen leşler de hastalıkların yayılmasına ya direkt ya da dolaylı olarak etkilemektedir.” dedi.
Bacak kelamlarını şu biçimde sürdürdü; Hindistan’da yapılan bir çalışmada akbabaların azalması kararı, hayvan leşlerinin köpekler tarafınca tüketildiğini, köpekler içinde kuduz hadiselerinin arttığını ve insanlara kuduz bulaşmasından dolayı sıhhat dalında milyarlarca dolarlık kayıplarının olduğunu göstermektedir. Yalnızca leş ile beslenen cinslerin değil tüm yırtıcıların ekosistemdeki yeri epey kıymetli olduğu için onların vefatları tabiattaki dengeyi bozacak ve bunun geri dönüşü insanı da olumsuz etkilemektedir. Besinlerinin büyük bir kısmını tarla fareleri olan şahin, kızıl şahin, kerkenez, kulaklı orman baykuşu üzere tipler yıl boyunca binlerce tarla faresi yiyerek tarımda biyolojik çaba konusunda en kıymetli yardımcımız pozisyonundadırlar. Yalnızca tarla farelerinin gayretinde değil çekirgelerin ve tarımda ziyan yapan öbür büyük böceklerin gayretinde de küçük kerkenez, aladoğan üzere çeşitlerin katkılarını görmekteyiz.
VEFATLAR TÜM İNSANLIĞI ETKİLEYECEK!
“Dünya yalnızca bizim yaşamamız için bulunan bir gezegen değil” diyen Bacak vatandaşlara davette bulunarak, “Dünya tüm canlıların birbirleriyle bağ halinde bulundukları ve birbirlerine muhtaç oldukları bir ekosistem. Yararını gözümüzle direkt bakılırsamesek de bizi varlığımızın, sağlıklı bir hayat sürmemizin ve gelecek kuşakların yeterli bir hayat sürmesi için tabiattaki sistemin en güzel biçimde işliyor olması mecburidir. Bu niçinle de ekosistemin en kıymetli ögesi olan yırtıcı canlıları muhafazalı, onların sağlıklı bir ekosistemde yaşamaları için birey ve toplum olarak hareket etmeliyiz. Yoksa onların ziyan gördüğü tüm etkileşimlerde, geri dönüşü bir daha bize olacaktır.” açıklamasını yaptı.
‘BU SON VAHŞET OLSUN’
Meyyit bulunan genç şah kartalın yapılan tetkiklerinde faydalanmaya bağlı enfeksiyon kararı öldüğünü tespit ettiklerini belirten uzman biyolog Cansu Özcan ise DHA’ya yaptığı açıklamada, “Bu yılın yavrusu şah kartalın jenerasyonu global ölçekte tehlike altında. Kanadında ve göğsünde saçma izleri bulundu, hayvanın ne vakitten beri bu saçmalar ile gezdiğini bilmiyoruz. Ankara’da sabit yerden sinyal veren şah kartala yapılan tetkikler kararı ateşli silahla yaralanıp öldüğü tespit edildi. Lütfen bu vahşet son olsun” diye davette bulunmuştu.