Lisan ve konuşma bozuklukları nedir ?

KıtlamA

New member
Sesletim (Artikülasyon) Bozukluğu

Dudaklar, dişler, damak, lisan üzere konuşma organlarını kullanarak konuşma seslerinin üretilmesine sesletim denir. Seslerin üretimi sırasında biçimin, yerin yahut ötümlülüğün değiştirildiği durumlarda sesletim sorunları ortaya çıkabilir; ötürüsıyla sesler, heceler yahut sözler gerçek üretilemeyebilir. Bir ses yerine başla bir ses kullanma, seslerin yerini değiştirme, ses atma yahut ekleme üzere formlarda görülebilir. Dudak-damak yarığı, işitme mahzuru, zihinsel yetersizlik yahut yanlış öğrenme üzere etkenler sesletim sorunlarına yol açabilir.

Fonolojik (Sesbilgisel) Bozukluk

Konuşma seslerinin dilbilgisi kurallarına uygun kullanılmasına sesbilgisi denir ve bu, seslerin zihinde nasıl organize edildiğini açıklar. Sesbilgisini edinmede, yani konuşma seslerinin organize edilmesinde kuvvetlik çekildiğinde sesbilgisel bozukluk meydana gelmektedir.

Çocukluk Çağı Apraksisi (Konuşma Apraksisi)

Beyinden konuşmanın üretilmesi için gönderilen komutların planlanamamasından kaynaklanan motor konuşma bozukluğuna çocukluk çağı apraksisi denilmektedir. Çocuk söyleyeceklerini bilse de; konuşma organlarının bu üretimi yapabilmesi için gerekli kas hareketlerinin uyumunda kuvvetlik çeker ve konuşma apraksisi ortaya çıkar.

Kekemelik

Konuşma akıcılığının etkilendiği konuşma bozukluklarının en sık görülen tipi kekemeliktir. Kekemelik, konuşma akıcılığının bloklar, uzatmalar yahut patlamalar ile aksadığı konuşma sorunudur. Kekemeliğe baş sallama ve ayak vurma üzere bedensel hareketler olan ikincil davranışlar da eşlik edebilir. Kekemeliğin sıklık ve şiddeti kimi vakit kişinin his durumuna nazaran ya da çevresel şartlara bağlı olarak, kimi vakit de aşikâr bir niçine bağlı olmaksızın artma yahut azalma gösterebilir.

Ses Bozuklukları

Ses tellerini etkileyen nodül, polip, ses tellerinin hareketindeki aksamalar, yapısal bozukluklar, yanlış öğrenme ve reflü üzere sebeplerden kaynaklanan ve ses perdesini, şiddetini yahut kalitesini olumsuz etkileyen durumlarda ses bozuklukları ortaya çıkabilir.

Gecikmiş Lisan ve Konuşma

Yaşıtları ile karşılaştırıldığında bir çocukta söylenenleri anlamakta (alıcı dil) yahut kendini tabir etmekte (ifade edici dil) geride kalma varsa çocuk gecikmiş lisan ve konuşmaya sahiptir. Çocuk birinci sözcükleri edinmede, sözcükleri bir ortaya getirerek cümle oluşturmada, sözcük dağarcığında ve sözcükleri, cümleleri anlamada meseleler yaşayabilir. Gecikmiş lisan ve konuşma okul çağı ve daha sonrasında lisan ve konuşma bozukluğu olarak devam edebilir. Genetik faktörler, ebeveynlerin tavrı, işitme kaybı, bilişsel, nörolojik yahut gelişimsel bozukluklar gecikmiş lisan ve konuşma yahut lisan bozukluğu riskini artıran etkenlerdir.

Lisan Bozukluğu

Çocuklarda kimi vakit işitme kaybı, zihinsel yetersizlik yahut otizm üzere sebeplerden; kimi vakit de bu biçimde bir sebep olmaksızın lisan bozuklukları ortaya çıkabilir. Konuşulanları anlamada, cümle ortasındaki sözcükleri anlamada, yani alıcı lisanda zorluk yaşanabileceği üzere; kendini sözel olarak tabir etmede, sesletimde, konuşma üretiminde, yani söz edici lisanda de sorun yaşanabilir. Birtakım çocuklarda alıcı ve tabir edici lisanın yalnızca birinde bozukluk görülürken kimilerinde her ikisinde de görülebilir.