Maratonu onuruyla tamamladı
İstanbul’da evvelki gün vefat eden Türk basının duayen ismi Milliyet muharriri Sami Kohen’i dün 68 yıldır okurlarına seslendiği gazetesinde düzenlenen merasimle uğurladık. Demirören Medya Center’daki merasimde, ailesi, meslektaşları, dostları ve sevenleri Kohen’le ilgili anılarını ve onun gazeteciliğe katkılarını anlattı. Merasime katılan Demirören Holding İdare Konseyi Lider Yardımcısı Meltem Demirören Oktay da Kohen ailesine başsağlığı dileklerinde bulundu.
Yatağında Merkel’i sordu
Merasimde aile ismine konuşan gelini Seda Kohen, Baba Kohen’i anlattı:
“Bir ekolün sembolü olmuş, başlı başına bir kurum olmuş lakin daima kendi olmaktan, Sami Kohen kurallarından kendi tabiriyle ‘Nizam intizam lazımdır’ diyerek asla vazgeçmemiş ve yılmadan herkesi kendi düsturunda yaşamaya davet etmiştir. Yorgunum, makus, yanlış, yanlışlı üzere sözler asla günlük lisanı içinde yer almamış ve her vakit olaylara daima olumlu tarafınca bakma prensibini baki kılmıştır ta ki elini bir kâğıt kesimi çizene kadar işte bu biçimde güya hayat durmuş ve dünya başına yıkılmış kadar karamsar olabilmiştir. Hapşırmak, nezle olmak onun için dünya sonu olurken, kalp krizi geçirip bundan bir şey olmaz bu da geçer açın bir klasik müzik diyebilecek kuvvette olmuştur. Oturmaktan hiç hazzetmeyip daima ayakta durup daima happy hour havasında bir ömür sürmüştür. Yaşın yalnızca sayılardan ibaret olduğunun temel sorunun içini nasıl doldurman gerektiğinin, rasyonel akıl, kalp ve vücudun nasıl bir bütünlük ortasında olması gerektiğinin ikonik bir sembolü olmuştur. bununla birlikte müzik dinleyip, radyodan haber takip edip, televizyondan ilgisini çeken haberlerin özetini çıkartıp, yazısını yazabilen ve hâlâ sırrı çözülememiş meslek aşığı. Geçen cumartesi ben ve damadı Metin ağır bakıma yanına girdiğimizde, farklı konulardan konuşurken Metin, Angela Merkel’in Türkiye geldiğini söylemiş oldu. Çabucak gözünü açtı, elleriyle ‘Heyetle mi yoksa tek başına mı geldi’ diye sordu. Tek başına geldiğini söylemiş olduğimizde de ‘Bakalım ne olacak’ dedi. Hemşire nitekim şoka girdi. Zira biraz evvel uyuyordu. Cumartesi hâlâ Merkel’in peşindeydi.”
‘Bizimle yaşıyor olacak’
Sami Kohen’in kendisini öne çıkarmak için değil haber tutkusuyla mesleği sürdürdüğünü anlatan Milliyet Gazetesi Genel Yayın Direktörü Mete Belovacıklı ise şunları dedi:
“Malum vaktimiz pırıltılı isimlerin pırıltılı işlerin çağı. İçerikten çok işin kendisinden çok pırıltının fazlacaluğuna bakılıyor. Bazılarını pırıltı için iş yapıyor bazıları de işlerinin sonunda pırıltı elde ediyor. Sami Abi işi niçiniyle pırıltı elde eden, ayrışan, farklılaşan ehemmiyet taşıyan bir insandı. Sami Abi bir ustaydı hem de. Ustalık derin bir mütevazılık gerektirir, ustalık beraberinde bilginizi yavaş yavaş damıtarak etrafınızdaki her şahsa aktarabilmeyi gerektirir. Bunun için müsamahanız olmalı, bunun için beraberinde derin bilginiz olmalı, bunun için beraberinde etrafınızdaki insanları da işiniz kadar seviyor olmalısınız. Vakit zaman kızdığı görülmemiş midir görülmüştür. Yanlış yapılan bir iş niçiniyle ya da kaçırılan bir toplantı niçiniyle veyahut randevu alınması gerektiği biçimde unutulan bir dış konuk için. Ancak bunun haricinde daima kendisinden kendi bildiklerinden aktarmaya çalışarak yaşadığı bir ömür oldu. Sami Abi beraberinde hiç durmadan okuyabilen hiç durmadan merak edebilen bir insanın bir gazetecinin de nasıl olması gerektiğini de gösterdi. O yüzden hala son ana kadar elinde birtakım çalışma evraklarıyla, bu belgelere ait görüşler alıp vererek notlar haline getirerek var oldu. Sami Abi bununla birlikte iddiasızca fakat kalıcı işler yapabilmenin mümkün olduğunu ve bunun epeyce uzun mühlet yapılabileceğini de gösterdi bize. O yüzden dün olduğu üzere bugün de yarın da daima Sami Kohen bizimle yaşıyor olacak.
‘Anısını yaşatacağız’
Birinci Milliyet’e başladıklarında önemli bir kâğıt meşakkati var. Abdi Bey’le bir tam sayfa dış haberler üzerinden anlaşmışlar ancak gazete kâğıdı bulunmamaya başlayınca dış siyaset sayfası da yarım sayfaya düşmüş. Lakin haberler fazlaca, yazılması aktarılması gerekiyor. Mehmet Ali Birand’la haftalık bülten çıkarmaya başlıyorlar. 200 adet basıyorlar ceplerinden para veriyorlar ve gazete ortasında dağıtılıyorlar. Sadece biz yarım sayfalık bir iş yapmıyoruz, dünyada dünyanın işi oluyor bundan hiç biriniz habersiz kalmamalısınız, bunlara bakmalısınız diyerek. daha sonra o bülten evriliyor 1972’de Milliyet Aktüalite’ye dönüşüyor. Kapaklarını Bedri Koraman’ın çizdiği, Milliyet’in dış haberler servisinde çalışan, dış ofislerde çalışan insanların katkıda bulunduğu, Birand’ın ve Sami Kohen’in önderliğinde, altında bu ek Milliyet Dış Haberler Kısmı tarafınca hazırlanmıştır ibaresi taşıyan bir mecmua haline dönüşüyor. Bu mecmua senelerca Milliyet’le pazar günleri okuyucuya fiyatsız olarak dağıtıldı. Yılbaşından itibaren emsal bir çalışmayı yapacağız ve pazar günleri emsal biçimde bir mecmuayı Sami Abi’nin anısına okuyucularımızla buluşturmaya başlayacağız.”
Demirören Holding İdare Konseyi Lider Yardımcısı Meltem Demirören Oktay, Milliyet Gazetesi Genel Yayın Direktörü Mete Belovacıklı ile Sami Kohen’in eşi Mirka Kohen’e başsağlığı diledi.
Daima örnek oldu
Merasime katılan Kohen’in eşi Mirka Kohen, hayat arkadaşı ile ilgili “hayatı boyunca çocuklarıma örnek oldu. Dürüstlüğü, çalışkanlığı, insanlığı ile bir sürü genç yetiştirdi. Sık seyahat ediyordu, hayli yalnız kaldığım vakit oldu. Lakin döndüğünde, röportajlarını okuyunca ve gazetedeki manşetleri gördükçe iftihar ettim. Bütün kederim, hüznüm geçiyordu” dedi.
‘Ağırlığı kadar toz yuttu’
Sami Kohen’le tanıştığında 11 yaşında olduğunu söyleyen Milliyet Gazetesi müellifi Attila Gökçe, o günlere dönerek ustayı anlattı:
“1956’da Sami Ağabey ile tanıştığımda 11 yaşındaydım. Olimpiyatlarla ilgili haberler Milliyet’in sayfalarında fazlaca ilgimi çekerdi ve hayal kurardım, ‘Bir gün ben de yazacak mıyım, gazeteci olabilecek miyim?’ diye yere uzanır, gazeteyi yelken üzere açar o denli okumayı çalışırdım. Sami Ağabeyimizin bedelli yazılarıyla da o günden beri aşinayım. daha sonra İlah bana hoş bir armağan verdi. Sami Ağabey ile kapı yoldaşı olduk. Ben spor penceresinden bakarak Sami Ağabey için bir şeyler söyleyeceğim. Oturduğunuz yerden aklınıza gelen bir ismi Google’a bastığınızda çabucak onun yapıtlarını, ömür macerasını öğrenebiliriz ya da okumadığınız bir kitabın özetini okuyup, hakkında ahkam kesebiliriz. Bunların süratle gelişen teknolojinin ve sosyolojinin toplamda teknososlojinin bizi birbirine bağlayan ancak birazda çözen gelişmeleridir. Ben spor müellifi olarak baktığım vakit Sami Ağabeyin en az tartısı kadar toz yuttuğuna inanıyorum. Zira kitap karıştırmak, gazete koleksiyonlarının ortasına girmek, gazeteleri çevirirken ellerinin kararması bugünkü jenerasyonun pek bilmediği bir şey. Bizim de unutmakta olduğumuz bir şey. Los Angeles’tan İstanbul’a press aracılığıyla hoş siyah beyaz bir röportaj fotoğrafı göndermek istedim. Alman asıllı Londra’da yaşayan fotoğraf yöneticisi vardı. Kendisine gidip dedim ki ‘Gazete erken basıyor lütfen bunu biraz öne alabilir misiniz?’. Döndü ve ‘Sami Kohen’i tanıyor musun? diye sordu. ‘Onu kim tanımaz ki’ dedim ve ‘Tamam’ dedi.
Destan kahramanları
ömrü bir koşu olarak düşünebilirsek, tasavvur edebilirsek… Ben o hayatın ortasında ders çıkartırken birtakım isimlere bakıyorum. örneğin medyada tıpkı birebir örneklerle söyleyeceğim. İktisat dünyasında da bilim dünyasında da vardır. Fakat medyada kendi alanımızda bakacak olursak, sprinterlerle, maratoncular vardır ve kademe kademe koşarlar. Sprinterde kısa ve orta ara vardır. Sprinterciler tanınan kültür kahramanı olmak için reytiglerde, yüksek kitlelere ulaşmak için yapmadık beceri bırakmazlar. Toplumsal medyada takipçi sayılarıyla övünürler, onlar için neyi nasıl yaptığı, yarına ne iz bıraktığı hiç değerli değildir. esasen fişi çektiğiniz vakit yok oluyor tekrar kimse onları görmüyor. Fakat sprinterler ufak ufak kurallardan taviz verebilirler, fırsatçılardır, fırsatı değerlendirip yarış dört etapsa birini kaynatıp ortadan sıyrılarak insanları uyutarak öne geçmeye çalışırlar. Bunlar epey ünlü olur. Medyadan kelam ediyorum, epeyce çabuk parlarlar, tanınan kahramanlar haline gelirler, herkes onların ağzının içine bakar lakin onların birçok oburlarının ağzının içine bakar. Sami Ağabey maratoncuydu ve maratoncular kuralcıdır. Maratoncular koşularının 10 misli idman yaparlar. O koşuyu taşıyabilme, götürebilme, o koşuya dayanabilmek için. Sami Ağabey tonlarca bilgi araştırırdı. Araştırdığı ayrıntıların ortasından süzerek dünyadan haberler verirdi. Asla palavraya başvurmadı, spekülasyonlara başvurmadı, polemiklerden uzak durdu. İstese o bilgi ve zekâyla mükemmel polemikler yapabilirdi. Ben epey gördüm bilhassa onun jenerasyonundan ‘bakanları nasıl mat ettim, başbakanı nasıl güç duruma düşürdüm’ diye. Sami Ağabeyin bu biçimde bir sıkıntısı yoktu. O kendiydi. Dürüstlüğüyle, namusuyla, ilgisi, bilgisiyle, efendiliğiyle onuruyla, referans kimliğiyle sonuna kadar koştu. Sami Ağabeyi kıskanıyorum, onun üzere ölmek istiyorum.”
‘Çelebi adamdı naifti, akıl hocasıydı’
Milliyet Gazetesi muharriri Şansal Büyüka, Kohen’in Milliyet Gazetesi’nin kurumsal hafızası, akıl hocası, deneyimi ve simgesi olduğunu belirterek şunları söylemiş oldu:
“Sami Abi’yle yollarımız 1970’li yılların başında kesişti. Cağaloğlu’nda Milliyet binasına ürkek adımlarla girdiğimde Sami Abi Milliyet’in vazgeçilmez olağan dışı gazetecilerinden biriydi. Çelebi adamdı, naif adamdı, büyüdükçe küçülmesini bilenlerden biriydi. Biz spor servisi ikinci kattaydık, üçüncü katta yazı işleri vardı dördüncü katta muharrirlerin ufak ufak odaları vardı. Periyot haberleşmenin teleksle yapıldığı periyottu. Buna karşın Sami Abi koskoca bir dünyayı küçücük odasına indirir, oradan sayfalara taşırdı. O devirlerde de krizler hayli olurdu ülkemizin başı kaygıya epeyce girerdi her kezinde Sami Abi yazardı. ‘Abi neler oluyor’ derdik naif adamdı ya ‘Bekleyin sayfayı bitirip, geliyorum’ kaygısı aşağıya inip her insanın anlayacağı biçimde analitik biçimde durumu açıklardı. Bir özelliği vardı. Cağaloğlu’ndaki meşhur binadan içeri girerdi, birinci işi ceketini askıya asardı, kollarını sıvardı lakin kravatını hiç çıkarmazdı. Arı üzere dolaşırdı, günde 20 kez aşağıya inip çıkardı baskıya bakardı aman bir kusur olmasın diye. İnanılmaz bir insandı. Öldükten daha sonra yaşamak istiyorsan yaşarken ölümsüz eserler bırakacaksın kaygısı. Sami abi o kadar hayli eser bıraktı ki unutulması ve ölmesi mümkün değil. Ben lider gazeteci Abdi İpekçi’yi başa koyarak Milliyet’i Milliyet yapan bu dünyadan geçen bedeller önünde hürmetle eğiliyorum. Rahat uyusunlar.”
‘Dünyaya referans bir duayendi’
Milliyet Gazetesi Müellifi Güneri Cıvaoğlu, 40 yıllık dostu olan Kohen’le ilgili anılarını anlatarak, “Sami Kohen’in en kıymetli vasıflarından biri de dünyada fazlaca geniş bir etrafı vardı. Telefonunu çevirdiğinde her ülkede konuşabileceği en az bir kişi olurdu. Dünyada belirli başlı gazeteler vardır, bu gazetelerde referans gazetelerdir. Kohen de yabancı basın için referans gazeteciydi. Bir haber verilirken vakit zaman Sami Kohen refans gösterilirdi. Türkiye’de ve dünyada referans olabilmek epeyce kıymetli. Kohen tek başına bir müesseseydi” dedi. Gazeteci Altan Öymen de Kohen’in Türk basınına yaptığı katkıları anlatarak, şunları dedi:
“Türk basınında dış dünyaya yönelik ayrıntıların yer alması yolunda en değerli katkıyı sağladı. Milliyet, Abdi İpekçi vaktinde ve Sami Kohen’in iştirakiyle büyük bir ihtilal yaptı, dış haberler sayfası ayırdı. Basında ihtisaslaşmanın ehemmiyetini gösterdi. Bu toplantı Türk basınında fazlaca büyük bir gazeteciye gösterilen saygıyı gösteriyor.”
‘O’nunla çalışmaktan gurur duyuyorum’
Milliyet Gazetesi Dış Haberler Müdürü Levent Köprülü “Onun kurmuş olduğu dış haberler servisinin başındaki kişi olarak değil de ağabeyini kaybetmiş bir kardeş olarak konuşmak istiyorum. 1990’da Milliyet’in kapısından girdiğim vakit Sami Beyefendi ellerini kavuşturarak ‘bu mu yeni gelen arkadaş’ diye sormuştu. Askerlik dönüşü geldiğimde titiz bir Sami Kohen’le tanıştım. ‘Eee bugün ne yapıyorsunuz’ diye konuşup tekliflerde bulunan Kohen’le tanışmıştım. çabucak sonrasında müdür olduğumda abi Sami Kohen’le tanıştım. Son periyotta de baba Sami Bey’le tanıştım. hayatına şahit oldum, kucak dolusu sohbet etme imkanı buldum. Hasta olduğumda 15 günün 13 gününde aradı. Onunla çalışmış olmaktan gurur duyuyorum. Telefon fihristimde her vakit var olacak bir insanı uğurlamış olmaktan da hüzün duyuyorum” dedi.
‘İnsanlar yazılarını inançla okurdu’
Hürriyet Gazetesi muharriri Sedat Ergin ise konuşmasında dünkü (salı) Milliyet Gazetesi’nde Sami Kohen anısına yapılan özel sayfaların ehemmiyetini vurgulayarak, “Milliyet Gazetesi’ne teşekkür etmek istiyorum. Bugün yayınlanan Milliyet gazetesi, Sami Kohen özel sayısı üzere çıkmış epeyce hoş hazırlanmıştı. Büyük bir emeğin yansıması, bir ahde vefa sözüdür. Her türlü kurumsal kültürün yaşatılması ve Sami Bey’in anısına bu türlü sahip çıkılması her türlü takdirin üzerindedir” dedi.
‘Yol gösterecek’
Kohen’den her insanın övgüyle bahsetmiş olduğuni ve bunun epey az gazeteciye nasip olacak bir şey olduğunu söyleyen Sedat Ergin, şöyleki devam etti: “Türkiye’de dış habercilik alanında öncü bir isim. Türkiye’de dış habercilik onunla kurumsallaştı, dış haber servisinin kurulması, dış haberler sayfalarının yapılması daima onunla başladı. Gazetecilikte etik ölçülerin itimadın, üniversal batılı ölçülerin yerleştirilmesinde benimsenmesinde bence Abdi İpekçi’yle birlikte tarihi bir rol oynadı. Sami Beyefendi itimat verirdi, yazdığı bir yazıyı beşerler gözlerini kapatarak inançla okuyabilirdi. Bunların üzerine çıkan bir özelliği de insanı istikametiydi. Eşsiz bir insandı. Etrafına inanç duygusu yayardı. Çalışkandı, iş disiplini, profesyonelliği, mesleksel ahlakı epeyce değerli özellikleriydi. O gazetecilik merakını hiç kaybetmemişti. Fiziki olarak ufak tefek bir insandı fakat o dev bir insandı. Çok değerli bir gazeteciydi beraberinde dev bir kurumdu. Bütün kıdemine karşın stajyer muhabir heyecanıyla soru sorardı. Tüm bu taraflarıyla bundan daha sonraki gazetecilere de her vakit yol göstermeye devam edecektir.”
‘Hakikati arayan gazeteciydi’
Merasime katılan Şalom Gazetesi Genel Yayın Direktörü İvo Molinas da Kohen’in Şalom Gazetesi’ne yaptığı katkılardan, hakikatı ve bilgiyi arama yolundaki çalışmaktan hiç vazgeçmemesinden bahsederek, “Hakikati arayan bir gazeteci olarak hiç bir siyasi angajmana girmeden objektif gazeteciliği Türk basınına ikram etmiş bir gazeteci olarak tanınacaktır. Ben kendisini objektif gazeteciliğin gurusu olarak tanımak ve hatırlamak istiyorum” dedi.
Kohen’e Meclis’te de anma
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, Türk basının duayen ismi, Milliyet gazetesi muharriri Sami Kohen için dün Meclis Genel Kurulu’nda konuşma yaptı. Çakırözer şunları söylemiş oldu: “Türk basının usta kalemlerinden yetmiş yıldan fazla müddettir bizlere dünyayı, dış politikayı anlatan gazeteci Sami Kohen’i kaybetmenin hüznünü yaşıyoruz. Dış haberciliğe verdiği ehemmiyetle, bilgisiyle, tevazusuyla, nezaketiyle hepimize örnek bir isimdi. Kederli ailesine, tam altmış sekiz yıldır yazdığı Milliyet Gazetesi’ne ve basın topluluğumuza başsağlığı diliyorum.”
‘Kohen bize dünyanın kapılarını açtı’
Coca-Cola İçecek CEO’su Burak Başarır, Milliyet Gazetesi Genel Yayın Direktörü Mete Belovacıklı’ya gönderdiği taziye iletisinde, “Gazetenizin ve ülkemizin değerli müellifi usta gazeteci Sami Kohen’in vefatından duyduğum üzüntüyü belirtmek isterim. Biz okurlarına dünyanın kapılarını açmasının yanı sıra son nefesine kadar gazetecilik nazaranvlerini yerine getirmesi, bizlere mesleğini tutkuyla yapmanın değerini bir defa daha hatırlattı. Tüm okurları ve Milliyet gazetesi çalışanlarının acısını paylaşıyor, baş sıhhati diliyoruz” dedi.
İstanbul’da evvelki gün vefat eden Türk basının duayen ismi Milliyet muharriri Sami Kohen’i dün 68 yıldır okurlarına seslendiği gazetesinde düzenlenen merasimle uğurladık. Demirören Medya Center’daki merasimde, ailesi, meslektaşları, dostları ve sevenleri Kohen’le ilgili anılarını ve onun gazeteciliğe katkılarını anlattı. Merasime katılan Demirören Holding İdare Konseyi Lider Yardımcısı Meltem Demirören Oktay da Kohen ailesine başsağlığı dileklerinde bulundu.
Yatağında Merkel’i sordu
Merasimde aile ismine konuşan gelini Seda Kohen, Baba Kohen’i anlattı:
“Bir ekolün sembolü olmuş, başlı başına bir kurum olmuş lakin daima kendi olmaktan, Sami Kohen kurallarından kendi tabiriyle ‘Nizam intizam lazımdır’ diyerek asla vazgeçmemiş ve yılmadan herkesi kendi düsturunda yaşamaya davet etmiştir. Yorgunum, makus, yanlış, yanlışlı üzere sözler asla günlük lisanı içinde yer almamış ve her vakit olaylara daima olumlu tarafınca bakma prensibini baki kılmıştır ta ki elini bir kâğıt kesimi çizene kadar işte bu biçimde güya hayat durmuş ve dünya başına yıkılmış kadar karamsar olabilmiştir. Hapşırmak, nezle olmak onun için dünya sonu olurken, kalp krizi geçirip bundan bir şey olmaz bu da geçer açın bir klasik müzik diyebilecek kuvvette olmuştur. Oturmaktan hiç hazzetmeyip daima ayakta durup daima happy hour havasında bir ömür sürmüştür. Yaşın yalnızca sayılardan ibaret olduğunun temel sorunun içini nasıl doldurman gerektiğinin, rasyonel akıl, kalp ve vücudun nasıl bir bütünlük ortasında olması gerektiğinin ikonik bir sembolü olmuştur. bununla birlikte müzik dinleyip, radyodan haber takip edip, televizyondan ilgisini çeken haberlerin özetini çıkartıp, yazısını yazabilen ve hâlâ sırrı çözülememiş meslek aşığı. Geçen cumartesi ben ve damadı Metin ağır bakıma yanına girdiğimizde, farklı konulardan konuşurken Metin, Angela Merkel’in Türkiye geldiğini söylemiş oldu. Çabucak gözünü açtı, elleriyle ‘Heyetle mi yoksa tek başına mı geldi’ diye sordu. Tek başına geldiğini söylemiş olduğimizde de ‘Bakalım ne olacak’ dedi. Hemşire nitekim şoka girdi. Zira biraz evvel uyuyordu. Cumartesi hâlâ Merkel’in peşindeydi.”
‘Bizimle yaşıyor olacak’
Sami Kohen’in kendisini öne çıkarmak için değil haber tutkusuyla mesleği sürdürdüğünü anlatan Milliyet Gazetesi Genel Yayın Direktörü Mete Belovacıklı ise şunları dedi:
“Malum vaktimiz pırıltılı isimlerin pırıltılı işlerin çağı. İçerikten çok işin kendisinden çok pırıltının fazlacaluğuna bakılıyor. Bazılarını pırıltı için iş yapıyor bazıları de işlerinin sonunda pırıltı elde ediyor. Sami Abi işi niçiniyle pırıltı elde eden, ayrışan, farklılaşan ehemmiyet taşıyan bir insandı. Sami Abi bir ustaydı hem de. Ustalık derin bir mütevazılık gerektirir, ustalık beraberinde bilginizi yavaş yavaş damıtarak etrafınızdaki her şahsa aktarabilmeyi gerektirir. Bunun için müsamahanız olmalı, bunun için beraberinde derin bilginiz olmalı, bunun için beraberinde etrafınızdaki insanları da işiniz kadar seviyor olmalısınız. Vakit zaman kızdığı görülmemiş midir görülmüştür. Yanlış yapılan bir iş niçiniyle ya da kaçırılan bir toplantı niçiniyle veyahut randevu alınması gerektiği biçimde unutulan bir dış konuk için. Ancak bunun haricinde daima kendisinden kendi bildiklerinden aktarmaya çalışarak yaşadığı bir ömür oldu. Sami Abi beraberinde hiç durmadan okuyabilen hiç durmadan merak edebilen bir insanın bir gazetecinin de nasıl olması gerektiğini de gösterdi. O yüzden hala son ana kadar elinde birtakım çalışma evraklarıyla, bu belgelere ait görüşler alıp vererek notlar haline getirerek var oldu. Sami Abi bununla birlikte iddiasızca fakat kalıcı işler yapabilmenin mümkün olduğunu ve bunun epeyce uzun mühlet yapılabileceğini de gösterdi bize. O yüzden dün olduğu üzere bugün de yarın da daima Sami Kohen bizimle yaşıyor olacak.
‘Anısını yaşatacağız’
Birinci Milliyet’e başladıklarında önemli bir kâğıt meşakkati var. Abdi Bey’le bir tam sayfa dış haberler üzerinden anlaşmışlar ancak gazete kâğıdı bulunmamaya başlayınca dış siyaset sayfası da yarım sayfaya düşmüş. Lakin haberler fazlaca, yazılması aktarılması gerekiyor. Mehmet Ali Birand’la haftalık bülten çıkarmaya başlıyorlar. 200 adet basıyorlar ceplerinden para veriyorlar ve gazete ortasında dağıtılıyorlar. Sadece biz yarım sayfalık bir iş yapmıyoruz, dünyada dünyanın işi oluyor bundan hiç biriniz habersiz kalmamalısınız, bunlara bakmalısınız diyerek. daha sonra o bülten evriliyor 1972’de Milliyet Aktüalite’ye dönüşüyor. Kapaklarını Bedri Koraman’ın çizdiği, Milliyet’in dış haberler servisinde çalışan, dış ofislerde çalışan insanların katkıda bulunduğu, Birand’ın ve Sami Kohen’in önderliğinde, altında bu ek Milliyet Dış Haberler Kısmı tarafınca hazırlanmıştır ibaresi taşıyan bir mecmua haline dönüşüyor. Bu mecmua senelerca Milliyet’le pazar günleri okuyucuya fiyatsız olarak dağıtıldı. Yılbaşından itibaren emsal bir çalışmayı yapacağız ve pazar günleri emsal biçimde bir mecmuayı Sami Abi’nin anısına okuyucularımızla buluşturmaya başlayacağız.”
Demirören Holding İdare Konseyi Lider Yardımcısı Meltem Demirören Oktay, Milliyet Gazetesi Genel Yayın Direktörü Mete Belovacıklı ile Sami Kohen’in eşi Mirka Kohen’e başsağlığı diledi.
Daima örnek oldu
Merasime katılan Kohen’in eşi Mirka Kohen, hayat arkadaşı ile ilgili “hayatı boyunca çocuklarıma örnek oldu. Dürüstlüğü, çalışkanlığı, insanlığı ile bir sürü genç yetiştirdi. Sık seyahat ediyordu, hayli yalnız kaldığım vakit oldu. Lakin döndüğünde, röportajlarını okuyunca ve gazetedeki manşetleri gördükçe iftihar ettim. Bütün kederim, hüznüm geçiyordu” dedi.
‘Ağırlığı kadar toz yuttu’
Sami Kohen’le tanıştığında 11 yaşında olduğunu söyleyen Milliyet Gazetesi müellifi Attila Gökçe, o günlere dönerek ustayı anlattı:
“1956’da Sami Ağabey ile tanıştığımda 11 yaşındaydım. Olimpiyatlarla ilgili haberler Milliyet’in sayfalarında fazlaca ilgimi çekerdi ve hayal kurardım, ‘Bir gün ben de yazacak mıyım, gazeteci olabilecek miyim?’ diye yere uzanır, gazeteyi yelken üzere açar o denli okumayı çalışırdım. Sami Ağabeyimizin bedelli yazılarıyla da o günden beri aşinayım. daha sonra İlah bana hoş bir armağan verdi. Sami Ağabey ile kapı yoldaşı olduk. Ben spor penceresinden bakarak Sami Ağabey için bir şeyler söyleyeceğim. Oturduğunuz yerden aklınıza gelen bir ismi Google’a bastığınızda çabucak onun yapıtlarını, ömür macerasını öğrenebiliriz ya da okumadığınız bir kitabın özetini okuyup, hakkında ahkam kesebiliriz. Bunların süratle gelişen teknolojinin ve sosyolojinin toplamda teknososlojinin bizi birbirine bağlayan ancak birazda çözen gelişmeleridir. Ben spor müellifi olarak baktığım vakit Sami Ağabeyin en az tartısı kadar toz yuttuğuna inanıyorum. Zira kitap karıştırmak, gazete koleksiyonlarının ortasına girmek, gazeteleri çevirirken ellerinin kararması bugünkü jenerasyonun pek bilmediği bir şey. Bizim de unutmakta olduğumuz bir şey. Los Angeles’tan İstanbul’a press aracılığıyla hoş siyah beyaz bir röportaj fotoğrafı göndermek istedim. Alman asıllı Londra’da yaşayan fotoğraf yöneticisi vardı. Kendisine gidip dedim ki ‘Gazete erken basıyor lütfen bunu biraz öne alabilir misiniz?’. Döndü ve ‘Sami Kohen’i tanıyor musun? diye sordu. ‘Onu kim tanımaz ki’ dedim ve ‘Tamam’ dedi.
Destan kahramanları
ömrü bir koşu olarak düşünebilirsek, tasavvur edebilirsek… Ben o hayatın ortasında ders çıkartırken birtakım isimlere bakıyorum. örneğin medyada tıpkı birebir örneklerle söyleyeceğim. İktisat dünyasında da bilim dünyasında da vardır. Fakat medyada kendi alanımızda bakacak olursak, sprinterlerle, maratoncular vardır ve kademe kademe koşarlar. Sprinterde kısa ve orta ara vardır. Sprinterciler tanınan kültür kahramanı olmak için reytiglerde, yüksek kitlelere ulaşmak için yapmadık beceri bırakmazlar. Toplumsal medyada takipçi sayılarıyla övünürler, onlar için neyi nasıl yaptığı, yarına ne iz bıraktığı hiç değerli değildir. esasen fişi çektiğiniz vakit yok oluyor tekrar kimse onları görmüyor. Fakat sprinterler ufak ufak kurallardan taviz verebilirler, fırsatçılardır, fırsatı değerlendirip yarış dört etapsa birini kaynatıp ortadan sıyrılarak insanları uyutarak öne geçmeye çalışırlar. Bunlar epey ünlü olur. Medyadan kelam ediyorum, epeyce çabuk parlarlar, tanınan kahramanlar haline gelirler, herkes onların ağzının içine bakar lakin onların birçok oburlarının ağzının içine bakar. Sami Ağabey maratoncuydu ve maratoncular kuralcıdır. Maratoncular koşularının 10 misli idman yaparlar. O koşuyu taşıyabilme, götürebilme, o koşuya dayanabilmek için. Sami Ağabey tonlarca bilgi araştırırdı. Araştırdığı ayrıntıların ortasından süzerek dünyadan haberler verirdi. Asla palavraya başvurmadı, spekülasyonlara başvurmadı, polemiklerden uzak durdu. İstese o bilgi ve zekâyla mükemmel polemikler yapabilirdi. Ben epey gördüm bilhassa onun jenerasyonundan ‘bakanları nasıl mat ettim, başbakanı nasıl güç duruma düşürdüm’ diye. Sami Ağabeyin bu biçimde bir sıkıntısı yoktu. O kendiydi. Dürüstlüğüyle, namusuyla, ilgisi, bilgisiyle, efendiliğiyle onuruyla, referans kimliğiyle sonuna kadar koştu. Sami Ağabeyi kıskanıyorum, onun üzere ölmek istiyorum.”
‘Çelebi adamdı naifti, akıl hocasıydı’
Milliyet Gazetesi muharriri Şansal Büyüka, Kohen’in Milliyet Gazetesi’nin kurumsal hafızası, akıl hocası, deneyimi ve simgesi olduğunu belirterek şunları söylemiş oldu:
“Sami Abi’yle yollarımız 1970’li yılların başında kesişti. Cağaloğlu’nda Milliyet binasına ürkek adımlarla girdiğimde Sami Abi Milliyet’in vazgeçilmez olağan dışı gazetecilerinden biriydi. Çelebi adamdı, naif adamdı, büyüdükçe küçülmesini bilenlerden biriydi. Biz spor servisi ikinci kattaydık, üçüncü katta yazı işleri vardı dördüncü katta muharrirlerin ufak ufak odaları vardı. Periyot haberleşmenin teleksle yapıldığı periyottu. Buna karşın Sami Abi koskoca bir dünyayı küçücük odasına indirir, oradan sayfalara taşırdı. O devirlerde de krizler hayli olurdu ülkemizin başı kaygıya epeyce girerdi her kezinde Sami Abi yazardı. ‘Abi neler oluyor’ derdik naif adamdı ya ‘Bekleyin sayfayı bitirip, geliyorum’ kaygısı aşağıya inip her insanın anlayacağı biçimde analitik biçimde durumu açıklardı. Bir özelliği vardı. Cağaloğlu’ndaki meşhur binadan içeri girerdi, birinci işi ceketini askıya asardı, kollarını sıvardı lakin kravatını hiç çıkarmazdı. Arı üzere dolaşırdı, günde 20 kez aşağıya inip çıkardı baskıya bakardı aman bir kusur olmasın diye. İnanılmaz bir insandı. Öldükten daha sonra yaşamak istiyorsan yaşarken ölümsüz eserler bırakacaksın kaygısı. Sami abi o kadar hayli eser bıraktı ki unutulması ve ölmesi mümkün değil. Ben lider gazeteci Abdi İpekçi’yi başa koyarak Milliyet’i Milliyet yapan bu dünyadan geçen bedeller önünde hürmetle eğiliyorum. Rahat uyusunlar.”
‘Dünyaya referans bir duayendi’
Milliyet Gazetesi Müellifi Güneri Cıvaoğlu, 40 yıllık dostu olan Kohen’le ilgili anılarını anlatarak, “Sami Kohen’in en kıymetli vasıflarından biri de dünyada fazlaca geniş bir etrafı vardı. Telefonunu çevirdiğinde her ülkede konuşabileceği en az bir kişi olurdu. Dünyada belirli başlı gazeteler vardır, bu gazetelerde referans gazetelerdir. Kohen de yabancı basın için referans gazeteciydi. Bir haber verilirken vakit zaman Sami Kohen refans gösterilirdi. Türkiye’de ve dünyada referans olabilmek epeyce kıymetli. Kohen tek başına bir müesseseydi” dedi. Gazeteci Altan Öymen de Kohen’in Türk basınına yaptığı katkıları anlatarak, şunları dedi:
“Türk basınında dış dünyaya yönelik ayrıntıların yer alması yolunda en değerli katkıyı sağladı. Milliyet, Abdi İpekçi vaktinde ve Sami Kohen’in iştirakiyle büyük bir ihtilal yaptı, dış haberler sayfası ayırdı. Basında ihtisaslaşmanın ehemmiyetini gösterdi. Bu toplantı Türk basınında fazlaca büyük bir gazeteciye gösterilen saygıyı gösteriyor.”
‘O’nunla çalışmaktan gurur duyuyorum’
Milliyet Gazetesi Dış Haberler Müdürü Levent Köprülü “Onun kurmuş olduğu dış haberler servisinin başındaki kişi olarak değil de ağabeyini kaybetmiş bir kardeş olarak konuşmak istiyorum. 1990’da Milliyet’in kapısından girdiğim vakit Sami Beyefendi ellerini kavuşturarak ‘bu mu yeni gelen arkadaş’ diye sormuştu. Askerlik dönüşü geldiğimde titiz bir Sami Kohen’le tanıştım. ‘Eee bugün ne yapıyorsunuz’ diye konuşup tekliflerde bulunan Kohen’le tanışmıştım. çabucak sonrasında müdür olduğumda abi Sami Kohen’le tanıştım. Son periyotta de baba Sami Bey’le tanıştım. hayatına şahit oldum, kucak dolusu sohbet etme imkanı buldum. Hasta olduğumda 15 günün 13 gününde aradı. Onunla çalışmış olmaktan gurur duyuyorum. Telefon fihristimde her vakit var olacak bir insanı uğurlamış olmaktan da hüzün duyuyorum” dedi.
‘İnsanlar yazılarını inançla okurdu’
Hürriyet Gazetesi muharriri Sedat Ergin ise konuşmasında dünkü (salı) Milliyet Gazetesi’nde Sami Kohen anısına yapılan özel sayfaların ehemmiyetini vurgulayarak, “Milliyet Gazetesi’ne teşekkür etmek istiyorum. Bugün yayınlanan Milliyet gazetesi, Sami Kohen özel sayısı üzere çıkmış epeyce hoş hazırlanmıştı. Büyük bir emeğin yansıması, bir ahde vefa sözüdür. Her türlü kurumsal kültürün yaşatılması ve Sami Bey’in anısına bu türlü sahip çıkılması her türlü takdirin üzerindedir” dedi.
‘Yol gösterecek’
Kohen’den her insanın övgüyle bahsetmiş olduğuni ve bunun epey az gazeteciye nasip olacak bir şey olduğunu söyleyen Sedat Ergin, şöyleki devam etti: “Türkiye’de dış habercilik alanında öncü bir isim. Türkiye’de dış habercilik onunla kurumsallaştı, dış haber servisinin kurulması, dış haberler sayfalarının yapılması daima onunla başladı. Gazetecilikte etik ölçülerin itimadın, üniversal batılı ölçülerin yerleştirilmesinde benimsenmesinde bence Abdi İpekçi’yle birlikte tarihi bir rol oynadı. Sami Beyefendi itimat verirdi, yazdığı bir yazıyı beşerler gözlerini kapatarak inançla okuyabilirdi. Bunların üzerine çıkan bir özelliği de insanı istikametiydi. Eşsiz bir insandı. Etrafına inanç duygusu yayardı. Çalışkandı, iş disiplini, profesyonelliği, mesleksel ahlakı epeyce değerli özellikleriydi. O gazetecilik merakını hiç kaybetmemişti. Fiziki olarak ufak tefek bir insandı fakat o dev bir insandı. Çok değerli bir gazeteciydi beraberinde dev bir kurumdu. Bütün kıdemine karşın stajyer muhabir heyecanıyla soru sorardı. Tüm bu taraflarıyla bundan daha sonraki gazetecilere de her vakit yol göstermeye devam edecektir.”
‘Hakikati arayan gazeteciydi’
Merasime katılan Şalom Gazetesi Genel Yayın Direktörü İvo Molinas da Kohen’in Şalom Gazetesi’ne yaptığı katkılardan, hakikatı ve bilgiyi arama yolundaki çalışmaktan hiç vazgeçmemesinden bahsederek, “Hakikati arayan bir gazeteci olarak hiç bir siyasi angajmana girmeden objektif gazeteciliği Türk basınına ikram etmiş bir gazeteci olarak tanınacaktır. Ben kendisini objektif gazeteciliğin gurusu olarak tanımak ve hatırlamak istiyorum” dedi.
Kohen’e Meclis’te de anma
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, Türk basının duayen ismi, Milliyet gazetesi muharriri Sami Kohen için dün Meclis Genel Kurulu’nda konuşma yaptı. Çakırözer şunları söylemiş oldu: “Türk basının usta kalemlerinden yetmiş yıldan fazla müddettir bizlere dünyayı, dış politikayı anlatan gazeteci Sami Kohen’i kaybetmenin hüznünü yaşıyoruz. Dış haberciliğe verdiği ehemmiyetle, bilgisiyle, tevazusuyla, nezaketiyle hepimize örnek bir isimdi. Kederli ailesine, tam altmış sekiz yıldır yazdığı Milliyet Gazetesi’ne ve basın topluluğumuza başsağlığı diliyorum.”
‘Kohen bize dünyanın kapılarını açtı’
Coca-Cola İçecek CEO’su Burak Başarır, Milliyet Gazetesi Genel Yayın Direktörü Mete Belovacıklı’ya gönderdiği taziye iletisinde, “Gazetenizin ve ülkemizin değerli müellifi usta gazeteci Sami Kohen’in vefatından duyduğum üzüntüyü belirtmek isterim. Biz okurlarına dünyanın kapılarını açmasının yanı sıra son nefesine kadar gazetecilik nazaranvlerini yerine getirmesi, bizlere mesleğini tutkuyla yapmanın değerini bir defa daha hatırlattı. Tüm okurları ve Milliyet gazetesi çalışanlarının acısını paylaşıyor, baş sıhhati diliyoruz” dedi.