Pandemide memnunluğu midede aradık
MELTEM GÜNAY İstanbul – TÜBİTAK tarafınca desteklenen “Koronavirüs Önlemleri Periyodunda Tüketim Alışkanlıkları ve Kaynaklara Erişimdeki Kırılganlığın Tüketimde Özdenetim ile Bağının Araştırılması” projesi, pandemi müddetince bireylerin tüketim alışkanlıklarındaki değişimleri ortaya koydu. Türkiye genelinde 1500’e yakın bireyle yapılan çalışmada, pandemi niçiniyle artan gerilimle bir arada bireylerin davranışlarında ve tüketim alışkanlıklarında değişimler gözlemlendi. Araştırma pandeminin birinci dalgasının yaşandığı 20 Temmuz-10 Ağustos ile ikinci dalgasına denk düşen 20 Kasım-10 Aralık 2020 tarihleri içinde iki farklı devirde gerçekleştirildi. Yüklü olarak 26-55 yaş ortası 1500’e yakın iştirakçiyle yapılan araştırmada, toplumun alışkanlıklarının değiştiğini bir defa daha ortaya koydu.
Besine yüklendik
Araştırma neticelerina göre, her iki periyotta de en epeyce tüketilen eser besin oldu. Onu sıhhat ve hijyen eserleri izledi. Araştırmanın yapıldığı birinci devirde besin mamüllerinin tüketimi tüm eser kümelerinin ortasında yüzde 52’lik bir hisseye sahipken bu oran ikinci devirde yüzde 43’e düştü. Besin eserleri en epey marketlerden, sıhhat ve hijyen eserleri ise eczanelerden satın alındı. Araştırma neticelerina göre online kanallardan en epey satın alınan eser kümesi kıyafet ve moda eserleri oldu. Pandemi ilerledikçe online kanallardan kıyafet alışverişinde bir artış da gözlemlendi. Birinci dalgada yüzde 13 olan kıyafet tüketim oranı, ikinci dalgada yüzde 20’ye yükseldi. Online mağazada en tanınan ikinci eser kümesi ise kozmetik ve şahsi bakım eserleri oldu. Alışverişinin tamamını fizikî mağazalardan yapanların oranı birinci dalgada yüzde 68,2, ikinci dalgada ise yüzde 67,5 olarak gözlemlendi. Hadise sayılarındaki artışa karşın büsbütün fizikî mağazadan alışveriş yapanların oranında online’a yönelim açısından önemli bir değişiklik yaşanmadı.
Mutsuzluk arttı
Pandemi ilerledikçe toplumsal medya bağımlılığının arttığını ve bu durumun bireyleri olumsuz etkilediğini belirten Bilgi Üniversitesi İşletme Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Neşenur Altıniğne Ekici, “Bağımlılık, ruhsal iyiliği yani uygun hissetme, keyifli olma halini olumsuz etkilediğini tespit ettik. Bireyler öbür beşerlerle yüz yüze görüşemedikleri için toplumsal medyaya yöneliyor lakin bu durum toplumsal gereksinimleri tam olarak karşılayamadığı için ruhsal iyilikte bir azalmaya niye oluyor” dedi. Pandemide besin tüketim bağımlılığı artıkça bireylerin uygun hissetme halinin arttığını lisana getiren Ekici, “Gıda tüketim bağımlılığının toplumsal izolasyon arttıkça, yani birey kendisini daha fazla yalnız hissettikçe bireyin psikolojisinde olumlu yansımalarının olduğunu tespit ettik. Bu pek de beklemediğimiz bir bulguydu. Yaşadığımız gerilimi, besin tüketim bağımlılığı ile telafi etmeye, daha fazla besin tüketerek bir biçimde kendimizi keyifli etmeye çalışıyoruz” diye konuştu. Pandeminin ilerlediği ikinci dalgada bireylerin ruhsal kırılganlıklarında artış olduğunu lisana getiren Ekici kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Kendini hayli yalnız hissettiğini, izolasyon koşullarının kendilerine duygusal olarak ağır geldiğini belirten şahısların toplum yanlısı davranış gösterme eğilimlerinde bir artış gözlemledik. Birey ruhsal olarak kendisini ne kadar yalnız, takviyesiz hissederse o kadar topluma yöneliyor. Bu durum toplumsal problemlerin da farkına varmasına ve daha planlı bir biçimde tüketim yapmasına niye oluyor. Birey, toplum yanlısı davranışların arttığını, her insanın birbirini desteklediğini fark ettiğinde yani toplumsal sermayesinde değişim algıladığında tüketimini düzenleme davranışını tam bilakis azaltmaya başlıyor.”
Online alışveriş bağımlılığa dönüştü
Araştırmanın ekonomik kırılganlıkları yüksek bireylerin besin tüketim ve online alışveriş bağımlılığına sahip olduğunu ortaya koyduğuna dikkat çeken Ekici, “Pandemide önemli gelir kaybettiğini, faturalarını ödemekte zorlandığını, temel gereksinimlerini karşılamakta kuvvetlik çektiğini belirten bireylerin bu süreçte ruhsal açıdan âlâ hissetme hallerinin azaldığını gördük. tıpkı vakitte ekonomik kırılganlık arttıkça hem besin tüketim bağımlılığında birebir vakitte online alışveriş bağımlılığında bir artış da gözlemledik. Ekonomik olarak güç durumda olmalarına karşın bu kümenin ekonomik açıdan daha rahat şartlarda olan bireylere bakılırsa bu bağımlılıkları yüksek çıktı” dedi.
MELTEM GÜNAY İstanbul – TÜBİTAK tarafınca desteklenen “Koronavirüs Önlemleri Periyodunda Tüketim Alışkanlıkları ve Kaynaklara Erişimdeki Kırılganlığın Tüketimde Özdenetim ile Bağının Araştırılması” projesi, pandemi müddetince bireylerin tüketim alışkanlıklarındaki değişimleri ortaya koydu. Türkiye genelinde 1500’e yakın bireyle yapılan çalışmada, pandemi niçiniyle artan gerilimle bir arada bireylerin davranışlarında ve tüketim alışkanlıklarında değişimler gözlemlendi. Araştırma pandeminin birinci dalgasının yaşandığı 20 Temmuz-10 Ağustos ile ikinci dalgasına denk düşen 20 Kasım-10 Aralık 2020 tarihleri içinde iki farklı devirde gerçekleştirildi. Yüklü olarak 26-55 yaş ortası 1500’e yakın iştirakçiyle yapılan araştırmada, toplumun alışkanlıklarının değiştiğini bir defa daha ortaya koydu.
Besine yüklendik
Araştırma neticelerina göre, her iki periyotta de en epeyce tüketilen eser besin oldu. Onu sıhhat ve hijyen eserleri izledi. Araştırmanın yapıldığı birinci devirde besin mamüllerinin tüketimi tüm eser kümelerinin ortasında yüzde 52’lik bir hisseye sahipken bu oran ikinci devirde yüzde 43’e düştü. Besin eserleri en epey marketlerden, sıhhat ve hijyen eserleri ise eczanelerden satın alındı. Araştırma neticelerina göre online kanallardan en epey satın alınan eser kümesi kıyafet ve moda eserleri oldu. Pandemi ilerledikçe online kanallardan kıyafet alışverişinde bir artış da gözlemlendi. Birinci dalgada yüzde 13 olan kıyafet tüketim oranı, ikinci dalgada yüzde 20’ye yükseldi. Online mağazada en tanınan ikinci eser kümesi ise kozmetik ve şahsi bakım eserleri oldu. Alışverişinin tamamını fizikî mağazalardan yapanların oranı birinci dalgada yüzde 68,2, ikinci dalgada ise yüzde 67,5 olarak gözlemlendi. Hadise sayılarındaki artışa karşın büsbütün fizikî mağazadan alışveriş yapanların oranında online’a yönelim açısından önemli bir değişiklik yaşanmadı.
Mutsuzluk arttı
Pandemi ilerledikçe toplumsal medya bağımlılığının arttığını ve bu durumun bireyleri olumsuz etkilediğini belirten Bilgi Üniversitesi İşletme Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Neşenur Altıniğne Ekici, “Bağımlılık, ruhsal iyiliği yani uygun hissetme, keyifli olma halini olumsuz etkilediğini tespit ettik. Bireyler öbür beşerlerle yüz yüze görüşemedikleri için toplumsal medyaya yöneliyor lakin bu durum toplumsal gereksinimleri tam olarak karşılayamadığı için ruhsal iyilikte bir azalmaya niye oluyor” dedi. Pandemide besin tüketim bağımlılığı artıkça bireylerin uygun hissetme halinin arttığını lisana getiren Ekici, “Gıda tüketim bağımlılığının toplumsal izolasyon arttıkça, yani birey kendisini daha fazla yalnız hissettikçe bireyin psikolojisinde olumlu yansımalarının olduğunu tespit ettik. Bu pek de beklemediğimiz bir bulguydu. Yaşadığımız gerilimi, besin tüketim bağımlılığı ile telafi etmeye, daha fazla besin tüketerek bir biçimde kendimizi keyifli etmeye çalışıyoruz” diye konuştu. Pandeminin ilerlediği ikinci dalgada bireylerin ruhsal kırılganlıklarında artış olduğunu lisana getiren Ekici kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Kendini hayli yalnız hissettiğini, izolasyon koşullarının kendilerine duygusal olarak ağır geldiğini belirten şahısların toplum yanlısı davranış gösterme eğilimlerinde bir artış gözlemledik. Birey ruhsal olarak kendisini ne kadar yalnız, takviyesiz hissederse o kadar topluma yöneliyor. Bu durum toplumsal problemlerin da farkına varmasına ve daha planlı bir biçimde tüketim yapmasına niye oluyor. Birey, toplum yanlısı davranışların arttığını, her insanın birbirini desteklediğini fark ettiğinde yani toplumsal sermayesinde değişim algıladığında tüketimini düzenleme davranışını tam bilakis azaltmaya başlıyor.”
Online alışveriş bağımlılığa dönüştü
Araştırmanın ekonomik kırılganlıkları yüksek bireylerin besin tüketim ve online alışveriş bağımlılığına sahip olduğunu ortaya koyduğuna dikkat çeken Ekici, “Pandemide önemli gelir kaybettiğini, faturalarını ödemekte zorlandığını, temel gereksinimlerini karşılamakta kuvvetlik çektiğini belirten bireylerin bu süreçte ruhsal açıdan âlâ hissetme hallerinin azaldığını gördük. tıpkı vakitte ekonomik kırılganlık arttıkça hem besin tüketim bağımlılığında birebir vakitte online alışveriş bağımlılığında bir artış da gözlemledik. Ekonomik olarak güç durumda olmalarına karşın bu kümenin ekonomik açıdan daha rahat şartlarda olan bireylere bakılırsa bu bağımlılıkları yüksek çıktı” dedi.