Prof. Dr. Doğanay Tolunay orman yangınların niçinini deklare etti: Yıldırım değilse kesinlikle insandır
MERT İNAN İstanbul – Türkiye’de yangın felaketine ait başlayan tartışmalar devam ederken, felaketin oluş niçinine ait farklı argümanlar da gündeme getirilmeye devam ediyor. Orman konusunda en kıymetli uzmanlardan biri kabul edilen İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, adeta ‘bilgi kirliliği yangını’ da yaşandığı ikazında bulundu.
“Bir ormanda yangın çıkması için kesinlikle insan yanılgı yahut dikkatsizliğinden kaynaklı kıvılcım gerekir” diyen Prof. Dr. Tolunay, şu görüşleri lisana getirdi:
“Türkiye’deki yangınların yüzde 89’u insan kaynaklı yanılgı yahut ihmallerden, yüzde 11 ise yıldırım düşmesinden kaynaklanıyor. Elimizdeki resmi istatistiklere bakılırsa bir yılda meydana gelen ortalama 3 bin yangının lakin 5-6 tanesi terör saldırısından çıkıyor. Şayet bir ormana yıldırım düşmemişse, yangın kesinlikle insan yanılgı, ihmal yahut kasıtlı davranışı niçiniyle çıkar. Kaldı ki, yüksek tansiyon sınırlarından kaynaklı kıvılcım ve yangınlar da, insan yanılgısı dediğimiz yüzde 89’luk dilimin ortasındadır. yıllardır uyarıyoruz; çobanımızdan, idare takımına kadar tüm toplum bölümleri ve yönetici takımların kusurları kelam konusu. Yangın tertibatını almayan yönetici, ormanda mangal yahut çay keyfi için ateş yakan çoban, ağaçları bilinçsizce kesen köylüler, yatırım mazeretiyle orman talanına girişen iş insanları ekosisteme ziyan verdi. Yangını çıkartan da, yangını söndürecek tedbiri almayan bizim toplumumuzun fertleri” dedi.
‘200 derece olması gerek’
Ortada dolaşan yanlış bilgi ve tezlere da değinen Prof. Dr. Tolunay, ikazlarını şöyleki sıraladı:
“Sahadaki meslektaşlarımızla görüşüyorum. Yangının biroldukça yerde yerleşim yerlerine sıçraması niçiniyle, gruplar yüklü olarak yerleşim yerlerinde söndürme faaliyetlerine giriştiğini, bu niçinle ormanlara kâfi ve vaktinde müdahale yapılamadığını belirttiler. Vatandaşların büyük kısmı 45 dereceyi aşan sıcaklık pahaları niçiniyle ormandaki çalı, çırpının alev aldığını ve rüzgar tesiriyle yayıldığını düşünüyor. Bunun olması için hava sıcaklığının 200 dereceye çıkması gerekir. Birfazlaca kişi sarp doruklara bakıp yangının nasıl çıktığını anlamaya çalışıyor. Türkiye’de insanın olmadığı ve girmediği ormanlık alan kelam konusu değil. Her yerde insan kaynaklı yanlış, kirlilik, ihmal kelam konusu.”
‘Bilgi kirliliği var’
“İstatistiklere nazaran sabotaj kaynaklı orman yangınlarının oranı yüzde bir bile değil. Son yangınların sabotaj olup olmadığını aydınlatacak olan güvenlik üniteleri yahut ilgili kurumlar. Şimdiye kadar hükümet ve yetkililer tarafınca terör saldırısı olduğu tarafında bir açıklama yapılmadığını belirtmek isterim. Ortada biroldukça kirli bilgi dolaşıyor. Terör örgütleri kendi reklamını yapmak için de yangınları üstlenebilir.”
‘Bayramdan evvel ikaz yapmıştık’
“Yunanistan’da son iki günde 58 yangın çıkarken, İtalya ve Portekiz’de de misal tablolar oluştu. İklim değişikliğinin yangınlara tesiri tartışılıyor. Kurban Bayramı’ndan evvel yangın uyarısı yapmıştık. Ege ve Akdeniz bölgesinde çok sıcak hava dalgası oluşmuş durumda. Beşerler yangınların niye artık çıktığını, Haziran yahut Temmuz’un birinci yarısında yangın görülmediğinden hareketle kimi gerçekleri kabul etmek istemiyorlar. Öncelikle Haziran ve Temmuz’un birinci yarısındaki sıcaklık kıymetleri ile bugünkü bedeller içinde 10 dereceden çok fark var. Üstelik bitki örtüsü daha yeşil, yapraklar ise çabucak hemen tam kurumamış vaziyetteydi. Temmuz’un başından bugüne kadar neredeyse bir aydan fazla müddet hiç yağmur düşmeyen yerlerde son 10 günlük süreçte otsular kuruyup tutuşmaya hazır hale geldi.”
“Bir başka sorun da güç nakil sınırlarının artması. Bu artış yangınların artışına da niye oluyor. Elektrik nakil sınırları birbirine temas ederek kıvılcım çıkartabiliyor. Orman yamaçlarından geçirilen sınırları görüyoruz. Şu an Artvin ormanlarındayım. Dün akşam topraktan gelirken önümdeki araç izmariti camdan attı. Allah’tan Artvin’deyiz. Bu davranışı Antalya’da, Marmaris’te yaptığında yangın çıkıyor.”
‘Sıcaklık harladı’
“Ormanlara girişler valilikler sonucuyla yasaklansa da, sorun kontroller eksik, yetersiz. Yaşadığımız felaket niçiniyle Ağustos ayının sonuna kadar tüm ormanlar gerekirse çobanlardan, orman köylüsüne kadar insan girişine kapatılarak fazlaca sıkı biçimde denetlenmeli. Ormanları bir süre terk etmemiz koşul. Bunu yapmadan yangınların önüne geçemeyiz. Hafta sonu, emin olun, birfazlaca yerde mangal yapan beşerler goreceğiz. İğneyi de çuvaldızı da kendimize batıracağız. Bu gerçeği kabul etmediğimiz sürece olayın özünü kaçırırız. Pandemi niçiniyle özelikle mesire ve ormanlar daha fazla kullanılır hale geldi. Mangaldan tutun, cam kırıkları, plastik yanıcı atıklara kadar her yeri kirlilik ürettik. Geçen yıl ülke genelinde 3 bin 400 yangın çıktı. Kış aylarında hiç yangın olmadığından, yaz periyodunda günde ortalama 50 yangın aslına bakarsan görülüyordu. Artan sıcaklık bedelleri adeta ‘harlamış’ oldu.”
MERT İNAN İstanbul – Türkiye’de yangın felaketine ait başlayan tartışmalar devam ederken, felaketin oluş niçinine ait farklı argümanlar da gündeme getirilmeye devam ediyor. Orman konusunda en kıymetli uzmanlardan biri kabul edilen İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, adeta ‘bilgi kirliliği yangını’ da yaşandığı ikazında bulundu.
“Bir ormanda yangın çıkması için kesinlikle insan yanılgı yahut dikkatsizliğinden kaynaklı kıvılcım gerekir” diyen Prof. Dr. Tolunay, şu görüşleri lisana getirdi:
“Türkiye’deki yangınların yüzde 89’u insan kaynaklı yanılgı yahut ihmallerden, yüzde 11 ise yıldırım düşmesinden kaynaklanıyor. Elimizdeki resmi istatistiklere bakılırsa bir yılda meydana gelen ortalama 3 bin yangının lakin 5-6 tanesi terör saldırısından çıkıyor. Şayet bir ormana yıldırım düşmemişse, yangın kesinlikle insan yanılgı, ihmal yahut kasıtlı davranışı niçiniyle çıkar. Kaldı ki, yüksek tansiyon sınırlarından kaynaklı kıvılcım ve yangınlar da, insan yanılgısı dediğimiz yüzde 89’luk dilimin ortasındadır. yıllardır uyarıyoruz; çobanımızdan, idare takımına kadar tüm toplum bölümleri ve yönetici takımların kusurları kelam konusu. Yangın tertibatını almayan yönetici, ormanda mangal yahut çay keyfi için ateş yakan çoban, ağaçları bilinçsizce kesen köylüler, yatırım mazeretiyle orman talanına girişen iş insanları ekosisteme ziyan verdi. Yangını çıkartan da, yangını söndürecek tedbiri almayan bizim toplumumuzun fertleri” dedi.
‘200 derece olması gerek’
Ortada dolaşan yanlış bilgi ve tezlere da değinen Prof. Dr. Tolunay, ikazlarını şöyleki sıraladı:
“Sahadaki meslektaşlarımızla görüşüyorum. Yangının biroldukça yerde yerleşim yerlerine sıçraması niçiniyle, gruplar yüklü olarak yerleşim yerlerinde söndürme faaliyetlerine giriştiğini, bu niçinle ormanlara kâfi ve vaktinde müdahale yapılamadığını belirttiler. Vatandaşların büyük kısmı 45 dereceyi aşan sıcaklık pahaları niçiniyle ormandaki çalı, çırpının alev aldığını ve rüzgar tesiriyle yayıldığını düşünüyor. Bunun olması için hava sıcaklığının 200 dereceye çıkması gerekir. Birfazlaca kişi sarp doruklara bakıp yangının nasıl çıktığını anlamaya çalışıyor. Türkiye’de insanın olmadığı ve girmediği ormanlık alan kelam konusu değil. Her yerde insan kaynaklı yanlış, kirlilik, ihmal kelam konusu.”
‘Bilgi kirliliği var’
“İstatistiklere nazaran sabotaj kaynaklı orman yangınlarının oranı yüzde bir bile değil. Son yangınların sabotaj olup olmadığını aydınlatacak olan güvenlik üniteleri yahut ilgili kurumlar. Şimdiye kadar hükümet ve yetkililer tarafınca terör saldırısı olduğu tarafında bir açıklama yapılmadığını belirtmek isterim. Ortada biroldukça kirli bilgi dolaşıyor. Terör örgütleri kendi reklamını yapmak için de yangınları üstlenebilir.”
‘Bayramdan evvel ikaz yapmıştık’
“Yunanistan’da son iki günde 58 yangın çıkarken, İtalya ve Portekiz’de de misal tablolar oluştu. İklim değişikliğinin yangınlara tesiri tartışılıyor. Kurban Bayramı’ndan evvel yangın uyarısı yapmıştık. Ege ve Akdeniz bölgesinde çok sıcak hava dalgası oluşmuş durumda. Beşerler yangınların niye artık çıktığını, Haziran yahut Temmuz’un birinci yarısında yangın görülmediğinden hareketle kimi gerçekleri kabul etmek istemiyorlar. Öncelikle Haziran ve Temmuz’un birinci yarısındaki sıcaklık kıymetleri ile bugünkü bedeller içinde 10 dereceden çok fark var. Üstelik bitki örtüsü daha yeşil, yapraklar ise çabucak hemen tam kurumamış vaziyetteydi. Temmuz’un başından bugüne kadar neredeyse bir aydan fazla müddet hiç yağmur düşmeyen yerlerde son 10 günlük süreçte otsular kuruyup tutuşmaya hazır hale geldi.”
“Bir başka sorun da güç nakil sınırlarının artması. Bu artış yangınların artışına da niye oluyor. Elektrik nakil sınırları birbirine temas ederek kıvılcım çıkartabiliyor. Orman yamaçlarından geçirilen sınırları görüyoruz. Şu an Artvin ormanlarındayım. Dün akşam topraktan gelirken önümdeki araç izmariti camdan attı. Allah’tan Artvin’deyiz. Bu davranışı Antalya’da, Marmaris’te yaptığında yangın çıkıyor.”
‘Sıcaklık harladı’
“Ormanlara girişler valilikler sonucuyla yasaklansa da, sorun kontroller eksik, yetersiz. Yaşadığımız felaket niçiniyle Ağustos ayının sonuna kadar tüm ormanlar gerekirse çobanlardan, orman köylüsüne kadar insan girişine kapatılarak fazlaca sıkı biçimde denetlenmeli. Ormanları bir süre terk etmemiz koşul. Bunu yapmadan yangınların önüne geçemeyiz. Hafta sonu, emin olun, birfazlaca yerde mangal yapan beşerler goreceğiz. İğneyi de çuvaldızı da kendimize batıracağız. Bu gerçeği kabul etmediğimiz sürece olayın özünü kaçırırız. Pandemi niçiniyle özelikle mesire ve ormanlar daha fazla kullanılır hale geldi. Mangaldan tutun, cam kırıkları, plastik yanıcı atıklara kadar her yeri kirlilik ürettik. Geçen yıl ülke genelinde 3 bin 400 yangın çıktı. Kış aylarında hiç yangın olmadığından, yaz periyodunda günde ortalama 50 yangın aslına bakarsan görülüyordu. Artan sıcaklık bedelleri adeta ‘harlamış’ oldu.”