Topraktan tarih fışkırdı! En kıymetli keşif Karahantepe
Gökhan Karakaş – Üç kıtanın ortasındaki coğrafik pozisyonuyla tarih boyunca onlarca medeniyete konut sahipliği yapan Anadolu’da bilim insanlarının yaptığı arkeolojik keşifler dünyada ilgiyle izleniyor. Küçükçekmece Gölü’nün Avcılar kenarındaki Bathonea kentini dünyaya tanıtan başarılı arkeolog Prof. Dr. Şengül Aydıngün, ülkemizin tarihi bedellerini bir defa daha anlatmak için alanlarında kelam sahibi 71 uzmana danışarak 2021 yılının en kıymetli keşif ve kazılarını bir ortaya getirdi.
BİRİNCİ SIRADA
Türkiye’deki arkeolojik çalışmaların ortasında 2021 yılında Şanlıurfa’nın Haliliye ilçesindeki Karahantepe hafriyatları, çarpıcı neticeleriyla listenin birinci sırasına yerleşti. Hafriyatlarda Göbeklitepe ile çağdaş olan özel yapılar ve sırtında leopar taşıyan insan heykeli ortaya çıkmıştı. Bulunan birbirinden farklı Neolitik devir yapıtları ve heykeller, Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’nde sergilenirken Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un katıldığı merasimle dünyaya tanıtılmıştı. Bu yılın arkeolojik açıdan hayli verimli olduğunu söyleyen Karahantepe Ören Yeri Hafriyat Lideri Prof. Dr. Necmi Karul, kazılarla çapı 23 metreyi bulan bir binanın açığa çıkarılmasıyla büyük bir mühendisliğin izini bulduklarını belirtmişti.
BEŞ FİGÜRLÜ SAYBURÇ
Şanlıurfa’nın Karaköprü ilçesine bağlı Sayburç kırsalında bir meskenin bahçesinde bulunan Cilalı Taş Zamanı’na (Neolitik Çağ) ilişkin ören yeri, listenin ikinci sırasına yerleşti. Haziran ayında bulunan bahçe duvarlarındaki dikilitaş kesimlerinde beşerler, leoparlar ve boğadan oluşan beş figürlük sahne ortaya çıkartıldı. bununla birlikte Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ yerleşimi Sayburç’ta, kireçtaşı ana kaya içine açılan dairesel planlı, çukur tabanlı bir yapı ortaya çıkarıldı.
Aydın’ın Germencik ilçesindeki Magnesia Antik Kenti’nde sürdürülen hafriyatlarda ortaya çıkartılan yaklaşık 2 bin 250 yıllık Zeus Tapınağı üçüncü sırada yer aldı. Zeus Tapınağı antik kentin 26 bin metrekareye yayılan kutsal agorasında (meydanda), dört metrelik dolgunun altında bulundu. Magnesiadaki Artemis Tapınağı, Efes, Didim ve Sardes’tekinin akabinde Anadolu’da bilinen en büyük dördüncü İyonik tapınağı.
ANADOLU’NUN ÖTEKİ ZENGİNLİKLERİ
Muğla’nın Datça ilçesindeki Knidos antik kentinde, Roma periyoduna tarihlenen mermer heykel başları, Gümüşhane’deki Satala antik kentinde Urartulara ilişkin savaşçı kemeri, İstanbul Beşiktaş’taki 46 adet kurgan mezarı ve milattan evvel 5000’li senelera ilişkin çömlekler, Kütahya Çavdarhisar’da Aizanoi antik kentinde mitolojideki aşk ve hoşluk tanrıçası Aphrodite ile şarap ilahı Dionysos heykellerine ilişkin başlar, Muğla Milas’taki Euromos antik kentinde Arkaik periyot için değerli Kuros heykelleri, Diyarbakır Ambar Höyük kazılarındaki Gre Fılla’nın da mezarlık fonksiyonu, İzmir Dikili’deki mağarada Geç Yontma Taş Devri’ne ilişkin 14 bin yıllık taş aletler hafriyat liderleri, müze müdürleri ve arkeologlar tarafınca seçildi.
LİSTEYE GİRMESE DE…
Kadıköy’ün M.Ö. 5. yüzyıldan Cumhuriyet’e kadar tarihine ışık tutan Haydarpaşa hafriyatları, Uşak Blaundos Antik Kenti, Mardin Dara Antik Kenti, Diyarbakır-Mardin yolu üstündeki Zerzevan Kalesi, Aydın’da Alabanda Antik Kenti, Van Edremit Pers nekropolü, İzmir Tisna Antik Kenti, Karabük’te Hadrianapolis Antik Kenti, Muğla Beçin Kalesi, Muğla Bodrum Halikarnassos Surları, Burdur Gölhisar’da Kibyra Antik Kenti, Muğla Milas’ta Latmos Dağı’nın kıymetine değinildi.
MÜZE MÜDÜRLERİ, HAFRİYAT LİDERLERİ VE AKADEMİSYENLER
Prof. Dr. Rüstem Aslan, Prof. Dr. Göksel Sazcı, Prof. Dr. Mehmet Özdoğan, Prof. Dr. Daniş Baykan, Prof. Dr. Mehmet Tekocak, Prof. Dr. Engin Akdeniz, Prof. Dr. Yücel Şenyurt, Prof. Dr. Sevinç Atik, Prof. Dr. Zeynep Fazilet, Prof. Dr. Ertekin Doksanaltı, Prof. Dr. Tuba Ökse, Prof. Dr. Gökhan Coşkun, Doç. Dr. Berkay Dinçer, Doç. Dr. Şahin Yıldırım, Doç. Dr. Hakan Öniz, Doç. Dr. Davut Yiğitpaşa, Doç. Dr. Akın Temur, Doç. Dr. Ahmet Bilir, Doç. Dr. Abuzer Kızıl, Dr. Alpay Pasinli, Dr. Nezih Başgelen, Dr. Ahmet Boratav üzere isimler bu çalışmayı birinci sefer Milliyet için yaptı.
İŞTE TÜRKİYE’NİN 2021 ARKEOLOJİK KEŞİF LİSTESİ
Şanlıurfa Karahantepe kazılarında insan başlı kült odası, Şanlıurfa Sayburç’ta ele geçen leoparlı insan kabartması, Aydın Magnesia antik kentindeki Zeus Tapınağı’nın keşfi, Muğla Knidos antik kentindeki mermer heykel başları, Gümüşhane Satala antik kentinde ele geçen Urartu Bronz Kemeri, İstanbul Beşiktaş kazılarındaki kurgan mezarlar, Kütahya Aizanoi Afrodit ve Dionisos heykel başları, Muğla Euromos Arkaik periyot kuros heykelleri, Diyarbakır Gre Fılla kutsal alanı, İzmir Dikili’de Paleolitik mağaranın keşfi.
Gökhan Karakaş – Üç kıtanın ortasındaki coğrafik pozisyonuyla tarih boyunca onlarca medeniyete konut sahipliği yapan Anadolu’da bilim insanlarının yaptığı arkeolojik keşifler dünyada ilgiyle izleniyor. Küçükçekmece Gölü’nün Avcılar kenarındaki Bathonea kentini dünyaya tanıtan başarılı arkeolog Prof. Dr. Şengül Aydıngün, ülkemizin tarihi bedellerini bir defa daha anlatmak için alanlarında kelam sahibi 71 uzmana danışarak 2021 yılının en kıymetli keşif ve kazılarını bir ortaya getirdi.
BİRİNCİ SIRADA
Türkiye’deki arkeolojik çalışmaların ortasında 2021 yılında Şanlıurfa’nın Haliliye ilçesindeki Karahantepe hafriyatları, çarpıcı neticeleriyla listenin birinci sırasına yerleşti. Hafriyatlarda Göbeklitepe ile çağdaş olan özel yapılar ve sırtında leopar taşıyan insan heykeli ortaya çıkmıştı. Bulunan birbirinden farklı Neolitik devir yapıtları ve heykeller, Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’nde sergilenirken Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un katıldığı merasimle dünyaya tanıtılmıştı. Bu yılın arkeolojik açıdan hayli verimli olduğunu söyleyen Karahantepe Ören Yeri Hafriyat Lideri Prof. Dr. Necmi Karul, kazılarla çapı 23 metreyi bulan bir binanın açığa çıkarılmasıyla büyük bir mühendisliğin izini bulduklarını belirtmişti.
BEŞ FİGÜRLÜ SAYBURÇ
Şanlıurfa’nın Karaköprü ilçesine bağlı Sayburç kırsalında bir meskenin bahçesinde bulunan Cilalı Taş Zamanı’na (Neolitik Çağ) ilişkin ören yeri, listenin ikinci sırasına yerleşti. Haziran ayında bulunan bahçe duvarlarındaki dikilitaş kesimlerinde beşerler, leoparlar ve boğadan oluşan beş figürlük sahne ortaya çıkartıldı. bununla birlikte Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ yerleşimi Sayburç’ta, kireçtaşı ana kaya içine açılan dairesel planlı, çukur tabanlı bir yapı ortaya çıkarıldı.
Aydın’ın Germencik ilçesindeki Magnesia Antik Kenti’nde sürdürülen hafriyatlarda ortaya çıkartılan yaklaşık 2 bin 250 yıllık Zeus Tapınağı üçüncü sırada yer aldı. Zeus Tapınağı antik kentin 26 bin metrekareye yayılan kutsal agorasında (meydanda), dört metrelik dolgunun altında bulundu. Magnesiadaki Artemis Tapınağı, Efes, Didim ve Sardes’tekinin akabinde Anadolu’da bilinen en büyük dördüncü İyonik tapınağı.
ANADOLU’NUN ÖTEKİ ZENGİNLİKLERİ
Muğla’nın Datça ilçesindeki Knidos antik kentinde, Roma periyoduna tarihlenen mermer heykel başları, Gümüşhane’deki Satala antik kentinde Urartulara ilişkin savaşçı kemeri, İstanbul Beşiktaş’taki 46 adet kurgan mezarı ve milattan evvel 5000’li senelera ilişkin çömlekler, Kütahya Çavdarhisar’da Aizanoi antik kentinde mitolojideki aşk ve hoşluk tanrıçası Aphrodite ile şarap ilahı Dionysos heykellerine ilişkin başlar, Muğla Milas’taki Euromos antik kentinde Arkaik periyot için değerli Kuros heykelleri, Diyarbakır Ambar Höyük kazılarındaki Gre Fılla’nın da mezarlık fonksiyonu, İzmir Dikili’deki mağarada Geç Yontma Taş Devri’ne ilişkin 14 bin yıllık taş aletler hafriyat liderleri, müze müdürleri ve arkeologlar tarafınca seçildi.
LİSTEYE GİRMESE DE…
Kadıköy’ün M.Ö. 5. yüzyıldan Cumhuriyet’e kadar tarihine ışık tutan Haydarpaşa hafriyatları, Uşak Blaundos Antik Kenti, Mardin Dara Antik Kenti, Diyarbakır-Mardin yolu üstündeki Zerzevan Kalesi, Aydın’da Alabanda Antik Kenti, Van Edremit Pers nekropolü, İzmir Tisna Antik Kenti, Karabük’te Hadrianapolis Antik Kenti, Muğla Beçin Kalesi, Muğla Bodrum Halikarnassos Surları, Burdur Gölhisar’da Kibyra Antik Kenti, Muğla Milas’ta Latmos Dağı’nın kıymetine değinildi.
MÜZE MÜDÜRLERİ, HAFRİYAT LİDERLERİ VE AKADEMİSYENLER
Prof. Dr. Rüstem Aslan, Prof. Dr. Göksel Sazcı, Prof. Dr. Mehmet Özdoğan, Prof. Dr. Daniş Baykan, Prof. Dr. Mehmet Tekocak, Prof. Dr. Engin Akdeniz, Prof. Dr. Yücel Şenyurt, Prof. Dr. Sevinç Atik, Prof. Dr. Zeynep Fazilet, Prof. Dr. Ertekin Doksanaltı, Prof. Dr. Tuba Ökse, Prof. Dr. Gökhan Coşkun, Doç. Dr. Berkay Dinçer, Doç. Dr. Şahin Yıldırım, Doç. Dr. Hakan Öniz, Doç. Dr. Davut Yiğitpaşa, Doç. Dr. Akın Temur, Doç. Dr. Ahmet Bilir, Doç. Dr. Abuzer Kızıl, Dr. Alpay Pasinli, Dr. Nezih Başgelen, Dr. Ahmet Boratav üzere isimler bu çalışmayı birinci sefer Milliyet için yaptı.
İŞTE TÜRKİYE’NİN 2021 ARKEOLOJİK KEŞİF LİSTESİ
Şanlıurfa Karahantepe kazılarında insan başlı kült odası, Şanlıurfa Sayburç’ta ele geçen leoparlı insan kabartması, Aydın Magnesia antik kentindeki Zeus Tapınağı’nın keşfi, Muğla Knidos antik kentindeki mermer heykel başları, Gümüşhane Satala antik kentinde ele geçen Urartu Bronz Kemeri, İstanbul Beşiktaş kazılarındaki kurgan mezarlar, Kütahya Aizanoi Afrodit ve Dionisos heykel başları, Muğla Euromos Arkaik periyot kuros heykelleri, Diyarbakır Gre Fılla kutsal alanı, İzmir Dikili’de Paleolitik mağaranın keşfi.