Yanan orman küllerinden doğuyor; 7 bitki çeşidi filizlendi
Antalya ve Muğla bölgesi başta olmak üzere Türkiye tarihinin en büyük orman yangınlarını yaşadı. 28 Temmuz’da başlayıp, günlerce süren yangınlarda birinci belirlemelere göre yalnızca Antalya ve Muğla’da 124 bin hektar, Türkiye genelinde ise 178 bin hektar alan yangınlarda yok oldu.
Manavgat yangınından bir hafta sora kuş gözlemcisi Gökçe Coşkun, yanan alanlarda yaptığı incelemelerde, maki çeşidi bir bitki olan hayıt çiçeklerine ilişkin filizleri görüntüledi.
Manavgat yangını daha sonrası başlayıp, bir daha iki hafta civarında süren Muğla’daki yanan alanlardan da birinci filizler Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden yaban hayatı uzmanı Dr. Yasin İlemin tarafınca görüntülendi.
‘HAYIT, SANDAL ÜZERE MAKİ CİNSLERİ SÜRGÜN VERDİ’
Yanan alanlarda yangının yaban hayatına tesirleriyle ilgili saha çalışmaları gerçekleştiren Dr. Yasin İlemin, “Birkaç gündür Muğla’da yanan sahalardayım. Yangınların üstünden neredeyse 3 hafta geçti. Hayıt, sandal başta olmak üzere maki cinsleri yeniden toprak altından sürgün veriyor ve yeşeriyor. Etrafa doğal olarak yayılmış kızılçam tohumları var.”
“İlk yağmurları bekliyorlar sabırsızlıkla. Orman Genel Müdürlüğü birden fazla yeri doğal haliyle bırakacak, gerekirse en az müdahaleyle ağaçlandıracak. Bakın yanmış orman ve ağaçlara dokunulmağında neler oluyor. Kızılbaşlı örümcek kuşu yanmış ormanın ortasında bir ahlata konmuş. Yanmış ormanın ortasından ağaçkakan sesleri geliyor. Bu sesler yangına karşın kızılçamın kalın kabukları altında hala böcekler olduğuna kıymetli bir ispat. Kızılçam yansa bile yangına karşı geliştirdiği kalın kabuklarının altında böcekleri korumuş ve alana kuşları davet ediyor” dedi.
‘YENİ DELİKLER AÇAN KARINCILAR DA KIŞ HAZIRLIKLARINA BAŞLADI’
Toprak altında kendini korumuş karıncaların yeni delikleri açtığı ve oldukcatan kış hazırlıklarına başladığını da anlatan Dr. İlemin, şu ayrıntıları verdi:”Çalışmalarımız ilgili kamu kurum ve STK’lar ile koordineli olarak devam ediyor. İzleme çalışmaları hayata geçireceğiz. Datça istikametinden Marmaris’e gelirken karşıda Marmaris tarafındaki yanık saha karşıma çıktı. Geceleri o nokta alev topu üzereydi. “
“Ancak tabiat kısa vakitte yolunu buluyor. Karakulakları merak ediyorsanız durumları çok güzel. Yalnızca yaban kedileri biraz kritik, lakin atlatacaklarına inancım tam. Kâfi ki biz artık doğayı ıslah etmeyi bırakalım. Devam edersek o bizi kesinlikle ıslah eder.”
Kuş ve tabiat gözlemcisi Gökçe Coşkun, Manavgat’ta yanan ormanlarda incelemelerde bulundu. Coşkun, Beydiğin bölgesinde yanan alanlarda yeni filizlenmiş ‘hayıt’ isimli bitkileri görüntüledi. Ormanla birlikte bölgede makiliklerin de yandığını belirten Coşkun, Maki bitkisi olan hayıt onlardan biri. Köklerinden bir daha yükselmeye başlamış. Mavi ve mor renklerde, aralıklarla beyaz da bulunan çiçekler açar ve çok hoş kokarlar. Yangın söndürüldükten daha sonraki bir haftalık süreçte yanan alanlarda birinci filizlenen hayıt çiçekleri oldu diyebiliriz” diye konuştu.
SİNEK VE BÖCEK İSTİLASI
Bölgedeki müşahedelerini de anlatan Coşkun, yangın epeyce geniş alanı etkilediği için habitat kayıplarının hayli fazla olduğunu kaydetti. Yanan alanlarda sinek istilasının fazlaca ağır olduğunu söz eden Coşkun, Alana öbür böcekler de akın etmeye başlamış. Çekirge, karınca, yusufçuk üzere çeşitlerden çokça gördüm. Orman ortasında fazlacaça yusufçukla karşılaştım. Yanmış kısım ve ağaçlara konuyorlardı” dedi.
KUŞLAR DA YANAN ALANDA
Yanan alanlardaki kuşlarla ilgili de bilgi veren Coşkun, Az sayıda kırlangıçlar uçuyor. Değişik bölgelerde 25 büyük baştankara saydım. Tabanda dolaşıp böcekleri yiyorlardı. Yanan ağaç kısımlarında ötleğenlere de denk geldim. Yangın hududunda alakarga ve alaca ağaçkakanlar dolaşıyordu.
“Yangının batı kısmı Beydiğin mevkisinde 6 kuzgun ve 1 şahin, öteki alanlarda ise 3 şahin ve 1 kerkenez gördüm. Yangın daha sonrası kaynaklarda açıklandıği üzere alanlara yırtıcı kuşlar akın edebiliyor. Şahin tam yanan kısımların üzerinde dolanıyor, orta ara dalışa geçiyordu. Kuzgunlar birfazlaca yerde birden çok leşe saldırıyordu” sözlerini kullandı.
AKARSULAR CAN ÇEKİŞİYOR
Yer yer küçük bitki filizlerinin çıktığını da gözlemleyen Coşkun, şu biçimde konuştu:Bunlara yangın daha sonrası toprağın birinci umutları diyebiliriz. Yangın muhakkak bölgelerde yüksek sıcaklıklara ulaştığı için ağaç iskeleti bile bırakmamış. Lakin kimi bölgelerde iğne yaprakları üzerinde bulunan yerler var. Kısmi ağaçsız bölgeler yardımıyla ise orman ortasında yangından etkilenmemiş alanlar kalmış. Genel manada beklediğimden daha az yaban hayvan yangından direkt etkilenmiş. Lakin bu yangının dolaylı tesirleriyle biroldukca olumsuz sonuç ortaya çıkabilir. Bunlardan en kıymetlisi bölgede can çekişen küçük akarsulardaki suyun kirlenmesi. Akarsu diyorum lakin ne yazık ki akan sulardan pek eser yok bölgede. Hepsi ıslah edilmiş yahut kum, mermer ocağı tarafınca yok edilmiş.”
ONARIMI KUŞLAR YAPSIN
Onarımı kuşların yapması teklifinde de bulunan Coşkun, Yanmış ağaç ve çalıları yangından daha sonra kuşlar tünek olarak kullanır. Dışkılarıyla bu bölgelere tohum taşırlar. bu türlü yanmış bu bölgelerde yinedan bitki örtüsü şekillenmeye başlar. Unutmayalım, ormana ve tabiata en yeterli yapacağımız şey, onu kirletmemek. Başta çöpleri ve molozların bu alanlara atılmasına pürüz olmamız lazım. Yanan ormanlar kendini yeniler lakin atılan pet şişeyi gidip çöpe atamaz” diye konuştu.
ALAGEYİKLERE RASTLAMADI
2020 yılında Beydiğin bölgesine salınan 15 erkek alageyikle ilgili, büyük bir alan bulunmasına karşın, yürüyerek ve 2 saate yakın dronla tarama yaptığını anlatan Coşkun, Rastgele bir alageyik leşine rastlamadım. Üzerlerinde verici olan bu alageyikler umarım inançtadır. İkinci olarak merak ettiğim çeşit ise Oymapınar bölgesinde yuvası olan balık baykuşu. Giriş kapalı olması ve yaşadığı yere lakin tekneyle gidileceğinden ulaşmam mümkün olmadı. Lakin alanın tam yanmış olması beni oldukça üzdü. Başka üreme alanlarını ziyaret ettim, bir badire yok. Orman ortasında en çok hayatını yitirmiş kaplumbağalar ve Eynif Ovası’na yakın yüksek kısımlarda bir sincapla karşılaştım. Lakin alan epey geniş olduğu için 12 saatlik taramam bile kâfi olmadı” dedi.
Antalya ve Muğla bölgesi başta olmak üzere Türkiye tarihinin en büyük orman yangınlarını yaşadı. 28 Temmuz’da başlayıp, günlerce süren yangınlarda birinci belirlemelere göre yalnızca Antalya ve Muğla’da 124 bin hektar, Türkiye genelinde ise 178 bin hektar alan yangınlarda yok oldu.
Manavgat yangınından bir hafta sora kuş gözlemcisi Gökçe Coşkun, yanan alanlarda yaptığı incelemelerde, maki çeşidi bir bitki olan hayıt çiçeklerine ilişkin filizleri görüntüledi.
Manavgat yangını daha sonrası başlayıp, bir daha iki hafta civarında süren Muğla’daki yanan alanlardan da birinci filizler Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden yaban hayatı uzmanı Dr. Yasin İlemin tarafınca görüntülendi.
‘HAYIT, SANDAL ÜZERE MAKİ CİNSLERİ SÜRGÜN VERDİ’
Yanan alanlarda yangının yaban hayatına tesirleriyle ilgili saha çalışmaları gerçekleştiren Dr. Yasin İlemin, “Birkaç gündür Muğla’da yanan sahalardayım. Yangınların üstünden neredeyse 3 hafta geçti. Hayıt, sandal başta olmak üzere maki cinsleri yeniden toprak altından sürgün veriyor ve yeşeriyor. Etrafa doğal olarak yayılmış kızılçam tohumları var.”
“İlk yağmurları bekliyorlar sabırsızlıkla. Orman Genel Müdürlüğü birden fazla yeri doğal haliyle bırakacak, gerekirse en az müdahaleyle ağaçlandıracak. Bakın yanmış orman ve ağaçlara dokunulmağında neler oluyor. Kızılbaşlı örümcek kuşu yanmış ormanın ortasında bir ahlata konmuş. Yanmış ormanın ortasından ağaçkakan sesleri geliyor. Bu sesler yangına karşın kızılçamın kalın kabukları altında hala böcekler olduğuna kıymetli bir ispat. Kızılçam yansa bile yangına karşı geliştirdiği kalın kabuklarının altında böcekleri korumuş ve alana kuşları davet ediyor” dedi.
‘YENİ DELİKLER AÇAN KARINCILAR DA KIŞ HAZIRLIKLARINA BAŞLADI’
Toprak altında kendini korumuş karıncaların yeni delikleri açtığı ve oldukcatan kış hazırlıklarına başladığını da anlatan Dr. İlemin, şu ayrıntıları verdi:”Çalışmalarımız ilgili kamu kurum ve STK’lar ile koordineli olarak devam ediyor. İzleme çalışmaları hayata geçireceğiz. Datça istikametinden Marmaris’e gelirken karşıda Marmaris tarafındaki yanık saha karşıma çıktı. Geceleri o nokta alev topu üzereydi. “
“Ancak tabiat kısa vakitte yolunu buluyor. Karakulakları merak ediyorsanız durumları çok güzel. Yalnızca yaban kedileri biraz kritik, lakin atlatacaklarına inancım tam. Kâfi ki biz artık doğayı ıslah etmeyi bırakalım. Devam edersek o bizi kesinlikle ıslah eder.”
Kuş ve tabiat gözlemcisi Gökçe Coşkun, Manavgat’ta yanan ormanlarda incelemelerde bulundu. Coşkun, Beydiğin bölgesinde yanan alanlarda yeni filizlenmiş ‘hayıt’ isimli bitkileri görüntüledi. Ormanla birlikte bölgede makiliklerin de yandığını belirten Coşkun, Maki bitkisi olan hayıt onlardan biri. Köklerinden bir daha yükselmeye başlamış. Mavi ve mor renklerde, aralıklarla beyaz da bulunan çiçekler açar ve çok hoş kokarlar. Yangın söndürüldükten daha sonraki bir haftalık süreçte yanan alanlarda birinci filizlenen hayıt çiçekleri oldu diyebiliriz” diye konuştu.
SİNEK VE BÖCEK İSTİLASI
Bölgedeki müşahedelerini de anlatan Coşkun, yangın epeyce geniş alanı etkilediği için habitat kayıplarının hayli fazla olduğunu kaydetti. Yanan alanlarda sinek istilasının fazlaca ağır olduğunu söz eden Coşkun, Alana öbür böcekler de akın etmeye başlamış. Çekirge, karınca, yusufçuk üzere çeşitlerden çokça gördüm. Orman ortasında fazlacaça yusufçukla karşılaştım. Yanmış kısım ve ağaçlara konuyorlardı” dedi.
KUŞLAR DA YANAN ALANDA
Yanan alanlardaki kuşlarla ilgili de bilgi veren Coşkun, Az sayıda kırlangıçlar uçuyor. Değişik bölgelerde 25 büyük baştankara saydım. Tabanda dolaşıp böcekleri yiyorlardı. Yanan ağaç kısımlarında ötleğenlere de denk geldim. Yangın hududunda alakarga ve alaca ağaçkakanlar dolaşıyordu.
“Yangının batı kısmı Beydiğin mevkisinde 6 kuzgun ve 1 şahin, öteki alanlarda ise 3 şahin ve 1 kerkenez gördüm. Yangın daha sonrası kaynaklarda açıklandıği üzere alanlara yırtıcı kuşlar akın edebiliyor. Şahin tam yanan kısımların üzerinde dolanıyor, orta ara dalışa geçiyordu. Kuzgunlar birfazlaca yerde birden çok leşe saldırıyordu” sözlerini kullandı.
AKARSULAR CAN ÇEKİŞİYOR
Yer yer küçük bitki filizlerinin çıktığını da gözlemleyen Coşkun, şu biçimde konuştu:Bunlara yangın daha sonrası toprağın birinci umutları diyebiliriz. Yangın muhakkak bölgelerde yüksek sıcaklıklara ulaştığı için ağaç iskeleti bile bırakmamış. Lakin kimi bölgelerde iğne yaprakları üzerinde bulunan yerler var. Kısmi ağaçsız bölgeler yardımıyla ise orman ortasında yangından etkilenmemiş alanlar kalmış. Genel manada beklediğimden daha az yaban hayvan yangından direkt etkilenmiş. Lakin bu yangının dolaylı tesirleriyle biroldukca olumsuz sonuç ortaya çıkabilir. Bunlardan en kıymetlisi bölgede can çekişen küçük akarsulardaki suyun kirlenmesi. Akarsu diyorum lakin ne yazık ki akan sulardan pek eser yok bölgede. Hepsi ıslah edilmiş yahut kum, mermer ocağı tarafınca yok edilmiş.”
ONARIMI KUŞLAR YAPSIN
Onarımı kuşların yapması teklifinde de bulunan Coşkun, Yanmış ağaç ve çalıları yangından daha sonra kuşlar tünek olarak kullanır. Dışkılarıyla bu bölgelere tohum taşırlar. bu türlü yanmış bu bölgelerde yinedan bitki örtüsü şekillenmeye başlar. Unutmayalım, ormana ve tabiata en yeterli yapacağımız şey, onu kirletmemek. Başta çöpleri ve molozların bu alanlara atılmasına pürüz olmamız lazım. Yanan ormanlar kendini yeniler lakin atılan pet şişeyi gidip çöpe atamaz” diye konuştu.
ALAGEYİKLERE RASTLAMADI
2020 yılında Beydiğin bölgesine salınan 15 erkek alageyikle ilgili, büyük bir alan bulunmasına karşın, yürüyerek ve 2 saate yakın dronla tarama yaptığını anlatan Coşkun, Rastgele bir alageyik leşine rastlamadım. Üzerlerinde verici olan bu alageyikler umarım inançtadır. İkinci olarak merak ettiğim çeşit ise Oymapınar bölgesinde yuvası olan balık baykuşu. Giriş kapalı olması ve yaşadığı yere lakin tekneyle gidileceğinden ulaşmam mümkün olmadı. Lakin alanın tam yanmış olması beni oldukça üzdü. Başka üreme alanlarını ziyaret ettim, bir badire yok. Orman ortasında en çok hayatını yitirmiş kaplumbağalar ve Eynif Ovası’na yakın yüksek kısımlarda bir sincapla karşılaştım. Lakin alan epey geniş olduğu için 12 saatlik taramam bile kâfi olmadı” dedi.