Geçtiğimiz günlerde ABD’de bir tamirciye yapılan baskında araçlardan sökülmüş 750 bin dolarlık çalıntı katalitik konvertör ele geçirilirken, İngiltere basınında da konvertör hırsızlığının son iki yılda iki katına çıktığına dair haberler dikkat çekiyor.
TANESİ 7 BİN LİRA!
Türkiye’de katalitik konvertörlerin fiyatının, kalitesine bakılırsa; bin lira ile 7 bin lira içinde değiştiğini belirten yedek kesim ve egzoz emisyon ölçüm uzmanı Cemil Ünlen, katalitik konvertörlerin, hırsızların niye iştahını kabarttığını anlattı.
Ünlen, “Katalizatör dediğimiz kesimin ortasında zirkonyumdioksit (zirkondioksit) ile kaplanmış özel materyaller var. örneğin ortasında fiyatı altından bile yüksek paladyum hususu de var. Başka gereçlerin de çeşitlerine nazaran kilogram fiyatı var. Euro 1, 2, 3, 4 diye sınıflandırılıyor. Bunların da meblağları bin TL’den 7 bin TL’lere kadar gidebiliyor” dedi.
Katalizörlerin ortasında bulunan paladyum unsurunun onsu 2 bin 700 dolardan süreç görüyor.
Kendisi de Yetkili Egzoz Emisyon Ölçüm İstasyonu sahibi olan ve ölçüm için gelen kimi araçların katalitik konvertör hırsızlığına maruz kaldığına şahit olduğunu anlatan Ünlen, “Maalesef bunların hırsızlıkları ülkemizde ekseriyetle, insanların güvenerek gittiği ustalar tarafınca yapılıyor” dedi.
“KÖTÜ NİYETLİ USTALAR PAHALI MADDEYİ ALIP MÜŞTERİYİ GÖNDERİYORLAR”
Ünlen şunları söylemiş oldu:
“Özetle; büyük çoğunluğu, LPG’li araçlarda oluşan katalizatör arızalarını gidermek için egzozculara giden vatandaşlar bu modülün ne işe yaradığını genelde bilmezler. Birtakım makus niyetli ustalar ‘içini boşaltma yöntemi’ dediğimiz uygulamayla, katalizatörün içerisindeki üstte bahsetmiş olduğumiz o pahalı maddeyi alırlar. Müşteriye ‘İşini çözdük’ deyip gönderdikten daha sonra da bu malzemeyi binlerce lira karşılığında kiloyla satarlar.”
“Birebir durumu dizel araçlarda da partikül filtresinde yaşıyoruz. Süreç bir daha tıpkı: Filtrenin içini boşaltıp tamir ediyormuş üzere göstererek hem vatandaşı mağdur ediyorlar birebir vakitte bu malzemeyi satıp haksız çıkar elde ediyorlar.”
İKİ YILDA BİR GİDİLEN ÖLÇÜMLERDE ANLAŞILIYOR… PEKALA KİME SATILIYOR?
Tamircilerdeki ‘hırsızlığın’ lakin 2 yılda bir gidilen egzoz emisyon ölçümünde anlaşıldığını belirten ve kelam konusu materyalin dönüşümü olan bir yapıda olduğu için, ‘çıkma olarak bir daha bu üretim yapan firmalara’ satılabildiğini belirten Cemil Ünlen, “Bizlerden vatandaşlara tavsiye; mutlaka referansı yeterli ustalarla çalışsınlar ve yapılan uygulamanın ne olduğunu açıkça belirten faturayla süreç yaptırsınlar” diye konuştu.
PARK HALİNDE ÇALMAK EPEY GÜÇ
Emniyet kayıtlarında bu biçim hırsızlık çeşidine pek rastlanmıyor. Bunun sebebi ise ilgili kısmın arabadan çalınmasının çok güç olması.
Yani bayağı bir hırsız istese de katalitik konvertör hırsızlığı yapamıyor. Zira bu kesim, kimi araçlarda ilgili kısmına kaynakla bağlı durumda. Kimilerinde da conta ve vidalama sistemiyle bağlı. Yani söken kişinin fakat bir ‘usta’ olması gerekiyor.
ALTINDAN BİLE DAHA KIYMETLİ
Katalizatör, aracın egzoz çıkışında bir filtre görevi bakılırsan kesim. Egzozdan çıkan pis gazları süzerek egzoz emisyonunu düşürüyor. Katalizatörün ortasındaki filtre ağır gaz salınımı niçiniyle vakit içinde tıkanabiliyor ve hatta filtrenin içini dağıtabiliyor. Bu araçlarda hem arıza kodu olarak çıkıyor tıpkı vakitte egzoz emisyon muayenesinden aracın kalmasına niye oluyor. Bu durumda da katalizatör değişimi mecburî oluyor.
Konvertörlerin bu kadar kıymetli olmasının niçini ise içerisinde bulunması zarurî paladyum unsuru. Paladyum unsurunun şimdiki ons fiyatı 2 bin 698 dolar ile ons fiyatı bin 759 dolar olan altının bile önünde bulunuyor.
ABD’DE BİR YILDA 4 KAT ARTTI
Katalitik konvertör hırsızlığı dünyanın dört bir yanındaki şoförlerin de başını ağrıtıyor. ABD, Kanada, İngiltere üzere biroldukca ülke basınında sık sık katalitik konvertör hırsızlığı haberleri karşımıza çıkıyor.
CBS’in geçtiğimiz ay yayımladığı bir habere nazaran, 2020 yılında ülkede her ay ortalama 1200 katalitik konvertör hırsızlığı yaşandı. 2019 yılında bu sayı 280 civarındaydı. Toplam sayılara nazaran 2019’da 3 bin 389 katalitik konvertör çalınırken, 2020’de bu sayı 14 bin 433’e yükseldi.
Hırsızlıklar 2021 yılında da devam ediyor. Son olarak Mart ayında Los Angeles polisi bir baskında toplam bedeli 750 bin dolar olan çalıntı konvertör ele geçirdi.
Bir ay kadar daha sonra bu defa Kanada’nın New Brunswick kentinde bir daha 750 bin dolar kıymetinde çalıntı konvertöre el koyulduğu belirtildi.
BBC de İngiltere’de son iki yılda katalitik konvertör hırsızlığı olaylarında yüzde 100’den çok artış olduğunu duyurdu. Haberde katalitik konvertör hırsızlarının memleketler arası bir cürüm şebekesiyle irtibatlı çalıştığı açıklandı.
Gazeteye konuşan madencilik analisti John Meyer, konvertörlerde kullanılan madenlerin üretiminin aslına bakarsanız hudutlu olduğuna dikkat çekerek, “En büyük tedarik kaynaklarından biri olan Güney Afrika geçtiğimiz yılın değerli bir kısmını karantinada geçirdi. Bu da aslına bakarsanız düşünceli bir pazarda daha da büyük dalgalanmalara yol açtı” sözlerini kullandı.
TANESİ 7 BİN LİRA!
Türkiye’de katalitik konvertörlerin fiyatının, kalitesine bakılırsa; bin lira ile 7 bin lira içinde değiştiğini belirten yedek kesim ve egzoz emisyon ölçüm uzmanı Cemil Ünlen, katalitik konvertörlerin, hırsızların niye iştahını kabarttığını anlattı.
Ünlen, “Katalizatör dediğimiz kesimin ortasında zirkonyumdioksit (zirkondioksit) ile kaplanmış özel materyaller var. örneğin ortasında fiyatı altından bile yüksek paladyum hususu de var. Başka gereçlerin de çeşitlerine nazaran kilogram fiyatı var. Euro 1, 2, 3, 4 diye sınıflandırılıyor. Bunların da meblağları bin TL’den 7 bin TL’lere kadar gidebiliyor” dedi.
Katalizörlerin ortasında bulunan paladyum unsurunun onsu 2 bin 700 dolardan süreç görüyor.
Kendisi de Yetkili Egzoz Emisyon Ölçüm İstasyonu sahibi olan ve ölçüm için gelen kimi araçların katalitik konvertör hırsızlığına maruz kaldığına şahit olduğunu anlatan Ünlen, “Maalesef bunların hırsızlıkları ülkemizde ekseriyetle, insanların güvenerek gittiği ustalar tarafınca yapılıyor” dedi.
“KÖTÜ NİYETLİ USTALAR PAHALI MADDEYİ ALIP MÜŞTERİYİ GÖNDERİYORLAR”
Ünlen şunları söylemiş oldu:
“Özetle; büyük çoğunluğu, LPG’li araçlarda oluşan katalizatör arızalarını gidermek için egzozculara giden vatandaşlar bu modülün ne işe yaradığını genelde bilmezler. Birtakım makus niyetli ustalar ‘içini boşaltma yöntemi’ dediğimiz uygulamayla, katalizatörün içerisindeki üstte bahsetmiş olduğumiz o pahalı maddeyi alırlar. Müşteriye ‘İşini çözdük’ deyip gönderdikten daha sonra da bu malzemeyi binlerce lira karşılığında kiloyla satarlar.”
“Birebir durumu dizel araçlarda da partikül filtresinde yaşıyoruz. Süreç bir daha tıpkı: Filtrenin içini boşaltıp tamir ediyormuş üzere göstererek hem vatandaşı mağdur ediyorlar birebir vakitte bu malzemeyi satıp haksız çıkar elde ediyorlar.”
İKİ YILDA BİR GİDİLEN ÖLÇÜMLERDE ANLAŞILIYOR… PEKALA KİME SATILIYOR?
Tamircilerdeki ‘hırsızlığın’ lakin 2 yılda bir gidilen egzoz emisyon ölçümünde anlaşıldığını belirten ve kelam konusu materyalin dönüşümü olan bir yapıda olduğu için, ‘çıkma olarak bir daha bu üretim yapan firmalara’ satılabildiğini belirten Cemil Ünlen, “Bizlerden vatandaşlara tavsiye; mutlaka referansı yeterli ustalarla çalışsınlar ve yapılan uygulamanın ne olduğunu açıkça belirten faturayla süreç yaptırsınlar” diye konuştu.
PARK HALİNDE ÇALMAK EPEY GÜÇ
Emniyet kayıtlarında bu biçim hırsızlık çeşidine pek rastlanmıyor. Bunun sebebi ise ilgili kısmın arabadan çalınmasının çok güç olması.
Yani bayağı bir hırsız istese de katalitik konvertör hırsızlığı yapamıyor. Zira bu kesim, kimi araçlarda ilgili kısmına kaynakla bağlı durumda. Kimilerinde da conta ve vidalama sistemiyle bağlı. Yani söken kişinin fakat bir ‘usta’ olması gerekiyor.
ALTINDAN BİLE DAHA KIYMETLİ
Katalizatör, aracın egzoz çıkışında bir filtre görevi bakılırsan kesim. Egzozdan çıkan pis gazları süzerek egzoz emisyonunu düşürüyor. Katalizatörün ortasındaki filtre ağır gaz salınımı niçiniyle vakit içinde tıkanabiliyor ve hatta filtrenin içini dağıtabiliyor. Bu araçlarda hem arıza kodu olarak çıkıyor tıpkı vakitte egzoz emisyon muayenesinden aracın kalmasına niye oluyor. Bu durumda da katalizatör değişimi mecburî oluyor.
Konvertörlerin bu kadar kıymetli olmasının niçini ise içerisinde bulunması zarurî paladyum unsuru. Paladyum unsurunun şimdiki ons fiyatı 2 bin 698 dolar ile ons fiyatı bin 759 dolar olan altının bile önünde bulunuyor.
ABD’DE BİR YILDA 4 KAT ARTTI
Katalitik konvertör hırsızlığı dünyanın dört bir yanındaki şoförlerin de başını ağrıtıyor. ABD, Kanada, İngiltere üzere biroldukca ülke basınında sık sık katalitik konvertör hırsızlığı haberleri karşımıza çıkıyor.
CBS’in geçtiğimiz ay yayımladığı bir habere nazaran, 2020 yılında ülkede her ay ortalama 1200 katalitik konvertör hırsızlığı yaşandı. 2019 yılında bu sayı 280 civarındaydı. Toplam sayılara nazaran 2019’da 3 bin 389 katalitik konvertör çalınırken, 2020’de bu sayı 14 bin 433’e yükseldi.
Hırsızlıklar 2021 yılında da devam ediyor. Son olarak Mart ayında Los Angeles polisi bir baskında toplam bedeli 750 bin dolar olan çalıntı konvertör ele geçirdi.
Bir ay kadar daha sonra bu defa Kanada’nın New Brunswick kentinde bir daha 750 bin dolar kıymetinde çalıntı konvertöre el koyulduğu belirtildi.
BBC de İngiltere’de son iki yılda katalitik konvertör hırsızlığı olaylarında yüzde 100’den çok artış olduğunu duyurdu. Haberde katalitik konvertör hırsızlarının memleketler arası bir cürüm şebekesiyle irtibatlı çalıştığı açıklandı.
Gazeteye konuşan madencilik analisti John Meyer, konvertörlerde kullanılan madenlerin üretiminin aslına bakarsanız hudutlu olduğuna dikkat çekerek, “En büyük tedarik kaynaklarından biri olan Güney Afrika geçtiğimiz yılın değerli bir kısmını karantinada geçirdi. Bu da aslına bakarsanız düşünceli bir pazarda daha da büyük dalgalanmalara yol açtı” sözlerini kullandı.